Anapen si Jehova, say Manangusisa na Puso
Anapen si Jehova, say Manangusisa na Puso
“Anap yo ak, et manbilay kayo naani.”—AMOS 5:4.
1, 2. Antoy kabaliksan na imbaga na Kasulatan a si Jehova et ‘onnenengneng ed puso’?
ONIA so inkuan nen Jehova a Dios ed si propeta Samuel: “Say too onnengneng ed mapaway a nengneng, balet si Jehova [et] onnengneng ed puso.” (1 Samuel 16:7) Panon a ‘nenengnengen nen Jehova so puso’?
2 Diad Kasulatan, say puso so mabetbet a nausar pian mangisimbolo ed inkatoo na sakey, salanti, saray pilalek to, saray kanonotan to, saray emosyon, tan say panangaro to. Kanian sano ibabaga na Biblia ya onnenengneng so Dios ed puso, kabaliksan na satan a sikatoy onnenengneng ed labas ni nen say akinpaway iran itsura tan iyaapasakey to ed peteg ya inkatoo na sakey.
Uusisaen na Dios so Israel
3, 4. Unong ed Amos 6:4-6, antoran kipapasen so niwala diad samploran-tribun panarian na Israel?
3 Sanen inimano na Manangusisa na kapusoan so samploran-tribu a panarian na Israel diad panaon nen Amos, anto so anengneng To? Tutukoyen na Amos 6:4-6 iray totoo ya ‘ondudukol ed saray dukolan a garing, tan onuunat ed tapew na saray tandakan da.’ ‘Sisiraen da iray kordero na pulok, tan saray kilaw na baka a manlapu ed pegley na panangipukokan.’ Saratan a totoo et “mamapaway ira nipaakar ed sikara lanlamang na saray kagawaan ed togtog” tan “oninum ira na alak ed saray yaong.”
4 Diad primero et singa marakep itan ya eksena. Lapud mainawa iran mararakep ya ayaman da, panliliketan na mayayaman so sankaabigan a tagano tan iinumen tan panliliketan day sankaabigan iran instrumento ed musika. Walaan met ira na “saray dukolan a garing.” Adiskobre na saray arkeologo so mararakep iran inukit a garing diad Samaria, say kabiseran syudad na panarian na Israel. (1 Arari 10:22) Maseguron dakel ed saratan so impeket ed muebles tan inyukit diad saray tablan pandekorasyon.
5. Akin ya agnanliketan na Dios iray Israelita ed panaon nen Amos?
5 Kasin say agnanliketan nen Jehova et say mainawan panagbilay na saray Israelita, a panliliketan da so mananam iran tagano, man-iinum na malamoy ya alak, tan ondedengel na marakep a musika? Siempre andi! Diad tua et sikatoy angitarya ed amin a bengatla ed daakan a paraan pian manliket so too. (1 Timoteo 6:17) Say amaermen ed si Jehova et saray mauges a pilalek na totoo, say marelmeng a kipapasen na puso ra, say agmapagalang ya awawey da nipaakar ed Dios, tan say inkaandi na panangaro ra ed kapara ran Israelita.
6. Anto so espiritual a kipapasen na Israel legan na panaon nen Amos?
6 Saraman so ‘onuunat ed tapew na saray tandakan da, sisiraen da so pulok da, oniinum na alak, tan mamapawala na saray kagawaan ed togtog’ so asurprisa. Sikara so atepetan: ‘Iyaarawi yo ta ed nonot yo so agew a mauges?’ Sikara komon so agonigon la a maong ed saray kipapasen ed Israel, balet sikara so ‘agnanermen lapu ed kairapan nen Jose.’ (Amos 6:3-6) Anggaman ed inkaaligwas na ekonomya na nasyon, anengneng na Dios a makapasinagem so espiritual a kipapasen nen Jose, odino Israel. Ingen, saray totoo so okupado ed saray inagew-agew a kimey da, ya anggapoy pibabali ra. Dakel a totoo natan so mangipapatnag met na ontan ya ugali. Nayarin bidbiren da a manbibilay itayo ed mairap a panaon, balet basta aliwan sikaran mismo so apektado, agda pibabalian so nagagawa ed arum tan anggapo so interes da ed espiritual iran pamaakaran.
