Propesiya nen Isaias​—Liwawa Parad Amin a Katooan I

Kapitulo Beinte-Nuebe

Atumangan so Pananisia na Ari

Isaias 36:1–39:8

1, 2. Panon ya apaneknekan a si Ezekias so mas maabig ya ari nen say si Acaz?

 SI Ezekias so 25 años sanen sikatoy nagmaliw ya ari ed Juda. Anto kasin klase na mananguley so pagmaliwan to? Kasin aligen to iray kurang nen ama to a si Arin Acaz, tan tangguyoren to iray uuleyan to ya ontumbok ed palson dirios? Odino kasin iwanwan to so totoo ed panagdayew ed si Jehova, a singa ginawa na inmunan ateng to a si Arin David?​—2 Arari 16:2.

² Ag-abayag kayarin nitrono si Ezekias et pinmatnag a ginetma ton ‘gawaen so maptek dia ed saray mata nen Jehova.’ (2 Arari 18:2, 3) Diad inmunan taon to et ingganggan to ya apigeren so templo nen Jehova tan nigapo lamet iray panaglingkor ed templo. (2 Awaran 29:3, 7, 11) Insan sikato so angorganisa na engranden selebrasyon na Paskua ya inimbitaan to so interon nasyon​—pati say samploran mamaamianen a tribu na Israel. Agaylan agnalinglingwanan a piesta iman! Anggapo ni so agawan singa onman nanlapu la’d panaon nen Arin Solomon.​—2 Awaran 30:1, 25, 26.

3. (a) Anto so ginawa na saray manaayam ed Israel tan Juda ya inmatendi ed Paskua ya inyarunsa nen Ezekias? (b) Anto so naaralan na saray Kristiano natan manlapud determinadon inkiwas na saramay inmatendi ed saman a Paskua?

³ Kasumpal na selebrasyon na Paskua, apakiwas iramay inmatendi a mamatang ed saray sagradon lusek, mamuyak ed saray sagradon seklang, mangigeba ed saray atagey a pasen tan saray altar na palson dirios da, insan ira pinmawil ed saray syudad da a determinadon manlingkor ed tuan Dios. (2 Awaran 31:1) Agaylay pidumaan na satan ed datin walna ra ed relihyon! Naaralan na saray tuan Kristiano natan manlapud saya so kakanaan na ‘agpamaulyan ed saray panmumuyong.’ Saratan a pandaragup, balanglan diad lokal iran kongregasyon odino diad angkakabaleg iran asamblea tan kombension, so walaan na makanan betang diad pangawat da na panamaseseg tan napakiwas ira ed impanaagi ontan met na espiritu na Dios pian ‘manaayatan ed aro tan dia ed saray maabig a gawa.’​—Hebreos 10:23-25.

Asubok so Pananisia

4, 5. (a) Panon ya impatnag nen Ezekias so insian to ed Asirya? (b) Anton kiwas militar so ginawa nen Senakerib sumpad Juda, tan antoray ginawan kundang nen Ezekias pian napaliisan so tampol ya iyataki ed Jerusalem? (c) Panon a namparaan si Ezekias pian idepensa so Jerusalem manlapud saray Asiryano?

⁴ Nipapaarap so Jerusalem ed seryoso iran pakasubokan. Pinultot nen Ezekias so impialyansa na andiay-pananisian ama ton si Acaz ed saray Asiryano. Kinubkob to ni ingen iray Filisteo, a kaalyansa na Asirya. (2 Arari 18:7, 8) Saya so amasanok ed ari na Asirya. Kanian, oniay nabasa tayo: “Agawa a sanen mika-labinapat a taon nen ari Ezekias, a si Senakerib ya ari na Asirya tinmatdang a sumpa ed saray amin a kinutaan a syudad na Juda, tan inala to ra.” (Isaias 36:1) Nayarin lapud maniilalon nasalimbengan so Jerusalem ed tampol ya iyataki na agnapatundan armada na Asiryano, si Ezekias so inmabobon a manbayar ed si Senakerib na buis a 300 a talenton pilak tan 30 a talenton balitok. *​—2 Arari 18:14.

