Pinuter nen Ehud so Pako na Managpairap

SAKEY iyan tuan istorya nipaakar ed inkakpel tan inkasilib. Agawa iya manga 3,000 taon lay apalabas. Ginmapo so Makasulatan a salaysay ed oniaran salita: “Saray Israel ginawa ra lamet so mauges ed pakanengneng nen Jehova: Et si Jehova pinabiskeg to si Eglon ya ari ed Moab sumpa ed Israel, lapu ed ginawa ra so mauges ed pakanengneng nen Jehova. Et tinipon to ed sikato so saray anak nen Amon tan Amalek; et linma tan kinabil to so Israel, tan kinayarian da so syudad na saray kiew na palma. Et saray anak na Israel nanlingkor ira ed Eglon ya ari ed Moab ed labinwalo a taon.”​—Uko-ukom 3:12-14.

Say teritorya na saray Moabita et walad bukig na Ilog Jordan tan Inatey a Dayat. Balet binmaliw ira ed ilog tan inokupaan da so kaliberliber na Jerico, say “syudad a kapalmaan,” tan saray Israelita so inaripen da. (Deuteronomio 34:3) Say ari na Moab a si Eglon, a “matabataba a laki,” so kinmerew ed Israel na makapabelat tan makapabaing a buis diad loob na ngalngalin duaran dekada. (Uko-ukom 3:17) Anggaman ontan, say inkerew to na buis so angitarya na pankanawnawa pian naandi iyan managpairap.

Oniay inkuan na salaysay: “Sanen saray anak na Israel naningel ira ed Jehova, si Jehova impaalageyan to ra na manangilaban, salanti si Aod [Ehud] ya anak nen Gera, a Benjamita, a lakin makawigi. Et saray anak na Israel angipawit ira na buis ed panamegley to ed Eglon ya ari ed Moab.” (Uko-ukom 3:15) Sineguro nen Jehova a si Ehud so napili a mangiyawat ed buis. Agnisalaysay no kasin gagawaen to la nensaman itan a kimey. Balet, say maalwar ya impanparaan nen Ehud parad pinengnengan to tan saray taktikan inusar to so mangipatnag a nayarin kabkabisado to la so loob na palasyo nen Eglon tan say nagawa ed sikato diman. Diad amin na saya, say impagmaliw to a katigir (odino kaliwiti) et makanakana.

Sakey ya Agmakayarin Laki Odino Sakey a Mibabakal?

Say literal a kabaliksan na terminon “katigir” et ‘kupit, piley, odino abedber so kawanan a lima.’ Kasin kabaliksan na saya ya agmakayari si Ehud, a nayarin walay deperensya na kawanan a lima to? Imanoen pa so imbaga na Biblia nipaakar ed katigir a “pitonlasus a pinili a lalaki” manlapud tribu na Benjamin. Onia so inkuan na Uko-ukom 20:16: “Balang sakey nayarian to so mangilampasot na batobato ed sakey a singa buek, tan ag-onsapo.” Maseguro a sikaray pinili lapud inkadunong da ed pibabakal. Unong ed pigaran iskolar na Biblia, say kabaliksan na “katigir” et sakey a toon “manguusar ed kawigi tan kawanan a lima to.”​—Uko-ukom 3:15, The Douay Version.

Diad tua et bantog so tribu na Benjamin lapud katigir iray lalaki na satan. Tutukoyen na 1 Awaran 12:1, 2 iray Benjamita bilang ‘saray mabayani a mananulong ed bakal, inayuraan na saray bekang, tan ayarian da ya inagamil so kawanan a lima tan say kawigi ed  pangilampasot na batobato tan dia ed pangibekas na panapana a manlapu ed bekang.’ Inkuan na sakey a reperensya a nayarin nadampot so onian abilidad diad “pamedber ed kawanan a taklay na ugugaw​—kanian ‘abedber so kawanan a lima to’​—pian nipasal so inkadunong na kawigi.” Saray kabusol na Israel so kaslakan a nipapasal pian makapiarap ed saray mibabakal a manguusar ed kawanan a lima ra. Kanian, magmaliw ya andi-kana so dakel a naaralan na kabusol no sikatoy ag-inilaloan a makapiarap ed katigir a sundalo.

“Maamot a Pabano” ed Ari

Say inmunan ginawa nen Ehud et say impangiparaan na “kampilan to”​—sakey a kampilan a duaray tarem tan antikey labat pian niyamot to ed dalem na kawes to. Nayarin inilaloan to a sikatoy kapkapan. Saray kampilan so kaslakan ya isasalukbit ed bandad kawigi, pian nauyos iratan a tampol na saramay manguusar na kawanan a lima ra. Lapud katigir si Ehud, inyamot to so kampilan to ed “dalem na kawes to ed tapew na kawanan ya ulpo to,” a nayarin agla itan nakarapas na saray guardia na ari. Sirin, anggapoy akasbel ya “inyapay to so buis ed si Eglon ya ari ed Moab.”​—Uko-ukom 3:16, 17.

