Saray Pabitar ed Libro na Rut
Say Salita nen Jehova et Mabilay
Saray Pabitar ed Libro na Rut
SAKEY iyan makapaligsay puson drama na katooran na duaran bii. Sakey a salaysay na panamabli ed si Jehova a Dios tan panagmatalek ed uksoyan to. Istoryan mangipapabitar ed pirmin interes nen Jehova ed poli a panlapuan na Mesias. Sakey a makatenyeg-puson istorya na liket tan ermen na pamilya. Saya so libro na Biblia a Rut, balet dakel niray kaaruman ya aspekto na satan.
Saknapen na libro na Rut so ngalngalin 11 a taon “dia ed saray agew nen saray ukom [et] nan-ukom” tekep na inkatunong diad Israel. (Rut 1:1) Nayarin saray inkurit ya ebento so agawa diad kagapoy panaon na saray Ukom, lapud say akankien na alog a si Boaz, a sakey ed saray karakter na sayan tudtuan drama, so anak nen Rahab a kapanaonan nen Josue. (Josue 2:1, 2; Rut 2:1; Mateo 1:5) Mapatnag a say angisulat ed sayan istorya et si propetan Samuel nen 1090 K.K.P. Saya so alenleneg a libro ed Biblia ya inngaran ed aliwan Israelita a bii. Say mensahe na saya et “mabilay tan mabiskeg.”—Hebreos 4:12.
“ANGGAN INER A LAEN MO, ONLA AK”
Sanen akasabi si Noemi tan Rut ed Betlehem, sikaray piimano na amin. “Saya [ta] si Noemi?” so pitepet na bibii a taga ed saman a baley ed samay mas maedad. Kanian, inmebat si Noemi a kuan ton: “Agyo ak tatawagen na Noemi, tawagen yo ak na Maria; ta say Makapanyarin-amin nanagamil na ampaipait ed siak. Pinmaway ak a napno, et si Jehova impawil to ak ed abung a paoypaoy.”—Rut 1:19-21.
Sanen say eras ed Israel so anagdag ed pamilya to ed Betlehem ya onalis ed dalin na Moab, si Noemi so nibagan “napno” lapud sikatoy walaay asawa tan duaran anak a lalaki. Balet, asabi panaon a sanen sikara lay manaayam ed Moab, say asawa ton si Elimelec so inatey. Diad saginonor et inasawa na duaran anak ton lalaki iray Moabitan bibii a di Orpa tan Rut. Kalabas na manga samploy taon, inatey iyan duaran anak a lalaki ya ag-anggan akapanilalak, kanian begtebegtew ya ataynanan so taloran bibii. Sanen say katulangan a bii, a si Noemi, so nandesidin ompawil la’d Juda, akila ed sikato iray abalo na anak to. Nen wala la ra’d dalan, dadagdagen nen Noemi iray manugang to ya ompawil la ed Moab tan miasawa lamet ed saray kabaleyan da. Inmabuloy si Orpa. Balet, si Rut so ag-anaynan ed si Noemi, a kuan ton: “Anggan iner a laen mo, onla ak; tan iner a tundaan mo, ontunda ak; say baley mo sikato so baley ko tan say Dios mo, Dios ko.”—Rut 1:16.
Akasabi so duaran balo, si Noemi tan Rut, ed Betlehem diad kagapo na panagani na sebada. Diad impanumbok ed probisyon na Ganggan na Dios, si Rut so akitudtor ed alog a nibanan kien na kanayon nen Elimelec—say maedad lan Judio a manngaran na Boaz. Agamoran nen Rut so pabor nen Boaz tan nantultuloy a nantudtor ed alog to “angga ed inkasumpal na panagani ed sebada tan panagani ed trigo.”—Rut 2:23.
Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:
1:8—Akin ya imbaga nen Noemi ed saray manugang to ya ompawil la so “balang sakey . . . ed abung nen ina to” imbes ya abung na kaamaan da? Ag-asalambit no kasin mabilay ni so ama nen Orpa ed saman a panaon. Balet, say ama nen Rut so mabilay ni. (Rut 2:11) Anggaman ontan, siansian tinukoy nen Noemi so abung na ina, a nayarin inisip ton say panalambit ed ina ra so mangipanonot ed tambayon niiter na panangaro na ina. Saya so makaligliwa ed sarayan anak a naeermenan a tuloy ed panaynan ed inad-aro ran katulangan. Nayarin labay met nen Noemi ya ipaimano a maligen lan akaletneg so ayaman na kainaan di Rut tan Orpa, bangta sikato et andi ni.
