Propesiya nen Isaias​—Liwawa Parad Amin a Katooan II

Kapitulo Sais

Jehova​—“Sakey a Matunong a Dios tan Sakey a Manangilaban”

Isaias 45:1-25

1, 2. Antoray impaseguro ed Isaias kapitulo 45, tan antoran tepet so umamengen?

 SARAY sipan nen Jehova so napanmatalkan. Sikato so Dios na panangiparungtal tan Dios na panamalsa. Paulit-ulit to lan pinaneknekan a sikatoy matunong a Dios tan Manangilaban ed totoo ed amin a nasyon. Saraya so pigara ed saray makapaligsay-puson panamaseguro a naromog ed Isaias kapitulo 45.

² Niarum ni, say Isaias kapitulo 45 et lugan to so makatantandan alimbawa na pakayari nen Jehova a manpropesiya. Say espiritu na Dios so tinmulong ed si Isaias a nanengneng so arawi iran bansa tan nasuri iray ebento ed ontumbok iran siglo, tan satan so amakiwas ed sikato a deskribien so sakey ya inkagawa a si Jehova, a Dios na tuan propesiya, lambengat so eksakton makapangipasakbay. Anto itan ya ebento? Panon itan ya angapekta ed bilay na totoo na Dios ed panaon nen Isaias? Anto so kakanaan na satan ed sikatayo natan? Usisaen tayo pa iray salita na propeta.

Say Panangiyabawag nen Jehova Sumpad Babilonia

3. Antoray malinew ya impaneskribe na Isaias 45:1-3a ed pangubkob nen Ciro?

³ “Onia so kuan nen Jehova ed nilanaan to, ed Ciro, a say lima to a kawanan binembenan ko, a mamatulok ed saray nasyon ed arap to, et ukbaren ko naani so saray banel na saray arari; a mangilukas ed saray pinto ed arap to, et saray wangalan ag-ira naani nikapot: Onla ak naani ed unaan mo, tan palanasen ko naani so saray lasonglasong: buyaken ko naani so saray wangalan a gambang; puterputeren ko naani so saray balewet a balatyang. Et iter ko naani ed sika so saray kayamanan na kabilungetan, tan saray kayamanan ya inyamot ed saray maamot a pasen.”​—Isaias 45:1-3a.

4. (a) Akin a tinawag nen Jehova si Ciro a say “nilanaan” to? (b) Panon a seguroen nen Jehova so panalo nen Ciro?

⁴ Panamegley nen Isaias et akisalita si Jehova ed si Ciro a singano mabilay la, anggaman agni nianak si Ciro diad panaon nen Isaias. (Roma 4:17) Lapud asakbay ni et tinuro la nen Jehova si Ciro pian sumpalen so espesipikon kimey, si Ciro so nibagan “nilanaan” na Dios. Diad pangiwawanwan na Dios ed sikato, taloen to iray nasyon, a pakapuyen to tan pagmaliwen ton agmakalaban iray arari. Insan, sano onlubak la si Ciro ed Babilonia, seguroen nen Jehova a napaulyan ya akalukas iray kapot ed syudad, a manggawa’d saratan ya andiay kakanaan a singa saray ageray a wangalan. Sikatoy unona la ed si Ciro pian mangekal ed amin a babeng. Diad kaunoran, saray armada nen Ciro so mangubkob ed syudad tan manamsam ed saray “kayamanan ya inyamot,” saray kayamanan a nisempen ed ambilunget iran panangiyatolan. Saya so impasakbay nen Isaias. Kasin ontua iray salita to?

5, 6. Kapigan tan panon a tinmua so propesiya nipaakar ed inkagba na Babilonia?

⁵ Nen taon 539 K.K.P.​—manga 200 a taon kayarin inrekord nen Isaias iyan propesiya​—si Ciro so peteg ya akasabi ed saray bakor na Babilonia pian onlubak ed syudad. (Jeremias 51:11, 12) Balet, agnapapagaan iray taga-Babilonia. Iisipen dan agbalot nakubkob so syudad da. Saray ataragey a bakor na satan so abalbaleg a nengnengen ed araralem a banawang a napnoy danum manlapud Ilog Eufrates, a kabiangan ed sistema na depensa na syudad. Diad masulok lan nilasus a taon, anggapoy kabusol a nampakpel ed arap-arapan a pilaban ed Babilonia! Diad tua, say manuley na Babilonia ed saman, a si Belsasar, so mataletalek kanian sikatoy namponsia kaibay totoo ed palasyo to. (Daniel 5:1) Diad saman a labi​—labi na Oktubre 5/6​—asumpal nen Ciro so marundunong a panangimaneobra ed militar.

