Istorya ed Bilay

Anggaman Bulag Ak, Akanengneng Ak!

UNONG ED SALAYSAY NEN EGON HAUSER

Kayari na duay bulan a literal ya impakabulag ko, alukasan iray matak ed saray katuaan na Biblia ya imbaliwalak sanlegay bilay ko.

SANO nodnonoten ko so linmabas a masulok a pitoran dekada, dakel ya aspekto na bilay ko so pirmin akapenekan ko. Balet no nayarian ko ni komon ya umanen so sakey a bengatla, lablabayen ko ya akabat ko la nensaman komon si Jehova a Dios.

Nianak ak nen 1927 diad Uruguay, sakey a bansa ya uhas-peras a walad baetan na Argentina tan Brazil tan walaan na kilo-kilometron mararakep a nenengnengen diad gilig na Atlantic Coast. Say populasyon so manunan tutugyopen na saray kapolian na Italyano tan Kastila a dayo. Balet, saray ateng ko so dayo a nanlapud Hungary, tan sanen melag ak ni, nanayam kami diad sakey a komunidad a simpli labat so panagbilay ingen ta maapit so ulopan na totoo. Agmi la kaukolan ya ikandado iray puerta mi odino balewetan iray bintana mi. Anggapoy panaglabi na rasa diad limog mi. Saray sankaili tan tubo la ditan, saray andeket tan amputi​—amin mi so sankakaaro.

Saray ateng ko so aktibon Katoliko, tan nagmaliw ak a sakristan sanen mantaon ak na samplora. Bilang wala la’d edad, nanserbi ak ed lokal a parokya tan nagmaliw ak a membro na grupon tutuplegan na obispo diad distrito. Lapud medisina so pinilik a propesyon, siak so naimbitaan ya onatendi ed sakey a seminar diad Venezuela ya inorganisa na Iglesia Katolika. Say grupo mi, a tugyopen na saray doktor ya espisyalista ed gynecology, so niasain a manaral ed saray oral contraceptive ya ilalako diad saman a panaon.

Saray Pandinayewan Ko Nensaman Bilang Estudyante ed Medisina

Sanen estudyante ak ni ed medisina a manaaral nipaakar ed laman na too, lalon  nandinayewan ko so kakabatan a napatnagan diad inkadesinyo na satan. Alimbawa, siak so nikelawan ed pakayari na laman a tambalen so inkasikaton dili tan onabig manlapud trauma, a singa say altey odino arum a taglang ya ompawil ed normal a kabaleg na saratan kayarin nabawasan na melag.

Kaleganan na satan, dakel so anengneng kon biktima na saray graben aksidente, tan naeermenan ak sano ompatey ira lapud sinaksakan ira na dala. Nanonotan ko ni anggad natan no panon kairap so mitongtong ed saray kanayon na pasyente ya inatey lapud komplikasyon ed panagpasaksak na dala. Mabetbet ya ag-ibabaga ed saray kapamilya a say impanpasaksak na dala so makasengeg ed impatey na inad-aro ra. Imbes, sananey so irarason ed sikara. Anggaman dakel lan taon so linmabas, nanonotan ko ni so pakakagonigon ko nipaakar ed panagpasaksak na dala, tan amoriak diad kaunoran a wala so makapuy ed satan ya agamil. No naamtaan ko la komon nensaman so ganggan nen Jehova nipaakar ed inkasagrado na dala! Diad ontan et agak la komon manduaruwa no akin a siak so agonigon ed saman ya anengneng kon kagagawa.​—Gawa 15:19, 20.

Inkapnek Diad Panutulong ed Totoo

Diad saginonor, siak so nagmaliw lan manag-opera tan direktor ed sakey a patambalan diad Santa Lucía. Wala met iray responsabilidad ko diad National Institute of Biological Science. Saya so pirmin amenek ed siak. Tinulongan ko iray mansasakit a totoo a pakepaen so paniirap da ed pisikal, a diad dakel a kaso et nisalbak so bilay da, tan tinulongan ko so kainaan a mangipaway na saray balon bilay diad mundo legan na panaanak da. Lapud apalabas iran eksperiensyak nipaakar ed saray panagpasaksak na dala, pinaliisan ko so pangusar ed saratan tan nilibo la so inoperaan ko ya anggapoy dala. Inkatunongan ko a say pampaparala (hemorrhage) et singa danum ya ontetedter manlapud sakey a barilis. Say ultimon remedyo et puletan so butaw, aliwan ituloy a panoen so barilis.

