Istorya na Bilay

Mapekder so Desisyon Mi Parad Pananguley na Dios

UNONG ED SALAYSAY NEN MICHAL ŽOBRÁK

Kayari na sakey bulan ya inkipisok ko ed bartolina, inggayugoy da ak ed arap na sakey a managtepet. Kabebekta et binmalangay lupa to tan inmeyag: “Espiya kayo! Espiya kayo na Amerika!” Antoy amasanok ed sikato? Kapkapangitepet to labat ed siak no anto so relihyon ko, tan inkuan kon: “Sakey ak ed saray Tasi nen Jehova.”

SAYA so agawa masulok a limamplon taon lay apalabas. Diad saman a panaon et uuleyan na Komunista so bansan panaayaman ko. Balet, sakbay na satan et abayag mi lan naeeksperiensya so pirmin isusumpa ed edukasyonal a kimey mi bilang Kristiano.

Asagmak Mi so Makapaot-ot ya Epekto na Bakal

Waloy taon ko sanen ginmapo so Guerra Mundial I nen 1914. Diad saman et say baryo min Zálužice so uuleyan na monarkya na Empiryo na Austria-Hungary. Aglabat ginulo na bakal so kipapasen ed mundo noagta amaskar met itan ed siak a benegan a tampol so inkaugaw ko. Say tatay ko, a sakey a sundalo, so inatey dia ni labat ed primeron taon na inkaruksa na bakal. Saya so sengegan na pirmin impanirap na bilay mi di nanay tan say duaran yugtan kon bibii. Bilang panguloan a laki ed pamilya mi, siak so kinaukolan a manakbat ed dakel a responsabilidad ed melag a daralusan mi tan diad loob na abung. Siak so relihyoson maong manlapu la’d inkaugaw ko. Kinerew ni ingen ed siak na ministro mi ed Iglesia na Calvinista a sikatoy salatan kon manbangat ed saray kaeskuelak sano sikatoy anggapo.

Anampot so Baleg a Bakal nen 1918, tan sikami so nainawaan a tuloy. Nagba so Empiryo na Austria-Hungary, tan nagmaliw kamin mibabaley na Republika na Czechoslovakia. Ag-abayag et sinmempet  so dakel a kabaleyan mi a nanayam diad Estados Unidos. Sakey ed sikara si Michal Petrík, a linma ed baryo mi nen 1922. Sanen dinalaw to so sakey a pamilya ed lugar mi, sikami nen nanay so naimbitaan met.

Nagmaliw a Peteg ed Sikami so Panarian na Dios

Si Michal et sakey ya Estudyante na Biblia, a tawag ed saray Tasi nen Jehova nensaman, tan intongtong toy nipaakar ed importante iran isyu ed Biblia a naninteresan ko. Say sankaimportantian ed saraya et say isabi na Panarian nen Jehova. (Daniel 2:44) Sanen inkuan to a walay nagawan pantitipon na Kristiano diad baryo na Záhor diad ontumbok a Simba, denesidik so onla. Binmangon ak na alas 4:00 ed palbangon tan nanakar ak na manga waloran kilometro a paarap ed lugar na kapinsan ko pian ombayes na bisikleta. Kayarik ya inapiger so kupes a dalig na satan, intuloy koy nambiahe na 24 a kilometro a paarap ed Záhor. Agko amta no iner so pantitiponan da, kanian nantantan ak diad sakey ed saray karsada. Insan nadngel ko so sakey a kanta na Panarian a kakansionen diad sakey ya abung. Agaylay liket ko ed saman. Linmoob ak ed abung tan impaliwawak so pegdat ko. Siak so inimbitaan na pamilya a mialmusal ed sikara, insan da ak impila ed pantitiponan. Anggaman kaukolan ko lamet so manbisikleta tan manakar na 32 a kilometro pian makasempet, agko aliknan balot so kesaw.​—Isaias 40:31.

