Tumboken so Pangaligan a Nigana Parad Sakey ya Ari

“Manulat naani na sakey a libro ya onkana ed sikato a katuplegan na panamatontonan. . . . Tan wala a naynay ed sikato, et basbasaen to naani ed amin ya agew a pambilay to.”​—DEUTERONOMIO 17:18, 19.

1. Siopa so nayarin kaliktan ya aligen na sakey a Kristiano?

 MASEGURON agyo labay ya ikompara so inkasikayo ed sakey ya ari odino reyna. Siopan matoor a Kristiano tan estudyante na Biblia so makapanisip a sikatoy onkikiwas a walaan na maarin autoridad, a singa saray maong ya Arin David, Josias, Ezekias, odino Josafat? Ingen ta nayarian yo tan nepeg yon aligen ira anggan diad sakey lambengat a nikadkaduman paraan. Anto itan? Tan akin a nepeg yon aligen ira ed satan a pamaakaran?

2, 3. Anto so amta la nen Jehova a nagawa nipaakar ed sakey a toon ari, tan anto so gawaen na satan ya ari?

² Diad panaon nen Moises, sakbay nin inabobonan na Dios so kiwala na toon ari parad saray Israelita, amta To lan onlesa ed limog na totoo To so pilalek a nawalaan na ari. Kanian pinuyanan to si Moises a mangilaktip na matukoy iran bilin diad Ganggan a sipanan. Saraya so maarin bilibilin, saray ganggan parad sakey ya ari.

³ Inkuan na Dios: “Sano makasabi ka ed dalin ya iter naani nen Jehova a Dios mo ed sika, . . . tan kuan mo, Mangipasen ak na sakey ya ari a manguley ed siak, a singa saray amin a nasyon a wala ed kaliberliber ko; ipasen mo naani ya ari a manari ed sika, so samay pilien naani nen Jehova a Dios mo. . . . Et nagawa naani no sikato la so makayurong ed trono na panarian to manulat naani na sakey a libro ya onkana ed sikato a katuplegan na panamatontonan. . . . Tan wala a naynay ed sikato, et basbasaen to naani ed amin ya agew na pambilay to; pian naaral to so ontakot ed kinen Jehova a Dios to, pian agamilen to so amin a sasalitaen na saya a panamatontonan, tan saray uliran, pian gawaen to ra.”​—Deuteronomio 17:14-19.

4. Anto so lalanoren na saray ganggan na Dios parad arari?

⁴ On, say ari a pilien nen Jehova parad saray mandadayew ed sikato so nepeg a mankopyan mismo ed sulsulat a naromog yo ed Biblia yo. Insan say ari so kinaukolan ya inagew-agew a manbasa ed satan a kopya a maminpigapiga. Aliwa itan a panagpasal pian onaligwas so memorya. Satan so panagaral a walaan na makagunggonan gagala. Say ari ya abobonan nen Jehova so nakaukolan a mantultuloy ed satan a panagaral pian nabayuboan to tan napansiansia to so dugan awawey na puso. Nakaukolan to met ya aralen iratan ya apuyanan a sulsulat pian magmaliw a matalona, makatebek ya ari.​—2 Arari 22:8-13; Uliran 1:1-4.

Manaral a Singa Sakey ya Ari

5. Antoran kabiangan na Biblia so kinopya tan binasa nen Arin David, tan anto so liknaan to nipaakar ed satan?

⁵ Anto so isipen yon kakaukolanen ed si David sanen sikatoy nagmaliw ya ari ed Israel? Bueno, nakaukolan a sikatoy manggawa na sakey a kopya na saray libro na Pentateuch (Genesis, Exodo, Levitico, Numeros, Deuteronomio). Isipen pa so kipaslep na satan a maong ed nonot tan puso nen David sano usaren toray mismon mata tan lima to pian mangisulat na sakey a kopya na Ganggan. Maseguro, insulat met nen Moises so libro na Job  ontan met ed Salmos 90 tan 91. Kasin saratan so kinopya met nen David? Nayari. Maseguron kinopya to met iray libro na Josue, Uko-ukom, tan Rut. Kanian natalosan yo a dakel lan kabiangan na Biblia so kaukolan a basaen tan ipasepsep nen Arin David ed kanonotan to. Tan walaan kayo na basiyan pian manisia ya ontan so ginawa to, lapud imanoen pa iray komento to nipaakar ed Ganggan na Dios, a naromog ed Salmo 19:7-11.