Impanambal ed Saray Tasi a Pasyente

Siak so akapikabat ed saray Tasi nen Jehova nen dekada 1960 sanen linma ra ed klinika mi pian manpa-opera ya ag-uusaran na dala. Agkon balot nalingwanan so kaso na sakey a pasyente, sakey a payunir (sigpot-panaon a ministro) a manngaran na Mercedes Gonzalez. Abebbebay dala to kanian aglabay na saray doktor diad ospital na unibersidad ya ipalaran so pan-opera ed sikato, a momoriaen dan sikatoy seguradon ompatey. Anggaman naeekatan la na dala, sikatoy inoperaan mi diad klinika mi. Matalona so operasyon, tan intuloy to so panagpayunir diad loob na masulok a 30 taon anggad sikato so inatey nen agano ni diad edad ya 86.

Siak so lawas mandinayew ed panangaro tan interes ya ipapatnag na saray Tasi legan dan aasikasoen iray naospital a Kristianon agagi ra. Sano ondadalaw ak ed saray pasyente, panliliketan ko so ondengel ed paliwawa ra nipaakar saray sisiaen da, tan aawaten ko iray publikasyon ya iiter da ed siak. Agkon balot inisip ya agmanbayag et aliwa ak labat a doktor da noagta magmaliw ak met ya agi ra ed espiritual.

Siak so lalon apaapit ed saray Tasi sanen naasawak si Beatriz, anak na sakey a pasyente. Karaklan ed pamilya to so mililimog la ed saray Tasi, tan kayari na impankasal mi, sikatoy nagmaliw met ya aktibon Tasi. Diad biek a dapag, siak so okupadon maong ed kimey ko tan nagmaliw ak a kabkabat diad lawak na medisina.  Ompatnag a makapalikliket so bilay. Agko inilaloan a magano lan manguman a sigpot so bilay ko lapu ed kairapan.

Sinmabi so Kairapan

Sakey ed saray makapasinagem a tuloy a nagawa ed sakey a manag-opera et say pakaandi na pakanengneng to. Agawa itan ed siak. Bigbigla ya apilat so duaran retina na matak​—siak so abulag ya agko amta no nipawil ni so pakanengneng ko. Kayarin siak so naoperaan, wala ak labat ed dukolan ya aperengan so parehon matak tan siak so agonigon a maong. Liknaen ko ya anggapo lan balot so kakanaan ko tan ilalok ya anggad punton labay ko lay manbikkel. Lapud wala ak ed komapat a grado na ospital, siak so binmangon ed dukolan tan nankarkarapkap ak ed dingding diad gunaet kon naromog so bintana. Siak so ontaboy pian ompatey ak la. Balet, diad pasilyo na ospital so apugtak, kanian siak so intabin na nars a papawil ed dukolan ko.

Agko la sinali lamet itan. Balet lapud ambilbilunget a mundok, siak so nantultuloy ya agonigon tan naalipanesan. Legan na sayan inkabulag ko, insipan ko ed Dios a no makanengneng ak lamet, basaen ko so interon Biblia. Diad kaunoran, samet a nipawil so pakanengneng ko, tan makabasa ak la. Balet agko la nituloy so pagmaliw a manag-opera. Anggaman ontan, wala so popular a diparan diad Uruguay a “No hay mal que por bien no venga,” “Walan-wala so bengatlan maabig ya ompaway ed bengatlan mauges.” Maganok lan naeksperiensya so katuaan na satan a diparan.

