Istorya ed Bilay

Iyaasingger nen Jehova Iray Mapaabeban Totoo Dia ed Katuaan

UNONG ED SALAYSAY NEN ASANO KOSHINO

Nen 1949, pigaran taon labat kayari na Guerra Mundial II, walay atagey tan makaaron sankaili a binmisita ed pamilya a pantratrabahoan ko ed Kobe City. Sikato so un-unaan a misionaryo na saray Tasi nen Jehova a linma ed Hapon. Diad imbisita to et pankanawnawak a narengelan so katuaan na Biblia. Balet abuloyan yo ak pa nin mangistorya nipaakar ed abenegan ko.

SIAK so nianak nen 1926 diad melag a purok na mamaamianen ya Okayama Prefecture. Siak so komalima ed waloran ananak. Si Tatay et debotadon mananisia ed dios na lokal a simbaan na Shinto. Kanian sikamiran ananak so nanggayaga ed saray selebrasyon tan reunyon na pamilya diad saray relihyoson piesta ed loob na interon taon.

Diad ibabaleg ko, dakerakel so tepet ko nipaakar ed bilay, balet say naynay a pinonot ko et nipaakar ed ipapatey. Unong ed tradisyon, kinaukolan ya ompatey so totoo dia ed abung tan saray ananak so kaukolan a walad abay na dukolan na inatey a kapamilyaan. Maer-ermen ak sanen inatey so baik tan say agik a laki antis na pan-sakey taon to. Mankebbiew ak no nononoten ko so ipatey na atateng ko. ‘Kasin onia labat lan talaga so ilaloan a nagawa? Kasin wala ni so mas makana ed bilay?’ Natatakot kon amtaen.

Nen 1937, sanen siak so walad komanem a grado ed elementarya, ginmapo so guerra ed baetan na Tsina tan Hapon. Saray lalaki so pinili tan imbaki ed bakalan diad Tsina. Naimatonan na saray maneeskuelan ugugaw so impanpatanir na kaamaan odino kuya ra, a mangibebelyaw na “banzai!” (magnayon) ed emperador. Kombinsido iray totoo a manbiktorya so Hapon,  say nasyon ya uuleyan na dios, tan say emperador to, a mabilay a dios.

Agnambayag et akaawat iray pamilya na saray abiso nipaakar ed inatey a kapamilya ra diad bakalan. Agnatambayo iray inateyan a pamilya. Onloloor so panggula ed kapusoan da, tan manliket ira sano dakdakel so ompapatey odino nasusugatan a kakabusol da. Balet ta inisip ko met a, ‘Seguradon maniirap met iray totoo ed dapag na kalaban a singa sikami sano ompatey iray inad-aro ra’d bilay.’ Sanen nangraduar ak ed elementarya, lalon linmaknab so bakal diad Tsina.

Impakapitongtong ed Sakey a Sankaili

Lapud dumaralos kami, say pamilya mi so mairap-bilay, balet inabuloyan ak nen tatay ko a manaral daput no anggapoy panggastosan. Kanian, nen 1941 et linmoob ak ed eskuelaan a parad saray bibii diad Okayama City, manga 100 kilometro ed kaarawi. Sayan eskuelaan so adesinyo a mangibangat ed saray bibii pian magmaliw a maong a kaasawaan tan kainaan, tan satan so mangiyaasain ed saray estudyante a miayam ed mayayaman a pamilya diad syudad pian ipasal ed panaglinis ed loob na abung. Diad kabuasan et manaral iray estudyante a mankimey ed sarayan kaabungan, tan diad ngarem et sikaray maneskuela.

Kayari na seremonya na panangabrasa ed saray balon estudyante, intagar ak na maestrak ya akasulong na kimono, ed sakey a baleg ya abung. Balet diad ag-amtan rason et agak inawat na samay biin makankien ed saman ya abung. “Onla ta ni kasi ed abung nen Mrs. Koda?” so intepet na maestra. Intagar to ak ed abung a walaan na western a desinyo tan sikatoy nantimbre. Kabebekta et pinmaway so sakey ya atagey a bii a kolor dapol so buek to. Asurprisa ak! Sikatoy aliwan Haponesa, tan diad saman ak labat akanengneng na taga-Sagur leleg na impanbilay ko. Siak so inkabat na maestrak ed si Mrs. Maud Koda tan inmalis lan tampol. Inggayugoy ko laray bag ko tan siak so mannerbiyos a linmoob ed abung. Naamtaan kon Amerikana si Mrs. Maud Koda ya akapiasawa ed sakey a Hapon a nanaral diad Estados Unidos. Sikatoy manbabangat na Ingles ed saray eskuelaan na komersyo.

