Kawalaan la Kasi na Saray Mangiyaansakit a Kakaabay?

“Agla bibidbiren na modernon sosyedad so manangiyansakit a pankakaabay.”​—Benjamin Disraeli, koma-19 a siglon Ingles ya estadista.

SARAY maedad lan taga-Cuba so walaan na nikadkaduman paraan ed panamaaligwas ed kipapasen parad pankaabigan: saray siglaotan na sankakaabay, odino círculos de abuelos (saray grupo na mamasiken tan akukulaw), a singa pananawag da. Unong ed 1997 a report et 1 ed 5 a matakken lan taga-Cuba, a kabiangan ed saratan a grupo, so makakaromog na maabig ya ulopan, suporta, tan praktikal a tulong ed pamasiansiay mabunigas ya istiloy kabibilay. “Kapiganman a nakaukolan na saray doktor na pamilya ed komunidad so tulong diad kampanyan panagbakuna,” kuan na say World-Health a magasin, “say círculos de abuelos so pakaroromogan da na mabunlok tan malaem a pundo.”

Balet, makapaermen ta diad dakel a parte na mundo et anggapo la so ontan iran manangiyansakit a komunidad. Alimbawa, konsideraen pa so makapasinagem ya agawa ed kinen Wolfgang Dircks, a manaayam ed sakey ya apartment diad mamasagur a Europa. Pigaran taon lay apalabas, inreport na The Canberra Times ya anggaman naiimano na 17 pamilyan manaayam ed saksakey ya apartment a panaayaman met nen Wolfgang a sikatoy andi’d man, “anggapoy akanonot a mantimbre ed doorbell to.” Sanen diad kaunoran et linmoob so managpaupa, “asabian toy sakey a kapukepukel lan too ya akayurong ed arap na telebisyon.” Akabuskag ed akwalan na kapukepukel lan too so listaan na programa ed telebisyon ya apetsaan na Disyembre 5, 1993. Si Wolfgang so limay taon lan inatey. Agaylan makapaermen a prueba ed inkaandi la na interes tan panangiyansakit na kakaabay! Agpankelawan ya inkuan na managsulat na essay diad The New York Times Magazine a say lugar a panaayaman to, a singa met ed dakel nira, so nagmaliw lan “komunidad na saray estranghero.” Kasin ontan met so kipapasen ed lugar yo?

Tua a siansian panggagayagaan na pigaran komunidad ed baryo so puron pankakaaro bangta manbabanikel so pigaran komunidad ed syudad pian nipatnag so pirmin panagpaga ed kaabay. Anggaman kuan, liknaen na dakel a manaayam ed syudad a sikaray manbukbukor tan napepeligro diad mismon lugar da. Sikaray nisisian lapud agda pakapikabat ed kakaabay da. Panon ya ontan?

 Agsankakabat a Sankakaabay

Siempre, maslak ed sikatayo so walaan na kakaabay ya asingger. Say mankidyam a liwawa na telebisyon, saray aninon onggagalaw diad bintana, saray silew ya isisilew tan eerepen, say tanol na saray kotsin onsasabi tan ombubuwat, saray manaakar ed saray pasilyo, saray tombok a mangilulukas tan mangitatalak ed saray puerta et pakapatnagan iyan amin a “mabilay” so kaliberliber. Balet, naaandi so antokaman a peteg a pakalikasan a wadtan iray kakaabay sano saray sankakaabay et agsankakabat odino agmangiimano ed sakey tan sakey lapud apuradon naynay a rotinay bilay. Nayarin isipen na totoo ya agla nakaukolan so pakapibali ed kakaabay odino naobliga ed sikara diad antokaman a paraan. Oniay inaksobi na peryodiko ed Australia a Herald Sun: “Lalon agkabat iray indibidual diad mismon kaliberliber da, kanian sikaray agtanton napupugeran ed obligasyon dan pisisiglaotan ed kakaabay. Magmainomay la natan ya ibaliwala odino ipuera so totoo ya aliwan makaaro.”

Sayan nagagawa so agla makapakelaw. Diad mundo a saray totoo so ‘maaro ed saray lamalaman da,’ sasagmaken na saray komunidad iray epekto na nagsi-nagsin istiloy-panagbilay. (2 Timoteo 3:2) Say resulta et kasmak ya inkabegtebegtew tan inkisian. Say inkisian so mamapawala na agpanagmatalek, nagkalautla sano mantutultuloy a manesesga so karawalan tan krimen ed kaliberliber. Insan, agmanbayag et paandien na agpanagmatalek so inkamaabagey na too.

Antokaman so kipapasen ed kaliberliber yo, seguradon mipakna kayo a makagunggona ed sakey a komunidad iray maong a kakaabay. Dakel so nagawaan sano mansagpot so totoo parad saksakey a gagala. Nayarin magmaliw met a bendisyon iray maong a kakaabay. Ipanengneng na ontumbok ya artikulo no panon.