Aliwan Maabig a Gapoan

Labay ko so manaliw na angkabaleg-letran edisyon na The Jerusalem Bible, balet naamtaan ko a walay mas mamura a Biblia na saray Tasi nen Jehova, ya inyopresi na kalangweran a Tasi ya iyakar itan ed abung mi. Diad kaimbuasan, sikato lay manal-alagey ed arap na puerta mi ya awit to so Biblia. Nilukasan na misis ko so puerta tan akitongtong ed sikato. Siak so agmarespeton inmeyag manlapud beneg na abung a no abayaran la na misis ko so Biblia, anggapo lay rason pian mansiansia ni so Tasi diad abung ko tan nepeg to lay onalis, a ginawa to met itan a tampol. Agko amta ya agmanbayag et sayan mismo a too so walaan na importantin betang ed bilay ko.

Sakey ya agew et walay insipan ko ed akulaw ko ya agko atoor. Kanian pian makabales ak tan napaliket ko, inkuan ko a mila ak ed sikato diad tinaon a Memoryal na impatey nen Kristo. Sanen asabi iman ya agew, agko alingwanan so sipan ko tan inmatendi ak ed saman ya okasyon a kaiba to. Nandinayewan ko so makaaron kaliberliber tan say maabig ya impangabrasa ed siak. Sanen onggapo la so espiker a mansalita, abigla ak sanen anengneng ko a sikato imay malangwer a laki ya agmarespeton nansalitaan ko ya ontaynan la ed abung ko. Siak so atenyeg a maong ed paliwawa to, tan pagbabawian ko so aliwan marakep ya impantratok ed sikato. Panon ak kasin makabales ed sikato?

Kinerew ko ed misis ko a sikatoy imbitaan to diad pangdem, balet oniay insuheri to: “Agta mas maabig no sika so mangimbita ed sikato? Dia ka labat, ta sikata so asinggeran to.” Ag-alingo so misis ko. Sikatoy dinmago pian ibano kami tan maliket ton inawat so imbitasyon.

Say impantongtong mi diad samay labi ya indalaw to so gapoan la na dakel ya impanguman ko. Impanengneng to ed siak so libron Say Katuaan a Mangitonton ed Andi-anggaan a Bilay, * tan impanengneng ko met ed sikato so anemiran kopya na satan a libro. Saratan so inter ed siak na nanduruman Tasi a pasyente diad ospital, balet ta agkon balot abasa iratan. Legan tan kayari na panangan, ya anggad aralem lay labi, dakdakel so intepet ko ed sikato​—ya amin so inebatan to panamegley na Biblia. Asabi mi so palbangon a nantongtong. Sakbay ya inmalis, inyopresi na malangwer a laki ya iyaralan to ak na Biblia panamegley na libron Katuaan. Asumpal min inaral itan a libro diad loob na taloy bulan tan intuloy mi ed libron Babylon the Great Has Fallen!” God’s Kingdom Rules! *  Kayari na satan, indedikak so bilay ko ed si Jehova a Dios tan abautismoan ak.

Aliknak a Mausar Ak Lamet

Bilang resulta na literal ya inkabulag ko, ‘saray mata na pusok’ so alukasan ed saray katuaan ed Biblia ya imbaliwalak nensaman! (Efeso 1:18) Nauman so interon bilay ko lapud impakapikabat ko ed si Jehova tan say maaron gagala to. Aliknak lamet a siak so mausar tan maliket. Tutulongan ko so totoo diad pisikal tan espiritual a paraan tan ipapanengneng ko ed sikara no panon dan naparukey ni so bilay da ed daiset a taon diad sayan sistema na bengabengatla tan ed andi-anggaan diad balon sistema.

Makapibabansag ak ed saray iyaabanti ed lawak na medisina, tan makapansusukimat ak nipaakar ed saray kapeligroan ed dala, saray alternatibon panagtambal, saray kanepegan na saray pasyente, tan bioethics. Awalaan ak na saray pankanawnawan manginabang ed sayan impormasyon ed grupo na managtambal diad lokal sanen naimbitaan ak a mangipaliwawa ed sarayan tema diad saray seminar ed medisina. Nen 1994, siak so inmatendi ed primeron pantitipon nipaakar ed panagtambal ya ag-uusaran na dala diad Rio de Janeiro, Brazil, tan siak so nampaliwawa ed no panon ya arapen so pampaparala. Nilaktip so kabiangan na satan ya impormasyon diad sakey ya artikulon insulat ko ya, “Una propuesta: Estrategias para el Tratamiento de las Hemorragias” (“A Strategic Proposition for Anti-Hemorrhagic Treatment”), a nipalapag diad sakey a magasin ed medisina a Hemoterapia.

