Propesiya nen Isaias​—Liwawa Parad Amin a Katooan I

Katuloyan na Kapitulo Beinte-Kuatro

Anggapo so Tulong Manlapud Sayan Mundo

Say Manangiliktar a Pakapanyari nen Jehova

13, 14. Antoran makaligliwan salita so tarok nen Jehova parad Sion?

¹³ Pigaran kilometro manlapud mamaabalaten a ketegan na Israel et wadtan so Jerusalem, say kabiseran syudad na Juda. Amtan tuloy na saray manaayam ed Jerusalem so agawa ed Samaria. Natan et sikara met lay papagyawen na satan a makapataktakot a kabusol ya aneral ed kaabay da diad amianen. Makaaral ira kasi ed asagmak na Samaria?

¹⁴ Saray onsublay a salita nen Isaias so makaligliwa ed saray manaayam ed Jerusalem. Impaseguro to’d sikara ya inaro nin siansia nen Jehova so akisipan a totoo to, ya inkuan ton: “Ontan so kuan nen Jehova ed siak, Singa say leon tan say kilaw na leon manngayemngem ira ed tapew na naerel da, no say sakey a karakel na saray pastol natawag ira a sumpa ed sikato, agnaani natakot ed boses da, tan agnaani ontalaw ed dalagorog da: ontan naani yaakseb nen Jehova na saray ehersito a mamakal ed palandey Sion, tan ed pukdol to.” (Isaias 31:4) Singa kilaw a leon a manalalagey ed tapew na biktima to, aliston salimbengan nen Jehova so masanton syudad to, say Sion. Anggapoy panagpasirayew, panamagyaw iran salita, nisay antokaman nin panaggulo na saray sundalo na Asirya so makapangipabeneg ed si Jehova ed gagala to.

15. Panon a matamoy tan mapangasin midedeneng si Jehova ed saray manaayam ed Jerusalem?

¹⁵ Natan et imanoen so matamoy tan maabagey a paraan na pideneng nen Jehova ed saray manaayam ed Jerusalem: “Singa saray manok mantekyab ya ondepa ra, ontan naani so pangiyagel nen Jehova na saray ehersito ed Jerusalem: sikato naani yagel to tan ilaban to, onlabas naani ed tagey to tan yagel to.” (Isaias 31:5) Say nganak so lawas manbabantay pian iyagel so siwsiw to. Panamegley na akabuskag iran payak to, sikatoy mantektekyab ed tapew na saray sibong to, tan tekep na maimanon mata et lilikasen to so antokaman a tanda na kapeligroan. No onasingger so managsimaw, sikatoy maples ya onsalok pian iyagel iray sibong to. Mipadpara, si Jehova so matamoy a mangasikaso ed saray manaayam ed Jerusalem lapu ed onlulusob iran Asiryano.

“Onlingaw Kayo”

16. (a) Anto so maaron inkerew nen Jehova ed totoo to? (b) Kapigan a nagkalalon mapatnag so impanrebeldi na totoo na Juda? Ipaliwawa.

¹⁶ Natan et pinanonotan nen Jehova so totoo to ya akapankasalanan ira tan pinaseseg to ran italirak so makasalanan iran kurang da: “Onlingaw kayo ed Saman so tinungangaan yo a mapalalo a tuloy, O anak ira na Israel.” (Isaias 31:6) Agbukbukor na samploran-tribu a panarian na Israel so nanrebelde. Saray totoo ed Juda, ya  “anak [met] na Israel,” so ‘tinmunganga a mapalalo a tuloy.’ Saya so nagkalalo lan mapatnag sanen, ag-abayag kayarin asumpal nen Isaias so mapropetikon mensahe to et nagmaliw ya ari so ilalak nen Ezekias a si Manases. Unong ed rekord na Biblia, “si Manases tinukso to so Juda tan saray manaayam ed Jerusalem, dia ed ontan a nanggawa ra na mauges a lalo nen say ginawa na saray nasyon a binagbag nen Jehova.” (2 Awaran 33:9) Isipen pa itan! Dineral nen Jehova iray paganon nasyon lapud sikaray makapadimla ed inkarutak da, ingen saray manaayam ed Juda, ya akisipanan ed si Jehova, so alodloor ni nen saray totoo ed saraman a nasyon.