⁵ Lapud kulang so balitok tan pilak diad panangisimpenan na kayamanan na ari pian nabayaran so buis, inala nen Ezekias iray antokaman ya ankablin metal diad templo. Inekal to ni ingen iray kapot na templo a kinalopkopan na balitok, tan impawit to ed si Senakerib. Saya so agustoan na Asiryano, balet ta diad aganon panaon labat. (2 Arari 18:15, 16) Mapatnag, amoria nen Ezekias  ya agpaulyan na saray Asiryano so Jerusalem ed andukey a panaon. Kanian, kaukolan so pamparaan. Pinuletan na totoo iray panlalapuan na danum a makapansuplay na danum ed saray onlulubak ya Asiryano. Pinabiskeg met nen Ezekias iray kuta na Jerusalem tan nampaalagey na panangisimpenan na saray armas, a pati “ay-ayura tan saray kinlong a daakan.”​—2 Awaran 32:4, 5.

6. Siopa so nanmatalekan nen Ezekias?

⁶ Balet, manmamatalek si Ezekias, aliwan diad saray mataktikan estratehiya ed bakal odino diad saray kuta, noagta diad si Jehova na saray armada. Pinaseseg to iray papangulo na militar to: “Manpabiskeg kayo tan manpakpel kayo, agkayo antakot nisay napunaw kayo lapu ed ari ed Asirya, odino lapu ed amin a karaklan a wala ed sikato; ta wala so babaleg ed sikatayo nen sikato. Et sikato wala so taklay a laman; balet ed sikatayo wala si Jehova a Dios tayo ya ontulong ed sikatayo, tan mibakal a miulop ed saray bakal tayo.” Kanian ginmapon kinmiwas iray totoo a “nanmatalek ed saray salita nen Ezekias [ya] ari ed Juda.” (2 Awaran 32:7, 8) Ilitrato pa’d kanonotan iray ontumbok a makapasagyat ya ebento legan a rerepasoen so propesiya na Isaias kapitulo 36 anggad 39.

Imparungtal nen Rabsaces so Argumento To

7. Siopa si Rabsaces, tan akin a sikatoy imbaki ed Jerusalem?

⁷ Imbaki nen Senakerib diad Jerusalem si Rabsaces (sakey a militar a titulo, aliwan personal a ngaran) kaiba so duaran walaan na atagey a posisyon pian pasukoen so syudad. (2 Arari 18:17) Inabet iraya diad paway na bakor na syudad na taloran manangilaman nen Ezekias a si Eliacim a manag-asikaso ed sankaabungan nen Ezekias, si Sebna a sekretaryo, tan si Joa ya anak a laki nen Asaf a managkurit.​—Isaias 36:2, 3.

8. Panon so impanali nen Rabsaces a pakapuyen so pilalaban na Jerusalem?

⁸ Simpli labat so getma nen Rabsaces​—kombinsien so Jerusalem ya onsuko ya agla milaban. Sikato so kinmelyaw ni, a mansasalita na Hebreo: “Anto ya a panmatalkan a sikato so panmatalkan yo? . . . Siopa ta so panmatalkan mo, a sika inmalagey ka a sumpa ed siak?” (Isaias 36:4, 5) Insan binalaw nen Rabsaces iray natatakot a Judio, ya impanonot to a manbukbukor la ira. Diad siopa ira onkerew na tulong? Diad samay “abalbal a kawayan,” say Ehipto? (Isaias 36:6) Diad satan a panaon, peteg a miulibay so Ehipto ed sakey ya abalbal a kawayan; diad tua, satan a datin pakayari ed mundo so temporaryon kinubkob na Etiopia, tan say kaplesan a Faraon na Ehipto a si Arin Tirhaca et aliwan Ehipsio noagta sakey ya Etiope. Tan sikatoy magano lan natalo na Asirya. (2 Arari 19:8, 9) Lapud agnisalba na Ehipto so inkasikato, satan so agmakatulong ed Juda.

