Aligen si Jehova, Say Agmanangidumaduman Dios Tayo

“Anggapo so pandurumaan na too ed arap na Dios.”​—ROMA 2:11.

1, 2. (a) Anto so gagala nen Jehova nipaakar ed saray Canaanita ed inkalapagan? (b) Anto so ginawa nen Jehova, tan antoran tepet so palesaen na saya?

 SANEN nankampamento so Israel ed Patar na Moab nen 1473 K.K.P., sikara so mapetepet a tinmalineng ed si Moises. Walay pirmin panlalaban a manatalaran ed sikara diad basil na Ilog Jordan. Inyabawag nen Moises so gagala nen Jehova a taloen na Israel so pitoran mabiskeg a nasyon na saray Canaanita diad Insipan a Dalin. Agaylan makapaseguro iray salita nen Moises: “Si Jehova a Dios mo iderew to ra naani ed arap mo, et sika kabilen mo ra naani”! Agnepeg a misipanan so Israel ed sikara, tan ag-ira nepeg a panengnengan na pabor.​—Deuteronomio 1:1; 7:1, 2.

² Ingen ta angiliktar si Jehova na sakey a pamilya diad primeron syudad a nilubak na Israel. Sinalimbengan met na Dios iray totoo a nanlapud apatira nin baley. Akin ya ontan? Anto so naaralan tayo ed si Jehova nipaakar ed makatantanda iran ebento a misiglaotan ed inkiliktar na sarayan Canaanita? Tan panon tayon aligen si Jehova?

Saray Reaksion ed Imbantog nen Jehova

3, 4. Saray balita nipaakar ed saray impanbiktorya na saray Israelita so walaan na anton epekto ed saray indibidual diad Canaan?

³ Legan na 40 a taon na Israel diad kalawakan sakbay ira ya onloob ed Insipan a Dalin, sinalimbengan tan akibakal si Jehova parad totoo to. Diad abalaten na Insipan a Dalin, inarap na Israel so Canaanitan ari ed Arad. Diad tulong nen Jehova et sikato tan saray totoo to so tinalo na saray Israelita diad Jorma. (Numeros 21:1-3) Diad saginonor, sinmaliberber so Israel ed dalin na Edom, insan amaarap ira ed amianen-bukig na Inatey a Dayat. Diad sayan lugar, a datin nanayaman na Moab et wala la iray Amorreo. Agpinadalan na Ari na Amorreo a si Sejon so Israel diad nasasakopan to. Nambakal ira diad Jasa, a mapatnag a walad amianen a Lawak na Arnon, a diman apatey si Sejon. (Numeros 21:23, 24; Deuteronomio 2:30-33) Diad arawi nin amianen, inuleyan nen Og so arum niran Amorreo diad Basan. Anggaman higante si Og, agto tinmalona ed si Jehova. Si Og so apatey ed Edrai. (Numeros 21:33-35; Deuteronomio 3:1-3, 11) Sarayan impanbiktorya ya atekepan na saray salaysay nipaakar ed impaway na Israel ed Ehipto so walaan na mapuersan epekto ed saray manaayam ed Canaan. *

⁴ Sanen akabasil la so Israel ed Canaan kayari imbaliw da diad Jordan, nankampamento ira diad Gilgal. (Josue 4:9-19) Asingger labat ditan so abakoran a syudad na Jerico. Say nadngelan nen Canaanitan Rahab nipaakar ed saray ginawa nen Jehova so amakiwas ed sikato a nawalaan na pananisia. Bilang resulta, sanen indapo la nen Jehova so kadederal diad Jerico, sikato tan saramay walad ayaman to so aliktar.​—Josue 2:1-13; 6:17, 18; Santiago 2:25.