Israel—Nabubulok a Nasyon
7. Anto so nagawa sano agdengelen na totoo na Israel iray pasakbay na Dios?
7 Dedeskribien na libro nen Amos so sakey a nasyon a nabubulok, anggaman ed ompatnag ya inkaaligwas to. No agda tuloken iray pasakbay na Dios tan agda ipetek so panmoria ra, sikaray paulyanan nen Jehova ed saray kakabusol da. Onsabi iray Asiryano tan singkaten da ira manlapud saray masanting a dukolan dan garing tan kautiboen da ira. Agda la napanggayagaan so mainawan panagbilay!
8. Panon a nidunget so Israel ed makapasinagem a tuloy a kipapasen ed espiritual?
8 Panon a nidunget so nasyon na Israel ed ontan a kipapasen? Ginmapo itan a kipapasen nen 997 K.K.P., sanen si Arin Solomon so sinalatan na ilalak ton si Rehoboam tan say samploran tribu na Israel so sinmian manlapud saray tribu na Juda tan Benjamin. Say inmunan ari na samploran-tribu a panarian na Israel et si Jeroboam I, “ya anak nen Nabat.” (1 Arari 11:26) Kinombinse nen Jeroboam so totoo a walad sakop to a mairap no manbaroy nira a paonla’d Jerusalem pian mandayew ed si Jehova. Balet, sikato so aliwan petepeteg a mapaga ed pankaabigan na totoo. Imbes, say getma to et pian salimbengan so dilin pankaabigan to. (1 Arari 12:26) Mapagan maong si Jeroboam a no mantultuloy iray Israelita ya onla ed templo diad Jerusalem parad tinaon a piesta a mamapagalang ed si Jehova, diad kaunoran et nipaarap ed panarian na Juda so katooran da. Kanian pian naamper itan, angiletneg si Jeroboam na duaran binalitokan a baka, sakey diad Dan tan sakey diad Betel. Kanian say panagdayew ed kilaw a baka so nagmaliw a manunaan a relihyon diad panarian na Israel.—2 Awaran 11:13-15.
9, 10. (a) Antoran relihyoson ngingilinan so inyuksoy nen Arin Jeroboam I? (b) Panon so panmoria na Dios ed saray piesta a ginawa ed Israel diad saray agew nen Arin Jeroboam II?
9 Nanggunaetan nen Jeroboam ya ikdan na panamagalang so balon relihyon. Inyuksoy to iray relihyoson ngingilinan a singano mipadpara ed saray piesta a gagawaen diad Jerusalem. Diad 1 Arari 12:32, onia so nabasa tayo: “Si Jeroboam anguksoy na liket ed komawalo a bulan, ed komalabinlima ya agew na bulan, a singa say liket a wala ed Juda, tan tinmatdang ya angga ed altar; ontan so ginawa to dia ed Betel.”
10 Agbalot inabobonan nen Jehova so ontan iran palson relihyoson piesta. Talagan impabitar ton maong itan panamegley nen Amos masulok a sakey siglo ed saginonor legan na uley nen Jeroboam II, a nagmaliw ya ari na samploran-tribu na panarian na Israel nen ngalngali 844 K.K.P. (Amos 1:1) Unong ed Amos 5:21-24, oniay inkuan na Dios: “Gulaen ko, mudmoraen ko so saray liket yo, et aliwa ra naani a makapaliket ed siak so saray mabinta a tipon yo. On, anggan yapay yo ed siak so saray bagat yo a napoolan, tan saray bagat yo a tapong, agko ra naani awaten; et agko met naani lingawen so saray bagat yo ed pipapakna ed saray mataba ya ay-ayep yo. Yarawim ed siak so boses na saray kantam; ta agko naani dengelen so saray masasamit a tanol na saray gerager yo. Balet onagus komon so inkatunong a singa saray danum, tan say kaptekan a singa mabiskeg ya ilog.”
Saray Piulibayan Natan
11, 12. Antoran piulibayan so naimano ed baetan na panagdayew ed kadaanan ya Israel tan say naromog ed Kakristianoan?
11 Malinew, inusisa nen Jehova so kapusoan na saramay mibibiang ed saray piesta na Israel tan impulisay to iray panagngilin tan panangiyapay da. Mipadpara natan, impulisay na Dios iray paganon selebrasyon na Kakristianoan, a singa say Krismas tan Piestay Inkioli. Parad saray mandadayew ed si Jehova, agnayarin panulopen so inkatunong tan kaugsan, agnayarin panibaen so liwawa tan kabilungetan.—2 Corinto 6:14-16.
