Istorya ed Bilay

Say Panlingkor ed Arum so Mamakepa ed Naliliknan Ot-ot

UNONG ED SALAYSAY NEN JULIÁN ARIAS

Nen 1988, sanen manedad ak na 40, say propesyon ko ed arapen so ompatnag a maligen. Sakey ak a regional director na kompanya a walaan na saray sanga ed pigaran bansa. Lapud trabahok, siak so awalaan na mabmablin kotsi, atagey a sueldo, tan alay dakep ya opisina diad sentro na Madrid, España. Impasagilig ni ingen na kompanya a siak so turoen dan national director da. Agko naisip ed saman a ngalngali lan manguman a tampol so bilay ko.

SAKEY ya agew ed saman a taon, imbaga’d siak na doktor ko a walay sakit kon multiple sclerosis, sakey a sakit ya agnatambal. Siak so pirmin agonigon. Insan nen abasak no anto so nagawa ed toon walaay multiple sclerosis, siak so ataktakot. * Ompatnag a manatalaran la na desyang so nakekeraan nin bilay ko. Panon kon naasikaso so akulaw ko, si Milagros, tan say taloy-taon ya anak ko, si Ismael? Panon min natalonaan iyan situasyon? Legan kon manaanap ni na saray ebat ed sarayan tepet, walay sananey nin makapasinagem ya agawa ed siak.

Manga sakey bulan kayarin imbaga na doktor ko so nipaakar ed sakit ko, impatawag ak na supervisor ko ed opisina to tan imbaga to ed siak a say nakaukolan na kompanya et saray walaan na “maong ya indengan.” Kanian siopaman a walaan na graben sakit​—anggano onggagapo ni labat itan​—so agla onkualipika ed satan. Kanian siak so inekal a tampol na amok. Bigbiglan anampot so sekular a trabahok!

Nanggunaetan koy ompatnag a makpel ed arap na pamilyak, balet pinirawat ko so manbukbukor, pian mannonot nipaakar ed balo iran kipapasen ko, tan mandalepdep nipaakar ed arapen ko. Nanggunaetan kon labanan so onloloor a kagogonigon ko. Say lalon ansakit et bigbiglan anggapo lay kakanaan ko diad imaton na kompanya.

Napapabiskeg Manlapud Inkakapuy

Misalsalamat ak ta diad sayan makapagonigon a panaon et dakel so napangalaan ko na biskeg. Manga 20 taon ed asasakbay, siak so nagmaliw a sakey ed saray Tasi nen Jehova. Kanian masimoon kon impikasi ed si Jehova so naliliknak tan saray kapagaan ko nipaakar ed arapen. Say akulaw ko, a sakey met ed saray Tasi nen Jehova, so wadtan a naynay a mamapabiskeg ed siak, wadtan met so suporta na pigaran maapit a kakaaro a talagan makanakana so inkamapangasi tan inkamaabagey da.​—Uliran 17:17.

Akatulong met so pakaliknan siak so walaan na responsabilidad ed arum. Labay kon pabalegen so anak ko a maong so pansumpalan to, bangatan ko, migalaw ed sikato, tan ipasal kon manpulong. Kanian agak nayarin onsuko. Niarum ni et sakey ak a matatken ed sakey ed saray kongregasyon na saray Tasi nen Jehova, tan kaukolan na saray Kristianon agagik ditan so suportak. No abuloyan koy paniirap ko a mamakapuy ed pananisiak, anton nengneng na ehemplo so nipanengneng ko ed arum?

Agnapaliisan a say bilay ko so anguman diad pisikal a paraan tan inmirap​—a diad arum a dalan et aliwan pankaabigan balet diad arum et parad pankaabigan. Aminsan et walay nadngel kon imbaga na sakey a doktor: “Say sakit so agmaneral ed too; imbes, sikatoy umanen na satan.” Tan naaralan ko a saray pananguman et aliwan negatibo ya amin.

Manuna, say “sabit ed laman” ko so tinmulong ed siak pian natalosan a nagkalalo iray pansasakit na arum a totoo tan milikna ed sikara. (2 Corinto 12:7) Atalosan ko a nagkalalo iray salita diad Uliran 3:5: “Manmatale’ka ed Jehova ed simoon a pusom, tan agka onsaral ed tapew na dili a pakatalos mo.” Manuna ed amin, saray balon kipapasen ko so angibangat ed siak no antoray talagan importante ed bilay tan no anto so peteg a makapenek tan pakawalaan na dilin-respeto. Dakel ni so nagawaan ko diad organisasyon nen Jehova. Naamtaan ko so peteg a kabaliksan na saray salita nen Jesus: “Lalo a mapalar so mangiter nen say mangawat.”​—Gawa 20:35.

