Saray Akadkaunan Kristiano tan say Mosaikon Ganggan

“Say ganggan sikato so managbangat ed sikatayo pian itarok to itayo ed Kristo.”​—GALACIA 3:24.

1, 2. Anto so arum ed saray agunggona na saray Israelita a maalwar a tinmulok ed Mosaikon Ganggan?

 NEN 1513 K.K.P., inter nen Jehova ed saray Israelita so kodigo na saray ganggan. Imbaga to ed saray totoo a no tuloken da so boses to, bendisyonan to ira tan panggayagaan da so maliket tan makapnek a bilay.​—Exodo 19:5, 6.

² Satan a kodigo na Ganggan, a tinawag a Mosaikon Ganggan, odino diad simplin panangibaga et “say Ganggan,” so “masantos, tan matunong, tan maong.” (Roma 7:12) Iyaalibansa na satan iray maabig a kalidad a singa say kamaongan, inkamatua, moralidad, tan kaabigan ed kaparan too. (Exodo 23:4, 5; Levitico 19:14; Deuteronomio 15:13-15; 22:10, 22) Impaseseg met na Ganggan ed saray Judio ya aroen da so balang sakey. (Levitico 19:18) Niarum ni, sinebelan iran milimog odino mangasawa na saray Gentil ya agnisilong ed Ganggan. (Deuteronomio 7:3, 4) Bilang sakey a “padir” ya angibiig ed saray Judio manlapud Gentil, say Mosaikon Ganggan so angipaliis ed totoo na Dios manlapud panag-isip tan ag-agamil na saray pagano.​—Efeso 2:14, 15; Juan 18:28.

3. Lapud anggapo so naspot a makasumpal ed Ganggan, anto so epekto na satan?

³ Balet, anggan say Judion sankaalwaran a mangunor ed Ganggan na Dios so agnaspot a makasumpal ed satan. Alablabas kasi so kakaukolanen nen Jehova ed sikara? Andi. Sakey ed saray rason no akin a niiter so Ganggan ed Israel et “pian nipatnag so impakaluksoan.” (Galacia 3:19) Impamoria na Ganggan ed saray masimoon a Judio a kakkaukolan da so Mananondon. Sanen sinmabi  itan a Mananondon, manliket iray matoor a Judio. Asingger la so kiliktar da manlapud ayew na kasalanan tan ipapatey!​—Juan 1:29.

4. Diad anton pantalos a say Ganggan et ‘manangibangat a mangitarok ed si Kristo’?

⁴ Say Mosaikon Ganggan et temporaryo lambengat ya uksoyan. Sanen sinulat to iray kapara ton Kristianos, deneskribe itan nen apostol Pablo bilang say ‘manangibangat a mangitarok ed si Kristo.’ (Galacia 3:24) Say sakey a manangibangat [tutor] nensaman et mangitutulor tan mangaabet ed ugugaw diad eskuelaan. Kaslakan et aliwan sikato so mismon manbabangat; sikato lambengat so mangiyaakar ed ugugaw diad samay mangibangat ed sikara. Ontan met, say Mosaikon Ganggan so adesinyon mangitonton ed saray Judion matakot ed Dios dia ed si Kristo. Insipan nen Jesus a sikato so wala ed saray patumbok to “angga ed kasampotan na mundo.” (Mateo 28:20) Sanen niletneg la sirin so Kristianon kongregasyon, asumpal la so gagala na say ‘manangibangat,’ salanti say Ganggan. (Roma 10:4; Galacia 3:25) Balet, sayan importantin katuaan so ag-atebek a tampol na arum iran Judion Kristiano. Bilang resulta, intultuloy dan tinulok so arum ed saray kakaukolanen na Ganggan anggan nen kayari lay inkioli nen Jesus. Balet, inuman na arum so panag-isip da. Diad impanggawa ra ed satan, impatnag da so maabig ya alimbawa ed sikatayo natan. Nengnengen tayo no panon.

Saray Makapasagyat a Balon Pakatalos ed Doktrina na Kristiano

5. Antoran bilin so naawat nen Pedro diad pasingawey, tan akin a sikatoy abigla?

⁵ Nen 36 K.P., say Kristianon apostol Pedro so walaan na makatantandan pasingawey. Diad saman et sikatoy ingganggan na boses ed tawen a mamarti tan mangan ed saray manok tan ayep ya impasen na Ganggan bilang agmalinis. Abigla si Pedro! Agto nin balot “angan na antokaman a bengatla a marutak tan agmalinis.” Balet inkuan ed sikato na boses: “Agmo la tawagen a marutak iray bengatlan nilinisan la na Dios.” (Gawa 10:9-15, NW) Imbes a mapeget ya ontumbok ed Ganggan, inuman nen Pedro so punto de bista to. Satan so angitonton ed sikato ed makapakelaw ya impakamoria nipaakar ed saray gagala na Dios.

