Paigiya ed Mabilay a Dios
Paigiya ed Mabilay a Dios
“Manpataoli kayo ed Dios a mabilay, a nanggawa na tawen tan dalin tan say dayat, tan amin a wala ed sikara.”—GAWA 14:15.
1, 2. Akin a matukoy a bidbiren a si Jehova et “Dios a mabilay”?
SANEN pinaabig nen apostol Pablo tan Bernabe so sakey a too, oniay impaseguro nen Pablo ed saray maniimaton diad Listra: “Totoo kami met a singa sikayo, et ipakabat mi ed sikayo so saray maong a balita, pian dia ed saraya a kaapaan manpataoli kayo ed Dios a mabilay, a nanggawa na tawen tan dalin tan say dayat, tan amin a wala ed sikara.”—Gawa 14:15.
2 Si Jehova et talagan “Dios a mabilay,” aliwan andiay-bilay a talintao! (Jeremias 10:10; 1 Tesalonica 1:9, 10) Nilikud a mabilay, si Jehova so Subol na bilay tayo. “Sikato a dili so mangiter ed amin na bilay, say linawa, tan ami-ami bengatla.” (Gawa 17:25) Sikato so interesado ed panliket tayo ed bilay, natan tan diad arapen. Inyarum nen Pablo a say Dios et “agto kinaindan ya anggapo so makatasi ed sikato, a nanggawa na maong, tan inikdan to kayo na saray uran a nanlapu ed tawen tan mabunga a panaon, a pinano to so saray kapusoan yo na tagano tan gayaga.”—Gawa 14:17.
3. Akin a makapanmatalek itayo ed panangigiya na Dios?
3 Say interes na Dios ed bilay tayo so mangiter ed sikatayo na rason a manmatalek ed panangigiya to. (Salmo 147:8; Mateo 5:45) Arum so nayarin agmangawat ed panangigiya to no nipaarap ira ed sakey a ganggan na Biblia ya agda natalosan odino ompatnag a mapegpeget. Balet, apaneknekan la a makabat so panmatalek ed panangigiya nen Jehova. Bilang pangiyilustra: Anggaman agnatalosan na sakey ya Israelita so ganggan ya ag-ondidiwit ed sakey a bangkay, sikato so nagunggonaan no unoren to itan. Unona, say katutulok to so mamaapit ed sikato ed mabilay a Dios; komadua, satan so mangipaliis ed sikato manlapud sakisakit.—Levitico 5:2; 11:24.
4, 5. (a) Sakbay na panaon na Kristiano, anton panangigiya nipaakar ed dala so inter nen Jehova? (b) Panon tayon naseguro a say panangigiya na Dios nipaakar ed dala so mangilalanor ed saray Kristiano?
4 Mipadpara itan ed panangigiya na Dios nipaakar ed dala. Imbaga to ed si Noe a say dala et agnepeg a kanen odino inumen na totoo. Insan diad Ganggan, imparungtal na Dios a say alenleneg a naabobonan a pangusaran na dala et diad altar—parad kaperdona na kasalanan. Diad saratan a totontonen, inletneg na Dios so pinagkapundasyon parad matalonggaring a pangusaran na dala—say pangisalba ed saray bilay panamegley na dondon nen Jesus. (Hebreos 9:14) On, napatnagan ed panangigiya na Dios so panangiyansakit to ed bilay tan pankaabigan tayo. Diad impaningbat to ed Genesis 9:4, oniay insulat na koma-19 a siglon iskolar na Biblia a si Adam Clarke: “Sayan ganggan [ed si Noe] so maalwar nin tutumboken na saray Kristiano ed bukig . . . Anggapo so dala a kakanen diad silong na ganggan, lapud ipapabitar na satan a say dala et kinaukolan ya iyibung parad kasalanan na mundo; tan diad silong na Ebanghelyo et ag-itan nepeg a kanen, lapud satan so lawas ipapasen a mangirerepresenta ed dala a niyibung parad kaperdona na saray kasalanan.”
5 Nayarin tutukoyen na sayan iskolar so manunan ebanghelyo, odino maong a balita, ya akasentro ed si Jesus. Satan so mangilaktip ed impangibaki na Dios ed Anak to pian ompatey nisesengeg ed sikatayo, pian iyibung to so dala to, a pakagamoran tayo na andi-anggaan a bilay. (Mateo 20:28; Juan 3:16; Roma 5:8, 9) Nilaktip met ed satan a komento so niganggan ed saray patumbok nen Kristo ya onarawi ira ed dala.
