Iyarum so Dangka ed Pikakabat Yo
Iyarum so Dangka ed Pikakabat Yo
‘Ipatnag yo ed kakabatan yo so bembey-linawa [odino dangka].’—2 PEDRO 1:5-8.
1. Anton agpakasarag so nansengegan na dakel a problema na too?
KALEGANAN na malaknab a kampanya sumpad panag-abuso ed druga, oniay imbilin ed saray kalangweran diad Estados Unidos: “Just say no.” Alay abig komon so kipapasen no amin et mangipulisay ed aliwa lambengat a panag-abuso ed druga noagta ontan met ed alabas a panag-inum, agmakabat odino imoral ya estiloy-kabibilay, agmatuan ag-agamil ed negosyo, tan ed ‘saray kaliktan na laman’! (Roma 13:14) Ingen ta siopa so makapangikuan a mainomay labat so pangibaga na andi ed saratan a bengatla?
2. (a) Antoran alimbawa ed Biblia so mangipatnag a kaslakan lan mairap so pangibagay andi? (b) Anto so ipapaseseg ed sikatayo na sarayan alimbawa a nepeg tayon gawaen?
2 Lapud naiirapan so amin ya ag-ayadyarin totoo a mangagamil na dangka odino bembey-linawa, nepeg ya interesado tayon naaralan no panon tayon natalonaan so antokaman a pipupuligesgesan tayo. Ibabaga ed sikatayo na Biblia so nipaakar ed totoo nensaman a nanggunaet a manlingkor ed Dios balet ta no maminsan et nairapan ira a mangibagay andi. Nodnonoten pa si David tan say kasalanan to ya impikalugoran ed si Bat-seba. Satan so angitonton ed impatey na anak da a nilukon lapud pikakalugoran tan say masiken nen Bat-seba, a parehon inosente. (2 Samuel 11:1-27; 12:15-18) Odino isipen pa so nipaakar ed si apostol Pablo, a maparungtal ya angipatua: “Agko gawaen so kaabigan a labay ko komon: sabalet so mauges ya agko labay, sikato ya so gawaen ko.” (Roma 7:19) Kasin ontan met so nalilikna yo no maminsan? Intuloy nen Pablo: “Unong na too ed dalem ko, manliket ak ed ganggan na Dios: Bangbalet wala so nanengneng ko a sananey a ganggan ed saray kabiangan ko, a mibakal ya onsumpa ed ganggan na isip ko, tan arakep to ak ed ganggan na kasalanan a wala ed saray kabiangan ko. Alay kasegsegang ko a too! Siopa so mangilaban ed siak ed laman na sayan patey?” (Roma 7:22-24) Saray alimbawa ed Biblia so nepeg a mamabiskeg ed determinasyon tayon agbalot onsuko ed pipupuligesgesan tayon nawalaan na mas mabiskeg a panagdangka.
Dangka, Sakey a Leksion a Kaukolan ya Aralen
3. Ipaliwawa no akin ya agtayo nailaloan a mainomay so pangipatnag na dangka.
3 Say dangka, a mangilaktip ed pakayarin mangibagay andi, so asalambit ed 2 Pedro 1:5-7 a katekep na pananisia, birtud, pikakabat, panagsungdo, maridios a debosyon, inaagin aro, tan aro. Anggapo ed sarayan pilpilaleken a kalidades so nisipor. Nepeg a bayuboan iratan. Pian nipatnag iratan a maong, nakaukolan so determinasyon tan sagpot. Kanian, nailaloan tayo kasi a mainomay so pamayubo ed dangka?
4. Akin ya iisipen na dakel ya agda problema so nipaakar ed panagdangka, balet anto so ipapatnag na satan?
4 Tua, nayarin isipen na minilyon a totoo ya ag-ira nairapan nipaakar ed panagdangka. Gagawaen da so panlabayan da, sikakabat man ira odino andi ed kondukta ra a mitunosan ed pananagyat na makabos a laman da tan agda tanton iisipen iray epekto ed sikara odino ed arum. (Judas 10) Mas mapatpatnag natan so agpakasarag tan ag-inkamabulos a mangibagay andi. Saya so pakapatnagan a talagan manbibilay itayo la ed “saray kaunoran ya agew” a tinukoy nen Pablo sanen impasakbay ton: “Onsabi so saray panaon a maatap. Ta saray totoo sikara naani so mangaro ed saray lamalaman da, maaro ra na pilak, managpasirayew, atagey a linawa, maayew, . . . aliwa ran maadia.”—2 Timoteo 3:1-3.