9. Anto so mapatnag ya angitonton ed si Rabsaces a mangikuan ya ikaindan nen Jehova so totoo To, balet antoy katuaan?

⁹ Inkatunongan natan nen Rabsaces ya agmibakal si Jehova parad totoo To lapud Sikato so apaermen da. Inkuan nen Rabsaces: “No kuan mo ed siak, Manmatalek kami ed Jehova a Dios mi: aliwa ta a sikato so saman, a saray pasen to ya atagey tan saray altar to inekal nen Ezekias?” (Isaias 36:7) Siempre, agda impulisay si Jehova diad impangigeba ed saray atagey a pasen tan ed saray altar na dalin, diad tua et saray Judio so pinmawil ed si Jehova.

10. Akin ya agmakana no daiset man odino dakel iray manangidepensa ed Juda?

¹⁰ Sinmublay et impanonot nen Rabsaces ed saray Judio a pakaskasin napapalumbasan ira no nipaakar ed militar. Imparungtal to iyan malastog ya angat: “Ikdan ta ka naani na duanlibo a kabayo, no nayarian mo ed inkasika so mangipasen na saray onkabayo ed tapew da.” (Isaias 36:8) Balet, diad katuaan to, kasin makana no dakel odino daiset so nipasal a managkabayo na Juda? Andi, lapud ag-akadepende so kililiktar na Juda ed superyor  a pakayari’ militar. Ipapaliwawa na Uliran 21:31 iray pamaakaran ed onian paraan: “Say kabayo nitadia a nipaakar ed agew na bakal: balet say palabo kien nen Jehova.” Insan ibabaga nen Rabsaces a bebendisyonan nen Jehova iray Asiryano, aliwan saray Judio. Ta no andi, so inkatunongan to, agni komon akaloob iray Asiryano ed teritorya na Juda.​—Isaias 36:9, 10.

11, 12. (a) Akin ya ipipilit nen Rabsaces so mansalita ed “salita na saray Judio,” tan panon ton papalikdoen iray onderengel a Judio? (b) Anto so nayarin epekto na saray salita nen Rabsaces ed saray Judio?

¹¹ Mapaga iray manangilaman nen Ezekias ed epekto na saray argumento nen Rabsaces ed saray totoo a makakadngel ed sikato diad tagey na bakor na syudad. Oniay kinerew na sarayan Judion opisyal: “Mansalita ka kerewen ko ed sika, ed saray ariripen mo ed salita na Sirya; ta sikato so natalosan mi; et agka komon misalita ed sikami ed salita na saray Judio, ed layag na saray totoo a wala ed tapew na bakor.” (Isaias 36:11) Balet anggapoy plano nen Rabsaces a mansalita ed lenguahe na Sirya. Labay ton itanem so panduaruwa tan takot ed saray Judio pian onsuko ira diad ontan et nakubkob so Jerusalem ya agla milaban! (Isaias 36:12) Kanian nansalita lamet so Asiryano diad “salita na saray Judio.” Pinasakbayan to iray manaayam ed Jerusalem: “Si Ezekias agto kayo komon palingoen; ta agto kayo nayarian ya ilaban.” Kayari na saya, sasalien ton palikdoen iramay onderengel diad pangililitrato ed pagmaliwan na bilay na saray Judio diad silong na uley na Asiryano: “Mipakna kayo ed siak, tan ompaway kayo ya ondago ed siak; et mangan so balang sakey ed sikayo ed ubas to, tan balang sakey ed higos to, tan oninum so balang sakey ed sikayo ed saray danum na samang to lanlamang; angga ed onsabi ak tan yakar takayo ed sakey a dalin a singa say dalin yo, sakey a dalin na bukel tan balo ya alak, sakey a dalin na tinapay tan kaubasan.”​—Isaias 36:13-17.