6, 7. Anto so akatulong ed si Pedro a manisip a nayari lan pulongan iray Gentil, tan anto ni so nayarin kaaruman a konklusyon to?

⁶ Onia so agawa. Taloran lalaki so linma ed panaayaman nen Pedro pian kerewen da ed sikato a mila diad abung na sakey a debosyonado tan ag-agalsiman a Gentil a manngaray Cornelio. Saratan a lalaki so inimbitaan nen Pedro ed ayaman to tan pinarawes to ira. Diad impakatebek to ed kabaliksan na sayan pasingawey, sikara so inibaan nen Pedro diad tinmumbok ya agew dia ed abung nen Cornelio. Diman et sigpot a nantasi si Pedro nipaakar ed si Jesu-Kristo. Diad saman a panaon et oniay indalatdat nen Pedro: “Tua a nanengneng ko a say Dios anggapo so pangiduma to ed saray totoo; noag ingen dia ed balang nasyon akoen to so antakot ed sikato tan manggawa na matunong.” Aliwa lambengat a si Cornelio noagta pati saray kakanayon tan maapit a kakaaro to so angagamil na pananisia ed si Jesus, tan “say espiritu santo linmeksab ed lapag ya akadngel na salita.” Diad impakabidbir to ed impangimaneobra nen Jehova ed sayan pamaakaran, “imbilin [nen Pedro] a pabinyagan ira ed ngaran nen Jesu-Kristo.”​—Gawa 10:17-48.

⁷ Anto so akatulong ed si Pedro a manisip a saray Gentil ya agnampasakop ed Mosaikon Ganggan so nayari la natan a magmaliw a patumbok nen Jesu-Kristo? Espiritual a pakatebek. Lapud impatnag la na Dios so panangabobon to ed saray ag-agalsiman a Gentil, ya inkalbo to ed sikara so espiritu to, atebek nen Pedro a nayari la iran bautismoan. Ontan met, mapatnag ya amoria nen Pedro ya agla igaganggan na Dios ed saray Gentil a Kristiano a sumpalen da so Ganggan nen Moises bilang kakaukolanen ed bautismo. No nambilay kayo la nensaman, mabulos kayo kasin manguman ed panmoria yo a singa si Pedro?

Arum so Nantultuloy nin Tinmumbok ed ‘Manangibangat’

8. Anton panmoria nipaakar ed panaggalsim a miduma ed panmoria nen Pedro so inyalibansa na pigaran Kristiano a manaayam ed Jerusalem, tan akin?

⁸ Kataynan to ed abung nen Cornelio, si Pedro  so linma ed Jerusalem. Akasabi ed kongregasyon diman so balitan say ag-agalsiman a Gentil so ‘angawat la ed salita na Dios,’ balet walaray Judion babangatan ya adismaya ed satan. (Gawa 11:1-3, NW) Anggaman inawat da a saray Gentil so magmaliw lan patumbok nen Jesus, impilit na ‘saray manangiyalibansa na panaggalsim’ a sarayan totoo a nanlapud aliwan-Judion nasyones so kaukolan a manumpal ed Ganggan ta pian nilaban. Diad biek a dapag, diad saray lugar a dakel so Gentiles tan daiset labat iray Judion Kristiano, say panaggalsim so aliwan isyu. Satan a duaran punto de bista so nantultuloy ed loob na ngalngali 13 a taon. (1 Corinto 1:10) Agaylan subok itan parad saramay inmuunan Kristiano​—nagkalalo la ed saray Gentil a manaayam ed lugar na saray Judio!

9. Akin ya importantin solbaren so isyu nipaakar ed panaggalsim?

⁹ Amantok a siansia so isyu nen 49 K.P. sanen linma iray Kristianon taga-Jerusalem diad Antioquia ed Siria, a nampulongan nen Pablo. Imbangat da a nepeg a nagalsiman iray akombertin Gentil unong ed Ganggan. Tan agawa so pirmin inkaapag-apag tan pansasangsangan ed limog da tan ed si Pablo tan Bernabe! No agnasolbar so isyu, maseguron nagapol so arum a Kristianos, balanglan Judio odino Gentil. Kanian agawa iray uksoyan ya onla’d Jerusalem si Pablo tan arum ni pian kerewen ed Kristianon mananguley ya ulop a sigpot lan manresolbe ed isyu.​—Gawa 15:1, 2, 24.