6. Panon tayon naseguro a si Jesus, singa ed say inmunan ateng to, si David so walaan na interes ed Kasulatan?

⁶ Say Babaleg a David​—si Jesus, say Anak nen David​—so anumbok ed satan a pangaligan. Niyugali la nen Jesus so sinimban iyakar ed sinagoga. Diman et dinengel to iray nibabasa tan nipaliwawan Kasulatan. Niarum ni, walay inkagawa a si Jesus a mismo so nambasa ed publiko manlapud Salitay Dios tan impaliwawa to so aplikasyon na satan. (Lucas 4:16-21) Mainomay yon natebek a sikatoy mikabisadon tuloy ed Kasulatan. Basaen yo iray salaysay ed Ebanghelyo, tan imanoen yo so kabetbet na impangibaga nen Jesus ed “walan nisulat” odino diad arum niran paraan et tinukoy to iray espesipikon teksto ed Kasulatan. Bilang alimbawa, diad Sermon to ed Palandey unong ya inkurit nen Mateo et 21 a danay ya angaon si Jesus manlapud Hebreon Kasulatan.​—Mateo 4:4-10; 7:29; 11:10; 21:13; 26:24, 31; Juan 6:31, 45; 8:17.

7. Panon a midumaan si Jesus ed saray relihyoson lider?

⁷ Tinumbok nen Jesus so simbawa ed Salmo 1:1-3: “Mapalar so too ya agmanakar ed panangibangat na saray agmatunong, . . . noag say gayaga to wala ed ganggan nen Jehova; tan diad ganggan to mandalepdep ed agew tan labi. . . . Antokaman a gawaen to ombuna.” Agayla so pidumaan na satan ed saray relihyoson lider ed panaon to, a “manyurong ira ed yurongan nen Moises” balet ta imbaliwala ra so “ganggan nen Jehova”!​—Mateo 23:2-4.

8. Akin ya anggapoy kakanaan na impanbasa tan impanaral na saray Judion relihyoson lider?

⁸ Balet, arum so nayarin nawetwet ed sakey a tekston nayarin natalosan a singano didismayaen nen Jesus so panaral ed Biblia. Diad Juan 5:39, 40, nabasa tayo so imbaga nen Jesus ed pigara diad panaon to: “Usisaen yo so saray sulsulat, ta nonoten yo a diad sikara wala so bila’yon maando; et saraya so mantasi ed siak. Et agyo labay so ondago ed siak, pian wala komon so bila’yo.” Diad satan a komento et agdidismayaen nen Jesus iray onderengel ed sikaton Judio manlapud panagaral ed Kasulatan. Imbes, inwalwal to so agda inkasimoon odino agpantutunosan. Amoria ran say Kasulatan so makapangitonton ed sikara diad andi-anggaan a bilay, balet say mismon Kasulatan a pansusukimatan da so nepeg ya angitonton komon ed sikara diad Mesias, si Jesus. Anggaman kuan, sikatoy agda inawat. Anggapoy kakanaan sirin na panaaral da lapud sikaray agmasimoon tan agpaibangat.​—Deuteronomio 18:15; Lucas 11:52; Juan 7:47, 48.

9. Anton maabig ya alimbawa so impanengneng na saray apostol tan akadkaunan propeta?

⁹ Agaylan midumaan so kipapasen na saray babangatan nen Jesus, pati saray apostol! Inaral da iray “masanto a sulsulat, a makayari a manggawa ed [sakey] a makabat ed kilalaban.” (2 Timoteo 3:15) Diad saya, kapadpara da iray akadkaunan propeta a ‘nanusisa tan nananap a maseseg.’ Saratan a propeta so aglambengat angonsidera ed ontan ya impangusisa diad antikey, pirmin impanaral ed loob na pigaran bulan odino sakey a taon. Inkuan nen apostol Pedro a ‘nanupapet’ ira, nagkalautla nipaakar ed si Kristo tan no antoran karlangan so nalalanor ed betang to bilang manangisalba na katooan. Diad inmunan sulat to, 34  a danay ya angaon si Pedro manlapud samploran libro na Biblia.​—1 Pedro 1:10, 11.

10. Akin a nepeg a magmaliw ya interesado so balang sakey ed sikatayo diad panagaral na Biblia?

¹⁰ Malinew sirin a say maalwar a panagaral ed Salitay Dios so asainmin a parad saray arari ed Israel nensaman. Tinumbok nen Jesus iyan pangaligan. Tan say panaral ed satan so nepeg a panseetan na saramay miuley ed si Kristo bilang arari ed tawen. (Lucas 22:28-30; Roma 8:17; 2 Timoteo 2:12; Apocalipsis 5:10; 20:6) Sayan pangaligan a nigana parad sakey ya ari so nakaukolan met ed amin natan a maniilalo ed saray bendisyon ed dalin diad silong na uley na Panarian.​—Mateo 25:34, 46.