6. Antoran totontonen nipaakar ed dala so niiter ed saray Kristiano, tan akin?
6 Kabat yon inter na Dios ed saray Israelita so nilasus a totontonen. Kayari na impatey nen Jesus, aliwa lan obligado iray babangatan to a manumpal ed saratan ya amin a ganggan. (Roma 7:4, 6; Colosas 2:13, 14, 17; Hebreos 8:6, 13) Balet, sinmabi panaon et linmesa so isyu nipaakar ed sakey a manunan obligasyon—panaggalsim ed lalaki. Kasin kinaukolan a manpagalsim iray aliwan Judio pian nagunggonaan ira ed dala nen Kristo, a mangipatnag a wala niran siansia ed silong na Ganggan? Nen 49 K.P., satan ya isyu so niresolbi na Kristianon mananguley ya ulop. (Gawa, kapitulo 15) Diad tulong na espiritu na Dios, nandesisyon iray apostoles tan mamasiken a say niyoobligan pampagalsim et anampot la a kaiba so Ganggan. Anggaman kuan, wala niray kakaukolanen na Dios parad saray Kristiano. Oniay insulat na mananguley ya ulop diad saray kongregasyon: “Say espiritu santo tan sikami so agmangipasakbat ed sikayo na babaleg ya awit nen sarayan bengatlan kaukolan: Ya onarawi kayo ed saray bengatlan nibagat ed saray talintao, tan saray dala, tan ed bengatla a nalner, tan ed pilalawan; et no manlikas kayo ed sarayan bengatla, maong naani nagawaan yo.”—Gawa 15:28, 29.
7. Panon kaimportante parad saray Kristiano so ‘iyarawi ed dala’?
7 Malinew, minoria na mananguley ya ulop a say ‘iyarawi ed dala’ et importante ed moral a paraan a singa met ed say iyarawi ed seksual ya imoralidad odino pandayew ed talintao. Papaneknekan na saya a seryoso so panangisebel nipaakar ed dala. Saray Kristiano ya agmagbabawin mangagamil na panagtalintao odino seksual ya imoralidad so ‘agmakatawir ed panarian na Dios,’ a “say apag da wala naani . . [ed] komadua ya ipapatey.” (1 Corinto 6:9, 10; Apocalipsis 21:8; 22:15) Imanoen so pandumaan: Say panumlang ed panangigiya na Dios nipaakar ed inkasagrado na dala so manresulta ed andi-anggaan ya ipapatey. Say pangipatnag na respeto ed bagat nen Jesus so mangitonton ed andi-anggaan a bilay.
8. Anto so mangipabitar a saray akadkaunan Kristiano et seryoson anumbok ed panangigiya na Dios nipaakar ed dala?
8 Panon ya atalosan tan tinulok na saray akadkaunan Kristiano so panangigiya na Dios nipaakar ed dala? Tandaan so inkomento nen Clarke: “Diad silong na Ebanghelyo et ag-itan nepeg a kanen, lapud satan so lawas ipapasen a mangirerepresenta ed dala a niyibung parad kaperdona na saray kasalanan.” Pepekderan na awaran a satan a pamaakaran et seryoson minoria na saray akadkaunan Kristiano. Insulat nen Tertullian: “Nonoten pa iramay maagum a napepegaan, diad sakey a palabas ed arena, a mangala ira na tariwan dala na saray mauges a kriminal . . . tan balonen da itan ta pian pantambal da ed inkadumurorot da.” Midumaan ed saray pagano a manguusar na dala, inkuan nen Tertullian a saray Kristiano “so ag-anggan mangipaparungo na dala na ayayep diad pananganan [da] . . . Diad saray pananubok ed saray Kristiano, opresian yo iray longanisan walay dala. Siempre, kombinsido kayo la ya agmanepeg [itan] ed sikara.” On, anggaman ed panamagyaw a napapatey ira, agmangan na dala iray Kristiano. Importante ed sikara so panangigiya na Dios.