17. Diad anton dalan a saray kipapasen natan so mipadpara ed Juda legan na uley nen Manases?

¹⁷ Kagapo na koma-21 a siglo, saray kipapasen so mipara diad dakel ya aspekto ed saramay manaayam ed Juda nen panaon nen Manases. Say mundo so lalon bubuyaken na panggugulaan lapud relihyon, rasa, tan etniko. Saray makapakebbiew a panagpatey, panamairap, panagpasoot, tan say tatawagen ya etnikon panagpalanit so amiktima ed minilyon. Andi-duaruwa, saray totoo tan nasyon​—nagkalalo la’d saray nasyon na Kakristianoan​—so ‘tinmunganga a mapalalo a tuloy.’ Balet, naseseguro tayo ya ag-abuloyan nen Jehova a mantultuloy ed andi-geter so inkarelmeng. Akin? Lapu ed agawa ed panaon nen Isaias.

Niliktar so Jerusalem

18. Anto so impasakbay nen Rabsaces ed si Ezekias?

¹⁸ Idadayew na saray Asiryanon ari so dirios da lapud impanalo ra ed bakalan. Lugan na libron Ancient Near Eastern Texts iray sulsulat nen Ashurbanipal, sakey ya Asiryanon monarkya a mankuan ya inwanwan “nen Ashur, Bel, Nebo, saray matalonggaring a dirios, saray katawan [to], a (lawas) manmamartsa a kaiba [to], [sanen] tinalo [to] iray (nipasal-) ed-bakal a sundalo . . . diad baleg a parungtalan a labanan.” Diad panaon nen Isaias, si Rabsaces, a mangilalaman ed si Arin Senakerib na Asirya, so manisia met a nalalanor so dirios ed bakal na too sanen akisalita ed si Arin Ezekias. Pinasakbayan to so Judion ari sumpad panilalo ed si Jehova para ed kililiktar tan impabitar to ya anggapoy agawaan na dirios na arum a nasyon pian salimbengan so totoo ra sumpad mabiskeg tan maruksan armada na Asirya.​—2 Arari 18:33-35.

19. Antoy reaksion nen Ezekias ed impamalaw nen Rabsaces?

¹⁹ Antoy reaksion nen Arin Ezekias? Oniay inkuan na salaysay na Biblia: “Sanen si Ari Ezekias sikato so nadngelan to, a pinila’to so saray kawes to, tan nansakbong na makapal ya abel, tan linmoob ed abung nen Jehova.” (2 Arari 19:1) Binidbir nen Ezekias a Saksakey so makatulong ed sikato ed sayan makapakebbiew a kipapasen. Sikatoy nampaabeba tan nampaiwanwan ed si Jehova.

20. Panon ya onkiwas si Jehova diad biang na saray manaayam ed Juda, tan antoy nepeg dan naaralan manlapud saya?

²⁰ Inter nen Jehova so kinerew a panangiwanwan. Diad panamegley nen propeta Isaias et oniay inkuan to: “Dia ed satan ya agew say balang sakey ed saray totoo ibantak to naani so saray [“andi-kakanaan a,” NW] talintao to a pilak, tan saray talintao to a balitok a saray lima yo lanlamang ginawa ra a nipaakar ed sikayo a sakey a kasalanan.” (Isaias 31:7) Sano milaban si Jehova parad totoo to, niwalwal no anton talaga so dirios nen Senakerib​—andi-kakanaan. Saya so leksion a nepeg ya ipapuso na saray manaayam ed Juda. Anggaman ed katooran nen Arin Ezekias, say dalin na Juda so singa say Israel, a napno na saray idolo. (Isaias 2:5-8) Parad saray manaayam ed Juda, say pangipawil na relasyon da ed si Jehova so mankaukolan na pagbabawi ed saray kasalanan da tan pangipulisay ‘na balang sakey ed saray andi-kakanaan a talintao to.’​—Nengnengen so Exodo 34:14.