Kaimbuasan et okupado ak lan tampol. Say masiken nen Mrs. Koda so walaan na epilepsy, tan kinaukolan ya ontulong ak a mangasikaso ed sikato. Aburido ak lapud agko natalosan so Ingles. Nainawaan ak sanen akitongtong ed siak si Mrs. Koda ed salitan Hapon. Inagew-agew kon narerengel so pantotongtong da ed Ingles, tan kalkalna ak a nipasal ed satan a lenguahe. Labalabay ko so marakep a kaliberliber ed abung.

Pandinayewan ko so panangaro nen Maud ed mansasakit lan masiken to. Labalabay ton basaen so Biblia. Naamtaan ko ed saginonor a say sanasawa et akala na edisyon ed Hapon a libron The Divine Plan of the Ages diad lakoan na saray segundamanon libro tan pigay taon laran mansususkribe na Ingles ya edisyon na The Watchtower.

Sakey ya agew et aregaloan ak na Biblia. Malikeliket ak ta diad saman ak labat awalaan na personal a Biblia. Babasaen ko itan legan a paonla tan pasempet ak manlapud eskuelaan balet dagdaiset so natatalosan ko ed satan. Lapud pinabaleg ak bilang Haponesa a Shintoista, balo-balo ed siak si Jesu-Kristo. Agko amoria a saman la so gapoan na pangawat ko ed katuaan na  Biblia, a mangebat ed saray tepet ko nipaakar ed bilay tan ipapatey.

Taloran Makapaermen ya Ebento

Asumpal so duay taon ya impanpasal mi, tan kinaukolan a manpatanir ak la ed pamilya. Sanen asumpal ko so paneeskuelak, akila ak ed boluntaryon grupo na bibii tan akibiang kami ed panaggawa na saray unipormi na navy. Ginmapo iray panagbomba na saray eroplanon American B-29, tan nen Agosto 6, 1945 et impelag da so bomba atomika diad Hiroshima. Kayari na pigaran agew, akaawat ak na telegrama, tan naamtaan kon grabe so sakit nen Nanay. Linmugan ak ed primeron tren a pasempet. Kaepas ko ed tren, inabet ak na sakey a kanayon mi tan imbaga ton inatey lay Nanay. Sikato so inatey nen Agosto 11. Agawa so abayag ko lan tatakotan! Siak so agto lan balot nakatongtong odino naimisan.

Nen Agosto 15 et atalo la so Hapon. Kanian kinaukolan kon arapen so taloran makapaermen ya ebento diad loob labat na samploran agew: say inmunan impamasabog ed bomba atomika, impatey nen Nanay, tan say maawaran ya impakatalo na Hapon. Anggan panon et makaligliwan naamtaan a saray totoo so agla ompatey ed bakal. Lapud maer-ermen ak, inmekal ak ed pabrika tan sinmempet ak ed probinsya mi.

Apaapit ed Katuaan

Sakey ya agew, agko inilaloan a makaawat ak na sulat manlapud si Maud Koda ed Okayama. Kinerew to’d siak ya onla ak diman tan ontulong ed saray kimey to ed abung, lapud sikato so mangilukas na eskuelaan a manbangat na Ingles. Inumameng ko no anto so nepeg kon gawaen, balet inawat ko so imbitasyon to. Kayari na pigaran taon, inmalis ak ed Kobe kaiba so sanasawan Koda.

Diad kasakbayan na tiagew nen 1949, walay atagey tan makaaron laki a binmisita ed pamilya na Koda. Say ngaran to et Donald Haslett, tan sikato so nanlapu ed Tokyo tan linma ed Kobe pian mananap na ayaman na saray misionaryo diad Kobe. Sikato so un-unaan a misionaryo na saray Tasi nen Jehova a linma ed Hapon. Walay aromog ya abung, tan nen Nobyembre 1949 et sinmabi so pigaran misionaryo diad Kobe. Sakey ya agew, limara ed sikara so binmisita ed sanasawan Koda. Duara ed sikara, si Lloyd Barry tan Percy Iszlaub, so nansalita ed Ingles, a manga samploran minuto diad kada sakey, ed saramay nantitipon diad abung. Si Maud so kabkabat bilang Kristianon agin bii na saray misionaryo tan mapatnag ya apaseseg ed panlilimog da. Diad saman et apakiwas ak a manaral na Ingles.

Diad tulong na saray maseseg a misionaryo, kalkalnan atalosan ko iray manunan katuaan ed Biblia. Aromog ko iray ebat ed saray tepet ko manlapu nen ugaw ak ni. On, iyoopresi na Biblia so ilalon manbilay na andi-anggaan ed paraison dalin tan say sipan a kioli na ‘saramay walad pakanodnonotan a lubok.’ (Juan 5:28, 29; Apocalipsis 21:1, 4) Misalsalamat ak ed si Jehova lapud impangitarya to ed satan ya ilalo panamegley na dondon bagat na Anak to, si Jesu-Kristo.

