Nayarin Ontalona so Panamaley ed Mundo Natan

“Ikawes yo so aro, a sikato so singer yo ed inkayadyari.”​—COLOSAS 3:14.

1, 2. (a) Anton katuaan so makapaseseg nipaakar ed Kristianon kongregasyon? (b) Anto so matalonan panamaley?

 SANO manimano itayo ed loob na Kristianon kongregasyon, agta makapaligsan nanengneng so dakerakel a sanasawa a manmamatoor ed kapareha ra diad loob na 10, 20, 30 a taotaon, odino onsulok ni? Nansiansia ira ed kaasawaan da diad irap tan inawa.​—Genesis 2:24.

² Aksobien na maslak a totoo a walaray problema ed panamaley da. Oniay insulat na sakey a maniimano: “Saray maliket a panamaley so walaan met na saray problema. Walaray makapaliket tan mairap a panaon . . . Balet anggan panon . . . sarayan totoo so nansiansia ed panamaley da anggaman ed [magulon] bilay natan.” Naaralan na saray matalonan sanasawa so mangarap ed agnapaliisan iran problema a resulta na saray pakakadesdesan ed bilay, nagkalalo la ed panagpabaleg ed ananak. Unong ed naeksperiensya na saratan a sanasawa, naamtaan dan say tuan aro et “agbalot mangangga.”​—1 Corinto 13:8.

3. Anto so ipapabitar na saray estatistika nipaakar ed panamaley tan diborsyo, a mamapawala na antoran tepet?

³ Diad pisunian, minilyon a panamaley so nabubuyak. Oniay inkuan na sakey a report: “Kapaldua ed amin a panamaley diad E.U. natan so iilaloan a mansumpal ed diborsyo. Tan kapaldua ed saratan a [diborsyo] so nagawa ed loob na primeron 7.8 a taon na panamaley . . . Diad 75 porsiento na totoo a mangasawa lamet, 60 porsiento so mandiborsyo lamet.” Anggan saray bansa a datin daiset so bilang na diborsyo so anguman met la. Alimbawa, diad Hapon et adoble lawari so bilang na diborsyo nen imbebeneg iran taon. Anto so arum ed saray pakadesdesan ya angitonton ed ontan a situasyon, a no maminsan et napatnagan anggan diad loob na Kristianon kongregasyon? Anto so nakaukolan pian ontalona so panamaley anggaman ed pansasagpot nen Satanas a deralen itan ya uksoyan?

 Saray Patit a Paliisan

4. Anto so pigara ed saray bengatlan makaderal ed panamaley?

⁴ Ontulong ed sikatayo so Salitay Dios pian natalosan iray bengatlan makaderal ed sakey a panamaley. Alimbawa, konsideraen pa iray salita nen apostol Pablo nipaakar ed saray kipapasen a napatnagan legan na sarayan kaunoran ya agew: “Dia ed saray kaunoran ya agew onsabi so saray panaon a maatap. Ta saray totoo sikara naani so mangaro ed saray lamalaman da, maaro ra na pilak, managpasirayew, atagey a linawa, maayew, matulay ed saray kaatengan da, malamang aliwa ran masimpit. Anggapo so aro ra a nianakan, anggapo so panangasi ra, managpauges, aliwa ran maadia, maruksa ra, maingongot ed saray maabig. Managliput, mayu-uges, mapasang, maaro ed saray likeliket, a lalo nen say dia ed Dios. A wala so nengneng da ya inkasanto, et ingen itapat da so pakayari na sayan inkasanto: onarawi ka met ed saray ontan.”​—2 Timoteo 3:1-5.