9. Anto so lalaktipen na iyarawi ed dala nilikud ed agdirektan pangan ed satan?
9 Nayarin isipen na arum a say tutukoyen lambengat na mananguley ya ulop et saray Kristiano so agdirektan mangan odino oninum na dala odino mangan na ag-aparalaan a karne odino taganon nilaokan na dala. Tua, satan so unonan kabaliksan na ingganggan na Dios ed si Noe. Tan peteg ya imbilin na saray apostol ed saray Kristiano ya ‘onarawi ed saray bengatlan nalner’ odino binikkel, a say karne na satan et walaan ni na dala. (Genesis 9:3, 4; Gawa 21:25) Balet, amta na saray akadkaunan Kristiano a wala ni so nalalanor. No maminsan et iloloob so dala ed laman lapud medikal iran rason. Inkuan nen Tertullian a diad pansasagpot a tambalen so inkadumurorot, arum a pagano so inminum na tariwan dala. Tan nayarin inusar da ni ed arum a paraan so dala pian pantambal na sakit odino impasen da itan a makapabunigas. Say iyarawi sirin na saray Kristiano ed dala et mangilaktip ed agpangawat ed satan lapud “medikal” iran rason. Pinansiansia ra itan a talindeg da anggaman niiyan ed peligro so bilay da.
Say Dala Bilang Medisina
10. Anto so pigaran paraan ya uusaren so dala diad panagtambal, a mamapalesa na anton isyu?
10 Kaslakan ya uusaren natan so dala parad medikal a gagala. Saray akadkaunan uusaren ed panagpasaksak et puron dala—ya inala ed sakey ya angidonar, insimpen, tan insaksak ed sakey a pasyente, a nayarin asugatan ed guerra. Diad saginonor, adiskobre na saray managsukimat no panon a panbiiganen iray manunan kabiangan (component) na dala. Diad pangisaksak ed saray kabiangan na dala, nayarin niyutob na saray doktor ed mas dakel a pasyente so indonar a dala, a nayarin naikdan na plasma so sakey ya asugatan tan say ambalanga iran selula ed sananey. Apatnagan ed nantultuloy ya impansukimat a say sakey a kabiangan na dala, a singa say plasma, et nayarin iproseso pian makala na dakel a praksion (angkekelanting a kabiangan) na dala, a nayarin iter ed mas dakel niran pasyente. Nantultuloy so oniaran kundang pian makala na dakel nin praksion na dala, tan nirereport a walaray balon panguusaran ed saray praksion na dala. Panon so ikiwas na sakey a Kristiano ed saya? Sikato so determinado ya agbalot manpasaksak na dala, balet nayarin ipilit na doktor ya awaten to so sakey a manunan kabiangan na dala, a singa say puropuron ambalanga iran selula. Odino say pantambal et nayarin usaran lambengat na sakey a praksion na dala ya inala ed sakey a manunan kabiangan na dala. Panon a makapandesisyon so sakey a lingkor na Dios nipaakar ed saratan ya isyu, a sinononot ed inkasagrado na dala tan manunaan ed amin, say dala nen Kristo et manangiliktar-bilay?
11. Anto so abayaglan talindeg na saray Tasi nipaakar ed dala a malinew a mitunosan ed medisina?
11 Pigaran dekada lay apalabas, impabitar na saray Tasi nen Jehova so talindeg da. Alimbawa, angisuplay ira na sakey ya artikulo a nipalapag ed The Journal of the American Medical Association (Nobyembre 27, 1981; ya inimprinta lamet ed How Can Blood Save Your Life? pahina 27-9). * Satan ya artikulo et angaon ed Genesis, Levitico, tan Gawa. Oniay nibaga ditan: “Anggaman sarayan bersikulo et agnidalatdat ed medikal a termino, saratan so momoriaen na saray Tasi a mangisesebel ed pampasaksak na puron dala, puropuron RBC [red blood cells], tan plasma, ontan met ed WBC [white blood cells] tan say pangusar ed platelets.” Oniay inkuan na 2001 a libron-panaralan ya Emergency Care, diad silong na paulon “Composition of the Blood”: “Say dala so tugyopen na pigaran manunan kabiangan: plasma, ambalanga tan amputi iran selula na dala, tan saray platelet.” Mitunosan sirin ed saray impormasyon ed medisina, saray Tasi so agmanpapasaksak na puron dala odino dinanman ed saray apatiran manunan kabiangan na satan.
12. (a) Anton talindeg so niparungtal nipaakar ed saray praksion ya inala ed manunan kabiangan na dala? (b) Iner ni so pakaromogan na kaaruman ya impormasyon nipaakar ed saya?