⁶ Diad banda’d tulo na ilog ed Babilonia, imbuang na saray enhinyero nen Ciro so pangdel na Ilog Eufrates, ya impaagus da ed sananey so kadanuman pian agla onagus ed abalaten a mamaarap ed syudad. Ag-abayag, inmatapew so ilog diad loob tan diad liber na Babilonia kanian akabaliw iray armada nen Ciro  a mamaarap ed sentro na syudad. (Isaias 44:27; Jeremias 50:38) Makapakelaw, unong ya impasakbay nen Isaias, saray wangalan ed abay na ilog so akalukas. Niliktob na saray puersa nen Ciro so Babilonia, sinamsam da so palasyo, tan pinatey da si Arin Belsasar. (Daniel 5:30) Sanlabi labat et asumpal so panangubkob. Nagba so Babilonia, tan sigpot ya asumpal iray detalye na propesiya.

7. Panon a napapabiskeg iray Kristiano ed makatantandan kasumpalan na propesiya nen Isaias nipaakar ed si Ciro?

⁷ Say eksakton kasumpalan na sayan propesiya so mamapabiskeg ed pananisia na saray Kristiano natan. Ipapagamor na satan so mabiskeg a rason a panisiaan a saray propesiya na Biblia ya agni asumpal et sigpot met a napanmatalkan. (2 Pedro 1:20, 21) Amta na saray managdayew ed si Jehova a say ebenton inlitrato na inkagba na Babilonia nen 539 K.K.P.​—say inkagba na “Babilonia a Baleg”​—so agawa la nen 1919. Anggaman ontan, tatalaranan da ni so kaderal na satan a modernon-agew a relihyoson organisasyon ontan met ed say insipan a pangekal ed politikon sistema a babanlongan nen Satanas, say kikalinsurong nen Satanas, tan say isabi na balon tawen tan balon dalin. (Apocalipsis 18:2, 21; 19:19-21; 20:1-3, 12, 13; 21:1-4) Amta ra a saray propesiya nen Jehova et aliwan pabes iran sipan, noagta saratan so mangililitrato ed peteg iran ebento ed arapen. Say kompiyansa na saray tuan Kristiano so napapabiskeg sano nanononotan da so kasumpalan na amin a detalye na propesiya nen Isaias nipaakar ed inkagba na Babilonia. Amta ra a lawas totooren nen Jehova so salita to.

No Akin a Paboran nen Jehova si Ciro

8. Anto so sakey a rason no akin ya impanalo nen Jehova si Ciro sumpad Babilonia?

⁸ Kayari ton binitla no siopa so mangubkob ed Babilonia tan no panon iyan gawaen, intuloy nen Jehova ya insalaysay so sakey a rason no akin a panaloen to si Ciro. Diad mapropetikon pitotongtong nen Jehova ed si Ciro et inkuan to, “pian sika naamtaan mo a siak, si Jehova, a manawag ed sika ed ngaran mo, salanti say Dios na Israel.” (Isaias 45:3b) Manepeg labat a bidbiren na manuley ed komapat a pakayari ed mundo diad awaran na Biblia a say sankatalonggaringan a panalo to so resulta na suporta na sakey a babaleg nen say sikato​—si Jehova, say Soberano ed Uniberso. Kaukolan a bidbiren nen Ciro a say anawag, odino angiganggan, ed sikato et si Jehova, say Dios na Israel. Ipapanengneng na rekord na Biblia a peteg a binidbir nen Ciro a say baleg ya impanalo to so nanlapu ed si Jehova.​—Esdras 1:2, 3.