5. Akin a say ‘maaro ed laman’ to so mangipeligro ed panamaley to, tan anto so insimbawa na Biblia nipaakar ed satan?

⁵ Sano usisaen a maong iray salita nen Pablo, nanengneng tayo a dakel ed saray indalatdat to et pansesengegan na kabubuyak na saray relasyon ed panamaley. Alimbawa, saramay ‘maaro ed lamalaman da’ so masiblet tan andian na konsiderasyon ed arum. Saray asawan lalaki odino bibii a mangaaro lambengat ed laman da so mangipilit ed labay dan gawaen. Ag-ira mabulos ya onadapta ed panlabayan na balang sakey. Kasin say ontan ya awawey et makapawala na maliket a panamaley? Andin balot! Makabat so insimbawa nen apostol Pablo ed saray Kristiano, pati ed saray sanasawa: “[Nepeg ya] anggapon balot komon so gawaen yo a lapud kasusumpa o pampasirayew, noag dia ed kaabebaan na kalakal balang sinansakey ibilang to so arum a magmaong nen say sikaton dili. Agnengnengen na balang sakey ed sikayo so kayarian ton dili, noag balang sakey ed sikayo nengnengen to met so saray bengatlan kayarian na saray arum.”​—Filipos 2:3, 4.

6. Panon a dederalen na aro ed kuarta so relasyon na sanasawa?

⁶ Say aro ed pilak odino kuarta so nayarin pansengegan na kolkol na asawan laki tan bii. Oniay impasakbay nen Pablo: “Saray manpirawat ya onyaman napelag ira ed sakey a katuksoan tan say kalot tan dia ed saray dakel ya agum a maksay tan makaderal a kaalakan, a mangipalereg ed saray totoo ed kagegeba tan kababalang. Ta say aro ed pilak sikato so sakey a lamot na saray amin a nengneng na mauges; sikato a sanen inaguman na saray arum, abalbalang ira ed pananisia, tan atalos ira na dakel a kaermenan.” (1 Timoteo 6:9, 10) Makapaermen ta say pasakbay nen Pablo so nagagawa ed dakel a panamaley natan. Diad panaanap day kayamanan, imbaliwala na dakel a kaasawaan iray pankaukolan na asawa ra, pati say manunan pankaukolan parad emosyonal a suporta tan say agnaumas, maapit ya ulopan.

7. Diad arum iran kipapasen, anton kondukta so angitonton ed ag-impanmatoor ed panamaley?

⁷ Imbaga met nen Pablo ya arum a totoo diad sarayan kaunoran ya agew so agmanmatoor odino “aliwa ran masimpit, anggapo so aro ra a nianakan, anggapo so panangasi ra” odino mairap a mipakna. Say sipanan ed panamaley et masimoon a sipan a mangitonton ed permanentin relasyon, aliwan diad panagliput. (Malaquias 2:14-16) Balet, binayuboan na arum so romantikon liknaan ed saray agda asawa. Insalaysay na sakey ya asawan bii a manedad na masulok a 30 taon, ya anggan sanen agni ira nansian, say masiken to so maasingger tan makarinyo la ed arum a bibii. Agla nibiig na masiken to no anto so agmanepeg a kondukta parad sakey a de-asawaan. Asakitan a maong so asawan bii sanen anengneng to itan a nagagawa tan mataktika ton pinasakbayan so masiken to nipaakar ed kapeligroan ya aarapen to. Balet siansian say masiken to so akapikalugoran. Anggaman ed saray maaron panamasakbay, ag-itan inimano na samay nankasalanan ya asawa. Sikato so nipaulsong ed patit.​—Uliran 6:27-29.

8. Anto so mangitonton ed pikakalugoran?

⁸ Malinlinew so ipapasakbay na Biblia sumpad pikakalugoran! “Say makagawa na pikalugoran ed sakey a bii [et] andian na pakatalos; [say] manggawa na satan so mamagbag ed dili  a kamarerwa to.” (Uliran 6:32) Kaslakan et say pikakalugoran so aliwan biglaan tan bengatbengat a kiwas. Unong ed impabitar na managsulat na Biblia a si Santiago, say kasalanan a singa say pikakalugoran et kaslakan a nagagawa no say pinonot na sakey et say panggawa ed satan. (Santiago 1:14, 15) Kalkalna et agla manmatoor so mankakasalanan ya asawa ed kapareha to, ya akisipanan toy legay-bilay a panagmatoor. Inkuan nen Jesus: “Nadngelan yo a nikuan, Agka mikalugoran ed agmo asawa. Balet kuan ko ed sikayo, a balang sakey ya onlimgis ed sakey a bii ed pangagum to, akilawanan la ed sikato diad puso to.”​—Mateo 5:27, 28.