Nandinayewan ko so malinew tan nibase ed Biblia iran paliwawa na saray Tasi nen Jehova. Siak so atenyeg a tuloy ed ilalon makapanggayaga ed naspot tan makapenek a bilay diad pananguley na Dios. (Salmo 104:28) Denesidi mi nen nanay so mangipawit na sulat ed simbaan mi a mangibabagan onekal kami la. Nagmaliw iyan isyu diad baryo mi. Walaray totoo ya agni ingen mitongtong ed sikami ed saman, ingen awalaan kami na maabig a pililimog ed dakel a Tasi diad lugar mi. (Mateo 5:11, 12) Ag-abayag kayari na satan, siak so abautismoan diad Ilog Uh.

Nagmaliw a Dalan na Bilay Mi so Ministeryo

Aanamoten mi so amin a pankanawnawa pian ipulong so nipaakar ed Panarian nen Jehova. (Mateo 24:14) Sikami so nagkalautlan manusuporta ed organisadon tuloy a kimey a panagpulong kada Simba. Kaslakan la nensaman a masakbay ya ombabangon iray totoo, kanian nayarian mi so onggapon manpulong a masakbay. Diad banda’d labi et aka-eskedyul so pantitipon parad publiko. Maslak et ekstemporanyo so panagpaliwawa na saray managbangat na Biblia. Sikaray mangikokonsidera ed bilang na interesadon totoo, say relihyon da, tan saray isyun paniinteresan da.

Aliwawaan so dakel a matuan-impanpuson totoo lapud saray katuaan ed Biblia ya ipupulong mi. Ag-abayag kayarik ya abaustimoan, nampulong ak diad baryo na Trhovište. Diad sakey ya abung et akatongtong ko so sakey a maomaong tan makaaron bii a si Mrs. Zuzana Moskal. Sikaran sankapamilyaan et Calvinista, a singa siak nensaman. Anggaman kabisado to so Biblia, dakel iray tepet to ed Biblia ya agnaeebatan. Sakey oras kami a nantongtong, insan ko inyopresi ed sikato so libron The Harp of God. *

Tampol ya inlaktip na pamilyan Moskal so pambasa na libron Harp ed regular a sesyon da a panagbasa ed Biblia. Dakel nin pamilya ed satan a baryo so angipatnag na interes tan ginmapon inmatendi ed saray pantitipon mi. Say ministro ra a Calvinista so masebeg ya amasakbay sumpad sikami tan ed literatura mi. Diad ontan et walaray interesado ya angisuheri ed ministro a sikatoy onla ed pantitiponan mi pian suppiaten iray bangat mi diad mapublikon debati.

Linma so ministro, balet anggapo so anggan sakey ya argumenton niarap to manlapud Biblia pian suportaan iray bangat to. Pian idepensay inkasikato, oniay inkuan to: “Agtayo nayarin panisiaan so amin a walad Biblia. Insulat itan na totoo, tan nanduruma so nayarin pangipaliwawa ed saray relihyoson tepet.” Saya la so gapoan na impanguman na dakel. Walaray angibaga ed ministro a no sikatoy agmanisia ed Biblia, agla ran balot onla ya ondengel ed saray sermon to. Kanian, inmekal ira ed Iglesia na Calvinista, tan 30 a totoo ed satan a baryo so mapekder a dinmapag ed katuaan na Biblia.

 Say panangipulong ed maong a balita na Panarian so nagmaliw lan dalan na bilay mi, kanian natural labat a siak so mananap na nakaiba ed bilay manlapud pamilyan mabiskeg ed espiritual. Sakey ed saray kaibak ed ministeryo si Ján Petruška, ya akaaral na katuaan diad Estados Unidos. Nandinayewan ko so marikit ton si Mária lapud inka-alisto ton manpulong ed anggan siopa, a singa say ama to. Nen 1936 et nankasal kami, tan si Mária so matoor a kaibak ed loob na 50 a taon, anggad impatey to nen 1986. Nen 1938, nianak so alenleneg ya anak mi a si Eduard. Balet diad saman a panaon et singano paganigani lan nagawa so sananey lamet a bakal ed Europa. Panon kasin mangapekta itan ed kimey mi?