9. Anto so komaduan rason ya inwanwan nen Jehova si Ciro a mangubkob ed Babilonia?

⁹ Impaliwawa nen Jehova so komaduan rason no akin ya inwanwan to si Ciro a mangubkob ed Babilonia: “Lapu ed Jacob ya aripen ko, tan say Israel, a pinilik, tinawag ta ka ed ngaran mo: siak pangaranan ta ka, anggan agmo ak kabat nensaman.” (Isaias 45:4) Say impanalo nen Ciro sumpad Babilonia et angigtot ed mundo. Satan so tanda ed kageba na sakey a pakayari ed mundo tan say italindeg na sananey, tan satan so mantultuloy ya epekto ed awaran na ontumbok iran kailalakan. Ingen, saray kabangibang a nasyon a magunaet a manbabantay ed saray ebento so nayarin nabiglan makaamta ya agawan amin itan nisengeg ed nilibo lambengat ya “agmakana” a destiero ed Babilonia​—saray Judio, a kapolian nen Jacob. Balet, diad imaton nen Jehova et makana irayan akaliktar a nanlapud kadaanan a nasyon na Israel. Sikara so “aripen” to. Diad amin a nasyon ed mundo, sikara so ‘pinili’ to. Anggaman diad inmuna et agkabat nen Ciro si Jehova, sikatoy inusar nen Jehova bilang nilanaan To pian igeba so syudad ya agmangibulos ed saray kautibo to. Agginagala na Dios a say pinili ton totoo so magnayon lan naandiay ilalo diad sananey a bansa.

10. Anto so sankaimportantian a rason no akin ya inusar nen Jehova si Ciro pian panganggaen so Pakayari ed Mundo na Babilonia?

¹⁰ Wala ni komatlo, tan nagkalalon importantin rason no akin ya inusar nen Jehova si Ciro pian igeba so Babilonia. Inkuan nen Jehova: “Siak si Jehova, et anggapo so arum la: anggapo so Dios noag siak lambengat, balkesan ta ka, anggan agmo ak kabat nensaman; pian sikara nakabatan da a manlapu ed letakan na banwa, tan manlapu ed sagur, ya anggapo la so sananey noag siak lambengat; siak si Jehova et anggapo la so sananey.” (Isaias 45:5, 6) On, say inkagba na Pakayari ed Mundo na Babilonia et sakey a pakapatnagan na inka-Dios nen Jehova, paneknek ed balang sakey a sikato lambengat so manepeg a dayewen. Lapud nibulos iray totoo na Dios, bidbiren na saray totoo ed dakel a nasyon​—manlapud bukig anggad sagur​—a si Jehova so alenleneg a tuan Dios.​—Malaquias 1:11.

11. Panon ya inyilustra nen Jehova a sikatoy walaan na pakapanyarin manumpal ed gagala to nipaakar ed Babilonia?

¹¹ Tandaan a sayan propesiya nen Isaias et nikurit la manga 200 a taon antis na ebento. Sanen nadngel da itan arum so nayarin nanumameng, ‘Peteg kasin walay pakayari nen Jehova a sumpalen itan?’ Unong a pepekderan na awaran, say ebat et on. Ipapaliwawa  nen Jehova no akin a makatunongan so panisian nasumpal to so imbaga to: “Siak pawalaen ko so liwawa, tan, palsaen ko so bilunget; gawaen ko so deen tan palsaen ko so mauges; siak si Jehova manggawa na saraya ya amin.” (Isaias 45:7) Amin ed pinalsa​—manlapud liwawa anggad kabilungetan​—tan amin ed awaran​—manlapud deen anggan kalamidad​—et kontrolado nen Jehova. No panon a pinalsa to so liwawa ed agew tan bilunget ed labi, sikatoy manggawa met na kareenan parad Israel tan desyang parad Babilonia. Si Jehova so walaan na pakapanyarin mamalsa ed uniberso, tan sikato met so walaan na pakapanyarin manumpal ed saray propesiya to. Satan so makapaseguro ed saray Kristiano natan, a maseeseet a manaaral na mapropetikon salita to.

12. (a) Anto so pinagmaliw nen Jehova a napawala na piguratibon katawenan tan dalin? (b) Anton makaligliwan sipan so lugan na saray salita na Isaias 45:8 parad saray Kristiano natan?