5. Anto so amakiwas ed saray Gabaonita ya onkiwas a masilib?

⁵ Insan, tinmatdang so Israel manlapud saray patar a walad abay na ilog pian onla ira ed manunan pukpukdol ed satan a rehyon. Diad impanumbok to ed panangidirehi nen Jehova, inusar nen Josue iray taktika ed panagtambang sumpad syudad na Ai. (Josue, kapitulo 8) Lapud saray balita a nantutumbokan ya impanalo da, apakiwas so dakel ya arari ed Canaan a manmumuyong a mibakal. (Josue 9:1, 2) Balet duma so inkiwas na saray manaayam ed kabangibang a syudad na Heveo  diad Gabaon. Insalaysay na Josue 9:4 a ‘sikara met [so nankakasakey a] nanggawa na kasiliban.’ Singa si Rahab, nadngelan da so impangiliktar nen Jehova ed totoo to diad impaway da ed Ehipto tan ed impakatalo nen Sejon tan Og. (Josue 9:6-10) Amoria na saray Gabaonita ya anggapoy kakanaan na pilaban da. Kanian nisesengeg ed Gabaon tan saray walad talora nin kabangibang a syudad​—Cafira, Beerot, tan Kiryat-jearim​—angibaki ira ed si Josue diad Gilgal na sakey a manangilaman a nankuankuanan a nanlapud arawin dalin. Tinmalona so masilib a taktika ra. Akisipanan si Josue ed sikara ya angipaseguro ed kililiktar da. Kayari na taloy agew et naamtaan di Josue tan saray Israelita a tinaktikaan da ira. Anggaman kuan, akapipaknaan la ra ed si Jehova ed satan a sipanan kanian tinoor da itan. (Josue 9:16-19) Kasin inmabobon si Jehova?

6. Panon so inkiwas nen Jehova ed impisipanan nen Josue ed saray Gabaonita?

⁶ Naabuloyan iray Gabaonita a magmaliw a managbelang na kiew tan manag-asol na danum parad saray Israelita, “ya onkana ed altar nen Jehova” diad tabernakulo. (Josue 9:21-27) Niarum ni, sanen saray Gabaonita so sinesga na limaran Amorita ya arari tan saray armada ra, si Jehova so mamilagron sinmalet. Mas dakel so inatey lapud saray baton-graniso nen say apatey na saray sundalo nen Josue. Inebatan ni ingen nen Jehova so kerew nen Josue a pansiansiaen To so agew tan bulan pian sigpot a nadaeg iray kakabusol. “Anggapo so agew a kapara na saman ed arapen to odino imbeneg to,” so kuan nen Josue, “a si Jehova dinengel to so boses na too: ta si Jehova akibakal a nipaakar ed Israel.”​—Josue 10:1-14.

7. Anton katuaan a binidbir nen Pedro so nipatnag ed biang na pigaran Canaanita?

⁷ Say Canaanita a si Rahab tan say pamilya to, ontan met ed saray Gabaonita, so tinmakot ed si Jehova tan kinmiwas ira unong ed satan. Say agawa ed sikara so malinew a mangipaparungtal ed sakey a katuaan ya inkuan ed saginonor nen Kristianon apostol Pedro: “Say Dios anggapo so pangiduma to ed saray totoo; noag ingen dia ed balang nasyon akoen to so antakot ed sikato tan manggawa na matunong.”​—Gawa 10:34, 35.

Impideneng ed si Abraham tan Israel

8, 9. Panon a nipatnag so agpanangidumaduma nen Jehova diad impideneng to ed si Abraham tan ed nasyon na Israel?

⁸ Impaimano nen babangatan a Santiago so agkanepegan a panangasi na Dios diad impideneng to ed si Abraham tan ed saray ilalak to. Si Abraham so nagmaliw a ‘kaaro nen Jehova’ lapud pananisia to, aliwan lapud rasa a nanlapuan to. (Santiago 2:23) Say pananisia tan aro nen Abraham ed si Jehova so angitarok na saray bendisyon ed saray kapolian to. (2 Awaran 20:7) Oniay insipan nen Jehova ed si Abraham: “Dia ed panamapalar, papalaren ta ka, tan dia ed panamarakel parakelen ko so ilalak mo a singa saray bitewen ed katawenan, tan singa saray buer a wala ed gilig na dayat.” Balet imanoen so sipan ed tinmumbok a bersikulo: “Dia ed ilalak mo so pakapikapalaranan na saray amin a nasyon.”​—Genesis 22:17, 18; Roma 4:1-8.

⁹ Misunian ed panangidumaduma, impatnag nen Jehova diad pidedeneng to ed Israel no anto so nayarian ton gawaen parad saramay manguunor ed sikato. Saratan a pidedeneng so alimbawa ed no panon ya ipapatnag nen Jehova so matoor ya aro to ed saray matoor a lingkor to. Anggaman say Israel et “pinagka-kayamanan” nen Jehova, ag-itan mankabaliksan a nipuera la so arum a totoo manlapud inkamapalabo na Dios. (Exodo 19:5; Deuteronomio 7:6-8) Tua, dinondon nen  Jehova so Israel manlapud inkaaripen da ed Ehipto kanian oniay inyabawag to: “Sikayo lambengat so naamtaan ko ed saray amin a kabaley ed dalin.” Balet diad panamegley nen propeta Amos tan arum nira, insipan met nen Jehova so makapakelaw ya ilalo parad totoo ed ‘amin na saray nasyon.’​—Amos 3:2; 9:11, 12, Isaias 2:2-4.

