Siopa so ‘Tuan Dios tan Bilay ya Andi-anggaan’?

SI Jehova, say Ama na Katawan tayon Jesu-Kristo, so tuan Dios. Sikato so Manamalsa, say mangiiter na magnayon a bilay ed saramay mangaaro ed sikato. Ontan so pangebat na dakel a totoon manbabasa tan manisia ed Biblia dia ed niparungtal a tepet ed titulo. On, si Jesus a mismo so angikuan: “Saya sikato so andi-anggaan a bilay, a naamtaan da ka a saksakey a tuan Dios, tan saman so imbakim, salanti [si] Jesu-Kristo.”​—Juan 17:3.

Balet, duma so pakatalos na dakel a mimimisa ed sarayan balikas. Saray salita ed titulo so inaon ed 1 Juan 5:20, ya oniay inkuan na kabiangan na satan: “Wala itayo ed matua, salanti dia ed anak to a Jesu-Kristo. Saya so matua a Dios tan say bilay ya andi-angga.”

Saray mananisia ed doktrinan Trinidad so mangibabaga a say tutukoyen na demostratibon pronombre (demonstrative pronoun) a “saya” et say ngaran a Jesu-Kristo, a tinumbokan na satan. Ibabaga ra a si Jesus so ‘tuan Dios tan bilay ya andi-anggaan.’ Balet, sayan interpretasyon so sumlang ed arum a kabiangan na Kasulatan. Tan dakel a dederlengen ya iskolar so agmangaawat ed sayan panmoria na saray Trinitaryo. Oniay insulat na iskolar na Unibersidad na Cambridge a si B. F. Westcott: “Say sankalohikalan a tutukoyen [na pronombre a houʹtos] et aliwan say personan sankaasinggeran noagta samay personan manunan walad kanonotan na apostol.” Diad satan, say walad nonot nen apostol Juan et say Ama nen Jesus. Oniay insulat na teologon Aleman a si Erich Haupt: “Kaukolan a determinaen no kasin say tutukoyen na [houʹtos] ya inusar ed sinmublay iran balikas et say personan sankaasinggeran tan tinumbokan na satan . . . odino say akadkaunan asingbat a balikas a Dios. . . . Ompatnag a mas mitunosan ed unor a panamasakbay sumpad saray talintao so pantalos ed satan bilang panamatua ed sakey a tuan Dios, nen say panamaneknek ed inka-dios nen Kristo.”

Oniay inkuan met na A Grammatical Analysis of the Greek New Testament, ya impalapag na Pontifical Biblical Institute na Roma: “Say [houʹtos]: bilang kapantokan na [bersikulo] 18-20 so maseguron manutukoy ed Dios a peteg tan tua, a sumpa ed paganismo (b. 21).”

Say houʹtos, a kaslakan ya ipapatalos a “saya” odino “sikato,” so mabetbet ya agmanutukoy ed ngaran a tinumbokan na satan. Iyiilustra iya na arum a teksto. Diad 2 Juan 7, oniay insulat na apostol ya angisulat met ed primeron sulat: “Dakel a manamalingo so linmoob ed mundo, salanti saray agda ipatua a si Jesu-Kristo linma dia a silalaman. Saya [houʹtosʹ] sikato so manamalingo, tan say antikristo.” Say pronombre dia et agnayarin manutukoy ed sankaasinggeran a ngaran a tinumbokan na satan, salanti, si Jesus. Mapatnag a say tutukoyen na “saya” et saramay mangibuburi ed si Jesus. Sikara, bilang grupo, so “manamalingo, tan say antikristo.”

Oniay insulat nen apostol Juan ed Ebanghelyo to: “Sakey ed saray duara ya akadngel ed Juan a nansalita, tan tinmumbok ed sikato [si Jesus], si Andres, agi nen Simon Pedro. Sikato [houʹtos] naromog ton unona si agi to lanlamang a Simon.” (Juan 1:40, 41) Mabitar a say tutukoyen na “sikato” et aliwan say unor a toon abitla, noagta si Andres. Diad 1 Juan 2:22, ontan met so impangusar na apostol ed parehon pronombre.