9. Anto so makabat a simbawa ed Uliran 5:18-20?

⁹ Makabat tan matoor sirin so kurang ya impaseseg na libroy Uliran: “Say subol mo nabendisyonan komon, tan manliket ka ed asawa na inkaugaw mo. Singa sakey a maaro ya ulsa a kabatyan tan mapaliket ya ulsa a kabatyan, saray pagew to peselen da ka komon ed saray amin a panaon; tan nasigpot ka komon lawas ed aro to. Ta akin ana’ko et nasigpot ka kasi ed sakey a sankaili a bii, tan sayakupen mo so pagew na sakey a sankaili?”​—Uliran 5:18-20.

Ag-apuradon Mangasawa Odino Miasawa

10. Akin a makabat so pangipanaon ni pian kabaten so labay yon magmaliw ya asawa?

¹⁰ Onlesa iray problema ed panamaley sano say sankapareha et magangganat a mangasawa odino miasawa. Nayarin malangwer nira tan andiay eksperiensya. Odino agda ni kinabat a maong so balang sakey​—saray labay tan agda labay, saray kalat da ed bilay, say pamilyan nanlapuan da. Makabat so pananos, ya ipanaon nin kabaten so labay yon magmaliw ya asawa. Isipen pa si Jacob, say ilalak nen Isaac. Kinaukolan ton pitegeran so magmaliw a katulangan to diad loob na pitoy taon sakbay ton naasawa si Raquel. Mabulbulos ton ginawa itan lapud say nalilikna to et nibase ed peteg ya aro, aliwan ed pisikal ya itsura labat.​—Genesis 29:20-30.

11. (a) Anto so pantetekepen ed loob na panamaley? (b) Akin ya importante so makabat a pangusar ed panagsalita diad loob na panamaley?

¹¹ Say panangasawa et aliwa lambengat a romantikon relasyon. Say nantekep ed loob na panamaley et duaran too a nanlapud mandumaan a pamilya, mandumaan a personalidad, emosyon, tan mabetbet et nandumaan ya edukasyon. No maminsan et pantekep itan na duaran kultura tan duara ni ingen a lenguahe. Nilikud ed saray asalambit la, satan so pantekep na duaran too a walaan na mandumaan ya opinyon ed amin a klase na bengatla. Satan a duaran opinyon so talagan kabiangan la na impankasakey ed panamaley. Saratan so nayarin naynay a nibesngaw ed makritiko tan mareklamon paraan, odino nayari met a diad makapaseseg tan makapabiskeg a paraan. On, diad panagsalita tayo et napasakitan odino napabiskeg so kapareha tayo. Say agnakontrol a panagsalita so mangapektan maong ed panamaley.​—Uliran 12:18; 15:1, 2; 16:24; 21:9; 31:26.

12, 13. Anto so nipaseseg a realistikon panmoria ed panangasawa?

¹² Makabat sirin a kabaten nin maong so magmaliw a kapareha. Oniay aminsan ya inkuan na eksperiensyado lan Kristianon agin bii: “Sano  oobserbaan mo so labay mon piasawaan, isipen so manga samploran manunan kakaukolanen a labay mon nanengneng ed sikato. No pitora labat so naimanom, tepetan moy inkasika, ‘Mabulos ko kasin ibaliwala so taloran kakaukolanen ya agko anengneng ed sikato? Sarag ko kasin anosan iratan a kakulangan diad inagew-agew?’ No walaray panduaruwam, mannonot ka nin maong.” Siempre, nakaukolan yo so magmaliw a realistiko. No labay yoy mangasawa odino miasawa, nonoten ya agkayon balot makaromog na naspot a kapareha. Balet ontan yo met, ya aliwa kayon naspot a kapareha ed naasawa odino piasawaan yo!​—Lucas 6:41.

¹³ Say panangasawa so mangilalanor ed panagsakripisyo. Impabitar nen Pablo itan sanen inkuan ton: “Labay ko komon a bulos kayo ed saray kapagaan. Say ag-angasawa pampagaan to so saray kien na Katawan, no panon kasi pamalike’to ed Katawan: Balet say angasawa pampagaan to so saray kayarian na mundo, no panon kasi pamalike’to ed asawa to. Tan wala met so pandumaan na bii ya akiasawa tan say marikit. Say agni akiasawa pampagaan to so saray kayarian na Katawan, ta pian nayarian to so onsanta ed laman tan espiritu met: et say akiasawa pampagaan to so saray kayarian na mundo, no panon kasi pamalike’to ed asawa to.”​—1 Corinto 7:32-34.