Anggapo iray detalye nipaakar ed saray inmunan agawa diad palasyo nen Eglon. Onia lambengat so ibabaga na Biblia: “Sanen asumpal [nen Ehud] ya inyapay so buis, si Eglon pinasipot to so baley a nanawit na buis.” (Uko-ukom 3:18) Inyawat nen Ehud so buis tan inibaan to iray nanawit na buis ed sakey a pasen ya arawi ed ayaman nen Eglon, insan pinmawil kayari to’ran pinaalis. Akin? Agta impila to iraman a lalaki pian manprotekta ed sikato, odino lapud satan lambengat so totontonen, odino nayarin manag-awit lambengat ira na buis? Tan kasin labay ton niyarawi ira pian nasalimbengan ira sakbay ton gawaen so plano to? Antokaman so ninonot nen Ehud, sikatoy makpel a pinmawil a bukbukor.

“Pinmawil [si Ehud] manlapu ed saray pandayan na bato a wala ed abay na Gilgal, tan inkuan to, Walaan ak na maamot a pabano ed sika, O! ari.” Agnisalaysay diad Kasulatan no panon a sikatoy akaloob lamet ed kawalaan nen Eglon. Agta man-inap la komon iray guardia? Kasin inisip dan agnapeligro so katawan da ed sayan manbukbukor ya Israelita? Kasin say impawil nen Ehud a bukor so mangipamoria ya itatapat to la iray kabaleyan to? Antokaman so kipapasen, nanggunaetan nen Ehud so pribadon pakapitongtong ed ari, tan agawaan to itan.​—Uko-ukom 3:19.

Oniay intuloy na pinuyanan a salaysay: “Si [Ehud] linma ed sikato [Eglon]; et akayurong a bukbukor ed katageyan a silir na tiagew. Et si [Ehud] inkuan to, Walaan ak na bilin a nanlapu ed Dios nipaakar ed sika.” Say tutukoyen nen Ehud et aliwan say insalitan mensahe a nanlapud Dios. Say walad kanonotan nen Ehud et say pangusar ed kampilan to. Lapud nayarin inilaloan na ari so pakadngel na mensahe a nanlapud dios ton si Chemosh, sikato so “inmalagey ed yurongan to.” Si Ehud et singa kirmat ya anguyos ed kampilan to tan insaksak to ed eges nen Eglon. Mapatnag ya anggapo so sangal na putan na kampilan. Kanian, “say kampilan nineknek a pati say putan; et say inkataba kinmupit ed tapew na putan, . . . et tinmalos ed beneg [“pinmaway so dutak,” NW],” balanglan diad sugat odino akatae.​—Uko-ukom 3:20-22.

Mareen ya Intakas

Agla inekal nen Ehud so kampilan to tan “[sikato so] pinmaway ed kabalyanan, tan inkapo’to ed sikato so saray pinto na katageyan a silir tan intalak to ra. Bang nen iman la, saray aripen [nen Eglon] sinmabi ra; et anengneng da, et nia saray pinto na katageyan a silir tinalakan ira; et inkuan da, Petepeteg a sasakbongan to so saray sali to ed katageyan a silir.”​—Uko-ukom 3:23, 24.

Anto so “kabalyanan” odino lolooban na dagem a pinawayan nen Ehud? “Ag-amta so eksakton kabaliksan [na Hebreon salita],” so inkuan na sakey a reperensya, balet say “‘kolonada,’ ‘dadalanan’ so nisuheri.” Kasin intalak nen Ehud iray puerta ed loob insan pinmaway  ed sananey? Odino kasin intalak to iray puerta ed paway panamegley na tombok ya inala to ed inatey ya ari? Kasin sikato so basta labat nanakar a papaway a dinmalan ed saray guardia a singa anggapoy agawa? Anggapoy ibabaga na Kasulatan. Balet antokaman so paraan a ginawa nen Ehud, saray aripen nen Eglon so agnan-inap a tampol na antokaman sanen anengneng dan akatalak iray puerta. Inisip da lambengat a say ari so ‘manasakbong ed saray sali to’ odino manpapainawa.

Legan a manmemeneng so ariripen na ari, tinmakas si Ehud. Insan tinawag to iray kabaleyan to tan inkuan to: “Ontumbo’kayo ed siak; ta si Jehova inyawa’to so saray kabusol yo a Moabita ed lima yo.” Lapud asamsam da iray babaliwan na Jordan, agla inabuloyan na saray bataan nen Ehud a makabatik iray andian la na lider a Moabita diad dalin da. Kanian, “kinabil [na saray Israelita] so Moab ed saman a panaon so singa samplonlibo a lalaki, balang mabiskeg a laki, tan balang laki a mabayani; et anggapo so akabatik a too. Dia ed ontan say Moab apatulok ed saman ya agew ed leksab na Israel. Et say dalin dinmeen ed walomploy taon.”​—Uko-ukom 3:25-30.

Saray Leksion a Naaralan Tayo

Say agawa ed panaon nen Ehud so mangibabangat ed sikatayo a walaray makadesyang a pansumpalan sano gawaen tayo so mauges ed imaton nen Jehova. Diad biek a dapag, si Jehova so ontutulong ed saramay magbabawin onasingger ed sikato.

Tinmalona iray plano nen Ehud, aliwan lapud antokaman ya inkadunong to, nisay lapud antokaman ya agpakalaban na kabusol. Say pakasumpal na saray gagala na Dios et agmandedependi ed totoo. Say manunan rason ed intalona nen Ehud et lapud sikatoy tinulongan na Dios legan a kinmiwas a mitunosan ed agnaamper a linawa To a mangibulos ed totoo To. Say Dios so amatalindeg ed si Ehud, “et bang nen [saray totoo to] so impaalageyan nen Jehova na saray ukom, si Jehova wala ed ukom.”​—Uko-ukom 2:18; 3:15.