Kayari na Pansusuppiatan​—Niwalay Pankakasakey!

10. Anto so pigara ed saray punton inkonsidera na mananguley ya ulop sakbay ira a mandesisyon nipaakar ed talindeg na saray Gentil?

¹⁰ Diad sakey a pantitipon a ginawa, arum so mapatnag ya akisangsangan pian idepensa so panaggalsim, bangta midumaan so panmoria na arum. Balet agtinmalona so emosyon. Kayari na dakel a suppiatan, deneskribe di apostol Pedro tan Pablo iray tanda a ginawa nen Jehova diad limog na saray ag-agalsiman. Impaliwawa ra a say Dios so angikalbo ed masanton espiritu ed saray ag-agalsiman a Gentil. Bilang resulta, oniay intepet da, ‘Manepeg kasin ipulisay na Kristianon kongregasyon iramay inawat la na Dios?’ Insan binasa nen babangatan a Santiago so teksto ed Kasulatan a mangipatebek ed amin ya inmatendi no anto so linawa nen Jehova ed satan a pamaakaran.​—Gawa 15:4-17.

11. Anton aspekto so ag-alanor diad ginawan desisyon nipaakar ed panaggalsim, tan anto so mangipanengneng a benendisyonan nen Jehova so desisyon?

¹¹ Akasentro natan so imano ed mananguley ya ulop. Kasin pabor so desisyon da ed panaggalsim lapud abenegan da bilang Judio? Andi. Sarayan matoor a lalaki so determinadon manumbok ed Kasulatan tan panangiwanwan na masanton espiritu na Dios. Kayari ran nadngel so amin a matukoy ya ebidensya, nankakasakey so mananguley ya ulop ya agla nakaukolan a manpagalsim tan nisilong ed Mosaikon Ganggan iray Gentil a Kristiano. Sanen akasabi itan a desisyon ed saray agagi, nanliket ira, tan saray  kongregasyon et “dinmakel so bilang da ed inagew-agew.” Saratan a Kristiano a nampasakop ed malinew a teokratikon panangidirehi so abendisyonan na mapekder tan Makasulatan ya ebat. (Gawa 15:19-23, 28, 29; 16:1-5) Balet, wala ni so importantin tepet a nakaukolan ya ebatan.

Komusta Iray Judion Kristiano?

12. Anton tepet so agni naebatan?

¹² Malinew lan impabitar na mananguley ya ulop a saray Gentil a Kristiano so agla nakaukolan a manpagalsim. Balet komusta iray Judion Kristiano? Say desisyon na mananguley ya ulop so ag-espesipikon anaglawi ed satan ya aspekto na tepet.

13. Akin a makapuy so pangipilit a nakaukolan nin sumpalen so Mosaikon Ganggan pian nilaban?

¹³ Arum a Judion Kristiano a ‘mapilit a manumpal ed Ganggan’ so nantultuloy a nanggalsim ed ananak da tan tinmumbok ed pigaran aspekto na Ganggan. (Gawa 21:20) Nagkalalo ni so ginawa na arum, ya impilit da ni ingen a nakaukolan a tumboken na saray Judion Kristiano so Ganggan ta pian nilaban ira. Sikara so nalilingon maong ed satan. Alimbawa, panon nin makapangiyapay so siopaman a Kristiano ed bagat ya ayep parad kaperdona na saray kasalanan? Saratan a panangiyapay so agla oneepekto lapud bagat nen Kristo. Komusta balet so kakaukolanen na Ganggan a paliisan na saray Judio so maapit a pakapilimog ed saray Gentil? Mairap a tuloy parad saray maseseg a Kristianon ebanghelisador so panumbok ed saratan a panameget tan manumpal ed ganggan a bangatan iray Gentil nipaakar ed amin ya imbangat nen Jesus. (Mateo  28:19, 20; Gawa 1:8; 10:28) * Anggapo so ebidensya ya apalinew itan a bengatla diad impantitipon na mananguley ya ulop. Balet, wala nin siansia so tulong ed kongregasyon.