Balon Kabibilay

Ag-abayag kayarin inusisa so sakit ko, siak so naimbitaan ed sakey a seminar diad Madrid a ditan et imbangat iray Kristianon boluntaryo a bayuboan so pantutulongan ed baetan na saray doktor tan saray Tasi a pasyente. Diad saginonor, saraman a boluntaryo so naorganisa bilang Hospital Liaison Committees. Talagan nipanpanaon itan a seminar parad siak. Aromog ko so magmaong a karera, a nagkalalon makapenek ed siak nen say dinanman a sekular a trabaho.

Naaralan mi diad seminar a saray balo nin niletneg a Hospital Liaison Committee so kaukolan ya ombisita ed saray ospital, mitongtong ed saray doktor, tan manggawa na saray presentasyon ed saray health worker, diad gagalan nabayuboan so pitutulongan tan napaliisan iray komprontasyon. Tutulongan na saray komite iray kaparan Tasi a mananap na saray doktor a mabulos a mangusar ed saray paraan ed panagtambal ya ag-uusaran na dala. Siempre, lapud anggapoy dunong ko ed medisina, dakdakel so kaukolan kon amtaen nipaakar ed saray medikal a termino, etika ed panagtambal, tan organisasyon na ospital. Anggaman kuan, kayari na seminar et siak so awalaan na apasimbalon kalat tan balon angat ya amaliket ed siak.

 Makapenek so Imbibisita ed Saray Ospital

Anggaman kalkalna tan agnapaliisan a nalulupoy ak la lapud sakit ko, saray responsabilidad ko bilang membro na Hospital Liaison Committee so linmaknab. Siak so naikdan na pension lapud inkabaldadok, kanian wala so panaon kon ombisita ed saray ospital. Anggaman walaray panaon a nadidismaya ak, agko inilaloan a sarayan ibibisita so main-inomay tan mas makatumang. Anggaman siak so aka-wheelchair la, aliwa iyan baleg a babeng. Siak so uulopen a naynay na kaparak a membro na komite. Niarum ni, saray doktor so apasal lan mitongtong ed saray totoon aka-wheelchair, tan no maminsan et ompatnag a sikaray mas marespeton ondengel sano naiimano ra so gunaet kon ombisita ed sikara.

Diad apalabas a samploran taon, siak so akabisita ed nilasus a doktor. Anggan diad kagapo mi ni labat et wala laray mabulos ya ontulong ed sikami. Si Dr. Juan Duarte​—doktor na puso diad Madrid ya ikikinon to so panrerespeto ed konsiensia na pasyente​—so tampol ya angiyopresi na serbisyo to. Nanlapula’d saman et sikatoy akapan-opera la na masulok a 200 a Tasin pasyente a nanlalapud nanduruman lugar ed España ya agto inusaran na dala. Diad inlabas na saray taon et lalon dinmakel iray doktor a man-oopera ya ag-ira manguusar na dala. Akatulong so regular ya imbibisita mi, balet say sakey met ya akatulong et say iyaabanti na medisina tan saray maabig a resulta ed panag-opera ya ag-uusaran na dala. Kombinsido kami a bebendisyonan nen Jehova iray sagpot mi.

Siak so nagkalautlan apaseseg ed kiwas na arum a doktor na puso ya espisyalista ed panagtambal ed ugugaw. Duay taon min binisita so sakey a grupo na duaran doktor tan saray anestisyologo ra. Sikaray iikdan mi na literaturan nipaakar ed medisina a mangipapaliwawa ed gagawaen na arum a doktor diad sayan lawak. Atumangan iray sagpot mi nen 1999 legan na Medical Conference on Infantile Cardiovascular Surgery. Ginapoan na duaran doktor​—ya indauloan na sakey a doktor a taga-Inglatera a mabulos met a mikoopera​—so alay irap ya operasyon ed sakey a melag ya ugaw a Tasi a kaukolan ya ipetek so aortic valve to. * Malikeliket ak tan saray ateng na ugaw sanen pinmaway so sakey ed saray doktor ed kuarton nan-operaan pian ipakabat a matalona so operasyon tan nirespeto so konsiensia na pamilya. Natan et sarayan dua a doktor so naynay lan mangaawat ed saray Tasi a pasyente diad interon España.

