Kasin Kokontrolen na Saray Sirkumstansyam so Bilay Mo?

KASLAKAN la iray makapagonigon a sirkumstansya tan problema diad sarayan “panaon a maatap.” (1 Timoteo 3:1) Nayarin temporaryo labat so pigaran problema tan naandi met lanlamang diad kaunoran. Balet say arum so mantultuloy ed pigaran bulan odino taon ni ingen. Bilang resulta, nalilikna na dakel so singa alikna nen salmistan David, ya inmey-ey ed si Jehova: “Saray gonigon na pusok apabaleg ira; O ipaway mo ak ed saray kaot-otan ko.”​—Salmo 25:17.

Kasin mipupuligesgesan ka ed dakerakel a problema? No ontan, makaromog ka na tulong tan panamaseseg diad Biblia. Konsideraen tayo so bilay na duaran matoor a lingkor nen Jehova a matalonan angarap ed saray problema: si Jose tan si David. Diad pangusisa no panon so inkiwas da ed kairapan, makaaral itayo na praktikal iran leksion ya ontulong ed sikatayon mangarap ed saray parehon subok natan.

Nipaarap ed Grabe Iran Subok

Sanen manedad la na 17, awalaan si Jose na graben problema diad loob na mismon pamilya to. Aderlaw na saray kuya to a say ama ran si Jacob et “babaleg so panangaro [to] ed [si Jose] nen sikara ya amin ya agagi to.” Lapud saya, “sikato so kagulgula ra, et ag-ira makapisalita ed sikato na siuuyamo.” (Genesis 37:4) Naisip tayo so kapagaan tan inkagonigon nen Jose lapud sayan situasyon. Diad kaunoran et pinmalalo so panggula na saray agagi nen Jose kanian sikatoy inlako ra ed inkaaripen.​—Genesis 37:26-33.

Bilang aripen ed Ehipto, kinaukolan a resistian nen Jose so imoral a pananagyat na asawa na katawan to. Lapud asanokan diad impangipulisay ed sikato, palson inakusaan to si Jose a sikatoy papasooten ton miakdol. Si Jose so impisok “ed dalem na pangawan,” a ditan et “saray salisali to apasakitan na saray grilyos: sikato niyan nensaman ed gulonggulong a balatyang.” (Genesis 39:7-20; Salmo 105:17, 18) Agaylan makapasubok itan! Diad loob na 13 a taon, si Jose so naaripen odino nipriso lapud saray ag-inkahustisya a ginawa ed sikato na arum ontan met na saray mismon kapamilyaan to.​—Genesis 37:2; 41:46.

 Si David na kadaanan ya Israel so nidunget met ed saray subok bilang kalangweran. Diad loob na pigaran taon, sikato so apaskar a manamot-amot, ya inanap nen Arin Saul a singa ayep. Naynay a walad kaatapan so bilay nen David. Diad sakey ya inkagawa, sikatoy linma ed si Ahimelec a saserdote parad tagano. (1 Samuel 21:1-7) Sanen naamtaan to a tinulongan nen Ahimelec si David, impapatey nen Saul si Ahimelec pati amin a saserdote tan saray pamilya ra. (1 Samuel 22:12-19) Naisip mo ta so inkagonigon nen David lapud sikatoy agdirektan sengegan na sayan trahedya?

Isipen pa iray taon na kairapan tan panagmaltrato a sinungdoan nen Jose tan si David. Makaaral itayo na makana iran leksion no usisaen tayo so impangarap da ed saray mairap a situasyon da. Konsideraen tayo so taloran paraan no akin a manepeg tayon aligen irayan lalaki.

Ag-eem-eman so Imbel tan Sakit na Linawa

Unona, ag-inabuloyan na sarayan matoor a lalaki a manpukok ira na sakit na linawa tan imbel. Legan a walad prisoan si Jose, sikatoy main-inomay komon a mannonot na negatibo lapud impangitapat ed sikato na agagi to, a nayarin isipen to so ombales ed sikara bektaman a nanengneng to lamet ira. Panon tayon naseguro ya inwaklit nen Jose itan a makaderal a kanonotan? Imanoen pa no panon so inkiwas to sanen awalaan na pankanawnawan ombales ed saray agagi to a linma ed Ehipto pian manaliw na trigo. Oniay ibabaga na salaysay: “[Si Jose] binmeneg tan tinmaynan ed sikara, et nannangis. . . . Insan ingganggan nen Jose [iray lingkor to] a panoen da so saray buksot [na agagi to na] belas na trigo, tan impaipawil to so kuarta na balang sakey a too ed supo’to, tan amaiter na balon da ed dalan.” Diad saginonor, sanen imbaki nen Jose iray agagi to ya awiten da so ama ra ed Ehipto, sikaray pinaseseg to a kuanto: “Manlikas kayo, ta pian agkayo napelag ed abay na dalan.” Diad salita tan gawa et pinaneknekan nen Jose ya agto inabuloyan so sakit na linawa tan imbel a maneral ed bilay to.​—Genesis 42:24, 25; 45:24.