14. Anton panangigiya nipaakar ed Ganggan so intarya na apuyanan iran sulat nen Pablo?

¹⁴ Niwala so panangigiya, aliwan diad panamegley na sulat a nanlapud mananguley ya ulop, noagta diad panamegley na kaaruman niran apuyanan a sulat na apostol. Alimbawa, impawit nen apostol Pablo so mapuersan mensahe to ed saray Judio tan Gentil a manaayam ed Roma. Diad sulat to ed sikara, impaliwawa to a say peteg a Judio et “Judio ed dalem to; tan say galsim sikato so galsim na puso ed espiritu.” (Roma 2:28, 29) Diad satan met a sulat, angusar si Pablo na ilustrasyon pian paneknekan ya anggapo la ed silong na Ganggan iray Kristiano. Insuppiat to ya agnayarin pambansagen na sakey a bii so piasawa ed duaran laki. Balet, no inatey so masiken to, sikato so bulos lan miasawa lamet. Insan inyaplika nen Pablo so ilustrasyon, ya impabitar to ya agnayarin manpasakop iray alanaan a Kristiano diad Mosaikon Ganggan ontan met ed si Kristo. Kinaukolan a magmaliw ira ya ‘inatey ed Ganggan’ ta pian makapikasakey ira ed si Kristo.​—Roma 7:1-5.

Agda Atebek a Tampol

15, 16. Akin ya ag-atebek a tampol na pigaran Judion Kristiano so nipaakar ed Ganggan, tan anto so ipapabitar na saya nipaakar ed pankaukolan a mansiansian aliing ed espiritual?

¹⁵ Agnasuppiat so impankatunongan nen Pablo  nipaakar ed Ganggan. Akin balet ta ag-itan atebek a tampol na saray Judion Kristiano? Sakey lan rason et kulang ira na espiritual a pakatebek. Alimbawa, apaulyanan da so onggamor na anawet ya espiritual a tagano. (Hebreos 5:11-14) Ag-ira met maparanay ya onaatendi ed saray Makristianon pantitipon. (Hebreos 10:23-25) Sakey nin rason no akin ya ag-atebek na arum so punto et nipaakar ed saray bengatlan nalalanor ed mismon Ganggan. Nisentro itan ed saray bengatlan nanengneng tan nalikna tan nadiwit, a singa say templo tan say inkasaserdote na satan. Mas mainomay parad sakey a maletey ed espiritualidad so pangawat ed Ganggan nen say pangawat ed aragdalem iran prinsipyo na Inkakristiano, a nisentro ed agnanengneng iran katuaan.​—2 Corinto 4:18.

¹⁶ Say sakey nin rason no akin a magunaet nin susumpalen na pigaran mankuan a Kristiano so Ganggan et indalatdat nen Pablo ed sulat to ed saray taga-Galacia. Insalaysay ton pirawat na sarayan lalaki a sikaray galangen, bilang membro na manunaan a relihyon. Imbes a magmaliw a miduma ed komunidad, mabulos ira a manggawa na antokaman a pikokompromiso ta pian magmaliw ira a kabiangan na komunidad. Mas interesado ira ed pakagamor na panangabobon na too nen say panangabobon na Dios.​—Galacia 6:12.

17. Kapigan a lalon linminew so suston panmoria nipaakar ed pananumpal ed Ganggan?

¹⁷ Saramay makatebek a Kristiano a maalwar a nanaral ed impuyan na Dios a sulsulat nen Pablo tan arum ni so awalaan na suston konklusyon nipaakar ed Ganggan. Balet, lalon linminew so panmoria na saray Judion Kristiano ed Mosaikon Ganggan sanen asabi so taon 70 K.P. Satan so agawa sanen inabuloyan na Dios a naderal so Jerusalem, say templo to, tan saray rekord nipaakar ed inkasaserdote. Lapud satan, imposible la parad amin so panumbok ed amin ya aspekto na Ganggan.

Iyaplika so Leksion Natan

18, 19. (a) Antoran awawey so nepeg ya awaten tayo tan antoran awawey so nepeg tayon paliisan ta pian mansiansia itayon mabunigas ed espiritual? (b) Anto so ibabangat ed sikatayo na ehemplo nen Pablo nipaakar ed panumbok ed panangidirehi na saray responsablin agagi? (Nengnengen so kahon ed pahina 24.)