No Akin a Nabubuyak so Arum a Panamaley

14, 15. Antoray pansesengegan na ileletey na relasyon na sanasawa?

¹⁴ Sakey a Kristianon bii so agano nin akaeksperiensya ed makapaermen ya epekto na diborsyo sanen sikatoy tinaynan na asawa to kayari na 12 taon lan panamaley pian mirelasyon ed sananey a bii. Walara kasi naimano ton sintomas sakbay na impandiborsyo ra? Oniay insalaysay to: “Asabi to so punto ya agla manpipikasi. Ataptapew iray baraan to no sikatoy ag-onatendi ed saray Makristianon pantitipon tan no agmanpulong. Ibabaga ton sikatoy okupadon maong odino naknaksawan kanian anggapoy panaon to ed siak. Agto ak kakatongtongen. Agto la itotongtong ed siak iray maespiritual a bengatla. Makapaermen ta ontan so nagmaliwan to. Aliwa lan sikato imay laki ya akiasawaan ko.”

¹⁵ Ibabaga na arum a naimano ra so mipadparan pakabidbiran, a mangilaktip ed panamaulyan la’d personal a panagaral na Biblia, pikakasi, odino iyaatendi ed Makristiano iran pantitipon. Diad arum a salita, inabuloyan na dakel ya indibidual ya anaynan ed kaasawaan da ya onletey so relasyon da ed si Jehova. Bilang resulta, binmuragas so maespiritual a panmoria ra. Aliwa lan mabilay a Dios so pakamoria ra ed si Jehova. Say insipan a balon mundo na inkatunong et aliwa lan tudtua ed sikara. Diad arum a kipapasen, sayan ileletey ed espiritualidad so wala la anggan sanen agni akirelasyon ed arum so agmatoor ya asawa.​—Hebreos 10:38, 39; 11:6; 2 Pedro 3:13, 14.

16. Anto so mamaelet ed panamaley?

¹⁶ Diad pidumaan, ibabaga na sakey a malikeliket a sanasawa a maaligwas so panamaley da lapud mabiskeg so siglaotan da ed espiritual. Sankaiba ira a manpipikasi tan manaaral. Oniay inkuan na asawan laki: “Babasaen min dua so Biblia. Sankaiba kamin ompapaway ed panagpulong. Panggagayagaan min dua a gawaen iray bengatla.” Malinlinew so leksion: Say pamasiansia ed maong a relasyon ed si Jehova so makatulong na baleg pian onelet so panamaley.

Magmaliw a Realistiko tan Mitalosan

17. (a) Anto so duaran bengatla a makatulong ed iyaligwas na panamaley? (b) Panon a deneskribe nen Pablo so Makristianon aro?

¹⁷ Wala ni so duaran bengatla a makatulong ed iyaligwas na panamaley: say Makristianon aro tan pitatalosan. Sano akapanggustoan so duaran too, walay tendensia ya ibaliwala da iray kakapuyan na sakey tan sakey. Say sankapareha so onloob ed panamaley a walaan na alablabas iran iilaloan, a nayarin nibase ed romantikon nobela ya abasa ra odino abantayan da a pelikula. Balet diad kaunoran et kaukolan lan arapen na sanasawa so peteg a kipapasen. Insan say angkelag iran kakapuyan odino agtanto makaingongot iran ugali so magmaliw lan angkabaleg a problema. No nagawa itan, nakaukolan ya ipatnag na saray Kristiano so bunga na espiritu, a say sakey ya  aspekto na satan et aro. (Galacia 5:22, 23) On, say aro so mabisbiskeg​—aliwan say romantikon aro noagta say Makristianon aro. Oniay impaneskribe nen Pablo ed satan a Makristianon aro: “Say aro manangitepel, tan mauyamo; . . . agto anapen so kien to, agmapasnok, agmanisip na mauges. . . . Amin itepel to, amin sisiaen to, amin ilaloan to, amin sungdoan to.” (1 Corinto 13:4-7) Malinew, say puron aro so mananos ed agmarakep ya epekto na saray kaleteyan na too. Diad tua et ag-itan manaanap na inkayadyari.​—Uliran 10:12.

