“Ipasal Moy Inkasika”

CITIUS, altius, fortius​—mamaples, babaleg, mabibiskeg! Sarayan abilidad so kinaliktan na saray atleta diad Gresya tan Roma nensaman. Diad dakel a siglo, diman ed Olympia, Delphi, tan Nemea tan diad Isthmus ed Corinto et agawa iray angkabaleg a pagalaw diad “panamendisyon” na saray dirios legan ya iimatonan na nilibon manbabantay. Dakel a taon ya impansagpot so nakaukolan pian makapigalaw ed saratan. Diad pambiktorya et nigloria iray analo tan ed panaayaman dan syudad.

Agpankelawan a diad ontan a kultura, saray nansulat ed Kristianon Griegon Kasulatan et inkompara da so maespiritual a pilulumba na saray Kristiano ed saray pagalaw. Pian nipasabi iray madanet a punton makaibangat, matukotukoy so impangusar di apostol Pedro tan Pablo ed saray ilustrasyon a nibase’d saray galaw. Diad panaon tayo, mantutultuloy met so impasyan pilulumba na Kristiano. Inarap na saray inmunan-siglon Kristiano so Judion sistema na bengabengatla; sikatayo natan so ‘mibakal’ ed sankamundoan a sistema a magano lan naderal. (2 Timoteo 2:5; 3:1-5) Namomoria na arum a say “pilulumba [ra] nipaakar ed pananisia” so tuloytuloy tan makapakesaw. (1 Timoteo 6:12, The New English Bible) Nagunggonaan itayon maong no usisaen so pipadparaan na saray pagalaw ya abitla ed Biblia.

Sankamaongan a Manangipasal

Mandependin maong so iyaligwas na atleta ed say manangipasal to. Nipaakar ed saray galaw nensaman, inkuan na Archaeologia Graeca: “Saray migalaw so obligadon mansamba a sikaray manpasal a samploy bulan bilang preparasyon.” Kaukolan met a manpasal a maong iray Kristiano. Binilin nen Pablo si Timoteo, sakey a Kristianon matatken: “Ipasal moy inkasika ed maridios a debosyon bilang kalat mo.” (1 Timoteo 4:7, NW) Siopay manangipasal ed Kristianon “atleta”? Anggapoy arum noag si Jehova a Dios a mismo! Insulat nen apostol Pedro: “Say Dios na amin ya agkanepegan a panangasi . . . so mismon mangisumpal ed panagpasal yo, paeleten to kayo, pabiskegen to kayo.”​—1 Pedro 5:10, NW.

Say balikas a “mangisumpal ed panagpasal yo” so nanlapud Griegon verb ya, unong ed Theological Lexicon of the New Testament, et mankabaliksan na “pangitunos ed sakey a bengatla [odino too] parad gagala to, pangiparaan ed satan tan pangitukoy ed kausaran to.” Kinomentoan met na Greek-English Lexicon nen Liddell tan Scott a sayan verb so nipatalos a “manparaan, manpasal, odino sigpot a nakinlongan.” Antoran paraan ya ‘ipaparaan, ipapasal, odino sigpot a kikinlongan itayo’ nen Jehova parad impasyan Makristianon pilulumba? Pian natalosan so pipadpara, konsideraen tayoy pigaran paraan ya uusaren na saray manangipasal.

Inkuan na libron The Olympic Games in Ancient Greece: “Uusaren na saramay mapaga ed pangipapasal ed kalangweran so duaran manunan paraan, unona et akateen so panamaseseg ed ibabangat a mansagpot a maong pian nagamoran iray sankaabigan a resulta, tan komadua et say pamaaligwas ed teknik tan estilo to.”

Mipadpara, papasesegen tan papabiskegen itayo nen Jehova a gawaen so anggaay nayarian tayo a paaligwasen iray dunong tayo ed serbisyo. Pabiskegen itayo na Dios panamegley na Biblia, say organisasyon to’d dalin, tan saray matakken ed espiritual a kaparan Kristiano. No maminsan et ipapasal to itayo panamegley na disiplina. (Hebreos 12:6) No maminsan et iyaabuloy ton onsabi ed sikatayoy nanduruman subok tan kairapan pian napaaligwas tayoy panagsungdo. (Santiago 1:2-4) Tan iter toy nakaukolan a biskeg. Inkuan nen propeta Isaias:  “Saray manalagar ed Jehova pasimbaloen to so biskeg da; mamaatagey ira naani ya akapayak a singa say agila; ombatik ira naani tan ag-ira nakesawan; manakar ira naani, tan ag-ira onkapuy.”​—Isaias 40:31.

Manuna’d amin, mabunlok ya ipapagamor na Dios ed sikatayo so masanton espiritu to, a mamabiskeg ed sikatayon tuloytuloy a mangisaklang ed sikato na naabobonan a serbisyo. (Lucas 11:13) Diad dakel a kipapasen et sinungdoan na saray lingkor na Dios so andukey tan mairap iran subok na pananisia. Saramay akapansungdo et ordinaryon lalaki tan bibii a singa sikatayo. Balet lapud nagnap ya impanmatalek da ed Dios kanian akapansungdo ira. On, ‘say labas ed say gendat a pakayari so kien na Dios tan agda kayarian.’​—2 Corinto 4:7 NW.