12 Wala niray arum a piulibayan a naimano ed baetan na panagdayew na saray Israelita a mandadayew ed kilaw a baka tan say aagamilen na Kakristianoan. Anggaman aawaten na pigaran mankuan a Kristiano so katuaan na Salitay Dios, say mismon panagdayew na Kakristianoan so agpapakiwasen na puron panangaro ed Dios. Ta no sikatoy walaan na puron panangaro ed Dios, ipilit to komon so pandayew ed si Jehova “ed espiritu tan katuaan” lapud satan so klase na panagdayew a mamaliket ed Sikato. (Juan 4:24) Niarum ni, say Kakristianoan et agmangiyaabuloy ya “onagus . . . so inkatunong a singa saray danum, tan say kaptekan a singa mabiskeg ya ilog.” Imbes, itutultuloy ton ibabaliwala iray kakaukolanen na Dios nipaakar ed moral. Kokonsintien toy pilalawanan tan arum niran grabe a kasalanan, ya aabuloyan to ni ingen a mankasal iray homoseksual!
“Aroen Yo so Maong”
13. Akin a nakaukolan tayon tuloken iray salita na Amos 5:15?
13 Parad amin a manpipirawat a mandayew ed si Jehova diad makapaliket a paraan, onia so inkuan to: “Gulaen yo so mauges, tan aroen yo so maong.” (Amos 5:15) Say aro tan gula so mabiskeg iran liknaan a manlalapud piguratibon puso. Lapud say puso et manamalingo; nepeg tayon gawaen so amin a nayarian tayo pian alwaran itan. (Uliran 4:23; Jeremias 17:9) No abuloyan tayon nabayuboan na puso tayo iray makapuy a pilalek, onggapo met lan aroen tayo so mauges tan busolen so maong. Tan no gawaen tayo iratan a pilalek diad pangagamil na kasalanan, anggan panon lay inkaseseg tayo et ag-itan makapangipawil ed pabor na Dios ed sikatayo. Kanian ipikasi tayo so tulong na Dios pian ‘gulaen so mauges, tan aroen so maong.’
14, 15. (a) Diad Israel, siopa iramay nanggawa na maong, balet panon so impantrato na arum ed sikara? (b) Panon tayon napaseseg iramay manlilingkor a sigpot-panaon natan?
14 Aliwan amin ya Israelita et manggagawa na mauges ed imaton nen Jehova. Singa bilang, si Oseas tan Amos so ‘angaro ed maong’ tan matoor a nanlingkor ed Dios bilang propeta. Saray arum et masimoon a nansamba bilang Nazareo. Legan na panaon na pambibilay da bilang Nazareo, pinaliisan da so oninum na saray produkto na ubas, nagkalalo la ed alak. (Numeros 6:1-4) Panon so impanmoria na saray arum ya Israelita ed dilin-panagsakripisyo na saratan a managgawa na maong a bengatla? Say makapatalagnaw ya ebat ed satan a tepet so mangipaparungtal ed kalaknab na inkabulok ed espiritual na nasyon. Onia so ibabaga na Amos 2:12: “Angiter kayo na alak ed saray Nazareo pian oninum ira, tan ingganggan yo ed saray propeta, a kuan yo, Agkayo manpropeta.”
15 Diad impakaimaton da ed matoor ya ehemplo na saray Nazareo tan saray propeta, saraman a mapaglet ed liket ya Israelitas so nepeg komon ya ombaing, tan napakiwas a manguman ed saray kurang da. Imbes, sinali ran dismayaen iray matoor manlapud panangigloria ed Dios. Agtayon balot sasagyaten iray kaparan Kristiano a payunir, misionaryo, ombiabiahen manangasikaso, odino saray membro na pamilyan Bethel ya ontunda ed sigpot-panaon a serbisyo ra pian ompawil labat ed tatawagen a normal a panagbilay. Imbes, pasesegen tayon mantultuloy ira ed maabig a kimey da!