Si Jesus, say Agmanangidumaduman Managbangat

10. Panon ya inalig nen Jesus so Ama to diad panangipatnag na agpanangidumaduma?

¹⁰ Legan na mangaraldalin a ministeryo to, si Jesus, ya eksakton mangililitrato ed Ama to, so angalig ed agpanangidumaduma nen Jehova. (Hebreos 1:3) Say manunan interes to ed saman a panaon et say pananap ed “saray abalang a karnero ed abung na Israel.” Ingen, agto inkibot so pakapampulong ed sakey a Samaritana diad sakey a bobon. (Mateo 15:24; Juan 4:7-30) Sikato met so nanggawa na milagro diad kerew na sakey ya opisyal na armada, a mapatnag ya aliwan Judio. (Lucas 7:1-10) Satan so kaaruman ni ed impangipatnag to ed aro to ed totoo na Dios. Malaknab met a nampulong iray babangatan nen Jesus. Linminew a say basiyan pian nagamoran so panamendisyon nen Jehova et nibase ed awawey, aliwan diad nasyonalidad. Saray mapaabeba, matuan-impanpuson totoo a nanaerasan ed katuaan so kinmiwas ed maong a balita na Panarian. Misunian, saray mapaatagey tan mapangtan totoo so nanmudmora ed si Jesus tan ed say mensahe to. Oniay inyabawag nen Jesus: “O misalamat ak ed sika, O Ama, Katawan na tawen tan dalin, ta inyamot mo so sarayan bengatla ed saray makabat tan makatalos, et sikara so impasingawey mo ed saray ugugaw; on, Ama, ta ontan so makapaliket ed saray matam.” (Lucas 10:21) Sano pidenengan tayo so arum unong ed aro tan pananisia, onkiwas itayon andiay panangidumaduma, ya amta tayo a satan so aabobonan nen Jehova.

11. Panon a nipatnag so agpanangidumaduma diad loob na akadkaunan Kristianon kongregasyon?

¹¹ Diad akadkaunan Kristianon kongregasyon, manpadpara iray Judio tan aliwan-Judio. Say “gloria, tan galang, tan kareenan ed siopaman a manggawa na maong,” so insalaysay nen Pablo, “say Judio so unona, insan met say Griego: Ta anggapo so pandurumaan na too ed arap na Dios.”  * (Roma 2:10, 11) Say pakadeterminaan no kasin nagunggonaan ira ed agkanepegan a panangasi nen Jehova et, aliwan say nasyonalidad da, noagta say reaksion da sano naaralan da so nipaakar ed si Jehova tan ed saray ilalon itatarya na dondon na Anak to, si Jesus. (Juan 3:16, 36) Oniay insulat nen Pablo: ‘Sikatoy aliwan Judio ed paway lambengat, tan aliwan galsim so galsim a wala ed paway na laman. Ingen ta matua a Judio so Judio ed dalem to; tan say galsim sikato so galsim na puso ed espiritu, aliwan dia ed letra.’ Insan, diad impangusar ed saray salitan mangilalanor ed terminon “Judio” (a mankabaliksay “na Juda,” salanti, nitandoro odino nidayew), oniay inyarum nen Pablo: “Say kirayewan to agmanlapu ed saray totoo, noag dia ed Dios.” (Roma 2:28, 29) Andiay panangidumaduman inanatnat nen Jehova so panangirayew. Kasin ontan itayo met?

12. Say Apocalipsis 7:9 so mangiyoopresi na anton ilalo, tan parad siopa?

¹² Diad saginonor, anengneng nen apostol Juan diad sakey a pasingawey iray matoor ya alanaan a Kristiano a nilitrato bilang espiritual a nasyon na 144,000, a “tinatakan ed saray balang kapolian na saray anak na Israel.” Kayari na saratan, anengneng nen Juan so “sakey a baleg ya ulop . . . a nanlapu ed balang nasyon tan amin na saray kailalakan, tan binaleybaley, tan salita, a manalalagey ira’d arap na trono, tan ed arap na Kordero, a nankawes ira na kawekawes ya amputi, tan wala so palmas ed saray kalimaan da.” (Apocalipsis 7:4, 9) Kanian, anggapo so nasyonalidad odino lenguahe a nipuera manlapud modernon-agew a Kristianon kongregasyon. Saray indibidual a nanlapud amin ya abenegan so walaan na ilalon makaliktar ed onsasabin ‘baleg a kairapan’ tan oninum ed “saray subol na danudanum na bilay” diad balon mundo.​—Apocalipsis 7:14-17.