Mililiknan Manangipasal

Sakey ed saray kimey na manangipasal nensaman et “tantiyaen [to] so klase tan karakel na kaukolan ya ehersisyo parad sakey ya atleta tan ed klase na galaw,” inkuan na sakey ya iskolar. Diad pangipapasal ed sikatayo na Dios, ikonsidera toray sirkumstansya, abilidad, laman, tan limitasyon tayo bilang indibidual. Mabetbet a sano ipapasal itayo nen Jehova, oney-ey itayo ed sikato, singa ginawa nen Job: “Nonoten mo, kerewen ko ed sika, ya inerengan moak a singa langa.” (Job 10:9) Panoy ikikiwas na mililiknan manangipasal tayo? Oniay insulat nen David nipaakar ed si Jehova: “Sikato kabat to so inkagawa tayo; sikato nanodnonotan to a sapok itayo.”​—Salmo 103:14.

Nayarin walay mapalalon kakapuyan na laman mo a mamepeget ed nagawaan mo ed ministeryo, odino nayarin lalabanan moy pakaskasin pangipapasen mo’d inkasika. Ompan panseseetan mon itunda so makapuy ya ugali, odino ipasen mon agmo nalabanan so pananesdes na kakaabay, diad pantratrabahoan, odino diad eskuelaan. Antokamay sirkumstansyam, agbalot lilingwanan a lalon natalosan nen Jehova iray problemam nen say siopaman​—anggan sika! Bilang maasikason  manangipasal, sikatoy wadtan a naynay ya ontulong ed sika no onapit ka ed sikato.​—Santiago 4:8.

“Nibiig [na saray manangipasal nensaman] so kesaw odino kakapuyan ya agnanlapud ehersisyo noagta ed sananey a sengegan, saray iisipen, makapuy ya awawey, depresyon tan arum nira. . . . Malaklaknab so iimanoen na [saray manangipasal] a pati ingen so personal a bilay na saray atleta tan mibali ni ra ed ipasen dan nakaukolan.”

Kasin naliknam no maminsan a nakekesawan odino onkakapuy ka lapud agmanundan desdes tan subok ed sayan mundo? Bilang manangipasal mo, interesadon maong si Jehova ed sika. (1 Pedro 5:7) Natebek ton tampol ed sika so antokaman a sinyalis na ikapuy odino ikesaw ed espiritual a paraan. Anggaman ikokonsidera nen Jehova so bulos linawa tan personal a panlabay tayo, lapud mapaga ed magnayon a pankaabigan tayo, sikatoy mabulos ya ontulong tan mametek no nakaukolan. (Isaias 30:21) Panon? Diad panamegley na Biblia tan nibase’d Biblia iran palapagan, saray maespiritual a mamatatken ed kongregasyon, tan say maaron impanaagi tayo.

“Mandangka ed Ami Ganagana”

Siempre, dakel ni kaukolan pian onaligwas, ya aliwan say kiwala labat na maong a manangipasal. Mandependin maong itan ed mismon atleta tan ed say panumbok to ed impasyan panagpasal. Mapeget so totontonen, lapud laktipen na panagpasal so estrikton iyarawi ed sekso tan alak insan dugan panangan. Inkuan nen Horace, sakey a manag-anlong nen inmunan-siglo K.K.P., a saray migagalaw so “onarawi ed bibii tan alak” pian “nadampot so pampirawatan a kalat.” Tan unong ed iskolar na Biblia a si F. C. Cook, saray migagalaw so kaukolan a “mandangka [tan] ed dugan panangan . . . diad samploy bulan.”

Inusar nen Pablo iyan panangipara sanen sinulat toray Kristiano ed Corinto, syudad a mikabisado ed asingger ya Isthmian Games: “Amin a manpapasal ed batikan, sikara so mandangka ed ami ganagana.” (1 Corinto 9:25) Papaliisan na saray tuan Kristiano so materyalistiko, imoral, tan marutak a kabibilay na mundo. (Efeso 5:3-5; 1 Juan 2:15-17) Iwaklit met iray ugalin agmaridios tan agmakasulatan insan salatan na singa-Kristo iran kalidad.​—Colosas 3:9, 10, 12.

Panon iyan nagawaan? Say sakey et imanoen so ebat nen Pablo panamegley na mapuersan ilustrasyon: “Leweten ko so laman ko, tan iyan ko ed silong na kaaripenan; ta agla piga no nagawa, no kayarik ya angipulong ed saray arum, siak a dili so nipulisay.”​—1 Corinto 9:27.