Asubok so Kristianon Neutralidad Mi

Sanen ginmapo so Guerra Mundial II, say Slovakia, a nagmaliw a sakey a bansa, so walad panangontrol na Nazi. Ingen, anggapo so espisipikon aksion na gobierno sumpad organisasyon na saray Tasi nen Jehova. Siempre, kinaukolan mi so manpulong a maamot, tan sinebelan so literatura mi. Anggaman ontan, sikami so maalwar a nantultuloy ed saray aktibidad mi.​—Mateo 10:16.

Sanen linmoor so bakal, siak so atawag a mansundalo, anggaman masulok a 35 años ko la. Lapud neutral a talindeg ko bilang Kristiano, agak inmabobon a mibiang ed bakal. (Isaias 2:2-4) Makapaliket ta sakbay a nandesidi iray autoridad no anto so gawaen da ed siak, amin mi a mankakaedaran so imbulos.

Natetebek mi a nagkalalon mairap parad saray agagi tayon walad syudad so pananap na pambilay da nen say sikami a manaayam ed kaumaan. Labay min inabang iray walad sikami. (2 Corinto 8:14) Kanian sikami so angawit na dakel a tagano a nasarag mi tan nambiahe na masulok a 500 kilometro ya anggad Bratislava. Say bedber na Kristianon pankakaaro tan panangaro a niwala legan na saray taon na bakal so amabiskeg ed sikami diad mairap iran taon a sinmabi.

Impakagamor na Kakkaukolan a Panamaseseg

Kayari na Guerra Mundial II, say Slovakia so nagmaliw lamet a kabiangan na Czechoslovakia. Manlapud 1946 ya anggad 1948, agawa iray kombension na saray Tasi nen Jehova ed interon bansa balanglan diad Brno odino diad Prague. Sikami a taga ed bukig ya Slovakia so nambiahe panamegley na saray espisyal a tren ya inggana parad saray onatendi ed kombension. Nayarian mon tawagen irayan tren bilang mankakansion a tren, lapud mankakansionan kami legan na biahe.​—Gawa 16:25.

Agkon balot nalingwanan imay kombension nen 1947 diad Brno, ya inatendian na taloran Kristianon manangasikaso a nanlapud sankamundoan a hedkuarter, a kaiba si Brother Nathan H. Knorr. Pian niyanunsio so paliwawa  ed publiko, dakel ed sikami so nanliberliber ed syudad a walaray awit min plakard a mangipapakabat ed tema. Say anak min si Eduard, a siam taon to ni labat ed saman, so maer-ermen lapud agto akala na plakard. Kanian saray agagi so nanggawa na memelag iran plakard ya aliwa labat a parad sikato noagta para met ed dakel nin ugugaw. Alay abig so agawaan na sarayan ugugaw diad impangiyanunsio ed paliwawa!

Nen Pebrero 1948 et ginmapon nanuley iray Komunista. Amta mi ya agmanbayag et onkiwas so gobierno pian pegetan so ministeryo mi. Agawa so sakey a kombension diad Prague nen Setyembre 1948, tan sikami so maer-ermen lapud amta mi a nasebelan lamet so mapublikon pantitipon mi, kayari ni labat na taloy taon a kawayangan min makapandaragup. Sakbay kamin inmalis ed kombension, inawat mi so sakey a resolusyon ya oniay ibabaga na kabiangan na satan: “Sikami ran Tasi nen Jehova, a nankakasakey a nandaragup . . . , so determinadon mamadaak nin nagkalalo ed sayan makapaliket a serbisyo, tan, diad agkanepegan a panangasi na Katawan et mantultuloy ed satan ed panaon to tan ed panaon na subok, tan lalon maseseg a mangiyabawag ed ebanghelyo na panarian na Dios.”