¹² Diad sayan taon et agmakapan-ani iray Judio lapud naamper ira na inlubak na Asiryano a mantanem. Parad saray totoon onderengel diad bakor et nayarin makapasagyat a tuloy so ilalon makapangan na matabol iran ubas tan oninum na ambetel a danum. Balet agni asumpal si Rabsaces ed pamapakapuy to ed saray Judio.

13, 14. Anggaman ed saray argumento nen Rabsaces, akin a say agawa ed Samaria so agmitukoyan ed kipapasen na Juda?

¹³ Manlapud saray dakerakel ya argumento to, nansalita lamet na ansakit si Rabsaces. Pinasakbayan to iray Judio sumpad panisia sano ibaga nen Ezekias a: “Si Jehova ilaban to itayo.” Pinanonotan nen Rabsaces iray Judio ya agnaamper na dirios na Samaria so impanliktob na saray Asiryano ed samploran tribu. Tan komusta so dirios na arum a nasyones a kinubkob na Asirya? “Iner ta so kawalaan na saray dirios na Emat tan Arfad?” so intepet to. “Iner ta so kawalaan na saray dirios na Sefarvaim? Et inlaban da ta so Samaria ed limak?”​—Isaias 36:18-20.

¹⁴ Siempre, agnatatalosan nen Rabsaces, a managdayew ed palson dirios, a baleg so pandumaan na apostatan Samaria tan say Jerusalem diad pananguley nen Ezekias. Anggapoy pakayari na palson dirios na Samaria ya iliktar so samploran-tribun panarian. (2 Arari 17:7, 17, 18) Diad biek a dapag, say Jerusalem ya uuleyan nen Ezekias so angipulisay la ed palson dirios tan pinmawil la ran nanlingkor ed si Jehova. Balet, agsinalin impaliwawa iya na taloran manangilaman a taga-Judea ed Rabsaces. “Ag-ira inmesel, tan agda inebatan na sakey a salita; ta sikato so imbilin na ari nensaman, ya inkuan to, Agkayo oneebat ed sikato.” (Isaias 36:21) Pinmawil si Eliacim, Sebna, tan Joa ed si Ezekias tan opisyal ya inreport da iray salita nen Rabsaces.​—Isaias 36:22.

Nandesisyon si Ezekias

15. (a) Anto so desisyonan natan nen Ezekias? (b) Panon lamet a pinaseguroan nen Jehova so totoo to?

¹⁵ Kaukolan a mandesisyon la natan si Arin Ezekias. Kasin onsuko so Jerusalem ed saray Asiryano? mimuyong ed Ehipto? odino ontalindeg a bukor tan milaban? Si Ezekias so nadedesdes a maong. Sikatoy linma ed templo nen Jehova, legan ya imbaki to si Eliacim tan Sebna, kaiba so mamasiken na saray saserdote ya ontupleg ed si Jehova panamegley nen propetan Isaias. (Isaias 37:1, 2) Legan ya akakawes ira na magaspang ya abel, linma ed si Isaias iray imbaki na ari, ya inkuan da: “Saya ya agew sikato so agew na gonigon, tan say pananumpa, tan say kibabaing . . . Lagi ta si Jehova a Dios mo denglen to naani so saray salita nen Rabsaces,  ya ingganggan na ari na Asirya a katawan to a mangayat ed Dios a mabilay, et sumpaen to naani so saray salita a nadngel nen Jehova a Dios mo.” (Isaias 37:3-5) On, aangatan na saray Asiryano so mabilay a Dios! Kasin imanoen nen Jehova so panamalaw da? Panamegley nen Isaias et pinaseguroan lamet nen Jehova iray Judio: “Agka antakot ed saray salita a nadngel mo, a sikara so impangayew na saray ariripen na ari ed Asirya ed siak. Nia, yako naani ed sikato so sakey ya espiritu, et makadngel naani na saray balita, et ompawil naani ed dalin to lanlamang; et gawaen ko a nipasag ed kampilan ed dili a dalin to.”​—Isaias 37:6, 7.