Maliket Iran Teokratikon Kimey

Manlapud Disyembre 30, 1949, anggad Enero 1, 1950, say primeron teokratikon asamblea ed Hapon so ginawa ed ayaman na saray misionaryo diad Kobe. Akila ak ed si Maud. Say baleg ya abung so datin kayarian na sakey a Nazi tan manlapu ditan et makapasagyat a nabantag so Inland Sea tan say Awaji Island. Lapud limitado so pikakabat ko ed Biblia, dagdaiset so atalosan ko ed paliwawa. Ingen, siak so asagyat a maong ed saray misionaryo ya akilimog ed saray Hapon. Walay dagup a 101 ya inmatendi ed publikon paliwawa diad sayan asamblea.

Kayari na satan, denesidik so mibiang ed lawak na ministeryo. Kinaukolan a manpakpel ak a mankabkaabungan, lapud sipor ak a mabaing. Sakey a kabuasan, linma si Brother Lloyd Barry ed abung mi pian itagar to ak a manpulong. Sikato so ginmapo ed abung a walad abay na abung di Sister Koda. Siak so sanib-sanib ed benegan to legan a dedengelen ko so presentasyon to. Sanen nampulong ak ed komaduan pankanawnawa, akikimey ak ed sananey a duaran misionaryo. Walay akulaw a Haponesa ya amaloob  ed sikami, dinmengel, tan angitarya ed sikami na sansakey a baso na gatas. Sikato so impaiyaralan na Biblia tan diad saginonor et sikato so nagmaliw a bautismadon Kristiano. Makapaseseg so pakaimaton ed iyaaligwas to.

Nen Abril 1951, si Brother Nathan H. Knorr, a nanlapud hedkuarter ed Brooklyn, so dinmalaw ed Hapon diad primeron pankanawnawa. Manga 700 a totoo so inmatendi ed publikon paliwawa to diad Kyoritsu Auditorium diad Kanda, Tokyo. Diad sayan espisyal a miting, amin ya inmatendi so nanliket ed inkipaway na Hapon ya edisyon na The Watchtower. Diad tinmumbok a bulan, binmisita si Brother Knorr ed Kobe, tan diad espisyal a miting diman, siak so abautismoan bilang simbolo na dedikasyon ko ed si Jehova.

Kayari na manga sakey taon, siak so apaseseg ya onloob ed sigpot-panaon a ministeryo, salanti, say panagpayunir. Diad saman et wala lambengat so pigaran payunir ed Hapon, tan inumameng ko no panon kon nasuportaan so inkasiak. Inisip ko met so miasawa. Balet amoriak a manuna ni ed bilay so panagserbi ed si Jehova, kanian nampayunir ak nen 1952. Makapaliket ta akapantrabaho ak a part-time ed si Sister Koda legan a manpapayunir ak.

Diad saman a panaon, say kuyak, ya abaloan kon inatey ed bakalan, so sinmempet a kaiba toy pamilya to manlapud Taiwan. Say pamilyak so agbalot angipanengneng na interes ed Inkakristiano, balet lapud walaan ak na seseg bilang payunir, nampawit ak ed sikara na saray magasin tan bokleta. Diad saginonor, say kuyak so inmalis ed Kobe a kaiba toy pamilya to lapud trabaho to. “Abasa yo la iramay magasin?” so intepet ko ed ayrok. Diad inkasurprisak, oniay inyebat to, “Makapainteres iraman a magasin.” Sikato so impairayalan na Biblia ed sakey ed saray misionaryo, tan say agik a bii a manaayam ed sikara so akibiang ed panaaral to. Sinmabi panaon, sikaran dua so nagmaliw a bautismadon Kristiano.

Asagyat ed Internasyonal ya Impanaagi

Agnambayag, abigla ak ta akaawat ak na imbitasyon a manaral ed koma-22 a klase na Watchtower Bible School of Gilead. Sikami nen Brother Tsutomu Fukase so inmunan taga-Hapon a naimbitaan a manaral. Nen 1953, sakbay ya onggapo so klase, akaatendi kami ed New World Society Assembly a ginawa diad Yankee Stadium ed New York. Pandinayewan kon tuloy so internasyonal ya impanaagi na totoo nen Jehova.

Diad komaliman agew na kombension, saray delegadon Hapones, a maslak et misionaryo, so kaukolan ya aka-kimono. Lapud agsinmabin tampol so impaipawit kon kimono, binmayes ak ed kinen Sister Knorr. Legan na sesyon et tinmayeketek, tan aburido ak ompano nabasa so kimono. Kabebekta, walay angikolibenben ed siak na kapote. “Kabat mo no siopaman?” so intepet na sakey ya agin bii ya akaalagey ed abay ko. Naamtaan ko’d saginonor a si Brother Frederick W. Franz iman manaya, sakey a membro na Mananguley ya Ulop. Talagan alikliknak so panangaro na organisasyon nen Jehova!