12 Oniay intuloy na say medikal ya artikulo: “Say relihyoson pakatalos na saray Tasi so agsigpot a mangisesebel ed pangusar ed [saray praksion] a singa say albumin, saray immune globulin, tan hemophiliac ya ikakana ed medikal a paraan; kada Tasi so nepeg a mandesisyon a personal no awaten to iratan.” Manlapu la nen 1981, dakel iran praksion (imbiig iran angkekelanting a kabiangan ya inala ed sakey ed apatiran manunan kabiangan na dala) so nigagana pian usaren ed medisina. Mitunosan ed satan, intarya na Say Panag-Bantayan a Hunyo 15, 2000, so makatulong ya impormasyon nipaakar ed tema diad artikulon “Tepetepet Manlapud Saray Managbasa.” Pian nagunggonaan so minilyon a manbabasa, say ebat so inimprinta lamet ed pahina 29-31 na sayan magasin. Itatarya na satan iray detalye tan makatunongan ya argumento, balet ta naimano yo a mitunosan so ibabaga na satan ed saray manunan ideya a niparungtal nen 1981.
Say Betang na Konsiensia Yo
13, 14. (a) Anto so konsiensia, tan panon itan a nalalanor nipaakar ed dala? (b) Anton panangigiya nipaakar ed pangan na dala so inter na Dios ed Israel, balet antoran tepet so nayarin onlesa?
13 Satan ya impormasyon so mankaukolan na pangusar na sakey ed konsiensia to. Akin? Mipakna iray Kristiano a kaukolan a tumboken so panangigiya na Dios, ingen ta diad arum a situasyon et nepeg a gawaen so personal iran desisyon, tan nalalanor so konsiensia ed satan. Say konsiensia et nisipor lan abilidad a manimbang tan mandesidi ed saray pamaakaran, a mabetbet a mangilalanor ed saray moral ya isyu. (Roma 2:14, 15) Balet, kabat yon mandurumaan so konsiensia. * Sinalambit na Biblia ya arum so walaan na ‘saray makapuy a [konsiensia],’ a mankabaliksan a mabiskeg so konsiensia na arum. (1 Corinto 8:12) Nanduruma so laknab na iyaaligwas na saray Kristiano diad panaaral da ed linawa na Dios, pikakabat da ed kanonotan to, tan panangiyaplika ed satan diad saray desisyon da. Niyilustra tayo iya diad saray Judio tan ed panangan na karne.
14 Malinew so ibabaga na Biblia a say sakey a toon matulok ed Dios et agmangan na ag-aparalaan a karne. Importantin tuloy itan ya anggan diad sakey ya emerhensia sanen kinan na saray sundalon Israelita so ag-aparalaan a karne, sikara so akagawa na ambelat a kasalanan. (Deuteronomio 12:15, 16; 1 Samuel 14:31-35) Anggaman kuan, nayarin walaray tepet a linmesa. Sano mamarti so sakey ya Israelita na karnero, panon kabayag so pangipatedter to ed dala na satan? Kasin nepeg ton gergeren so kulongkulong na ayep a pamaagusan na dala? Nakaukolan ni kasin ibitin tan ipauy-oy so karnero? Panon kabayag? Panon ton gawaen itan ed baleg a baka? Anggan sano impatedter la itan, nayarin wala ni so atilak a dala ed karne. Sarag to kasin kanen itan a karne? Siopa so mandesisyon?
15. Panon so inkiwas na saray Judio nipaakar ed pangan na karne, balet anto so ingganggan na Dios?
15 Ipasen pa a walay panatikon Judio a nipaarap ed ontan iran isyu. Nayarin inisip to a sankaabigan lay agmangan na karne ya ilalako ed tindaan, a singa met ed sananey a Judio ya agmangan na karne a posiblin inyatang ni ed talintao. Arum a Judio so nayarin angan na karne kayarin tuloy na pigaran seremonya a pangipatedter ed dala na satan. * (Mateo 23:23, 24) Anto so nikuan yo ed saratan a nanduruman reaksion? Niarum ni, lapud agkinaukolan na Dios so ontan iran reaksion, agta sankaabigan no ipawit na saray Judio so dakerakel iran tepet diad sakey a konsilyo na saray managbangat pian desisyonan da so kada sakey ed saratan? Anggaman inagamil itan a kustombre diad Judaismo, makapaliket a naamtaan ya ag-ingganggan nen Jehova ed saray tuan managdayew ya ontan met a paraan so pandesisyon da nipaakar ed dala. Intarya na Dios so manunan giya diad pamarti ed malinis iran ayayep tan pangipatedter ed dala ra, balet anggapo lay inter to a kaaruman a detalye.—Juan 8:32.