¹² Matukotukoy, si Jehova so angusar na saray ebento a lawas nagagawa ed palsa pian iyilustra iray bengatlan manatalaran ed saray akautibon Judio: “Manpatoro kayo, katawenan a manlapu ed tagey, tan saray tawen mangiyibung ira komon na inkatunong: onlukas komon so dalin pian mamapaway na kilalaban, tan gawaen to a mibansag ya ompaway so inkatunong; siak, si Jehova, sikato so pinalsak.” (Isaias 45:8) Singa say literal a katawenan a mangipepelag na manangiter-bilay ya uran, ikalbo nen Jehova manlapud piguratibon katawenan so matunong iran impluensya ed totoo to. Tan singa say literal a dalin ya onletak pian mamapaway na daakan iran ani, kaukolanen nen Jehova so piguratibon dalin a mamapaway na saray ebento a mitunosan ed matunong a gagala to​—nagkalalo la say kilalaban parad akautibon totoo to ed Babilonia. Nen 1919, pinagmaliw nen Jehova so ‘tawen’ tan “dalin” a mamawala na saray ebento ed miparan dalan pian ibulos so totoo to. Say pakanengneng ed saratan a bengatla so panggayagaan na saray Kristiano natan. Akin? Lapud papabiskegen na saraman ya ebento so pananisia ra legan a tatalaranan da so panaon sano say piguratibon katawenan, say Panarian na Dios, so mamendisyon ed matunong a mundo. Diad satan a panaon say inkatunong tan kilalaban a manlalapud piguratibon katawenan tan dalin so mas malaklaknab ni sanen nigeba so kadaanan a Babilonia. Agaylan makapalikliket itan ya unor a kasumpalan na saray salita nen Isaias!​—2 Pedro 3:13; Apocalipsis 21:1.

Saray Bendisyon Lapud Pamibidbir ed Inkasoberano nen Jehova

13. Akin a kaatiwan parad totoo a suppiaten iray gagala nen Jehova?

¹³ Kayari na sayan impaneskribe ed magayaga iran bendisyon ed arapen, say balikas ed propesiya so anguman a tampol, tan inyabawag nen Isaias so duaran abagey: “Abagey la so mikolkol ed Akanggawa ed sikato! Sikato so sakey a langa ed saray langa na dalin! Ikuan ta na pitek ed domadamili, Anto so gawaen mo? Odino say ginawam, Anggapo so lima to? Abagey la so mankuan ed sakey ya ama, Anto ta so nanilalakan mo? Odino ed sakey a bii, Anto ta so panpasakitan mo?” (Isaias 45:9, 10) Ompatnag a saray anak na Israel so sinmuppiat ed impasakbay nen Jehova. Nayarin agda panisiaan ya abuloyan nen Jehova so totoo to a nadestiero. Odino nayarin balbalawen da so ideyan say Israel so ibulos na sakey ya ari na paganon bansa imbes a say ari ed boleg nen David. Pian ilitrato so kaatiwan na saratan ya insuppiat, inyaliling nen Isaias iray onsusuppiat ed imbantak a pitek tan saray abetagbetag a langa a makpel a manuppiat ed kakabatan na nanggawa ed sikara. Say mismon bengatlan pinorma na domadamili et mangibabaga natan ya anggapoy lima odino pakayari na domadamili a mamorma. Agaylan kaambagelan! Saray onsusuppiat et singa ugugaw a makpel a manmumudmora ed autoridad na atateng da.

14, 15. Anto so ipaparungtal na saray balikas a “say Santo” tan “say Nanggawa” nipaakar ed si Jehova?

¹⁴ Inter nen Isaias so ebat nen Jehova ed saratan ya onsusuppiat: “Onia so kuan nen Jehova, say Santo na Israel, tan say Nanggawa ed sikato: Tepeten mo ed siak so saray bengatla ya onsabi; gangganen yo ak nipaakar ed saray ana’ko, tan nipaakar ed gawa na saray limak. Ginawak so dalin tan pinalsak so too ed tapew to: Siak, dia ed saray limak lanlamang binuskag ko so saray tawen; tan ginanggan ko so saray amin ya ehersito ra. Sikato so pinaalagey ko ed inkatunong, tan gawaen ko a maptek naani so saray amin a dalan to: sikato paalageyen to naani syudad ko, tan sikato paulyan to naani so dinakep ko a bulos, aliwa a lapu ed bili tan aliwa met a lapu ed nabang, kuan nen Jehova na saray ehersito.”​—Isaias 45:11-13.