16. Antoran sulat so impatulor nen Senakerib?

¹⁶ Kaleganan ni, si Rabsaces so impatawag pian mila ed si Senakerib legan a mibabakal so ari diad Lebna. Pidenengan nen Senakerib so Jerusalem diad saginonor. (Isaias 37:8) Siansia, agtinmunda so desdes ed si Ezekias anggaman inmalis la si Rabsaces. Si Senakerib so angipatulor na saray sulat a panamagyaw, a dedeskribien na satan so nagawa ed saray manaayam ed Jerusalem no ag-ira onsuko: “Nadngel mo no anto so ginawa na saray arari na Asirya ed saray amin a dalin, ed impaneral ed sikara a sigpot; et sika nilaban ka ta naani? Saray dirios na saray nasyon inlaban da ta ra? . . . Iner so kawalaan na ari na Emat tan say ari na Arfad, tan say ari na syudad na Sefarvaim, say Ana tan say Ava?” (Isaias 37:9-13) Manuna’d amin et ibabaga na Asiryano ya andi-kakanaan so pilaban ni​—satan so mangitarok labat na nagkalalon gonigon!

17, 18. (a) Antoy motibo nen Ezekias diad inkerew to na salimbeng ed si Jehova? (b) Panon ya inebatan nen Jehova so Asiryano panamegley nen Isaias?

¹⁷ Lapud pampapagaan ton maong iray pansumpalan na desisyon to, binuskag nen Ezekias iray sulat nen Senakerib diad arap nen Jehova diad templo. (Isaias 37:14) Diad impapuson pikakasi et kinerew to ed si Jehova ya imanoen To iray panamagyaw na Asiryano, insan sinampotan to so pikakasi to ed saray salitan: “Natan sirin, O Jehova a Dios mi, ilaban mo kami ed lima to, pian amin so saray nanarian ed mundo amtaen da komon a sika si Jehova, sika lambengat.” (Isaias 37:15-20) Manlapud saya, malinew a say manunan pampapagaan nen Ezekias et aliwan say dili ton kililiktar, noagta say balaw a nibunton ed ngaran nen Jehova sano natalo na Asiryano so Jerusalem.

¹⁸ Sinmabi so ebat nen Jehova ed pikakasi nen Ezekias panamegley nen Isaias. Agnepeg ya onsuko so Jerusalem ed Asirya; kaukolan a sikato so ontalindeg. Singa mitotongtong ed si Senakerib, makpel ya impasabi nen Isaias so mensahe nen Jehova ed Asiryano: “Say birhen ya anak a bii na Sion minudmora to ka tan inekalan to ka a binalaw; say anak a bii na Jerusalem impeyeng to so ulo to ed sika [tekep na panludlurey].” (Isaias 37:21, 22) Insan inyarum nen Jehova so singa onia: ‘Siopa ka a mamalaw ed Santo a Sakey na Israel? Kabat ko so kagagawam. Ataragey iray ambisyon mo; pirmi so inkalastog mo. Nanmatalek ka ed dilin pakayarim ed militar tan kinubkob mo so dakel a daldalin. Balet aliwa kan agnadaeg. Deralen ko iray planom. Kubkoben ta ka. Insan gawaen ko ed sika so ginawam ed arum. Iyan ko so taga ed eleng mo tan papawilen ta ka ed Asirya!’​—Isaias 37:23-29.

“Saya Sikato so Tanda ed Sika”