Saray Positibon Epekto

13-15. (a) Panon tayon natalonaan so pandurumaan ed rasa tan kultura? (b) Mangiter na saray alimbawa no antoran gunggona so itarok na pagmaliw a makaaro.

¹³ Kabkabat itayo nen Jehova, a singa say maong  ya ama et kabkabat to so ananak to. Ontan met, sano natalosan tayo so arum diad pangipanengneng tayo na interes ed kultura tan abenegan da, agla importante iray pandurumaan. Saray babeng lapud nasyonalidad so naandi, tan onelet iray bedber na pankakaaro tan aro. Napabiskeg so pankakasakey. (1 Corinto 9:19-23) Satan so nipatnag a maong ed kimey na saray misionaryo a nanlingkor ed saray asainmin ed arum a bansa. Ipapatnag da so personal ya interes ed totoo a manaayam diman, tan bilang resulta et maapit lan mililimog iray misionaryo diad lokal iran kongregasyon.​—Filipos 2:4.

¹⁴ Nipapatnag ed dakel a daldalin iray positibon epekto na agpanangidumaduma. Si Aklilu, a nanlapu ed Etiopia, so begtebegtew a manaayam ed London a kabisera na Britanya. Linmoor so inkabegtebegtew to sanen amoria to a kaslakan la so agpikakaaro ed totoon nanlapud arum iran bansa, a mainomay a naimano ed dakel iran angkabaleg a syudad ed modernon Europa. Agaylan nikadkaduma so naeksperiensya nen Aklilu sanen sikatoy inmatendi ed sakey a Makristianon miting ed Kingdom Hall na saray Tasi nen Jehova! Sikatoy inabrasa na saramay wadman, tan agnambayag et sikatoy agla nasisikig. Maples so inyaligwas to diad impamaaralem to ed panamabli to ed Manamalsa. Agnambayag et inanap to iray pankanawnawa pian mibiang ed panangikayat na maong a balita na Panarian ed arum diad satan a distrito. On, sakey ya agew et si Aklilu so tinepetan na kaiba ton manpupulong no antoray kalat to ed bilay, inmebat a tampol si Aklilu ya iilaloan to ya onsabi komon so panaon a sikatoy magmaliw lan kabiangan na kongregasyon a manguusar ed lenguahe to, salanti, say Amhariko. Sanen naamtaan itan na saray mamatatken a walad Ingles a kongregasyon, maliket dan inyarunsa so nibase’d Biblia a paliwawa ed publiko diad mismon lenguahe nen Aklilu. Lapud nan-imbita ira, atipon so dakel a taga-arum a bansa tan saray taga-diman diad primeron publikon paliwawa ed Amhariko diad Britanya. Natan, saray taga-Etiopia tan arum nira ed satan a lugar so nanuulop ed sakey a maaligwas a kongregasyon. Dakel diman so akamoria ya anggapon balot so makaamper ed sikara diad italindeg da ed dapag nen Jehova tan pangisimbolo ra ed satan diad bautismo bilang Kristiano.​—Gawa 8:26-36.

1⁵ Nandurumaan iray walna tan nanlapuan. Anggapo so basiyan pian magmaliw ya atagtagey odino abebbeba; saratan so pandurumaan labat. Sanen iimatonan da so bautismo na saray balon dedikadon lingkor nen Jehova diad isla na Malta, akalua ed liket iray bisitan nanlapud Britanya lapud panlikliket na saray Tasin taga-diman. Impatnag na saray grupo a taga-Malta tan Britanya iray liknaan da balet dia ed nanduruman paraan, say mabiskeg a panangaro ra ed si Jehova so amaelet ed bedber na Kristianon panlilimog.​—Salmo 133:1; Colosas 3:14.

Panalona ed Panangidumaduma

16-18. Isalaysay so eksperiensya a mangipapatnag ed no panon a natalonaan so panangidumaduma ed loob na Kristianon kongregasyon.