¹⁵ Say paneskribe ed si Jehova a “say Santo,” so mangidadanet ed inkasagrado to. Say panawag ed sikato a “say Nanggawa,” so mangidadanet ed kanepegan to bilang Manamalsa a mandesisyon no panon  so kagawa na bengabengatla. Sarag nen Jehova a pakabatan so ananak na Israel nipaakar ed saray bengatlan onsabi tan asikasoen so kimey na lima to, salanti, say totoo to. Dia lamet et impanengneng a say prinsipyo na panamalsa tan panangiparungtal et mansiglaotan. Bilang Manamalsa na interon uniberso, kanepegan nen Jehova ya iwanwan iray ebento unong a desidien to. (1 Awaran 29:11, 12) Diad kipapasen a sisingbaten, say Soberanon Manuley so nandesisyon a patalindegen si Ciro, a pagano, bilang manangibulos ed Israel. Anggaman say isabi nen Ciro et diad arapen ni, satan so segurado a singa say kiwawala na tawen tan dalin. Kanian, dinan ed anak na Israel so makpel a manmudmora ed Ama, si “Jehova na saray ehersito”?

16. Akin a nepeg a manpasakop iray lingkor nen Jehova ed sikato?

¹⁶ Saraya met a bersikulo na Isaias so nankarga na sananey nin rason no akin a nepeg a manpasakop iray lingkor na Dios ed sikato. Saray desisyon to so lawas a parad pankaabigan na saray lingkor to. (Job 36:3) Ginawa to iray ganggan pian minabang so totoo to. (Isaias 48:17) Apaneknekan na saray Judio ya angawat ed inkasoberano nen Jehova nen panaon nen Ciro a tua iya. Si Ciro, a kinmiwas a mitunosan ed inkatunong nen Jehova, so amasempet ed sikara manlapud Babilonia pian nipaalagey da lamet so templo. (Esdras 6:3-5) Ontan met natan, saray bendisyon so nagagamoran na saramay mangiyaaplika ed saray ganggan na Dios ed inagew-agew a bilay da tan manpapasakop ed inkasoberano to.​—Salmo 1:1-3; 19:7; 119:105; Juan 8:31, 32.

Saray Bendisyon Parad Arum a Nasyon

17. Nilikud ed Israel, siopa ni ra so nagunggonaan ed saray panangiliktar nen Jehova, tan panon?

¹⁷ Aliwan say Israel labat so bansan nagunggonaan ed kageba na Babilonia. Oniay inkuan nen Isaias: “Onia so kuan nen Jehova, say gawa [“saray trabahador,” NW] na Ehipto, tan say lako [“saray managlako,” NW] na Etiopia, tan Saba, totoo ya atagey, onla ra naani ed sika, tan sikara naani kayarian mo: ontumbok ira naani ed sika; onsabi ra naani a sigugulong-gulong; et mangigalang ira naani ed sika, mikasi ra naani ed sika, a kuan da, Tua a wala ed sika so Dios; et anggapo la so sananey a Dios.” (Isaias 45:14) Nen panaon nen Moises, say ‘dakel a bilang na nagsisananey a totoo’ ya aliwan Israelita so akila ed saray Israelita diad impanbaroy da manlapud Ehipto. (Exodo 12:37, 38) Mipadpara, saray sankaili so miulop ed saray adestieron Judio ya onsempet manlapud Babilonia. Sarayan aliwan Judio so agpiliten a mila noagta “ontumbok ira naani.” Sanen inkuan nen Jehova a, “mangigalang ira naani ed sika” tan “mikasi ra naani ed sika,” say tinukoy to et say mabulos a pampasakop tan katooran ya ipatnag na sarayan sankaili ed Israel. No akagulonggulong ira, satan so diad boluntaryo a paraan, a mangipapatnag ed inkamabulos dan manlingkor ed totoon akisipanan ed Dios, a pangibagaan da na: ‘Wala ed sikayo so Dios.’ Idayew da si Jehova bilang proselitas, unong ed saray probisyon to ed sipanan ed Israel.​—Isaias 56:6.