Sakey a Bengatlan Panseetan na Saray Arari Ontan met ed Sika

11. (a) Anton kapeligroan nipaakar ed panagaral so walad saray Kristiano? (b) Antoray maabig ya itepet tayo ed inkasikatayo?

¹¹ Madanet tan matua tayon nibaga a balang tuan Kristiano so nepeg a manusisan mismo ed Biblia. Aliwan bengatla a kinaukolan lambengat sanen primeron impaiyaralan ka na Biblia ed saray Tastasi nen Jehova. Nepeg a determinado so balang sakey ed sikatayo ya ompaliis ed pagmaliw a singa saray arum ed panaon nen apostol Pablo a nagmaliw a mapaulyan ed personal a panagaral da. Naaralan da iray “unonan aralen ed saray salitay Dios,” a singa say “unonan bangat nen Kristo.” Ingen ta ag-ira nansiansia ed panaaral da tan ag-ira “binmulaslas ed pagmaliw a matakken.” (Hebreos 5:12–6:3, NW) Matukoy sirin ya itepet tayo ed inkasikatayo: ‘Anto so liknaan ko nipaakar ed personal a panagaral na Salitay Dios, balanglan agano ni odino abayag ak lan mililimog ed Kristianon kongregasyon? Impikasi nen Pablo a saray Kristiano ed panaon to so mantultuloy ya “ombaleg ed kakabatan na Dios.” Kasin ipapatnag ko so ontan met a pilalek?’​—Colosas 1:9, 10.

12. Akin ya importante so tuloytuloy a pankaliktan ed Salitay Dios?

¹² Say importantin bengatla ed pakawalaan moy maong ya ugali ed panagaral et say pamayubo ed pankaliktan ed Salitay Dios. Ipapabitar na Salmo 119:14-16 so regular tan walaan na gagala a panmolimoli ed Salitay Dios a napanggayagaan yo. Tua itan anggan panon lay kabayag yo bilang Kristiano. Diad pangidanet ed satan, nonoten so alimbawa nen Timoteo. Anggaman sayan Kristianon matatken so manlilingkor la bilang “maabig a sundalo nen Kristo Jesus,” sikatoy pinaseseg nen Pablo a gawaen toy anggaay nayarian to diad ‘pangagamil ed matunong so salita a tua.’ (2 Timoteo 2:3, 15; 1 Timoteo 4:15) Malinew, say panggawam ed ‘anggaay nayarian’ mo so mangilalanor ed pakawalaan na maabig ya ugali ed panagaral.

13. (a) Panon a nalaeman so oras parad panagaral na Biblia? (b) Antoran pananguman so nagawaan mo pian nawalaan ka na panaon ed panagaral?

¹³ Say kundang nipaakar ed maabig ya ugali ed panagaral et say regular a pangipanaon ed panagaral na Biblia. Komusta so gagawaen mo nipaakar ed saya? Antokaman so matuan ebat mo, kasin nagunggonaan ka ed pangusar na malaem nin panaon diad personal a panagaral? Nayarin uumamengen mo, ‘Panon kon nipanaon itan?’ Bueno, arum so amadaak ed panaon na epektibon panagaral day Biblia diad ibangon na mas masasakbay ed kabuasan. Nayarin basaen da so Biblia ed loob na 15 minutos odino gawaen da so personal a panagaral da. Sananey nin posibilidad, nayari kasin manggawa ka na daiset a pananguman ed sinimban eskedyul mo? Alimbawa, no niyugalim lay manbasa na peryodiko ed maslak ya agew odino manbantay na balita ed telebisyon diad labi, posibli kasi so pamawas na anggan sakey lambengat ya agew ed sakey simba parad satan? Nausar mo so oras ed satan ya agew parad apalaknab a panagaral ed Biblia. No salatan mo so oras na panagbantay mo na balita ed sakey ya agew tan usaren so oras ya akaeskedyul a 30 minutos odino onsulok ni parad personal a panagaral, nawalaan ka na masulok a 25 ya oras ed loob na sakey a taon. Isipen pa iray gunggona na 25 ya oras na kaaruman a panagbasa odino panagaral na Biblia! Nia so sakey nin suhestion: Diad ontumbok a simba, analisaen mo iray aktibidades mo kayari na kada agew. Imanoen mo no walay bengatlan nayarian mon itunda odino bawasan pian nawalaan ka na oras parad malaem a panagbasa odino panagaral na Biblia.​—Efeso 5:15, 16.