¹⁶ Legan ya onaaralem so panangaro tayo ed si Jehova tan ed Kristianon agagi tayo, lalon naalig tayo si Jehova diad panmoria tayo ed arum. Natalonaan tayo so antokaman a panangidumaduma a datin alikna tayo ed pigaran nasyonalidad,  rasa, odino kultura. Alimbawa, ikonsidera pa so kipapasen nen Albert a nanserbi ed British Army legan na Guerra Mundial II tan narel na saray Hapon diad impakatalo na Singapore nen 1942. Diad loob na manga taloy taon tan kapaldua et sikatoy nantrabaho diad “riles na ipapatey,” ya asingger ed kabkabat a taytay ed ilog na Kwai. Sanen sikatoy nibulos kayari na bakal, sikato so manbelat labat na 32 kilos, tan nablay so panga tan eleng to, tan sikatoy nansakit na disintirya, ringworm, tan malaria. Nilibo ed saray kaiba ton priso so walad alodloor a kipapasen; dakel so inatey. Bilang epekto na inkaruksa a naimatonan tan asagmak nen Albert, sikato so sinmempet nen 1945 a walaan na maingongot ya awawey, ya anggapo so interes to ed Dios odino relihyon.

¹⁷ Say asawa nen Albert, a si Irene, so nagmaliw a Tasi nen Jehova. Pian napaliket to so akulaw to, si Albert so inmatendi ed pigaran miting na kongregasyon diman na saray Tasi nen Jehova. Sakey a kalangweran a Kristiano a walad sigpot-panaon a ministeryo a manngaray Paul so binmisita ed si Albert pian sikatoy iyaralan to na Biblia. Amorian tampol nen Albert a say nenengnengen nen Jehova ed saray indibidual et say kipapasen na puso ra. Indedika to so bilay to ed si Jehova tan nampabautismo.

¹⁸ Diad saginonor et inmalis si Paul ed London, nanaral na Hapon, tan akilimog ed sakey a kongregasyon a mansasalitay Hapon. Sanen insuheri to ya itagar to so pigaran Hapon a Tasi pian ombisita ed datin kongregasyon to, anonotan na agagi so pirmin panangidumaduma nen Albert ed saray Hapon. Manlapu la’d insempet to ed Britanya, agla piaarapan nen Albert so siopaman a nanlapud Hapon, kanian nanumamengan na saray agagi no panon to iran pidenengan. Aglara nakaukolan a manaburido lapud inabrasa nen Albert iray bisita tekep na sigpot ya inaagin panangaro.​—1 Pedro 3:8, 9.

“Manpalaknab”

19. Anton bilin nen apostol Pablo so makatulong ed sikatayo no walay tendensia tayon magmaliw a manangidumaduma?

¹⁹ ‘Say panaglabi ed saray totoo so aliwan maong,’ so insulat nen Arin Solomon. (Uliran 28:21) Mainomay so onapit ed saramay kabkabat tayo. Balet no maminsan et agtayo tanton interesado ed saramay agtayo kabkabat. Say ontan a panangidumaduma so agmanepeg ed sakey a lingkor nen Jehova. Seguradon labay tayon amin a tumboken  so malinew a bilin nen Pablo a “manpalaknab”​—on, palaknaben tayo so aro tayo ed saray kapara tayon Kristiano a walaan na nanduruman nanlapuan.​—2 Corinto 6:13, NW.

20. Diad antoran aspekto na bilay a nepeg tayon aligen si Jehova, say agmanangidumaduman Dios tayo?

²⁰ Balanglan walaan itayo na pribilehyon mangatatawen a tawag odino ilalon manbilay ya ando lan ando diad dalin, say pagmaliw tayon agmanangidumaduma so ontulong ed sikatayo pian napanggayagaan so pankakasakey ed sakey a pulok, sakey a Pastol. (Efeso 4:4, 5, 16) No panggunaetan tayon aligen si Jehova, bilang agmanangidumaduman Dios tayo, natulongan itayo ed Makristianon ministeryo tayo, ed loob na pamilya tayo, tan diad loob na saray kongregasyon, on, diad amin ya aspekto na bilay tayo. Panon ya ontan? Satan a tema so singbaten ed ontumbok ya artikulo.

[Saray paimano ed leksab]

Panon Yon Ebatan?

• Panon ya impatnag nen Jehova so agpanangidumaduma ed si Rahab tan saray Gabaonita?

• Panon ya impatnag nen Jesus so agpanangidumaduma ed panagbangat to?

• Anto so makatulong ed sikatayo pian natalonaan so antokaman a panangidumaduma ed kultura tan rasa?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 13]

Ginmapo so impangonkesta na Israel ed Canaan

[Litrato ed pahina 15]

Ag-inkibot nen Jesus so pakapampulong ed sakey a Samaritana

[Litrato ed pahina 16]

Say Amharikon paliwawa ed publiko diad Britanya

[Litrato ed pahina 16]

Say aro nen Albert ed si Jehova so akatulong ed sikato pian natalonaan so panangidumaduma