19. Anton tanda so inter nen Jehova ed si Ezekias, tan anto so kabaliksan na saya?

¹⁹ Anto so garantiya nen Ezekias a nasumpal so propesiya nen Isaias? Oniay ebat nen Jehova: “Saya sikato so tanda ed sika: Mangan kayo ed saya a taon na ontubo ed inkasikaton dili, tan dia ed komadua a taon say ontubo ed sikato lanlamang; et dia ed komatlo a taon mantanem kayo, tan manani kayo, tan mantanem kayo na ubas, tan mangan kayo ed bunga to.” (Isaias 37:30) Mangitarya si Jehova na tagano ed saray aliktob a Judio. Anggaman ag-ira makapantanem na bini lapud insabi na Asiryano, makapangan ira diad saray natudtor da ed inani nen katantaon. Diad onsublay a taon, a taon na sabaton, nepeg ya agda dadalusan so kaumaan da, anggaman ed pakaskasin kipapasen da. (Exodo 23:11) Insipan nen Jehova a no tuloken na totoo so ganggan to, ontubo so magenap a bukel ed kaumaan a manustuni ed sikara. Insan, diad onsublay a taon, mantanem so totoo na bini a singa dati tan panggayagaan da so bunga na impansagpot da.

20. Diad anton dalan a saramay makaliktar ed iyataki na Asiryano so “manlamot a mamapaleksab, tan manbunga a mamatagey”?

²⁰ Natan et inkompara nen Jehova so totoo to  ed sakey a tanaman ya agbengatbengat a nabagot: “Say . . . nipaliis ed abung nen Juda manlamot a mamapaleksab, tan manbunga a mamatagey.” (Isaias 37:31, 32) On, agnepeg ya ontakot iramay manmamatalek ed si Jehova. Sikara tan saray ilalak da so mansiansian malet a niletneg ed dalin.

21, 22. (a) Anto so nipropesiya nipaakar ed si Senakerib? (b) Panon tan kapigan ya asumpal iray salita nen Jehova ed si Senakerib?

²¹ Komusta iray panamagyaw na Asiryano ed Jerusalem? Oniay ebat nen Jehova: “Ag-onla dia ed saya a syudad, odino mangibekas na panad’man, agmet onla ed arap to ya akakinlong, odino mangipaalagey na pilapil sumpa ed sikato. Dia ed dalan a dinalan to dia, ed sikato lanlamang so pawilan to, tan ag-onla dia ed saya a syudad.” (Isaias 37:33, 34) Anggapo lanlamang so nagawan bakal diad baetan na Asirya tan Jerusalem. Makapakelaw, saray Asiryano, aliwan saray Judio, so atalo ya anggapoy panlalaban.

²² Pian sumpalen so salita to, imbaki nen Jehova so sakey ya anghel a manigway ed saray sankaabigan ed saray armada nen Senakerib​—185,000 a lalaki. Mapatnag a saya so agawa diad Lebna, tan nalmoan nen Senakerib sanen sikatoy binmangon a saray lider, papangulo, tan makayarin lalaki na armada to so inaatey. Lapud pirmin kababaingan to, sikatoy pinmawil ed Ninive, balet anggaman ed pirmin impakatalo to, sikatoy anawet-tenten a nansiansian debotado ed palson dios to a si Nisroc. Pigaran taon ed saginonor, legan a mandadayew ed templo nen Nisroc, si Senakerib so pinatey na duaran ilalak to. Apaneknekan lamet ya anggapoy pakayari na andiay-bilay a Nisroc a mangisalba.​—Isaias 37:35-38.

Lalon Apabiskeg so Pananisia nen Ezekias

23. Anton krisis so nipaarap ed si Ezekias sanen inmunan akibakal si Senakerib sumpad Juda, tan antoray ipapatnag na sayan krisis?

²³ Diad samay panaon ya inmunan akibakal si Senakerib ed Juda, si Ezekias so seryoson nansakit. Inkuan ed sikato nen Isaias a sikatoy ompatey. (Isaias 38:1) Mapalaloy ermen na 39-años ya ari. Agto labat panaaburidoan so pankaabigan ton dili noagta ontan met ed say arapen na totoo. Napepeligro so Jerusalem tan Juda ya atakien na saray Asiryano. No ompatey si Ezekias, siopa so mangidaulo ed pibabakal? Diad saman a panaon et anggapo ni ilalak nen Ezekias a mangako ed pakauley. Panamegley na masimoon a pikakasi et inmey-ey si Ezekias ed si Jehova a sikato so kasian to.​—Isaias 38:2, 3.