16. Akin a nayarin nanduruma so panmoria na saray Kristiano nipaakar ed pampa-iniksion na daiset a praksion na kabiangan na dala?
16 Unong ed asalambit ed parapo 11 tan 12, ag-aawaten na saray Tasi nen Jehova so pampasaksak na puron dala odino say apatiran manunan kabiangan na satan—plasma, ambalanga iran selula, amputi iran selula, tan saray platelet. Komusta met iray praksion ya inala ed sakey a manunan kabiangan, a singa saray serum a walaan na antibodies a manresisti ed sakit odino mangontra ed dita na uleg? (Nengnengen so pahina 30, parapo 4.) Inkuan na arum a say daiset a praksion so diad tua et aliwa lan dala kanian agla itan impisakop ed ganggan ya ‘onarawi ed dala.’ (Gawa 15:29; 21:25; pahina 31, parapo 1) Satan so dilin responsabilidad da. Say konsiensia na arum so mamakiwas ed sikara a mangipulisay ed amin ya inala ed dala (ayep man odino too), pati ed angkelag a praksion na sakey labat ed saray manunan kabiangan na dala. * Balet, nayarin walaray manpa-iniksion na plasma protein pian naresistian so sakit odino nakontra so dita na uleg ingen ta nayarin agda aawaten so arum niran praksion na dala. Niarum ni, arum a produkto ya inala ed sakey ed saray apatiran manunan kabiangan na dala so nayarin mipadparan maong ed usar na puron kabiangan na dala tan nikakana itan pian sustunien so bilay na laman kanian momoriaen la iratan na maslak a Kristiano bilang kuestionable.
17. (a) Panon a makatulong so konsiensia tayo sano reresolbien tayo iray isyu nipaakar ed saray praksion na dala? (b) Akin a seryoson tuloy so pandesisyon ed sayan pamaakaran?
17 Makatulong so ibabaga na Biblia nipaakar ed konsiensia sano mandesisyon itayo nipaakar ed satan. Say unonan kundang et aralen so ibabaga na Salitay Dios tan panggunaetan a moldien so konsiensia yo unong ed satan. Satan so manginlong ed sikayo a mandesisyon unong ed panangigiya na Dios imbes a mantepet ed arum pian idesisyonan to kayo. (Salmo 25:4, 5) Nipaakar ed pangawat ed saray praksion na dala, oniay inisip na arum, ‘Mandependi itan ed konsiensia, kanian agla tanton importante itan.’ Lingo so ontan a panagkatunongan. Agkabaliksan na satan a say sakey a bengatla ya usaran na konsiensia et agtanton importante. Seryoson tuloy itan a desisyon. Say sakey a rason et nayarin naapektoan na satan iray indibidual a miduma so konsiensia ra ed sikatayo. Natalosan tayo so ontan a kipapasen diad bilin nen Pablo nipaakar ed karne a nayarin niyatang ed talintao insan inlako diad tindaan. Nepeg a sinononot so sakey a Kristiano ya agto ‘sugatan so konsiensia na saray makapuy.’ No nigapol to so arum, nayarin ‘nabalang to so agi to a lapu ed sikato et inatey si Kristo’ tan sikatoy mankasalanan ed si Kristo. Kanian, anggaman personal a desisyon iray isyu nipaakar ed angkekelag a praksion na dala, saratan a desisyon so nepeg a seryosoen a maong.—1 Corinto 8:8, 11-13; 10:25-31.
18. Panon a napaliisan na sakey a Kristiano so ikalyo na konsiensia to no mandedesisyon nipaakar ed dala?
18 Wala ni so sakey ya aspekto a mangidadanet ed inkaseryoso na saray desisyon nipaakar ed dala. Saya so nayarin epekto ed sikayon mismo na saratan a desisyon. No diad pangawat yo na daiset a praksion na dala et nagonigon so nipasal-ed-Biblia a konsiensia yo, agyon balot ibabaliwala itan. Agyo met ibabaliwala so ididikta na konsiensia yo lapu labat ta walay angibaga ed sikayon, “Aliwan mauges so pangawat ed satan lapud dakel la so mangaawat ed satan.” Nodnonoten pa ya ibabaliwala la na minilyon a totoo so konsiensia ra, tan onkakalyo itan, kanian mantitila odino manggagawa la ra na makapuy iran bengatla ya agda pagbabawian. Seguradon kaliktan na saray Kristiano a paliisan so ontan ya awawey.—2 Samuel 24:10; 1 Timoteo 4:1, 2.