Mipadpara, agnan-imbelan nen David si Arin Saul. Si David so amiduan awalaan na pankanawnawan mamatey ed si Saul. Ingen, sanen sikatoy pinaseseg na saray bataan to a gawaen itan, oniay inkuan nen David: “Si Jehova isebel to a gawaen ko so saya a bengatla ed katawan ko, a nilanaan nen Jehova, ya unaten ko so limak a sumpa ed sikato, bangta sikato so nilanaan nen Jehova.” Impalima nen David so pamaakaran ed si Jehova, ya inkuan to ed saray bataan to: “Unong a si Jehova mabilay, si Jehova so mangabil ed sikato; odino say agew onsabi naani pian ompatey; odino onlasor ed bakal, tan natawtaw.” Diad saginonor, si David so anibukel ni ingen na kanta a panermen ed impatey nen Saul tan si Jonatan ya anak nen Saul. Singa si Jose, ag-inabuloyan nen David a sikatoy natalonaan na panimbel.​—1 Samuel 24:3-6; 26:7-13; 2 Samuel 1:17-27.

Kasin eem-eman tayo met so imbel tan sakit na linawa sano nalikna tayo so ot-ot lapud ag-inkahustisya?  Mainomay iyan nagawa. No padaeg itayo ed saray emosyon tayo, nayarin mas makaderal ed sikatayo so resulta nen say mismon ag-inkahustisya. (Efeso 4:26, 27) Anggano samet labat odino anggapon balot so pakakontrol tayo ed gagawaen na arum, nayarian tayon kontrolen so reaksion tayo. Mainomay a palabasen so panimbel tan sakit na linawa sano walaan itayo na pananisia ya asikasoen nen Jehova iray pamaakaran diad dugan panaon to.​—Roma 12:17-19.

Anamoten so Situasyon Mo a Manggawa na Maabig

Say komaduan leksion a naaralan tayo et agtayo aabuloyan iray sirkumstansya tayo a mangamper ed normal ya ikukurang na bilay tayo. Nayarin mapagpaga itayo ed bengatlan agtayo nagawaan kanian nalilingwanan tayo la so bengatlan nagawaan tayo. Bilang resulta, sikatayo la so kontrolen na saray sirkumstansya tayo. Ontan so nayarin agawa komon ed si Jose. Balet, denesidi ton anamoten so situasyon to a manggawa na maabig. Legan a manseserbi bilang aripen, “akaromog si Jose na maong a linawa ed arapan nen katawan to, et nanserbi ed sikato: [kanian] ginawa to a mayurdomo ed abung to.” Ontan met so ginawa nen Jose legan a walad prisoan. Lapu ed panamendisyon nen Jehova tan inkakuli nen Jose, “say bantay na pangawan impiya to ed lima nen Jose so amin a pinangaw a wala ed dalem na pangawan; tan say antokaman a ginawa rad’man, sikato so nanggawa.”​—Genesis 39:4, 21-23.

Legan na saray taon na impanbilay nen David bilang manaamot-amot, sikatoy anganamot met ed saray sirkumstansya to a nanggawa na maabig. Legan iran manaayam ed kalawakan na Paran, sikato tan saray bataan to so angiyagel ed saray pulok nen Nabal manlapud ulop na saray managlubak. “Sikara nensaman so bakor ed sikami a nampadpara ed labi tan agew,” so inkuan na sakey ed saray pastol nen Nabal. (1 Samuel 25:16) Diad saginonor, legan a walad Siclag, nilusob nen David iray baley a sinamsam na kakabusol na Israel diad abalaten, kanian asalimbengan iray ketegan na Juda.​—1 Samuel 27:8; 1 Awaran 12:20-22.

Kasin kaukolan tayo ni so mansagpot a nagkalalo pian naanamot iray sirkumstansya tayo a manggawa na maabig? Anggaman makapaangat so panggawa ed satan, ontalona itayo. Diad panmomolimoli ed bilay to, oniay insulat nen apostol Pablo: “Inaral ko so mamasarag [ed] antokaman a kipapasen ko. . . . Tan dia ed balang sakey tan dia ed amin a bengatla inaral ko so maamot ya anggan kapesel tan kaerasan, anggan mamarakel tan mankaukolan.” Panon ya abayuboan nen Pablo so ontan a paraan na kabibilay? Diad impantultuloy ton nanmatalek ed si Jehova. Oniay inaksobi to: “Nayarian ko a gawaen so ganagana ed saman so mamabiskeg ed siak.”​—Filipos 4:11-13.