Agaylan mapuersa so punto nen Pablo dia! Agto inrekomenda so pamairap ed laman. Imbes, inako ton walaay pipupuligesgesan ed dalem to. No maminsan et nagawaan toray bengatlan agto labay tan agto nagawaan iray kaliktan to. Balet sikatoy akipuligesgesan pian agdaegen na saray kakapuyan to. ‘Nilewet [to] so laman to,’ ya impasya ton dinaeg iray kaliktan tan kagletan na laman.​—Roma 7:21-25.

Ontan met so gawaen na amin a Kristiano. Imbaga nen Pablo iray pananguman a ginawa na arum ed Corinto a sikaray datin akilawanan, nantalintao, homoseksualidad, nantakew, tan arum ni ra. Antoy akapanguman ed sikara? Say pakayari na Salitay Dios tan masanton espiritu a tinekepay determinasyon dan mitunosan ed satan. Inkuan nen Pablo: “Balet naurasan kayo la, balet apasantos kayo la, balet nibilang kayo la a matunong ed ngaran na Katawan a Jesu-Kristo tan dia ed espiritu na Dios tayo.” (1 Corinto 6:9-11) Mipadpara so insulat nen Pedro ed saramay tinmunda la ed saratan a mauges ya  ugali. Bilang Kristianos et amin da so tuan anguman.​—1 Pedro 4:3, 4.

Impasya Iran Sagpot

Inyilustra nen Pablo so determinado tan malinew a gagala to pian tumboken iray maespiritual a kalat, a nankuan: ‘Miponitian ak, aliwan ed dagem.’ (1 Corinto 9:26) Panon so panamoniti odino panamunta na migagalaw? Inmebat so libron The Life of the Greeks and Romans: “Aglabat la inyupot so kaukolan, noagta imanoen met so kakapuyan na kalaban. Parehon mausar so marundunong a panamoniti a naaralan ed saray eskuelaan na wrestling, tan ed inka-aliston daegen so kalaban.”

Say ag-ayadyarin laman tayo so sakey ed saray kalaban tayo. Kasin amta tayo la “iray kakapuyan” tayo? Kasin mabulos tayon imanoen so inkasikatayo unong ed pangiimano na arum ed sikatayo​—lalo la unong ed pangiimano nen Satanas ed sikatayo? Mankaukolan itan na matuan dilin-panangusisa tan say mabulos a panguman. Mainomay ya onlesa so dilin-pakapalikdo. (Santiago 1:22) Main-inomay tayon ikatunongan so makapuy ya inkiwas! (1 Samuel 15:13-15, 20, 21) Mipadpara itan ed ‘panamoniti ed dagem.’

Diad sarayan kaunoran ya agew, saramay malabay a mamaliket ed si Jehova tan makagamor na bilay so aliston makapangibiig ed balanglan maong tan mauges, ed kongregasyon na Dios tan say mauges a mundo. Paliisan day kipalig-palig, a magmaliw a ‘nankadua so kanonotan, agmakapansiansia ed amin ya awawey da.’ (Santiago 1:8) Agda peperdien iray sagpot da ed agmakana iran gawa. Sano tumboken na sakey a too iyan prangka tan determinadon kurang, sikatoy manliket tan say ‘iyaaligwas [to] so nipatnag ed saray ganagana.’​—1 Timoteo 4:15.

On, tuloytuloy so pilulumba na Kristiano. Mangitarya si Jehova​—say Engranden Manangipasal tayo​—na maaron instruksion tan tulong a nakaukolan tayo pian mansungdo tan sigpot a manbiktorya. (Isaias 48:17) Singa saray atleta nensaman, kaukolan tayon bayuboan so dilin-disiplina, dangka, tan determinasyon pian milaban itayo parad pananisia. Natumangan a maong iray impasya a sagpot tayo.​—Hebreos 11:6.

[Kahon ed pahina 31]

‘Sikatoy Puyokan na Larak’

Diad Gresya nensaman, say gagawaen na masahista so kabiangan ed panangipasal na atleta. Say trabaho to so pamuyok na larak ed laman na lalaki a man-ehersisyo. “Naimano na [saray manangipasal] a maabig iray epekto na marakep a kamasahe na saray masel antis na panagpasal, tan naimano ra met a say maalwar tan makalnan panmasahe so pakainawaan tan mamakasil lamet ed atletan asumpal la’d andukey a panangipasal,” so inkuan na The Olympic Games in Ancient Greece.

No say pangipuyok na literal a larak ed laman so makaparelaks, makatambal, tan makapaabig, say pangusar ed Salitay Dios parad naksawan a Kristianon “atleta” so makapangipetek, makaligliwa, tan makapaabig ed sikato. Kanian, diad panangiwanwan nen Jehova, napaseseg iray mamasiken ed kongregasyon ya ipikasi so ontan a too, a piguratibon “puyokan da na larak ed ngaran na Katawan,” say makanan paraan pian napaabig ed espiritual.​—Santiago 5:13-15; Salmo 141:5.

[Litrato ed pahina 31]

Kayari na impanbagat, sinambaan na saray atleta a sikaray manpasal a samploy bulan

[Credit Line]

Musée du Louvre, Paris

[Picture Credit Line ed pahina 29]

Copyright British Museum