5. Akin ya interesado iray Tasi nen Jehova ed teman nipaakar ed panagdangka, tan anton bilin so siansia nin matukoy?
5 Amtan tuloy na saray Tasi nen Jehova so angat ed pankaukolan na pandangka. Singa si Pablo, sikakabat ira ed pipupuligesgesan ed baetan na pilalek a mamaliket ed Dios diad pambilay unong ed saray estandarte to tan say kurang a nayarin isasagyat na ag-ayadyarin laman da. Lapud saya, sikara so abayag lan interesado no panon dan natalonaan iyan pibabarangkaan. Nen 1916, sinaglawi na akadkaunan isyu na sayan magasin so nipaakar ed “manepeg a pankurang tayo pian nakontrol tayo so inkasikatayo, saray kanonotan, salita, tan kondukta tayo.” Insuheri na satan so panmorekdek ed Filipos 4:8. Say madibinon bilin ed satan a teksto so siansia nin matukoy natan, anggaman ngalngali la 2,000 taon so apalabas sanen niiter itan tan nayarin mas mairap itan a tumboken natan nen say nensaman odino nen 1916. Anggaman kuan, panggugunaetan na saray Kristiano so pangipulisay ed minumundo iran pilalek, ya amta ran sikaray mitutunosan ed Manamalsa ra, no gagawaen da itan.
6. Akin ya anggapo so rason tayon naandian na ilalo legan a babayuboan tayo so panagdangka?
6 Say dangka so asalambit ed Galacia 5:22, 23 bilang kabiangan na “bunga na [masanton] espiritu.” No ipatnag tayo iyan kalidad katekep so “aro, liket, deen, kasungdoan, kauyamoan, kaabigan, sisia, [tan] tayadno,” sikatayo so nagunggonaan a tuloy. Unong ed insalaysay nen Pedro, say panggawa ed saya so mangamper ed sikatayo, manlapud pagmaliw a ‘manmenengmeneng [odino] agmabunga’ ed panaglingkor tayo ed Dios. (2 Pedro 1:8) Balet agtayo nepeg a naandiay ilalo odino kondenaen so inkasikatayo sano agtayo tampol tan sigpot a nipatnag irayan kalidad unong a kaliktan tayo. Nayarin naimano yo la ed eskuelaan a mas mainomay a makaaral so sakey ya estudyante nen say arum. Odino diad trabaho et mas maples a makaaral so sakey a too ed balon kimey nen saray kapara ton trabahador. Ontan met, say arum so mas maples a makaaral tan makapangipatnag ed saray kalidad na Kristiano nen saray arum. Say importante et say pantultuloy tayon pamayubo ed saray maridios a kalidad diad sankaabigan a paraan a nayarian tayo. Saya so nagawaan tayo no anamoten tayon maong so tulong ya itatarya nen Jehova panamegley na Salita to tan say kongregasyon. Say kapeles na pakadampot tayo ed kalat tayo so agtanton importante nen say determinasyon tayo ya onaligwas.
7. Anto so mangipatnag ya importante so panagdangka?
7 Anggaman nidatak bilang unor a kabiangan na saray kalidad a papawalaen na espiritu, say dangka so seguradon importante a singa met say arum iran kalidad. Nepeg a sinononot itayo a napaliisan so amin a “gawa na laman” no walaan itayo na nagnap a panagdangka. Ingen, saray ag-ayadyarin totoo so walaan na tendensian onsuko ed sakey a nengneng na “saray gawa na laman, . . . pikakalugoran, karutakan, kaalakan na laman. Pididios ed saray talintao, panag-anito, pambubusolan, pankokolkol, imon, sanok, pansesepakan, inkaapag-apag, saray pamipikewet ed pananisia.” (Galacia 5:19, 20) Nepeg sirin a maparanay itayon mipuligesgesan, a determinado tayon ekalen iray agmanepeg a tendensia na puso tan kanonotan.