“Kalaban na Estado”

Duay bulan ni labat kayari na kombension diad Prague, walaray sekreton popolis a linmusob ed ayaman a Bethel ya asingger ed Prague. Sinamsam da so kayarian, kinompiska ra so antokaman a literaturan naromog da, tan inerel da so amin a Bethelite tan arum niran agagi. Balet dakel ni so agawa.

Legan a labi na Pebrero 3-4, 1952, sinukisok na saray puersa na seguridad so bansa tan inerel da so masulok a 100 a Tasi. Sakey ak ed sikara. Manga alas-tres ed palbangon, binangon na popolis so interon pamilyak. Siak so impila ra ya agda impaliwawa no antoy makasengeg. Siak so pinosasan tan pinirengan tan inlugan ed beneg na trak a wala niray arum a kaibak. Diad kaunoran et impisok da ak ed bartolina.

Linmabas so sakey bulan ya anggapon balot so akitongtong ed siak. Say too labat a nanenengneng ko et say guardia a mangidederew na dagdaiset a nakan diad sakey a lungaw ed puerta. Insan siak so impatawag na managtepet ya asalambit diad gapo. Kayari to ak a tinawag ya espiya, intuloy to: “Kakulangkulangan so relihyon. Anggapoy Dios! Agmi naabuloyan a palikdoen yo iray komikimey mi. Sika so balanglan ibitay odino nabulok ed prisoan. Et no bilang onla dia so Dios mo, sikatoy pateyen mi met!”

Lapud amta na saray autoridad ya anggapoy espisipikon ley a mangisesebel ed saray Kristianon aktibidad mi, labay dan ikdan na sananey a kabaliksan iray aktibidad mi pian ontukoy ed saray walan ley diad impangiparungtal da ed sikami bilang “kalaban na Estado” tan espiya na arum a bansa. Pian nagawaan da itan, kaukolan dan buyaken so determinasyon mi tan paskaren kamin “mangaksobi” ed saray gawa-gawan akusasyon. Kayari da ak a tinepetan ed saman a labi, agda ak pinaugip. Kalabas na pigaran oras, siak so tinepetan lamet. Diad sayan pankanawnawa et kaliktan na managtepet a pirmaan ko so sakey a dokumento ya oniay nabasa: “Siak bilang kalaban na People’s Democratic Czechoslovakia so agnantrabaho diad [alog a walad panangasikaso na gobierno] lapud aalagaren koy isabi na saray Amerikano.” Sanen agak nampirma ed satan a katilaan, impisok da ak ed koreksional.

 Sinebelan da ak a naugip, ondukol, pati onyurong. Nayarian ko labat so onalagey odino manakar-akar. Sanen naksawan ak la, dinmukol ak ed semento. Insan intagar ak lamet na saray guardia diad opisina na managtepet. “Labay mo lay manpirma?” so intepet to. Sanen agak lamet inmabobon, pinoniti to ak ed lupa. Dinmala so lupak. Insan sikatoy manngilet ya angikuan ed saray guardia: “Labay to lay manbikkel. Bantayan yo pian agmanbikkel!” Siak so impisok lamet ed bartolina. Aminpiga-piga ran ginawa so onian paraan na panagtepet diad loob na anem bulan. Anggapoy pananangguyor panamegley na ideolohiya odino saray getman ipaaksobi a sakey ak a kabusol na Estado ya amakapuy ed determinasyon kon mansiansian matoor ed si Jehova.

Sakey bulan antis da ak ya usayen, sinmabi so manag-usay a nanlapud Prague tan tinepetan to so kada sakey ed grupo mi a 12 agagi. Tinepetan to ak: “Antoy gawaen mo no say bansa tayo et lusoben na saray imperyalista a taga-Sagur?” “Singa ed ginawak sanen inataki na sayan bansa kaibay Hitler so USSR. Agak akilaban ed saman, tan agak milaban natan lapud sakey ak a Kristiano tan neutral ak.” Diad ontan et inkuan to’d siak: “Agmi naabuloyan iray Tasi nen Jehova. Nakaukolan mi iray sundalo bektaman ya onataki ed sikatayo iray imperyalistan taga-Sagur, tan nakaukolan mi iray sundalo pian nibulos iray komikimey mi a walad Sagur.”