14, 15. (a) Akin ya importante iray kalat no nipaakar ed personal a panagaral? (b) Antoray posiblin kalat a mangilalanor ed panagbasa na Biblia?

¹⁴ Anto so manggawa ed panagaral a lalon mainomay,  mas makapasagyat ed sika? Saray kalat. Antoran realistikon kalat ed panagaral so niletneg mo? Parad karaklan, say sankaabigan ya unonan kalat et say pambasa ed interon Biblia. Nayarin anggad natan et nababasam iray kabiangan na Biblia a sagpaminsan tan nagugunggonaan ka ed satan. Sarag mo kasi natan a gawaen a determinasyon so pambasa ed interon Biblia? Say primeron kalat mo pian nagawaan itan et say pambasa ed apatiran Ebanghelyo, insan tumbokan na komaduan kalat, a singa say pambasa ed arum a kabiangan na Kristianon Griegon Kasulatan. No napnek ka tan agunggonaan ka, say ontumbok a kalat mo et say tuloytuloy a pambasa ed saray libro nen Moises tan saray maawaran a libro anggad Ester. No nasumpal mo itan, naimanom a realistiko so pakasumpal ed arum a kabiangan na Biblia. Sakey a bii, a manga 65 años to sanen sikatoy nagmaliw a Kristiano, so angisulat ed petsa na impangigapo ton nambasa angga ed petsa na impakasumpal to diad dalem ya apis na Biblia to. Sikato natan so walaan lay limaran paris na petsa! (Deuteronomio 32:45-47) Tan imbes a sikatoy manbasa manlapud kompyuter odino ed inimprinta ed kompyuter, say mismon Biblia so sankaegnaan to.

¹⁵ Say arum ya akadampot la ed kalat a nabasa so interon Biblia so nanggawa na arum a kundang pian nitultuloy so panagaral da a mas mabunga tan makapatumang. Sakey lan paraan et say pangilaktip ed pinilin aaralen a materyal sakbay a basaen so kada nantutumbokan a libro na Biblia. Diad “All Scripture Is Inspired of God and Beneficial” tan Insight on the Scriptures, naromog na sakey so ekselentin impormasyon nipaakar ed maawaran ya eksena, estilo, tan posibli iran gunggona ed kada libro na Biblia. *

16. Anton alimbawa so nepeg tayon paliisan no nipaakar ed panagaral na Biblia?

¹⁶ Legan na panaaral mo, paliisan so paraan a kaslakan a gagawaen na dakel a tatawagen ya iskolar na Biblia. Say pirmin pangiyaapasakeyan da et say pan-analisa ed saray teksto a singano say Biblia et nanlapud too. Sasalien na arum ed sikara so mangiyapasakey ed sakey a grupo parad kada libro odino maniisip ira na sakey a gagala tan impasen dan panmoria a walad kanonotan na sakey ya autor a too. Say nayarin epekto na satan a panagkatunongan na too et say pangipasen ed saray libro na Biblia bilang awaran lambengat odino moriaen iratan a mangipapatnag na onaaligwas iran metodo ed relihyon. Arum ya iskolar so nigalet la ed panagaral ed saray salita, a singa say philology na literatura na Biblia. Sikara so okupadon tuloy ed panagaral na saray lapuan na salita tan mangaaon ed saray Hebreo tan Griegon kabaliksan nen say segek na mensahe na Dios. Diad padesir mo, kasin saratan a metodo so makapanginabang na aralem tan makapakiwas a pananisia?​—1 Tesalonica 2:13.

17. Akin a nepeg tayon moriaen so Biblia bilang walaan na mensahe parad amin?

¹⁷ Kasin makatunongan iray konklusyon na saray iskolar? Kasin tua a kada libro na Biblia so walaan labat na manunaan a punto odino nigana labat parad sakey a grupo na totoo? (1 Corinto 1:19-21) Say katuaan to et saray libro na Salitay Dios so walaan na magnayon a kablian parad totoo ed amin ya edad tan abenegan. Anggan nipaarap lan unona so sakey a libro ed sakey a too, a singa si Timoteo odino si Tito, odino diad sakey a grupo, a nayarin saray taga-Galacia odino taga-Filipos, amin tayo so nayari tan nepeg a manaral ed saratan a libro. Importante iratan ed balang sakey ed sikatayo, tan say sakey a libro so nayarin maningbat ed dakel a tema tan mangunggona ed dakel a manbabasa. On, say mensahe na Biblia so  onaplika ed amin, ya ontulong ed sikatayo pian natebek no akin a nipatalos itan ed saray salita na totoo ed interon globo.​—Roma 15:4.