Say talagan panliliketan ko ed ontan iran kipapasen et say pakakamorian natutulongan ko iray Kristianon agagik. Kaslakan la a sano walay itupleg da ed Hospital Liaison Committee, sakey itan ed saray sankairapan a panaon ed bilay da. Kaukolan a sikaray manpaopera, balet ta saray doktor ed lokal ya ospital so ag-onabobon odino agmakasarag a man-opera ed sikara no ag-ira pasaksakan na dala. Balet, sanen akabatan na saray agagi a walaray mikokooperan doktor ed amin a lawak na medisina dia ed Madrid, sikaray nainawaan a maong. Naimanok ed lupa na sakey ya agin laki a sikatoy kinmalmado, dia lambengat ed imbisita mi ed sikato diad ospital.

 Diad Limog na Saray Huis tan Saray Etika ed Panagtambal

Diad agano niran taon, saray membro na saray Hospital Liaison Committee so binmibisita met ed saray huis. Legan na saraman ya ibibisita, inikdan mi ira na publikasyon ya apauloan na Family Care and Medical Management for Jehovah’s Witnesses, a parad gagalan pakabatan iratan ya opisyal nipaakar ed talindeg tayo ed panangusar na dala tan saray nausar ya alternatibo ed panagtambal ya ag-alaokan na dala. Importantin tuloy iraman ya ibibisita, ta dati et saray huis so kaslakan lan mangiiter na autoridad ed saray doktor diad España pian mangisaksak na dala anggaman ag-onaabobon so pasyente.

Mararakep iray silir na saray huis, tan diad primeron imbisitak et liknaen kon melmelanting ak ya ondadalan ed saray pasilyo ya aka-wheelchair. Alodloor ni, sikami so samet a naaksidente, tan naplag ak ed wheelchair tan nipatingorngor ak. Siak so mapangasin tinulongan na pigaran huis tan abogado ya akaimano ed kipapasen ko, balet masyadoy pakababaingan ko ed sikara.

Anggaman manduaruwa iray huis ed pegdat mi, maslak et mapangasin akiarap ed sikami. Say unonan huis a binisitak et dati lan manuumameng ed talindeg tayo, tan inkuan ton labay toy mitongtong ed sikami a mabayag. Diad tinmumbok ya imbisita mi, sikaton mismo so angitulak ed wheelchair ko a paarap ed silir to tan tinmalineng a maong. Saray maabig a resulta na sayan primeron imbisita so akapasesegan na kakaibak tan siak pian ag-ontalaw, tan ag-abayag et anengneng mi iray maabig nin resulta.

Diad satan lanlamang a taon, sikami so angitilak na kopya na Family Care ed sananey nin huis, a mapangasin angabrasa ed sikami tan insipan ton basaen so impormasyon. Inter ko ed sikato so numero na teleponok no bilang ta kaukolan toy ontawag ed sikami sano walay emerhensya. Kalabas na duay simba, sikatoy tinmawag pian ibaga a walay sakey a lokal a doktor ya onkekerew ed sikato na autorisasyon a mangisaksak na dala ed sakey a Tasi a nakaukolan ya operaan. Inkuan na huis a labay toy patulongan ed sikami a mananap na solusyon a manrespeto ed pilalek na Tasi ya agsaksakan na dala. Akaromog kamin tampol na sananey ya ospital a ditan et saray doktor so matalonan nan-opera ya ag-angisaksak na dala. Aliketan so huis sanen naamtaan to so resulta, tan impaseguro to ed sikami ya ontan met la so gawaen ton remedyo diad arapen.

Legan na saray imbibisitak ed ospital, dakel iray intepet mi nipaakar ed saray etika ed panagtambal, lapud labay min ikonsidera na saray doktor  iray kanepegan tan konsiensia na pasyente. Siak so inimbitaan na sakey a mikokooperan ospital diad Madrid a mibiang ed sakey a kurson iyoopresi ra nipaakar ed saray etika. Sayan kurso so tinmulong ed siak pian nipresenta iray nibase ed Biblian panmoria tayo ed dakel ya espisyalista ed sayan lawak. Tinmulong met itan ed siak pian natebek so dakel tan mairap iran desisyon a gagawaen na saray doktor.

Sakey ed saray nambangat ed kurso, si Propesor Diego Gracia, so regular a mangoorganisa na ataragey iran kurso ed etika parad saray Español a doktor tan sikatoy mapekder a sinmuporta ed kanepegan tayo ed apasantabian a panangabobon diad pamaakaran na panagpasaksak na dala. * Lapud regular a pitatalosan mi ed sikato, sikatoy angimbita ed pigaran manangilaman na sangan opisina na saray Tasi nen Jehova diad España pian ipaliwawa so talindeg tayo ed saray titulado lan estudyante nen Propesor Gracia, ya arum ed sikara so ipapasen a sankamaongan iran doktor diad bansa.