Arum so Walaan na Nikadkaduman Pipupuligesgesan
8. Antoray sengegan a nagkalautlan paniirapan na arum so mandangka?
8 Arum a Kristiano so naiirapan a mangagamil na dangka nen say arum. Akin? Nayarin lapud impangipasal ed sikara na atateng da odino ed apalabas iran eksperiensya ra. No say pamayubo tan pangipatnag na dangka et agtanton problema ed sikatayo, satan so pansengegan na gayaga. Balet ta sikatayo so nepeg a magmaliw a maabagey tan makatalos sano pidedenengan tayo iramay naiirapan a mangagamil ed satan, anggaman say kakulangan day dangka et pansengegan na angat ed sikatayo. Makasengeg ed mismon agtayo inkayadyari, siopa ed sikatayo so walaan na antokaman a basiyan pian mantunongtunongan?—Roma 3:23; Efeso 4:2.
9. Anto iray kakapuyan na arum, tan kapigan so sigpot a pakatalona ed sarayan kakapuyan?
9 Bilang ilustrasyon: Amta tayo ya arum ed kaparan Kristianos a tinmunda lan mansigarilyo odino mangusar na “makapaadik” iran druga so nayarin manpipilalek nin maong no maminsan ed saratan. Odino nayarin naiirapan so arum a mangontrol ed panangan da odino ed kakainum da na alak. Arum so naiirapan a man-adia ed dila ra, kanian mabetbet iran nalingo a mansalita. Pian natalonaan iratan a kakapuyan et nakaukolan so maseet a sagpot pian nabayuboan so dangka. Akin? Oniay realistikon binidbir na Santiago 3:2: “Dia ed akamayamay a nengneng nagapol itayo ya amin. No say siopaman a too et agnagapol ed salita, sayan too ayadyari, tan nayarian to met a pegetan so amin a laman.” Arum so siansia nin walaan na mabiskeg a liknaan a mansugal. Odino nayarin sikara so naiirapan a mangontrol ed sanok da. Nayarin nakaukolan ni so panaon pian naaralan so panalona ed saratan odino ed mipara iran kakapuyan. Anggaman baleg so nayarin aligwasan tayo natan, saray makapuy a pilalek so permanente labat a naekal sano nasabi tayo so inkayadyari. Kaleganan ni, say pambanikel a mangagamil na dangka so ontulong ed sikatayon ag-ompawil ed makasalanan ya estilo na kabibilay. Legan a mipupuligesgesan itayo, mantutulongan itayo ya ag-onsuko.—Gawa 14:21, 22.
10. (a) Akin a say pangagamil na dangka ed seksual iran pamaakaran so nagkalautlan makapaangat ed arum? (b) Anton baleg a pananguman so ginawa na sakey ya agin laki? (Nengnengen so kahon ed pahina 16.)
10 Say sananey nin aspekto a naiirapan so arum a mangagamil na dangka et say nipaakar ed seksualidad. Say seksualidad a mismo na too et kabiangan ed impanggawa ed sikatayo nen Jehova. Ingen, arum so nagkalautlan naiirapan a mangagamil ed sekso diad suston paraan, a mitunosan ed saray estandarte na Dios. Mas naiirapan ira lapud sikaray walaan na nikadkaduma tan mabiskeg a pilalek ed sekso. Manbibilay itayo ed mundon naambagel la ed sekso a mamapaloor ni ed saratan a pilalek diad dakel a paraan. Saya so nayarin mamawala na baleg a problema ed saray Kristianon malabay a mansiansian walad kasuloan—anggan diad loob na sakey a peryodo na panaon—ta pian makapanlingkor ira ed Dios ya anggapo iray kapagaan ed panamaley. (1 Corinto 7:32, 33, 37, 38) Balet mitunosan ed Makasulatan a simbawa a “magmaong ni mankasal nen say napoolan,” nayarin desidien da so mangasawa o miasawa, a seguradon mapagalang a desisyon. Ontan met, sikara so determinadon mangasawa o miasawa “dia ed linawa na Katawan lambengat,” a singa isisimbawa na Kasulatan. (1 Corinto 7:9, 39) Makapanseguro itayo a panliketan nen Jehova so interes dan mangitandoro ed matunong iran prinsipyo to. Maliket met iray kapara ran Kristiano a milimog ed saray tuan managdayew a walaan na ontan iran atagey ya estandarte ed moral tan katooran.
11. Panon itayon makatulong ed sakey ya agin laki odino bii ya interesadon mangasawa o miasawa balet ta anggapoy pankanawnawa ton manggawa ed satan?