Nen Hulyo 24, 1953, sikami so inawit ed korte. Amin min 12 so sansakey a tinawag ed arapan na pigaran huis. Inanamot mi so pankanawnawan makapantasi nipaakar ed pananisia mi. Kayari min inebatan iray palson akusasyon sumpad sikami, inmalagey so abogado ed korte tan inkuan to: “Aminpiga ak lan akaloob ed sayan korte. Kaslakan et dakdakel so mangaaksobi ed kasalanan da, magbabawi, tan onaakis ni ingen. Balet sarayan lalaki so ompaway a mas mabiskeg nen say sanen linmoob ira.” Kayari na satan, amin mi a 12 so indeklaran nankasalan na pikokomplot sumpad Estado. Siak so senentensiaan na taloy taon a kipriso tan kinompiska na Estado so amin a kaykayarian ko.

Say Inkatakken so Ag-amatunda ed Siak

Sanen akasempet ak la, siak so susubaybayan nin siansia na sekreton popolis. Anggaman ontan, intuloy ko iray teokratikon aktibidad ko tan nimatalek ed siak so espiritual a panangasikaso ed kongregasyon mi. Anggaman naabuloyan kamin manayam ed kinompiskan abung mi, satan so legal a nipawil ed sikami kayari labat la na manga 40 a taon, sanen nagba so Komunismo.

Aliwan siak so sankaunoran a membroy pamilya mi a nipriso. Taloy taon ko ni labat ya akapaway ed saman sanen atawag si Eduard a mansundalo. Lapud impasal na Biblian konsiensia to, sikatoy ag-inmabobon kanian nipriso. Kalabas na pigaran taon, pati say apok a si Peter so nipriso met, anggaman maletey so bunigas to.

Nen 1989 et nagba so uley na Komunista ed Czechoslovakia. Agaylay liket ko lapud siak so bulobulos lan makapanpulong ed kabkaabungan kayari na apataplon taon a pananebel! (Gawa 20:20) Anggad nayarian ni na bunigas ko, panggagayagaan ko iyan klase na serbisyo. Siak so 98 la natan kanian say bunigas ko et aliwa lan singa dati, balet maliket ak ta makapanpupulong ak nin siansia ed totoo nipaakar ed maglorian sipasipan nen Jehova ed arapen.

Sarag kon ibinsabinsa so 12 pangulo ed limaran nanduruman bansa a nanuley ed baley mi. Kabiangan ed saratan iray diktador, presidente, tan sakey ya ari. Anggapo ed sikara so permanentin akaresolbi ed saray probleman mangogonigon ed katooan ya uuleyan da. (Salmo 146:3, 4) Misalsalamat ak ed si Jehova lapud inabuloyan to ak a sikatoy nakabat ko lan masakbay. Diad ontan et atalosan ko so solusyon to panamegley na Mesianikon Panarian tan apaliisan ko so kaapaan na pambilay ya agkabat so Dios. Siak so aktibon mangipupulong ed sankaabigan a balita ed masulok lan 75 a taon, tan satan so angiter ed siak na gagala ed bilay, inkapnek, tan masnag ya ilalo a bilay ya andi-anggaan diad dalin. Anto ni so anapen ko? *

[Saray paimano ed leksab]

[Litrato ed pahina 26]

Kayarin tuloy na kasal mi

[Litrato ed pahina 26]

Kaibak si Eduard diad kasakbayan na dekaday 1940

[Litrato ed pahina 27]

Pangiyaanunsio ed kombension diad Brno nen 1947