¹⁸ Kayari na impangikonsidera ed saratan ya ebento nensaman, nayarin panumamengan yo: ‘No siak so nambilay la nensaman, panon so ikiwas ko no mantutultuloy a nipaparungtal so linawa na Dios? Kasin mapeget ak a mansiansia ed saray dati nin panmoria? Odino maanos ak anggad onlinew la so suston pakatalos ed satan? Tan sano linminew la itan, kasin suportaan ko itan ed interon pusok?’

¹⁹ Siempre, agtayo naseguro no panon so ikiwas tayo sano nambilay tayo nensaman. Balet oniay nayarin itepet tayo ed inkasikatayo: ‘Panon so ikiwas ko ed saray panamalinew ed pakatalos ed Biblia sano niparungtal iratan natan? (Mateo 24:45) Sano walay Makasulatan a direksion, kasin panggugunaetan kon iyaplika itan, ya aglambengat sumpalen so angkelag iran detalye na nisulat a ganggan, noagta say prinsipyo na satan? (1 Corinto 14:20) Kasin maanos ak a manalagar ed si Jehova sano agni naebatan iray arum a tepet?’ Importante ya usaren tayon maong so walan espiritual a tagano natan, ta pian ‘ag-itayo niagus.’ (Hebreos 2:1) Sano itarya nen Jehova so panangidirehi panamegley na Salita to, espiritu to, tan say mangaraldalin ya organisasyon to, ontalineng itayon maong. No ontan so gawaen tayo, bendisyonan itayo nen Jehova tekep na andi-anggaan a bilay, a makapaliket tan makapnek.

[Paimano ed Leksab]

Panon Yon Ebatan?

• Diad anton pantalos a say Mosaikon Ganggan so singa ‘manangibangat a mangitarok ed si Kristo’?

• Panon yon ipaliwawa iray pansusuppiatan ed paraan na inkiwas nen Pedro tan saray ‘mangiyaalibansa na panaggalsim’ diad saray pananguman ed walan pakatalos ed katuaan?

• Anto so naaralan yo nipaakar ed paraan na pangipaparungtal nen Jehova ed katuaan natan?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Kahon/Litrato ed pahina 24]

Si Pablo so Mapaabeban Angarap ed Subok

Kayari na matalonan impanbaroy to bilang misionaryo, sinmabi si Pablo ed Jerusalem nen 56 K.P. Diman et wala so subok ed sikato. Akasabi ed kongregasyon so balita ya ibabangat ton impulisay la so Ganggan. Tinmakot so mamasiken ya ompano nagapol iray balon akomberte a Judion Kristianos diad inkaprangka nen Pablo nipaakar ed Ganggan tan nayarin isipen da ya anggapoy respeto na saray Kristiano ed saray uksoyan nen Jehova. Diad kongregasyon, wala so apatiran Judion Kristiano a nansamba, a nayarin samba na sakey a Nazareo. Kinaukolan ya onla ira ed templo ta pian nasumpal da iray kakaukolanen na samba.

Kinerew na mamasiken ed si Pablo ya ibaan to so apatira ya onla ed templo tan asikasoen to so gastosen da. Walay duaran impuyan a sulat nen Pablo a ditan to insuppiat a say panumpal ed Ganggan et agla kaukolan parad kilalaban. Balet, sikato so makonsidera ed saray konsiensia na arum. Onia lay insulat to ed akadkauna ni: “Dia ed saray wala ed silong na ganggan, singa wala ed silong na ganggan, . . . pian naalak so saray wala ed silong na ganggan.” (1 Corinto 9:20-23) Anggaman agton balot akikompromiso no walaray prinsipyo na Kasulatan a nalalanor, inisip nen Pablo ya awaten so suhestion na mamasiken. (Gawa 21:15-26) Aliwan makapuy ed sikato a gawaen itan. Anggapo met so nasumlang ed Kasulatan dia ed saray uksoyan nipaakar ed panagsamba, tan say templo so inusar parad puron panagdayew, aliwan parad idolatriya. Lapud gagala ya agmakapangigapol, ginawa sirin nen Pablo so kerew da. (1 Corinto 8:13) Andi-duaruwa a kinaukolan so lalon kapaabebaan ed biang nen Pablo lapud satan, a mamaaralem ed apresasyon tayo ed sikato.

[Litrato ed pahina 22, 23]

Diad loob na pigaran taon, nansiansia ed limog na saray Kristiano so nanduruman panmoria nipaakar ed Mosaikon Ganggan