16. Akin a magmaong so kipapasen na saray Israelita diad panaon nen Moises nen say diad panaon nen Amos?
16 Anggaman panggagayagaan na dakel ya Israelita so bilay a daakan ed materyal diad panaon nen Amos, sikara so “aliwa a mayaman dia ed Dios.” (Lucas 12:13-21) Saray inmuunan kaatengan da so angan lambengat na mana diad kalawakan ed loob na 40 a taon. Ag-ira nampiesta ed saray baka a pinataba ed kuwadra odino nanilak-ilak ed saray dukolan a garing. Balet, makatunongan labat ya imbaga ed sikara nen Moises: “Si Jehova a Dios mo benendisyonan to ka ed amin ya agawa na limam . . . Sayan apataplo a taon si Jehova wala ed sikayo; anggapo so kakulangan yo.” (Deuteronomio 2:7) On, saray Israelita ed kalawakan so lawas walaan na saray bengatlan peteg a nakaukolan da. Manuna ed amin, nanggayagaan day panangaro, proteksion, tan panamendisyon na Dios!
17. Akin ya impaarap nen Jehova iray inmuunan Israelita diad Insipan a Dalin?
17 Pinanonotan nen Jehova iray kapanaonan nen Amos ya intarok To iray inmuunan atateng da diad Insipan a Dalin tan tinulongan to iran napagit so amin a kakabusol da. (Amos 2:9, 10) Balet akin ya impaway na Dios iray inmuunan Israelita diad Ehipto tan impaarap to ira ed dalin ya insipan? Kasin pian manbilay ira a mainawa tan ipulisay da so Manamalsa ra? Andi! Imbes, ginawa to itan pian posible parad sikara so pandayew ed sikato bilang totoo a bulos tan malinis ed espiritual. Balet saray manaayam ed samploran-tribu a panarian na Israel et agda ginula so mauges tan agda inaro so maong. Imbes, sikaray angigloria ed saray imbolik a talintao, aliwan si Jehova a Dios. Agaylan makapabaing!
Mikuentaan si Jehova
18. Akin ya imbulos itayo nen Jehova ed espiritual a paraan?
18 Ag-imbaliwala na Dios so makapabaing a kondukta na saray Israelita. Impabitar to so punto de bista to sanen inkuan to: “Dalawen ko naani ed sikayo so amin ya inkauges yo.” (Amos 3:2) Saratan a salita so nepeg a mamakiwas ed sikatayon molimolien so dilin inkiliktar tayo ed inkaaripen ed modernon-agew ya Ehipto, salanti, sayan kaplesan a marelmeng a sistema na bengabengatla. Ag-itayo imbulos nen Jehova ed espiritual a paraan ta pian gegemtanen so sinisiblet iran kalat. Imbes, ginawa to itan ta pian makapangiter tayo ed sikato na masimoon a panangidayew bilang bulos a totoo a mibibiang ed malinis a panagdayew. Tan amin tayo so onarap ed pikuekuentaan ed paraan na panguusar tayo ed kawayangan ya inter na Dios ed sikatayo.—Roma 14:12.
19. Unong ed Amos 4:4, 5, anto so pinabli na maslak ya Israelita?
19 Makapaermen, say mapuersan mensahe ya impasabi nen Amos so imbaliwala na kaslakan a manaayam ed Israel. Inwalwal na propeta so maletletey ed espiritual a kipapasen na puso ra ed sarayan salita a nikurit ed Amos 4:4, 5: “Onla kayo ed Betel, tan onsumlang kayo; ed Gilgal, tan parakelen yo so kasusumlang yo, . . . ta saya makapaliket ed sikayo, O sikayo anak ira na Israel.” Agbinayuboan na saray Israelita so manepeg iran pilalek. Agda inalwaran so kapusoan da. Bilang resulta, maslak ed sikara so ginmapon angaro ed mauges tan nanggula ed maong. Saraman ya anawet-tenten a managdayew ed kilaw a baka so ag-anguman. Akikuentaan si Jehova ed sikara, tan nansiansia iran rebelyoso ya anggad impatey da!