Say koma-22 a klase na Gilead so talagan internasyonal lapud tugyopen iman na 120 ya estudyante a nanlapud 37 a bansa. Anggaman walaray pigaran babeng lapud lenguahe, nanggayagaan min maong so internasyonal ya impanaagi. Diad sakey ya agew ya unuuran na niebe nen Pebrero 1954, nangraduar ak tan naawat ko so asainmin ko diad Hapon. Si Inger Brandt, sakey a Suekon agin bii a kaklasek, so nagmaliw a  kaibak ed Nagoya City. Diman et akiulop kami ed grupo na saray misionaryo a nanibakwit manlapud Korea lapud bakal. Say pigaran taon ya impanmisionaryok so mablin tuloy ed siak.

Magayagan Serbisyo Bilang Sanasawa

Nen Setyembre 1957, siak so naimbitaan a manlingkor ed Tokyo Bethel. Say duaran-gradon abung a gawa’d tabla so kinmana bilang sangan opisina ed Hapon. Wala lambengat so apatiran membro diad sanga, kaiba lay Brother Barry, a manangasikaso na sanga. Say arum a kabiangan na pamilya et saray misionaryo. Siak so niasain ed panagpatalos tan proofreading, pati ed panaglinis, panagpesak, panagluto, tan arum ni.

Linmaknab so kimey ed Hapon, tan dakel nin agagin lalaki so naimbitaan ed Bethel. Sakey ed sikara so nagmaliw a manangasikaso ed kongregasyon a kawalaan ko. Nen 1966 et saman ya agi, si Junji Koshino, tan siak so nankasal. Kayari na kasal mi, si Junji so niasain ed kimey ed sirkito. Makapagayaga so pakapikabat ed dakerakel ya agagi legan kamin manbiabiahe ed nanduruman kongregasyon. Lapud niasain ak a mangipatalos, ginawak itan diad abung a darawesan mi ed loob na sakey simba. Legan min manbiabiahe, kinaukolan mi so mangawit na ambebelat a diksionaryo, nilikud ed saray maleta tan bag mi.

Nanggayagaan mi so kimey ed sirkito diad loob na apatiran taon tan anengneng mi so inlaknab na organisasyon. Niyalis so sanga ed Numazu, tan kayari na pigaran taon et niyalis lamet diad Ebina, a kawalaan na peles iran pasilidad na sanga. Sikami nen Junji so abayag lan manggagayaga ed panagserbi diad Bethel, a natan et mikikimey kami ed pamilya a walaay manga 600 a membro. Nen Mayo 2002, saray kakaaro ed Bethel so makaaron angiselebra ed koma-50 a taon na sigpot-panaon a serbisyok.

Makapalikliket a Nanengneng so Idaraak

Sanen ginmapo ak a manlingkor ed si Jehova nen 1950, pigpigara so manangipalapag ed Hapon. Natan et wala la so masulok a 210,000 a manangipalapag na Panarian. Tua, nilibo laray kinmarnero a niasingger ed si Jehova, a singa siak.

Say apatiran misionaryon agagi a binmisita ed sikami diad abung di Sister Koda nen 1949, ontan met ed si Sister Maud Koda, so matoor ya inatey. Ontan met ed si kuyak, a ministeryal a lingkor, tan say ayrok, a nanggayagaan to so panagpayunir diad loob na ngalngali 15 a taon. Anto iray ilaloan na atateng ko dia ed arapen, a tinakotan ko so ipatey da nen ugaw ak ni? Say sipan na Biblia nipaakar ed kikioli so mangiiter ed siak na ilalo tan ligliwa.​—Gawa 24:15.

No nodnonoten ko so apalabas, inisip ko a say impakapikabat ko ed si Maud nen 1941 so gapoan na impanguman na bilay ko. No sikatoy agko akabat ed saman a panaon tan no agak kinmiwas ed imbitasyon ton mantrabaho ak lamet ed sikato diad samay kayari na bakal, nayarin nanayam ak la ed bangkag mi diad nisulinek a purok tan agko akabat iramay misionaryo ed saraman a panaon. Agaylay pisasalamat ko ed si Jehova diad impangiyasingger to ed siak ed katuaan panamegley nen Maud tan saray inmuunan misionaryo!

[Litrato ed pahina 25]

Kaibak si Maud Koda tan say masiken to. Wala ak ed arap a kawigi

[Litrato ed pahina 27]

Kaiba iray misionaryo ed Hapon diad Yankee Stadium nen 1953. Wala ak ed arawin kawigi

[Saray litrato ed pahina 28]

Diad Bethel, kaibak so masiken kon si Junji