11 Panon to no anggapo so naromog a manepeg a kapareha? Nonoten pa so posiblin pakadismaya na sakey a too a manpipilalek a mangasawa o miasawa balet ta anggapo ni pankanawnawa ton manggawa ed satan! Nayarin naiimano to iray kakaaro to a mangaasawa la tan maliket met ira, bangta sikato et siansia nin manaanap na manepeg a kapareha. Parad arum a walad ontan a kipapasen, say marutak ya agamil na masturbasyon so nayarin magmaliw a mantultuloy a problema. Antokaman so kipapasen, anggapo so Kristiano a malabay a manismaya ed arum a mipupuligesgesan a mansiansian malinis. Nayarin agtayo naiimano a nadidismaya tayo la manaya so arum diad bengatbengat a pangibagay, “Kapigan ka mangasawa o miasawa?” Nayarin anggapoy makapuy a getma diad pangibaga ed satan, balet agaylan mas maabig no ipatnag tayo so dangka diad pan-adia tayo ed dila tayo! (Salmo 39:1) Saramay walad limog tayo a mansiasiansian malinis legan a mansusulo ni so makanepegan na ampetang a komendasyon tayo. Imbes ya ibaga tayo so makapadismaya, napanggunaetan tayo so magmaliw a makapaseseg. Singa bilang, nayarian tayon ipila iray walad kasuloan sano mandaragup so melag a grupo na saray matakken ed espiritual diad sakey a panangan odino makagunggonan panlilimog bilang Kristiano.
Dangka ed Loob na Panamaley
12. Akin a nakaukolan na anggan saramay walaay asawa so pandangka?
12 Say pagmaliw a de-asawaan so aliwan automatikon mangekal ed pankaukolan na dangka no nipaakar ed sekso. Alimbawa, nanduruman tuloy iray pankaukolan na asawan laki tan bii nipaakar ed sekso. Odino say pisikal a kipapasen na sakey a kapareha so rason no maminsan no akin a mairap odino imposible ni ingen so normal a pirerelasyon ed sekso. Nayarin lapud apalabas iran eksperiensya to, say sakey a kapareha so nayarin nairapan a mangunor ed ganggan a: “Say laki iter to komon ed asawa so kanepegan, tan ontan met say bii ed asawa.” Diad ontan a kipapasen, say sakey a kapareha so nakaukolan a mangagamil na kaaruman a dangka. Balet, nayarian dan nodnonoten a dua so maaron bilin nen Pablo ed saray de-asawaan a Kristiano: “Agkayo manpapalingoan, sakey tan sakey ed sikayo, likud lambengat no nampaknaan yo ed pigaran panaon, ta pian naarap yo so mikasi, tan mantipon ki lamet, ta pian si Satanas agto kayo tuksoen lapud agyo pakakpel.”—1 Corinto 7:3, 5.
13. Anto so nagawaan tayo parad saramay mipupuligesgesan a mangagamil na dangka?
13 Malikeliket iray sanasawa no naaralan dan agamilen so manepeg a dangka ed sayan maapit a tuloy ya aspekto na relasyon. Ontan met, kaukolan dan ipatnag so pakatalos ed saray kapara ran managdayew a siansia nin mipupuligesgesan a mangipatnag na dangka ed satan a pamaakaran. Agtayon balot lilingwanan ya ipikasi a pagamoran nen Jehova iray maespiritual ya agagi tayo na aralem a pakatalos, pakpel, tan determinasyon a mantultuloy a mipuligesgesan diad pangipatnag da na dangka tan manggawa ira na kundang pian natalonaan so agmanepeg iran pilalek.—Filipos 4:6, 7.
Mantultuloy a Mantutulongan ed Balang Sakey
14. Akin a nepeg tayon pidenengan iray kaparan Kristiano diad maabagey tan makatalos a paraan?
14 No maminsan, nayarin namoria tayo a mairap a natalosan iray kaparan Kristiano a mipupuligesgesan a mangipatnag na dangka ed sakey ya aspekton agtayo mismon pibabarangkaan. Balet sipor lan manduruma so totoo. Arum so mainomay a daegen na emosyon da; arum et andi. Arum so mainomay a mangontrol ed inkasikaran dili, kanian aliwan tanton problema so pangagamil na dangka. Arum so naiirapan. Ingen, tandaan a say mipupuligesgesan a too et aliwan marelmeng a too. Saray kaparan Kristiano so mankaukolan na pakatalos tan panangabagey tayo. Say dilin liket tayo so nalalanor legan itayon mantutultuloy a mangipatnag na panangasi ed saramay siansia nin mipupuligesgesan ya onaligwas ed pangipapatnag da na dangka. Naimano tayo iratan diad saray salita nen Jesus a nikurit ed Mateo 5:7.