20. Panon a nagegemtan na sakey a too so kurang a mitunosan ed Amos 5:4?
20 Aliwan mainomay parad siopaman a nambilay nensaman so pansiansian matoor ed si Jehova. Aliwan mainomay so onsumlang ed gagawaen na karaklan, a singa kabkabat na saray Kristiano natan, malangwer man odino matakken. Balet, lapud aro ed Dios tan ed pilalek a mamaliket ed sikato, apakiwas so arum ya Israelita a mangagamil na tuan panagdayew. Impasabi ed sikara nen Jehova so maligsan imbitasyon a nikurit diad Amos 5:4: “Anap yo ak, et manbilay kayo naani.” Natan, ipapatnag met na Dios so miparan panangasi ed saramay magbabawi tan manaanap ed sikato diad igagamor da na suston pikakabat ed Salita to tan ed panggagawa na linawa to. Aliwan mainomay so pangegemtan ed satan a kurang, balet say panggawa ed satan so mangitonton ed andi-anggaan a bilay.—Juan 17:3.
Iyaaligwas Anggaman ed Espiritual ya Eras
21. Anton eras so onsabi ed saramay agmangaagamil na tuan panagdayew?
21 Antoy manaalagar ed saraman so agmanusuporta ed tuan panagdayew? Say sankagrabian a klase na eras—say eras ed espiritual! “Onsabi ray agew,” kuan nen Katawan a Jehova, “a payakar ko naani so eras ed dalin, aliwa ya eras ed tinapay, odino pega ed danum, noag ingen pandengel ed saray salita nen Jehova.” (Amos 8:11) Say Kakristianoan, so mantatalikarkar lapud satan ya espiritual ya eras. Balet saray matuan-impanpuso ed limog da so makakaimano ed espiritual ya inkaaligwas na saray totoo na Dios tan ondadagsa ira ed organisasyon nen Jehova. Say pandumaan na kipapasen na Kakristianoan tan say ontatalona ed limog na saray tuan Kristiano so matukoy a nipabitar ed saray salita nen Jehova: “Nia, saray aripen ko mangan ira naani, balet sikayo naerasan kayo; nia, saray aripen ko oninum ira naani, balet sikayo napegaan kayo naani. Nia, saray aripen ko mankanta ra naani a nisengeg ed liket na puso, balet sikayo manakis kayo naani.”—Isaias 65:13.
22. Akin a walaan itayo na rason pian manliket?
22 Bilang lingkor nen Jehova, kasin personal tayon papablien iray naaawat tayon espiritual a probisyon tan bendisyon? Sano aaralen tayo so Biblia tan saray Makristianon publikasyon tan onaatendi itayo ed saray miting, saray asamblea, tan kombension, talagan labay tayo so magayagan onkelyaw lapud maong a kipapasen na puso! Panliketan tayo so malinew a pakatalos tayo ed Salitay Dios, a kalaktip lay pinuyanan na Dios a propesiya nen Amos.
23. Anto so panggagayagaan na saramay mangiglogloria ed Dios?
23 Parad amin a mangaaro ed Dios tan mankaliktan a mangigloria ed sikato, say propesiya nen Amos so walaan na mensahe na ilalo. Antokaman so kipapasen tayo natan ed panagbilay odino antokaman iray subok ya arapen tayo ed sayan magonigon a mundo, sikatayoran mangaaro ed Dios so manggagayaga ed saray panamendisyon to tan ed sankaabigan ya espiritual a tagano. (Uliran 10:22; Mateo 24:45-47) Amin a gloria sirin so nepeg ya ipaarap ed Dios, a daakan a mangitatarya ed amin a bengatla parad pakagunggonaan tayo. Komon ta determinado itayo sirin a mangiter ed sikato na impapuson panangidayew ed ando lan ando. Satan so makapaliket a pribilehyo tayo no anapen tayo si Jehova, say Manangusisa na kapusoan.
Panon Yon Ebatan?
• Antoran kipapasen so niwala ed Israel diad panaon nen Amos?
• Saray kipapasen ed samploran-tribu a panarian na Israel so walaan na antoran piulibayan diad kaplesan?
• Antoy nipasakbay ya eras a nagagawa la natan, balet sioparay agnaaapektoan ed satan?
[Tepetepet Parad Panagaral]
[Saray litrato ed pahina 21]
Mainawan nambilay so dakel ya Israelita balet agda nanggayagaan so espiritual ya inka-aligwas
[Litrato ed pahina 23]
Pasesegen iray sigpot-panaon a lingkor a mantultuloy ed maabig a kimey da
[Saray litrato ed pahina 24, 25]
Anggapo so espiritual ya eras ed limog na maliket a totoo nen Jehova