Manalagar ed si Jehova

Say komatlon leksion et imbes a mangikana na agmakasulatan a paraan pian umanen iray sirkumstansya tayo, nepeg itayon manalagar ed si Jehova. Oniay insulat nen babangatan a Santiago: “Paulyan komon so anos [odino, panagsungdo] a wala so ayadyarin gawa to, pian ayadyari kayo komon tan napnek kayo ya andi kulang.” (Santiago 1:4) Nepeg ya abuloyan so panagsungdo a ‘nayadyari so gawa to’ diad pananos tayo ed subok anggad naandi itan ya agtayo mangikakana na agmakasulatan iran paraan pian panampoten a tampol itan. Diad ontan et nasubok tan nadalisay so pananisia tayo, tan ompatnag so manamabiskeg a pakayari na satan. Awalaan si Jose tan David na ontan a panagsungdo. Agda sinali so manggawa na solusyon a nayarin mamaermen ed si Jehova. Imbes, kinmiwas ira a manganamot ed saray situasyon da pian manggawa na maabig. Inalagar da si Jehova, tan agaylan bendisyon so agamoran da lapud impanggawa ra ed satan! Sikara so parehon inusar nen Jehova a mangiliktar tan mangidaulo ed totoo to.​—Genesis 41:39-41; 45:5; 2 Samuel 5:4, 5.

Ompan nidudunget itayo met ed saray situasyon a nayarin manukso ed sikatayon mananap na agmakasulatan iran solusyon. Alimbawa, kasin naaandian ka la na ilalo lapud agka ni akaromog na manepeg a kapareha? No ontan, paliisan so antokaman a tukso a manumlang ed ganggan nen Jehova a miasawa “dia ed linawa na Katawan  lambengat.” (1 Corinto 7:39) Kasin walaray problemam ed panamaley yo? Imbes a paimpluensyaan ed espiritu na mundo a mangipapaseseg ed pansian tan diborsyo, manseet kayon sanasawa a resolbien iray problema. (Malaquias 2:16; Efeso 5:21-33) Kasin naiirapan ka lan manlegpet ed pamilyam lapud kairapan na panagbilay? Lalanoren na panalagar ed si Jehova so ipaliis ed kuestionable odino ilegal iran aktibidad pian salien a nawalaan na kuarta. (Salmo 37:25; Hebreos 13:18) On, amin tayo so nepeg a mansagpot a manganamot ed saray sirkumstansya tayo a manggawa na maabig tan abuloyan si Jehova a manumang ed sikatayo. Legan tayon gagawaen itan, magmaliw itayon determinado a manalagar ed si Jehova parad nagnap a solusyon.​—Miqueas 7:7.

Sika so Tulongan nen Jehova

Makagunggona ed sikatayo so pandalepdep ed matalonan impangarap na saray karakter ed Biblia a singa si Jose tan David ed saray pakadismayaan tan mairap a situasyon. Anggaman saray agawa ed sikara so adeskribe ed pigpigaran pahina na Biblia, saray subok ed sikara so nambayag ed loob na dakel a taon. Tepetan moy inkasika: ‘Panon a naaralan na saratan a lingkor nen Jehova ya awaten iray kipapasen da? Panon dan apansiansia so liket da? Antoran kalidad so kinaukolan dan bayuboan?’

Nagunggonaan itayo met no konsideraen tayo so impansungdo na saray modernon-agew a lingkor nen Jehova. (1 Pedro 5:9) Lugan na saray magasin a Panag-Bantayan tan Awake! so dakel ya istorya ed bilay kada taon. Kasin babasaen tan dadalepdepen yo iray alimbawa na sarayan matoor a Kristiano? Niarum ni, diad kongregasyon tayo et walaray matoor a mansusungdo ed mairap iran sirkumstansya. Kasin maparanay kan mililimog tan manaaral ed sikara diad saray miting ed kongregasyon?​—Hebreos 10:24, 25.

Sano nagogonigon ka lapud makapasubok iran sirkumstansya, tandaan a si Jehova so mangaasikaso tan ontutulong ed sika. (1 Pedro 5:6-10) Pambanikelan ya agkontrolen na saray sirkumstansyam so bilay mo. Aligen iray ehemplo di Jose, David, tan saray arum ni diad agpanem-em na sakit na linawa, diad panganamot ed situasyon mo a manggawa na maabig, tan diad panalagar ed si Jehova parad nagnap a solusyon. Onasingger ed sikato panamegley na pikakasi tan maespiritual iran aktibidad. Diad onian paraan et napaneknekan mo a nayarian mo met so manggayaga tan manliket anggaman ed mairap iran panaon.​—Salmo 34:8.

[Litrato ed pahina 20, 21]

Kinmiwas si Jose pian anamoten iray sirkumstansya to a manggawa na maabig

[Litrato ed pahina 23]

Nanalagar si David ed si Jehova parad solusyon ed saray problema to