15. Akin a makaligliwa iray salita na Salmo 130:3 nipaakar ed panagdangka?
15 Agtayon balot labay ya ukomen so kaparan Kristiano a nayarin sagpaminsan ya agmakapangipatnag na Kristianon personalidad. Agaylan makapaseseg a naamtaan ya imbes ya imanoen nen Jehova so aminsan ya insaew tayo, iimanoen to so dakel a danay ya intalona tayo, anggaman ag-iratan naiimano na kapara tayon Kristianos. Makapaligliwan tuloy so pannonot ed saray salita na Salmo 130:3: “No sika, Jehova, et uninengen mo so saray kasulitan, O Katawan, siopa kasi naani makaalagey?”
16, 17. (a) Panon tayon niyaplika so Galacia 6:2, 5 nipaakar ed panagdangka? (b) Anto so ontumbok a konsideraen tayo nipaakar ed panagdangka?
16 Pian makapaliket ed si Jehova, balang sakey ed sikatayo so nepeg a mamayubo ed panagdangka, balet makaseguro itayo ed tulong na saray Kristianon agagi tayo. Anggaman kada sakey ed sikatayo so nepeg a manakbat ed dilin responsabilidad to, sikatayo balet so napapaseseg a mantutulongan ed balang sakey pian natalonaan iray kakapuyan. (Galacia 6:2, 5) Nepeg a pablien tayo so ateng, kapareha, odino kaaro a mangaamper ed sikatayo ya onla ed saray pasen ya agmanepeg a laen, onnengneng ed saray bengatlan agmanepeg a nengnengen, odino manggawa na saray bengatlan agmanepeg a gawaen. Sikara so ontutulong ed sikatayon mangipatnag na panagdangka, say pakasarag tan determinasyon a mangibaga na andi!
17 Dakel a Kristiano so nayarin mipakna ed kokonsideraen tayo natan nipaakar ed panagdangka, balet nayarin isipen da a walaan niran mismo na dakel a papaaligwasen. Labay dan ipatnag a nagkalalo so dangka, anggad kombinsido ira a makatunongan a natalosan so kipapasen da bilang ag-ayadyari. Ontan kasi so liknaan yo? Anto sirin so nagawaan yo pian nabayuboan iyan aspekto na bunga na espiritu na Dios? Tan panon a say panggawa yo ed satan et makatulong pian nadampot yo so mabayag iran gagala yo bilang Kristiano? Nengnengen tayo ed ontumbok ya artikulo.
Kasin Natandaan Yo?
Akin a Say Dangka et . . .
• makanan bayuboan na saray Kristiano?
• nagkalautlan mairap ed arum?
• nakaukolan ed panamaley?
• sakey a kalidad a makapantutulongan tayon bayuboan?
[Tepetepet Parad Panagaral]
[Kahon/Litrato ed pahina 16]
Naaralan To so Mangibagay Andi
Sakey ed saray Tasi nen Jehova a manaayam ed Alemanya so nantrabaho bilang technical communications clerk. Say trabaho to et subaybayan so 30 a nanduruman programa ed telebisyon tan radyo. Sano walaray onsasalet a bengatla, kaukolan ton imanoen so programa ta pian naromog to so problema. Inkuan to: “Amin lawarin onsasalet a bengatla et ompapaway ed agmatukoy a panaon, a singa saray eksena na karawalan odino sekso. Saratan ya imoral ya eksena so mansiasiansia ed nonot ko ed loob na pigaran agew odino pigaran simba ni ingen, a singano niimprinta iratan ed utek ko.” Inaksobi to a saya so walaan na negatibon epekto ed espiritualidad to: “Walay tendensiak a mipepetang so ulok, kanian saray eksena na karawalan so lalon amairap ed siak a mangagamil na panagdangka. Saray eksena nipaakar ed sekso so amalesa na problema ed sikamin sanasawa. Siak so inagew-agew a mipupuligesgesan. Ta pian agak nadaeg, denesidik so mananap na sananey a trabaho, anggaman mas abeba so sueldo. Agnambayag et akalmo ak. Agawa so pirawat ko.”
[Saray litrato ed pahina 15]
Say pikakabat a nagagamoran ed panagaral na Biblia so ontulong ed sikatayon mangagamil na panagdangka