18. Panon a napaelet na pitatalosan so sakey a relasyon?

¹⁸ Importante met so pitatalosan. Anggan panon lay kabayag dan sanasawa, sikara so nepeg a mantongtong tan ontalineng a maong ed balang sakey. Oniay imbaga na sakey ya asawan laki: “Bulos min ibabalikas iray liknaan mi balet diad makaaron paraan.” Diad panamegley na kipasal, naaralan na asawan laki odino bii so ondengel ed aliwa labat lan say ibabalikas noagta ontan met ed say agnibalikas na kapareha. Diad arum a salita, legan na ilalabas na saray taon, naaralan na maliket a sanasawa a tebeken iray agnibalikas a walad kanonotan odino agnipatnag iran liknaan. Imbaga na arum a kaasawaan a bibii a say asawa ra et agtalaga ondedengel ed sikara. Manrereklamo met so arum ya asawan lalaki a say panaon a labalabay a pitongtong na asawa ra et aliwan kombenientin tuloy. Say pitatalosan so mangilalanor ed panangabagey tan pakatalos. Talagan makagunggona so epektibon pitatalosan parad asawan laki tan bii.​—Santiago 1:19.

19. (a) Akin a mairap so ikerew na dispensa? (b) Anto so mamakiwas ed sikatayo pian onkerew na dispensa?

¹⁹ Say pitatalosan so mangilaktip no maminsan ed ikerew na dispensa. Aliwan naynay a mainomay itan. Nakaukolan so kapaabebaan pian aksobien iray inkalingoan. Ingen, balbaleg so nitulong na satan diad panamaley! Say masimoon ya ikerew na dispensa so mamaandi ed posiblin pansangsangan tan mangilukas ed peteg a panamerdona tan solusyon ed problema. Oniay inkuan nen Pablo: “Mantetepelan so sakey tan sakey, tan manpeperdonaan so balang sakey, no say siopaman a too wala so pangidalman to ed siopaman; unong ed impamerdona na Katawan ed sikayo, ontan met so gawaen yo: Tan lalo la ed saraya ya amin a bengatla ikawes yo so aro, a sikato so singer yo ed inkayadyari.”​—Colosas 3:13, 14.

20. Panon so nepeg a pantrato na sakey a Kristiano ed asawa to diad pribado tan diad imaton na arum?

 ²⁰ Importante met ed panamaley so pantulongan na balang sakey. Nepeg a manmatalek so asawan laki tan bii ed balang sakey, a manilalo ira ed sakey tan sakey. Agbalot nepeg a melmelagen odino diad arum iran paraan et pakapuyen so dilin-kompiyansa na sakey. Maaro tayon komendaan iray kaasawaan tayo; agtayo ra maruksan krikritikoen. (Uliran 31:28b) Maseguron agtayo ira labay a pabandayen diad panamegley na makulangkulang tan palpalaran iran panaglurey. (Colosas 4:6) Ombiskeg so ontan a pantulongan ed sakey tan sakey diad naynay a pangipalikna na panangaro. Say pamuyok odino maulimek a pangibalikas na panangaro so nayarin mangibagay: “Inar-aro ta ka ni. Maliket ak ta kaiba ta ka.” Saraya so arum ed saray bengatlan makaapekto ed sakey a relasyon tan makatulong ed italona na panamaley ed mundo natan. Wala niray arum, tan say ontumbok ya artikulo so mangitarya na kaaruman a Makasulatan a giya ed no panon a paaligwasen so panamaley. *

[Paimano ed Leksab]

Kasin Nipaliwawa Yo?

• Anto so pigaran sengegan a makaderal ed panamaley?

• Akin ya agmakabat so apuradon pangasawa odino piasawa?

• Panon a naapektoan na espiritualidad so sakey a panamaley?

• Anto iray makatulong pian napaelet so panamaley?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 12]

Say panangasawa et aliwa lambengat a romantikon relasyon

[Saray litrato ed pahina 14]

Say mabiskeg a relasyon ed si Jehova so ontulong ed sanasawa pian ontalona so panamaley da