18. Siopa natan so agunggonaan ed impangibulos nen Jehova ed “Israel na Dios,” tan diad antoran paraan?

¹⁸ Nanlapu la nen 1919 sanen nibulos ed espiritual ya inkakautibo so “Israel na Dios,” saray salita nen Isaias so awalaan na babaleg a kasumpalan nen say diad panaon nen Ciro. Minilyon ed interon mundo so mangipapatnag na inkamabulos a manlingkor ed si Jehova. (Galacia 6:16; Zacarias 8:23) Singa saray “trabahador” tan “managlako” a sinalambit nen Isaias, maligsa ran isasaklang so pisikal a biskeg tan pinansyal a kayarian da pian suportaan so tuan panagdayew. (Mateo 25:34-40; Marcos 12:30) Idededika ra so inkasikara ed Dios tan mankukurang ed basbas to, a maliket a magmamaliw iran lingkor to. (Lucas 9:23) Si Jehova lambengat so dadayewen da, a panggagayagaan da iray gunggona na pililimog ed “matoor tan makabat ya aripen” nen Jehova, a walaan na nikaduman impisipanan ed Dios. (Mateo 24:45-47; 26:28; Hebreos 8:8-13) Anggaman agkabiangan na satan a sipanan, saramay “trabahador” tan “managlako” so nagunggonaan ed satan tan tuloken da iray ganggan a misiglaot ed satan, a makpel dan iyaabawag: “Anggapo la so sananey a Dios.” Agaylan makapaliket so pakaimaton natan ed pirmin idaraak na saray maabuloy a mananuporta ed tuan panagdayew!​—Isaias 60:22.

19. Anto so nagawa ed saramay ipilit day mandayew ed saray talintao?

¹⁹ Kayari na impangiparungtal a saray totoo na nasyon so mibiang diad panagdayew ed si Jehova, oniay inkelyaw na propeta: “Tua a sika so Dios ya isanib mo so laman mo, O Dios na Israel, a Manangilaban”! (Isaias 45:15) Anggaman popokpokan ni nen Jehova so pangipatnag ed pakapanyari to ed kaplesan, diad arapen et agto la iyamot so inkasikato. Ipanengneng to so inkasikato a Dios na Israel, say Manangilaban ed totoo to. Balet, si Jehova so agmagmaliw a Manangilaban ed saramay manmamatalek  ed saray talintao. Oniay inkuan nen Isaias nipaakar ed saratan: “Sikara nibabaing ira naani, on, tan nagulo ra ya amin; niyakar ira naani ed kagonigon a manuulop so saray manggagawa na saray talintao.” (Isaias 45:16) Say kipaabeba ra so mas ni nen say temporaryon kapabanday tan kabaingan. Kabaliksan na satan so ipapatey​—kasunian ed onsublay ya isipan nen Jehova ed Israel.

20. Anton dalan a naeksperiensya na Israel so “ando lan ando a panangilaban”?

²⁰ “Balet say Israel ilaban [“a mikasakey ed si,” NW] Jehova ed ando lan ando a panangilaban: agkayo naani nibabaing tan agkayo met nagulo ed mundo ya andi ebas to.” (Isaias 45:17) Insipan nen Jehova so magnayon a kilalaban na Israel, balet saya so walaan na kondisyon. Say Israel so nepeg a mansiansian ‘mikasakey ed si Jehova.’ Sano buyaken na Israel itan ya impankasakey diad pangipulisay ed Mesias, nabalang na nasyon so ilalon “ando lan ando a panangilaban.” Balet, walaray arum ed Israel a manisia ed si Jesus, tan saraya so magmaliw a pinagkasentro na Israel na Dios, a manalat ed silalaman ya Israel. (Mateo 21:43; Galacia 3:28, 29; 1 Pedro 2:9) Say espiritual ya Israel so agbalot nipabpaabeba. Satan so itarok ed “maandon sipan.”​—Hebreos 13:20.