24, 25. (a) Panon a sipapangasin inebatan nen Jehova so pikakasi nen Ezekias? (b) Anton milagro so ginawa nen Jehova, ya adeskribe ed Isaias 38:7, 8?

²⁴ Si Isaias so agni akaalis diad saray saban na palasyo sanen sikato so imbaki nen Jehova ed akarukolan na ari tekep na sananey nin mensahe: “Nadngel ko so pikakasim, anengneng ko so saray luam: Nia, yarum ko ed saray agew mo so labinlima a taon. Et ilaban ta ka naani tan saya a syudad ed lima na ari ed Asirya, tan yagel ko naani so saya a syudad.” (Isaias 38:4-6; 2 Arari 20:4, 5) Pekderan nen Jehova so sipan to diad nikadkaduman tanda: “Nia, gawaen ko naani so anino ya onsener na samplo a katonda, ed saray katonda a linmeksab ed panamegley na banwa ed reloj na banwa nen Acaz.”​—Isaias 38:7, 8a.

²⁵ Unong ed Judion manag-awaran a si Josephus, walay takayan diad loob na palasyo, tan nayarin walay lusek ya asingger ed satan. Sano nasinagan na agew so lusek, satan so mamawalay anino diad takayan. Nibaga na sakey so oras ed sanagew diad pangobserba ed iyaabanti na anino diad saray balitang. Natan et manggaway milagro si Jehova. Kayarin linmeksab so anino diad saray balitang a singa datin nagagawa, satan so onsener na samploran balitang. Wala ta lay akadngel ed ontan ya agawa? Oniay inkuan na Biblia: “Dia ed ontan say banwa sinmener na samplo a katonda ed saray katonda a nileksaban to.” (Isaias 38:8b) Ag-abayag kayari na satan, inmabig si Ezekias. Kinmayat iyan balita angga ed Babilonia. Sanen nadngel itan na ari na Babilonia, sikatoy angibaki na saray mensahero pian amtaen so katuaan.

26. Anto so sakey a resulta na impamarukey na Dios ed bilay nen Ezekias?

²⁶ Ngalngali taloy taon kayari na mamilagron inyabig nen Ezekias, nianak so panguloan ya ilalak to a si Manases. Sanen binmaleg si Manases, agto impatnag so pisasalamat ed panangabagey na Dios, a no anggapo itan et sikatoy agkomon nianak! Imbes, legan na interon impanbilay to lawari et mapalalon nanggawa si Manases na mauges ed imaton nen Jehova.​—2 Awaran 32:24; 33:1-6.

 Inkapuy ed Panagdesisyon

27. Diad antoran dalan ya impatnag nen Ezekias so pisasalamat ed si Jehova?

²⁷ Singa ed inmunan ateng ton si David, si Ezekias et toon walaay pananisia. Papablien to so Salita na Dios. Unong ed Uliran 25:1, inyuksoy to so panugyop ed saray materyal a naromog natan diad Uliran kapitulo 25 anggad 29. Panisiaan na arum a tinibukel to so koma-119 a Salmo. Ipapanengneng na makapasagyat a kanta na pisasalamat a tinibukel nen Ezekias kayari ton inmabig a sikatoy toon maapresya a tuloy. Inkuan to a say sanka-importantian a bengatla ed bilay et say pakapangidayew ed si Jehova diad templo To “ed saray amin ya agew na saray bilay tayo.” (Isaias 38:9-20) Komon ta ontan so liknaan tayon amin nipaakar ed puron panagdayew!