19. Diad pandesisyon nipaakar ed saray medikal ya isyu a mangilalanor ed dala, anto so nepeg a nodnonoten tayon unona?
19 Diad kasampotan na artikulo, oniay inkuan na inimprinta-lamet ya ebat ed pahina 29-31: “Kasin say katuaan a nanduruma iray opinyon tan desisyon unong ed konsiensia et mankabaliksan ya agla tanton importante so isyu? Andi. Seryoso itan.” Satan so seryoso lapud nalalanor so relasyon yo ed “Dios a mabilay.” Satan a relasyon so alenleneg a makapangitonton ed andi-anggaan a bilay, a nibase ed manangiliktar a pakayari na niyibung a dala nen Jesus. Bayuboan so aralem a panamabli ed dala lapu ed say gagawaen na Dios panamegley na satan, salanti, say pangiliktar ed saray bilay. Oniay matukoy ya insulat nen Pablo: “Anggapo so ilalo yo tan wala kayo ed sayan mundo ya anggapo so Dios yo. Balet natan dia ed Kristo Jesus sikayo a nensaman a panaon wala kayo ya arawi, niasingger kayo ed sikato lapu ed birtud na dala nen Kristo.”—Efeso 2:12, 13.
[Saray paimano ed leksab]
^ par. 11 Impalapag na saray Tasi nen Jehova.
^ par. 13 Walay panaon a si Pablo tan say apatira nin Kristiano so linma ed templo pian linisan so inkasikara ed seremonyal a paraan. Agla onkukurang ed saman so Ganggan, ingen ta kinmiwas si Pablo unong ed imbilin na saray mamasiken ed Jerusalem. (Gawa 21:23-25) Balet, nayarin inisip na arum a Kristiano ya agla ra onla ed templo odino manggawa ed satan a totontonen. Nanduruma met iray konsiensia nensaman, tan ontan met natan.
^ par. 15 Indatak na Encyclopaedia Judaica so “komplikado tan detalyado” iran totontonen nipaakar ed “Judion ritual a panangiparaan” ed karne. Sasaglawien na satan no pigaran minuto so pangitalem ed karne diad danum, no panon itan ya ipaikik ed talagdanan, say kagasal na asin ya ipurapor ed satan, tan no maminpiga itan ya urasan ed ambetel a danum.
^ par. 16 Mabetbet a say manuna odino aktibon ilalaok ed pigaran iyiiniksion et sakey a recombinant a produkto ya ag-inala ed dala. Balet diad arum a kipapasen et say daiset a kabiangan na praksion na dala, a singa say albumin, so nayarin ilaok.—Nengnengen so “Tepetepet Manlapud Saray Managbasa” diad Say Panag-Bantayan na Oktubre 1, 1994.
Kasin Natandaan Yo?
• Anton panangigiya nipaakar ed dala so inter na Dios ed si Noe, ed saray Israelita, tan ed saray Kristiano?
• Nipaakar ed dala, anto so sigpot ya ag-aawaten na saray Tasi nen Jehova?
• Diad anton pantalos ya akadepende la ed konsiensia na sakey so pangawat ed saray praksion ya inala ed manunan kabiangan na dala, balet anto so labay ya ibaga na satan?
• Diad panggawa na saray desisyon, akin a nepeg a sinononot tayon unona ed relasyon tayo ed Dios?
[Tepetepet Parad Panagaral]
[Tsart ed pahina 22]
(Parad aktual a format, nengnengen so publikasyon)
Manunan Talindeg Nipaakar ed Dala
PURON DALA
▾ ▾ ▾ ▾
AG-AAWATEN Ambalanga iran Amputi iran Saray Platelet Plasma selula selula
DESISYONAN ▾ ▾ ▾ ▾
LA NA Saray praksion Saray praksion Saray praksion Saray praksion
ya inala ed ya inala ed ya inala ed ya inala ed
KRISTIANO ambalanga amputi iran saray platelet plasma
iran selula selula
[Litrato ed pahina 20]
Inkuan na mananguley ya ulop a saray Kristiano so nepeg ya ‘onarawi ed dala’
[Litrato ed pahina 23]
Agyo ibabaliwala so konsiensia yo no nipaarap kayo ed desisyon a mangilalanor ed sakey a praksion na dala