Gunggona ed Sika tan ed Arum

18. Legan mon babasaen so Salitay Dios, anto so nepeg mon panumamengan?

¹⁸ Legan na panaaral mo, naromog mon makagunggonan tuloy so panggunaet a makatalos ed Biblia ontan met ed panalin manebek ed saray detalye diad dugan pansisiglaotan na satan. (Uliran 2:3-5; 4:7) Say imparungtal nen Jehova panamegley na Salita to so maapit a misiglaotan ed gagala to. Kanian legan mon babasaen, isiglaot mo iray katuaan tan simbawa ed satan. Nayarin panumamengan mo no panon a misiglaotan so sakey ya agawa, ideya, odino propesiya ed gagala nen Jehova. Tepetan moy inkasika: ‘Anto so ibabaga na saya ed siak nipaakar ed si Jehova? Panon itan a misiglaotan ed gagala na Dios a nasusumpal la panamegley na Panarian to?’ Nayarin umamengen mo met: ‘Panon kon nausar iyan impormasyon? Nausar ko kasi itan diad pangibangat odino pamilin ed arum unong ed Kasulatan?’​—Josue 1:8.

19. Siopa so nagunggonaan legan yon isasalaysay ed arum iray nanaaralan yo? Ipaliwawa.

¹⁹ Say pannonot ed pankaabigan na arum so makagunggona met ed sananey nin aspekto. Legan na pambabasam tan panaaral moy Biblia, naaralan mo iray balon bengatla tan nawalaan ka na balo iran aralem a pakatalos. Salien ya ilaktip iraya ed makapabiskeg a pantotongtong kaiba iray kapamilyaan mo odino ed arum. No gawaen mo itan ed matukoy iran panaon tan ed masimpit a paraan, saratan a pantotongtong so maseguron makapatumang. Say masimoon, maligsan pangidalatdat ed naaralan mo odino ed saray aspekton makapainteres ed sika so maseguron mas makapasagyat ed arum. Nagkalalo nen say satan, makagunggona itan a mismo ed sika. Diad anton paraan? Inkuan na saray eksperto a mas mansiansia ed kanonotan na sakey a too so naaralan odino abasa to, no usaren odino uliten to itan, a singa diad pangidalatdat ed satan diad arum legan a tariwa ni iratan ed kanonotan to. *

20. Akin a makagunggona so maminpigan pambasa ed Biblia?

²⁰ Diad kada pambasam ed sakey a libro na  Biblia, maseguron makagamor ka na balon impormasyon. Nasagyat ka ed saray teksto a datin agmakapasagyat ed sika. Onlaknab so kabaliksan na saratan ed sika. Saya so nepeg a mangidanet a saray libro na Biblia so kaykayamanan a matukoy parad maminpigan panagaral tan pakagunggonaan mo, imbes a literatura lambengat na too. Tandaan, say ari, a singa si David, so nepeg a ‘manbasa ed satan diad amin ya agew na bilay to.’

21. Anton tumang so nailaloan mo no padaaken moy panagaral ed Salitay Dios?

²¹ On, saramay mangipapanaon parad makabaliksan a panagaral na Biblia so nagunggonaan a maong. Nagamoran da iray espiritual a kayamanan tan aralem a pakatalos. Lalon onelet tan onapit so siglaotan da ed Dios. Sikara so magmaliw a lalon makana ed saray kapamilyaan, ed agagi diad loob na Kristianon kongregasyon, tan ed saramay magmaliw nin managdayew ed si Jehova.​—Roma 10:9-14; 1 Timoteo 4:16.

[Saray paimano ed leksab]

Kasin Natandaan Yo?

• Anto so kinaukolan a gawaen na saray arari ed Israel?

• Anton alimbawa so impanengneng nen Jesus tan saray apostol nipaakar ed panagaral na Biblia?

• Antoran panangiyarunsa so nagawaan mo pian napadaak so panaon mo ed personal a panagaral?

• Nepeg mon aralen so Salitay Dios tekep na anton awawey na kanonotan?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Kahon ed pahina 15]

‘Bembenan Tayo’

“No labay tayo . . . so sakey a konkordansya ed Biblia, agtayo makaromog na mas magmaong ya uusaren nen say Internet. Balet no labay tayon basaen so Biblia, aralen itan, umamengen itan, molimolien itan, nepeg a sankabembenan tayo itan, lapud satan so alenleneg a paraan pian nipasepsep tayo itan ed kanonotan tan kapusoan tayo.”​—Gertrude Himmelfarb, kabkabat a retirado lan propesor, City University, New York.