Pangarap ed No Anto so Peteg

Siempre, sayan makapenek a trabaho nisesengeg ed saray kapananisiaan so ag-anolbar ed amin a personal iran problemak. Nantultuloy a linmoor so sakit ko. Balet, maong labat ta alerto so nonot ko. Diad tulong na akulaw ko tan say anak ko, ya agbalot nanreklamo, nagagawaan ko nin siansia iray responsabilidad ko. No anggapoy tulong tan suporta ra, magmaliw iyan imposible. Agko anggan nisara so pantalon ko odino nisulong so para latop ya aysing ko. Nagkalautlan panggagayagaan ko so panagpulong kada Sabado a kaibak so anak kon si Ismael, a sikatoy mangitutulak ed wheelchair ko pian makapitongtong ak ed nanduruman unabung. Naaasikasok nin siansia iray obligasyon ko bilang sakey a matatken ed kongregasyon.

Walaray bekta a pirmin nanermen ak legan na apalabas a 12 taon. No maminsan, lapud naiimanok a say inkabaldadok et mangaapekta ed pamilyak, satan so lalon makapaot-ot ed siak nen say sakit kon mismo. Amtak a naiirapan lara, anggaman agda itan ibebesngaw. Agano ni, diad loob na sakey a taon, say katulangan kon bii tan tatay ko so inatey. Leleg met na satan a taon, agko nayarian so onakar-akar no anggapoy wheelchair. Say amak a kaamong mi, so inatey ed sananey nin graben sakit. Say pakalikna nen Milagros, ya angasikaso ed sikato, et singano naiimatonan to la so nagawa ed siak diad arapen.

Balet diad positibon dapag, amin min pamilya so nankakasakey a mangaarap ed saray problema. Akayurong ak natan ed wheelchair a dati et diad yurongan na executive, balet diad tua et magmaong so bilay ko natan lapud nauusar ko itan a sigpot diad panlilingkor ed arum. Say panangiter so nayarin mamakepa ed naliliknan ot-ot, tan si Jehova so lawas mangisisipan a pabiskegen to itayo diad panaon na pankaukolan. Singa si Pablo, peteg a nibagak a: “Nayarian kon gawaen so ganagana ed saman so mamabiskeg ed siak.”​—Filipos 4:13.

[Saray paimano ed leksab]

[Kahon ed pahina 24]

Panmoria na Asawan Bii

Parad sakey ya asawa, say pambilay a walaay kaparehan maniirap lapud sakit a multiple sclerosis et alay irap​—balanglan diad mental, emosyonal, tan pisikal. Siak so kaukolan a magmaliw a makatunongan ed labay kon gawaen tan mabulos a mangiwaklit ed saray agnakaukolan a kapagaan nipaakar ed arapen. (Mateo 6:34) Anggaman kuan, say pambilay a walay kairapan et manggawa ed sakey a too a magmaong. Lalon inmelet so panamaley mi nen say dati, tan lalon inmapit so relasyon ko ed si Jehova. Saray istorya ed bilay na arum diad mipadparan makapagonigon iran kipapasen so mamapabiskeg met ed siak a maong. Naliliknak met so inkapnek a singa nalilikna nen Julián bilang resulta na makanan panlilingkor to nisesengeg ed saray agagi, tan napapaneknekan kon si Jehova so agbalot mamapaulyan ed sikatayo, anggaman wala so balon pakaangatan ed kada agew.

[Kahon ed Pahina 24]

Say Panmoria na Anak

Naiimanok so alay abig ya ehemplo ed pansusungdo tan inkapositibo nen tatay ko, tan liknaen kon mausar ak sano itutulak ko so wheelchair to. Amtak ya agko naynay a nagawaan so labay kon gawaen. Siak so tin-edyer la natan, balet sano ontatken ak, labay ko so manlingkor bilang sakey a membro na Hospital Liaison Committee. Amtak ya isisipan na Biblia a temporaryo labat so paniirap tan amtak a mas mairap so nalilikna na dakel ya agagin lalaki tan bibii nen say sikami.

 [Litrato ed pahina 22]

Say akulaw ko so naynay a mamapabiskeg ed siak

[Litrato ed pahina 23]

Pitotongtong ed doktor na puso a si Dr. Juan Duarte

[Litrato ed pahina 25]

Saniba kami nen anak ko a magayagan manpupulong