Katooran Diad Silong na Pananesdes

Diad gapo, saray panduaruwak nipaakar ed panagsaksak na dala so manunan nibase ed pikakabat ed siensia. Balet, sanen siak a mismo so nagmaliw a pasyente ed ospital, apaneknekan ko ya aliwan mainomay manaya so ipaliis ed pampasaksak na dala tan pansiansiaen so pananisiak diad arap na mabiskeg a pananesdes na saray doktor. Kayari na graben ataki ed puso, kinaukolan kon ipaliwawa so talindeg ko ed samay doktor a man-opera diad masulok a duay oras. Sikato so anak na maapit a kakaarok tan inkuan ton agto ak abuloyan ya ompatey no iisipen ton say pangisaksak na dala so makapangisalba ed bilay ko. Siak so mareen a nampikasi ed si Jehova, a kinerew ko ed sikato a tulongan to iyan doktor a talosan tan respetoen so talindeg ko anggaman ag-onabuloy ed satan. Diad kaunoran, insipan na doktor a respetoen to iray panlabayan ko.

Diad sananey lamet ya inkagawa, kinaukolan kon ipaekal so baleg a tumor ed prostate gland ko. Siak so namparala. Kinaukolan ko lamet ya ipaliwawa iray rason ed agko pampasaksak na dala, tan anggaman abalang so duaran-kakatlo na dalak, nirespeto na saray doktor so talindeg ko.

Impanguman na Awawey

Bilang membro na International Association of Bioethics, nanliketan ko so impakaimano ed impanguman na awawey na saray doktor tan saray legal ya autoridad nipaakar ed saray kanepegan na saray pasyente. Saray doktor a datin alablabas a maprotekta so manrerespeto la ed walaay-pikakabat a panangiyabuloy. Aabuloyan da la natan iray pasyente a mamili na paraan na panagtambal. Saray Tasi nen Jehova so agla ipapasen a panatiko ya agmakanepegan na panagtambal. Imbes, sikaray ipapasen bilang pasyente a walaan na sigpot a pikakabat tan nepeg a respetoen iray kanepegan da. Diad saray seminar ed medisina tan diad saray programa ed telebisyon et oniay inkuan na saray bantog a propesor: “Salamat ed impansagpot na saray Tasi nen Jehova, atalosan tayo la natan . . .” “Akaaral tayo ed saray Tasi . . .” tan “Imbangat da itayo ya onaligwas.”

 Nibabaga a sankaimportantian ed amin so bilay lapud andi-kana so kawayangan tan dignidad no anggapo itan. Dakel la natan so mangaawat ed atagtagey a legal a konsepto, a bibidbiren dan say kada indibidual so makauley ed saray dilin kanepegan to tan sikato lambengat so makapandesidi no dinan ed saray kanepegan to so nepeg ya iyuna diad antokaman a partikular a kipapasen. Lapud saya, say dignidad, kawayangan a manpili, tan relihyoson sisisiaen so iikdan na prayuridad. Walay kanepegan na pasyente a mandesisyon. Say Hospital Information Services, ya inletneg na saray Tasi nen Jehova, so akatulong ed dakel a doktor pian onaligwas so pakatalos da ed sarayan pamaakaran.

Say nantultuloy a suporta na pamilyak so angiyabuloy ed siak a magmaliw a mausar diad serbisyo ed si Jehova tan pian makapanlingkor ak met bilang sakey ya elder diad Kristianon kongregasyon. Unong a nibagak la, pagbabawian kon tuloy so agko impakapikabat ya asasakbay ed si Jehova diad bilay ko. Balet, siak so misasalamat lapud nilukasan to iray matak diad makapakelkelaw ya ilalon pambilay diad silong na uksoyan na Panarian na Dios, ya ‘anggapo la so manaayam a mangikuan a: “Mabeblay ak.”’​—Isaias 33:24. *

[Saray paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 24]

Sanen masulok ko lan 30 años, a mantratrabaho ak diad ospital ed Santa Lucía

[Litrato ed pahina 26]

Kaibak so misis ko a si Beatriz, nen 1995