Diad Panamalsa tan Diad Panangiparungtal, si Jehova so Napanmatalkan

21. Panon ya impatnag nen Jehova a sikatoy sigpot a napanmatalkan diad panamalsa tan diad panangiparungtal?

²¹ Kasin makapanmatalek iray Judio ed sipan nen Jehova a maandon kilalaban na Israel? Oniay ebat nen Isaias: “Onia so kuan nen Jehova ya amalsa ed saray tawen, say Dios ya anibukel tan nanggawa na dalin, sikato ya angiletneg ed sikato tan sikato so pinalsa to ya aliwa a kibalatar, a tinibukel to ta pian sikato so panayaman: Siak si Jehova; et anggapo la so sananey. Agak nansalita ed maamot, odino ed sakey a pasen na dalin na kabilungetan; agko inkuan ed bini nen Jacob, Anapen yo ak ed kaapaan: siak, si Jehova, a mansalita ak na inkatunong, ipaliwawak so saray maptek a bengatla.” (Isaias 45:18, 19) Diad komapat tan unor a pankanawnawa ed sayan kapitulo, inggapo nen Isaias so im-importantin mapropetikon balikas ed salitan: “Onia so kuan nen Jehova.” (Isaias 45:1, 11, 14) Antoy inkuan nen Jehova? Diad panamalsa tan diad panangiparungtal, sikato so napanmatalkan. Agto pinalsa so dalin pian ‘mankibalatar.’ Ontan met, agto kekerewen ed totoo ton Israel, ya anapen da “ed kaapaan.” No panon a say gagala na Dios parad dalin so nasumpal, ontan met say gagala na Dios parad pinili ton totoo so nasumpal. Midumaan ed makilot a salsalita na saramay manlilingkor ed palson dirios, saray salita nen Jehova so malinew a sinalita. Saray salita to so maptek, tan saratan so nagawa. Saramay manlingkor ed sikato so agmanlingkor ed kaapaan.

22. (a) Anto so naseguro na saray adestieron Judio ed Babilonia? (b) Anton panamaseguro so wala’d saray Kristiano natan?

²² Parad saray adestieron totoo na Dios ed Babilonia, saraman a salita et panamaseguro a say Insipan a Dalin so agmansiansian mankibalatar. Satan so napanayaman lamet. Tan ontua iray sipan nen Jehova ed sikara. Diad malaknab a panangiyaplika, saray salita nen Isaias et panamaseguro ed totoo na Dios natan a say dalin so agmagmaliw a mankibalatar a geray​—a napoolan, unong a panisiaan na arum, odino deralen na saray nuklear a bomba, a kapapagaan na arum. Gagala na Dios a say dalin so mansiansia ed ando lan ando, a naadornoan na singa-paraison karakpan tan panayaman na saray matunong a totoo. (Salmo 37:11, 29; 115:16; Mateo 6:9, 10; Apocalipsis 21:3, 4) On, singa diad kipapasen na Israel, saray salita nen Jehova so napaneknekan a napanmatalkan.

Ipapagamor nen Jehova so Panangasi To

23. Antoy pansumpalan na saramay mandadayew ed saray talintao, tan komusta iramay mandadayew ed si Jehova?

²³ Say kilalaban na Israel so nidanet ed sinmublay iran salita nen Jehova: “Mantitipon kayo tan dago kayo; onasingger kayo a mantitipon, sikayo ya akabatik ed saray nasyon; sikara ya andian na pikakabat a manawit na kiew na saray imbolik a taltalintao, tan mikasi ira ed sakey a dios ya agto nayarian so mangilaban ed sikara. Ipaliwawa yo, tan sikato so ipatnag yo; on, mansisimbawaan  ira komon: siopa so angipanengneng na saya a nanlapu nen inmuna a panaon? Siopa so angipaliwawa na saya nen abayag la a panaon? Aliwa ta a siak, si Jehova? Et anggapo la so sananey a Dios noag siak lambengat, sakey a matunong a Dios tan sakey a Manangilaban: Anggapo la so sananey noag siak lambengat.” (Isaias 45:20, 21) Ingganggan nen Jehova iray “akabatik” ya ikompara so kilalaban da ed say nagawa ed saramay mandadayew ed saray talintao. (Deuteronomio 30:3; Jeremias 29:14; 50:28) Lapud saray managtalintao so manpipikasi tan manlilingkor ed andiay pakayarin dirios ya agmakapangiliktar ed sikara, sikaray “andian na pikakabat.” Say panagdayew da et kaapaan​—andiay kakanaan. Balet, saramay mandadayew ed si Jehova et amta ran sikatoy walaan na pakapanyarin manumpal ed saray ebenton impasakbay to “nen inmuna a panaon,” pati say kilalaban na adestieron totoo to ed Babilonia. Satan a pakapanyari tan pakatebek so mangibibiig ed si Jehova manlapud amin a dirios. Peteg, sikato so “sakey a matunong a Dios tan sakey a Manangilaban.”

“Say Kilalaban so Otang Mi ed Dios Tayo”

24, 25. (a) Anto so iyiimbita nen Jehova, tan akin a seguradon nasumpal so sipan to? (b) Anto so makanepegan a kaukolanen nen Jehova?

