Tepetepet Manlapud Saray Managbasa

Kasin ipapatnag na saray salita nen Esteban ed Gawa 7:59 a nepeg ya ipaarap iray pikakasi ed si Jesus?

Oniay ibabaga na Gawa 7:59: “Tinupak da si Esteban ya ontatawag ed Katawan a kuan to: Katawan ko a Jesus, akoen mo so espirituk.” Saratan a salita so nanumamengan na arum, lapud ibabaga na Biblia a si Jehova so “Dumerengel na Pikakasi.” (Salmo 65:2, NW) Kasin si Jesus so peteg a nampikasian nen Esteban? No ontan, kasin isusuheri na saya a saksakey si Jesus tan si Jehova?

Inkuan na King James Version a si Esteban so “ontatawag ed Dios.” Agpankelawan sirin a dakel so angadapta ed konklusyon na komentarista na Biblia a si Matthew Henry ya angikuan: “Dia et si Kristo so nampikasian nen Esteban, kanian ontan met so gawaen tayo.” Balet, lingo itan a panmoria. Akin?

Oniay matuan inaksobi na Barnes’ Notes on the New Testament: “Say salitan Dios et anggapo ed samay orihinal, tan nepeg ya anggapo komon itan ed patalos. Anggapo itan ed kadaanan iran [manuskrito] odino bersion.” Panon sirin a nisalet so salitan “Dios” ed satan a teksto? Tinukoy iya na iskolar a si Abiel Abbot Livermore “ya alimbawa na panaglabi na saray managpatalos ed saray sekta.” Kanian, maslak a modernon patalos so angekal ed sayan lingon impanaglawi ed Dios.

Anggaman kuan, dakel a bersion so talagan mangibabaga a si Esteban so “nampikasi” ed si Jesus. Tan ipapanengneng na paimano’d leksab na New World Translation a say terminon “akikasi” so nayarin mankabaliksan met na “dasal; pikakasi.” Agkasi ipapatnag na satan a si Jesus et Makapanyarin-amin a Dios? Andi. Ipapaliwawa na Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words a diad sayan kipapasen, say kabaliksan na nanlapuan a Griegon salita ya e·pi·ka·leʹo et: “Onkerew, mikasi; . . . onapela ed sakey ya autoridad.” Inusar nen Pablo so parehon salita sanen imbaga ton: “Ompanon [“onapela,” NW] ak ed Cesar!” (Gawa 25:11) Matukotukoy sirin ya inkuan na Biblian PBS a si Esteban so “ontatawag” ed si Jesus.

Antoy amakiwas ed si Esteban a gawaen so ontan ya iyaapela? Unong ed Gawa 7:55, 56, si Esteban, “a napno na espiritu santo, tinmangay a maligen ed tawen, et anengneng to so gloria na Dios, tan si Jesus a manalalagey ed kawanan na Dios.” Gendagendat komon ya ipaarap nen Esteban iray kerew to ed si Jehova diad ngaran nen Jesus. Balet sanen anengneng to so apaolin Jesus ed pasingawey, mapatnag ya agnansuyat si Esteban ya inmapela ed sikaton mismo, ya inkuan to: “Katawan ko a Jesus, akoen mo so espirituk.” Amta nen Esteban a naikdan si Jesus na autoridad a mamaoli ed inaatey. (Juan 5:27-29) Kanian kinerew to ed si Jesus ya alwaran so espiritu to, odino puersa na bilay to, ya anggad sikatoy paolien la nen Jesus ed imortal a bilay diad katawenan.

Kasin amawalay basiyan so antikey a balikas nen Esteban pian manpikasi itayo ed si Jesus? Andin balot. Say sakey lan rason et malinew ya impanbiigan nen Esteban si Jesus tan si Jehova, lapud inkuan na salaysay ya anengneng to si Jesus a “manalalagey ed kawanan na Dios.” Sakey ni, sarayan inkagawa et nikabkabiig. Say alenleneg a sananey nin kipapasen a nipaarap ed si Jesus so ontan a balikas et diad samay kinen apostol Juan, a direkta met ya akitongtong ed si Jesus sanen Sikatoy anengneng to ed pasingawey.​—Apocalipsis 22:16, 20.

Anggaman suston ipapaarap na saray Kristiano natan so amin a pikakasi ra ed si Jehova a Dios, sikara so walaan met na agnagiing a pananisia a si Jesus so “kiolian, tan say bilay.” (Juan 11:25) Singa ed si Esteban, say pananisia ed pakayari nen Jesus a mamaoli ed saray patumbok to so ontulong tan mamabiskeg ed sikatayo diad saray panaon na subok.