21. Panon a mapropetikon deneskribe nen Isaias so pamagit nen Jehova ed Asiryano?

²¹ Natan et mapropetikon deneskribe nen Isaias so pamagit nen Jehova ed makapataktakot a kabusol na Juda: “Say Asiryo nipasag naani nisengeg ed kampilan, aliwan lapu ed laki; et sikato naani upoten na kampilan, aliwan lapu ed lalaki, et sikato naani taynan to so kampilan, tan saray tobonbalo to a lalaki manggawa ra naani na ambelat a kimey.” (Isaias 31:8) Sano nagawa lay panlalaban, ag-anggan kaukolan ya uyosen na saray manaayam ed Jerusalem iray kampilan da ed saray kaluban da. Saray sankaabigan a sundalo na Asirya so nasimot, aliwan diad saray kampilan na totoo, noagta diad kampilan nen Jehova. No nipaakar ed Asiryanon Arin Senakerib, sikato et “taynan to so kampilan.” Kayari inkatigway na 185,000 ed saray bumabakal to panamegley na anghel nen Jehova, sikatoy sinmempet. Insan, legan ya ondadakmomo ed dios to a si Nisroc, sikatoy kinabil na saray mismon ilalak to.​—2 Arari 19:35-37.

22. Anto so naaralan natan na saray Kristiano ed saray ebento nipaakar ed si Ezekias tan ed armada na Asiryano?

²² Anggapoy siopaman, anggan si Ezekias, so makaamta lan unona no panon ya iliktar nen Jehova so Jerusalem manlapud armada na Asiryano. Anggaman kuan, say paraan na impideneng nen Ezekias ed krisis so mangitatarya na ekselentin ehemplo parad saramay nipapaarap ed subsubok natan. (2 Corinto 4:16-18) Lapud makapakebbiew a reputasyon na Asiryano a mamapagyaw ed Jerusalem, agpankelawan a tinmalaw si Ezekias. (2 Arari 19:3) Balet, siansian sikatoy walaan na pananisia ed si Jehova, tan kinmerew na panangiwanwan To, aliwan diad too. Agaylan bendisyon parad Jerusalem a ginawa to itan! Saray ontatakot ed Dios a Kristiano natan so makasagmak met na pirmin panaburido sano nadedesdes. Diad dakel a kipapasen et natalosan so itakot. Ingen, no ‘imatalek tayo ya amin ed si Jehova so kapagaan tayo,’ iyansakit to itayo. (1 Pedro 5:7) Tulongan to itayon natalonaay katatakot tayo tan pabiskegen to itayo pian naarap so situasyon a pakakadesdesan tayo.

23. Diad anton dalan a si Senakerib, aliwan si Ezekias, so tinmaynan a pirmin natatakot?

 ²³ Diad kaunoran, si Senakerib, aliwan si Ezekias, so tinmaynan a pirmin natatakot. Siopay kerewan to na tulong? Oniay impasakbay nen Isaias: “Say bato to nabalang naani a nisengeg ed takot, tan saray prinsipe natalagnaw ira naani ed laylay, kuan nen Jehova, a say apoy to wala ed Sion, tan say palbaan to dia ed Jerusalem.” (Isaias 31:9) Say dirios nen Senakerib​—“say bato” to, say salimbengan a panmamatalkan to​—so sinmaew. “Nabalang [ira] naani a nisengeg ed takot,” a singa panangibaga. Niarum ni, anggan saray prinsipe nen Senakerib so agmakatulong. Sikara met so mankebbiew.

24. Anton malinew a mensahe so naaralan manlapud agawa ed Asiryano?

²⁴ Sayan parte na propesiya nen Isaias so mangitatarya na malinew a mensahe parad saray onsumpa ed Dios. Anggapoy armas, pakayari, pakana a makaamper ed saray gagala nen Jehova. (Isaias 41:11, 12) Ontan met, ag-ontalona iramay mankuan a manlilingkor ed Dios ingen ta mangipupulisay ed sikato pian mananap na kaligenan ed minumundon bengabengatla. Siopaman ya ‘ag-onnengneng ed Santo na Israel’ so makanengneng ed si Jehova a “yakar to naani mauges.” (Isaias 31:1, 2) On, say alenleneg a peteg tan magnayon a salimbeng et si Jehova a Dios.​—Salmo 37:5.

[Tepetepet Parad Panagaral]