Pareho met so impangusar nen Lucas ed satan a pronombre, a singa nanengneng ed Gawa 4:10, 11: “Dia ed ngaran nen Jesu-Kristo a taga-Nazaret, a sikato so impasak yo ed krus, et sikato so pinaoli Dios ed bilay dia ed saray inatey, lapud  sikato sayan too wadian makmaksil ed arap yo. Sikato [houʹtosʹ] so bato ya impulisa’yo a managpaalagey na abung, et sikato so agawan ulo ed suyok.” Malinew a say pronombre a “sikato” so agmanutukoy ed toon apaabig, anggaman sikato so asalambit antis na houʹtos. Seguradon say tutukoyen na “sikato” ed bersikulo 11 et si Jesu-Kristo a Nazareno, a baton “suyok” ya angiletnegan na Kristianon kongregasyon.​—Efeso 2:20; 1 Pedro 2:4-8.

Iyiilustra met itan na Gawa 7:18, 19: “Angga ed inyalagey na sananey ya ari ed Ehipto, ya agto kabkabat si Jose. Saya [houʹtos] inagamil to so kasiliban ed poli tayo.” “Saya” ya amairap ed saray Judio et aliwan si Jose, noagta si Faraon, ya ari na Ehipto.

Pinekderan na saratan a bersikulo so inkomento na sakey a Griegon iskolar a si Daniel Wallace, a sano uusaren iray demostratibon pronombre na Griego, “say sankaasinggeran a ngaran ya ompatnag a tutukoyen na ponombre diad konteksto et nayarin aliwan sikatoy walad kanonotan na autor.”

‘Say Matua’

Unong ya insulat na apostol a si Juan, ‘say Matua’ et si Jehova, say Ama nen Jesu-Kristo. Sikato so alenleneg a tuan Dios, say Manamalsa. Oniay binidbir nen apostol Pablo: “Diad sikami wala so saksakey a Dios, say Ama, a sikato so panlapuan na ami ganagana.” (1 Corinto 8:6; Isaias 42:8) Say sananey nin rason a si Jehova so “matua” a tinukoy ed 1 Juan 5:20 et lapud sikatoy Lapuan na katuaan. Tinawag na salmista si Jehova a “Dios na katuaan” lapud Sikatoy matoor ed amin a gagawaen To tan agto nayarian so mantila. (Salmo 31:5; Exodo 34:6; Tito 1:2) Diad impanukoy na Anak ed Ama to, oniay inkuan to: “Say salitam sikato so katuaan.” Tan nipaakar ed mismon bangat to, oniay inkuan nen Jesus: “Say bangat ko agko kien, balet kien na angibaki ed siak.”​—Juan 7:16; 17:17.

Si Jehova met so “bilay ya andi-angga.” Sikato so Subol na bilay, say Sakey a mangiiter ed satan bilang agkanepegan a regalo panamegley nen Kristo. (Salmo 36:9; Roma 6:23) Makatantanda ya inkuan nen apostol Pablo a say Dios so “mananumang ed saray mananap ed sikato.” (Hebreos 11:6) Tinumangan na Dios so Anak to diad impamaoli ed sikato, tan say Ama so mangiter na tumang ya andi-anggaan a bilay ed saramay interon puso a manlilingkor ed Sikato.​—Gawa 26:23; 2 Corinto 1:9.

Anto sirin so nepeg a konklusyon tayo? Si Jehova, tan anggapo lay arum, so ‘tuan Dios tan bilay ya andi-anggaan.’ Sikato labat so manepeg a mangawat na nikabkabiig a panagdayew manlapud saray pinalsa to.​—Apocalipsis 4:11.