28. Anton lingon desisyon so agawaan nen Ezekias ag-abayag kayari na mamilagron inyabig to?

²⁸ Anggaman matoor si Ezekias, sikato so ag-ayadyari. Walay panaon a sikatoy akagawa na seryoson lingo diad panagdesisyon kayarin sikatoy pinaabig nen Jehova. Oniay impaliwawa nen Isaias: “Sanen saman a panaon si Merodacbaladan, ya anak a laki nen Baladan, ya ari na Babilonia, angibaki na saray sulat tan sakey a tukdol ed Ezekias: ta nadngelan to a sikato asakitan, tan inmabig. Et si Ezekias nanliket ed sikara, tan impanengneng to ed sikara so abung na saray kayamanan a mabli, pilak, tan balitok, saray balingit, tan say mabli a larak, tan say amin ya abung na saray kagawaan, tan saray amin a naromog ed saray panangisimpenan na kayamanan; anggapo nensaman ed abung to, anggapo met ed amin a panuleyan to, a si Ezekias agto impanengneng ed sikara.”​—Isaias 39:1, 2. *

29. (a) Anto so nayarin motibo nen Ezekias sanen impanengneng to so kayamanan to ed saray manangilaman a taga-Babilonia? (b) Antoray pansumpalan na lingon impandesisyon nen Ezekias?

²⁹ Kayari na ansakit ya impakatalo na Asirya panamegley na anghel nen Jehova, satan so siansia nin sesga ed dakel a nasyon, a pati say Babilonia. Nayarin labay nen Ezekias a pandinayewen so ari na Babilonia bilang posiblin kaalyado diad arapen. Balet, aglabay nen Jehova a saray manaayam ed Juda so milimog ed saray kakabusol da; kaliktan ton sikaray manmatalek ed sikato! Panamegley nen propeta Isaias, imparungtal nen Jehova so arapen nen Ezekias: “Onsabi so agew, sano amin a wala ed abung mo, tan saray tinipon na saray atateng mo ed panangisimpenan angga ed saya ya agew, niyakar ira naani ed Babilonia: anggapo naani natilak, . . . Et saray anak mo a lalaki a manlapu ed sika, a sikara so yanak mo alaen da ra: et sikara naani eunoko ed palasyo na ari ed Babilonia.” (Isaias 39:3-7) On, say mismon nasyon a kinaliktan nen Ezekias a pandinayewen so manamsam diad kaunoran ed saray kayamanan na Jerusalem tan pagmaliwen ton ariripen iray ombaley to. Say impangipanengneng nen Ezekias ed kayamanan to diad saray taga-Babilonia so kinmana laingen a pananagyat ed maagum a pilalek da.

30. Panon ya impatnag nen Ezekias so maabig ya awawey?

³⁰ Oniay inkuan na 2 Awaran 32:26 a nayarin manutukoy ed inkagawa sanen impanengneng nen Ezekias so kayamanan to ed saray taga-Babilonia: “Si Ezekias nampaabeba nipaakar ed pasirayew na puso to, nampadpara sikato tan saray manaayam ed Jerusalem, dia ed ontan say sanok nen Jehova agsinmabi ed sikara ed saray agew nen Ezekias.”

31. Anto so nansumpalan nen Ezekias, tan anto so ibabangat na saya ed sikatayo?

³¹ Anggaman ed agto inkayadyari, si Ezekias et toon walaan na pananisia. Kabat to a say Dios to, si Jehova, so peteg a persona a walaan na liknaan. Sanen nadedesdes, si Ezekias et masimoon a nampikasi ed si Jehova tan sikato so inebatan nen Jehova. Impagamor nen Jehova ed sikato so kareenan legan na nakekeraan niran agew to, tan lapud satan, si Ezekias so misalsalamat. (Isaias 39:8) Nepeg a si Jehova so petepeteg met ed sikatayo natan. Sano onlesa iray problema, komon ta singa itayo si Ezekias ya onkerew ed si Jehova na kakabatan tan solusyon, lapud sikato so“mangiter na mabunlok ed amin a too, tan agto balawen.” (Santiago 1:5) No mansiansia itayon mansungdo tan mangagamil na pananisia ed si Jehova, makaseguro itayo a sikato so magmaliw a “mananumang ed saray mananap ed sikato” natan tan diad arapen.​—Hebreos 11:6.

[Saray paimano ed leksab]

[Tepetepet Parad Panagaral]