²⁴ Say panangasi nen Jehova so amakiwas ed sikaton mangimbita: “Nengneng yo ak, et nilaban kayon amin a sampot na dalin; ta siak so Dios, et anggapo la so sananey. Nansamba ak ed inkasiak lanlamang, pinmaway ed sangik so salita na inkatunong, et agnaani ompawil, ya amin a pueg ontalimukor ed siak, tan amin a dila mansamba naani. Tan si Jehova lambengat, sikato so nikuan ed sika, sikato so inkatunong tan kabiskegan; dia ed sikato lanlamang onla naani so saray totoo; et amin iray nanggula ed sikato nibabaing ira naani. Dia ed Jehova so pakapatunongan na amin a bini na Israel, tan pangloriaan da naani.”​—Isaias 45:22-25.

²⁵ Insipan nen Jehova ed Israel ya iliktar to iramay walad Babilonia ya onsingger ed sikato. Imposiblin onsaew so sipan to lapud kaliktan tan makapanyari si Jehova a mangiliktar ed totoo to. (Isaias 55:11) Napanmatalkan a mismo iray salita nen Jehova, balet nagkalalo la sano iyarum nen Jehova so samba to pian pekderan iratan. (Hebreos 6:13) Makanepegan a kaukolanen to so pampasakop (“amin a pueg ontalimukor”) tan pipaknaan (“amin a dila mansamba”) na saramay mankaliktan na panangabobon to. Saray Israelita a manpepeleng a mandayew ed si Jehova so niliktar. Nipasirayew da so gawaen nen Jehova parad sikara.​—2 Corinto 10:17.

26. Panon ya onkikiwas so “baleg ya ulop” manlapud amin a nasyon ed imbitasyon nen Jehova ya onsingger ed sikato?

²⁶ Balet, say imbitasyon nen Jehova ya onsingger ed sikato so aliwa labat a parad saray adestiero ed Babilonia nensaman. (Gawa 14:14, 15; 15:19; 1 Timoteo 2:3, 4) Sayan imbitasyon so ipapasabi nin siansia, tan say “baleg ya ulop . . . a nanlapu ed amin a nasyon” so onkikiwas tan mangiyaabawag: “Say Kilalaban so otang mi ed Dios tayo . . . tan ed Kordero [si Jesus].” (Apocalipsis 7:9, 10, NW; 15:4) Kada taon, nilasus nilibo iran balo ni so niaarum ed baleg ya ulop panamegley na iyaasingger da ed Dios, a sigpot dan bibidbiren so inkasoberano to tan mapublikon iyaabawag da so katooran da ed sikato. Niarum ni, matoor dan susuportaan so espiritual ya Israel, say ‘bini nen Abraham.’ (Galacia 3:29, NW) Ipapatnag da so panangaro ra ed matunong ya uley nen Jehova diad pangiyaabawag ed sankamundoan: “Si Jehova . . . sikato so inkatunong tan kabiskegan.” * Diad sulat nen apostol Pablo ed saray taga-Roma, sikato so angaon ed impangipatalos na Septuagint ed Isaias 45:23 pian ipanengneng a diad kaunoran et amin a mabilay so mamidbir ed inkasoberano na Dios tan mantultuloy a mangidayew ed ngaran to.​—Roma 14:11; Filipos 2:9-11; Apocalipsis 21:22-27.

27. Akin a sigpot a makapanmatalek natan iray Kristiano ed saray sipan nen Jehova?

²⁷ Akin a makapanmatalek iray membro na baleg ya ulop a say iyasingger ed Dios so mankabaliksan na kilalaban? Lapud napanmatalkan iray sipan nen Jehova, unong a malinlinew ya impanengneng na saray mapropetikon salita a naromog ed Isaias kapitulo 45. No panon a si Jehova so walaan na pakapanyari tan kakabatan a mamalsa na katawenan tan dalin, sikatoy walaan met na pakapanyari tan kakabatan a pagmaliwen a tua iray propesiya to. Tan no panon a sineguro to a say propesiya nipaakar ed si Ciro so tinmua, sumpalen to met so antokaman a propesiya a walad Biblia a manalagar ni na kasumpalan. Kanian, saray managdayew ed si Jehova so makapankompiyansa a magano lan paneknekan lamet nen Jehova a sikato so “sakey a matunong a Dios tan sakey a Manangilaban.”

[Paimano ed Leksab]

[Tepetepet Parad Panagaral]