1:13, 21—Kasin si Jehova so lapuan na agaylay pait a bilay tan trahedyan asagmak nen Noemi? Andi, tan agtinetel nen Noemi so Dios ed antokaman a gawan-mauges. Balet, nisengeg ed amin a trahedyan asagmak to, say abaloan to et sumpa ed sikato si Jehova. Mapalaloy sakit na liknaan tan inkadismaya to. Niarum ni, diad saraman a panaon et ipapasen so bunga na eges bilang bendisyon tan say inkalepes et sakey ya ayew. Nayarin liknaen nen Noemi a makatunongan labat ya isipen ton sikatoy impaabeba nen Jehova, lapud ta anggapo la lanti apo to, inatey ni so duaran anak to.
2:12—Anton “nasnaspot a gunggona” so agamoran nen Rut ed si Jehova? Awalaan si Rut na anak a laki tan agamoran to so pribilehyon magmaliw a kabiangan na sankaimportantian ed awaran a linya na kapolian—say panlapuan nen Jesu-Kristo.—Rut 4:13-17; Mateo 1:5, 16.
Saray Leksion Parad Sikatayo:
1:8; 2:20. Anggaman ed saray naeksperiensya ton trahedya, apansiansia nen Noemi so panagmatalek ed maaron panangasi nen Jehova. Nepeg ya ontan itayo met, nagkalautla sano pirmin nasusubok.
1:9. Nepeg a say ayaman so aliwa labat a pasen a panganan tan panugipan na saray membro na pamilya. Satan so nepeg a mareen a pasen a painawaan tan pakaligliwaan.
1:14-16. Si Orpa so “pinmawil ed baley to, tan diad dios to.” Agbalet itan ginawa nen Rut. Tinaynan to so inawa tan seguridad ed dilin baley to tan nansiansian matoor ed si Jehova. Say pamayubo ed matoor ya aro ed Dios tan say pangipatnag ed dilin-panagsakripisyo so ontulong a manalimbeng ed sikatayo pian agnadaeg na sinisiblet iran pilalek tan ‘onsener ed pakabalangan.’—Hebreos 10:39.
2:2. Kinaliktan nen Rut ya usaren so probisyon a pantudtor na saray sankaili tan duruka. Sikatoy mapaabeba a too. Nepeg a say pobrin Kristiano so agkomon mapaatagey a mangawat ed maaron tulong na saray kaparan mananisia odino ed antokaman a tulong na gobierno a kualipikaan to.
2:7. Anggaman kanepegan to so mantudtor, si Rut so nampatanir ni. (Levitico 19:9, 10) Tanda iya na kauyamoan to. Maabig no ‘anapen tayo so kauyamoan,’ lapud “saray mauyamo tawiren da naani dalin, tan manliket ira a dili ed inkadaakan na kareenan.”—Sofonias 2:3; Salmo 37:11.
2:11. Pinaneknekan nen Rut ed si Noemi a sikatoy mas ni nen say sakey a kanayon. Sikatoy sakey a tuan kaaro. (Uliran 17:17) Malet so impankaaro ra lapud niletneg itan ed saray kalidad a singa say aro, katooran, pililikna, kaabigan, tan dilin-panagsakripisyo. Say nagkalalon importante et base itan ed espiritualidad da—say pilalek dan manlingkor ed si Jehova tan makapilimog ed saray mandadayew ed sikato. Walaan itayo met na maabig iran pankanawnawa a bayuboan so masimoon a pikakaaro ed saray tuan managdayew.
2:15-17. Anggan sanen tinulongan nen Boaz si Rut pian nalemewan ed kimey to, sikato so “nantudtor dia ed uma angga ed ngarem.” Makulin komikimey si Rut. Saray Kristiano so nepeg a kabkabat met ed pagmaliw dan makulin komikimey.
2:19-22. Nanliketan di Noemi tan Rut so maabig a pantotongtong diad labi, ya interesado so mas maedad la ed kimkimey na yugtan tan ag-ira masuyat a mangibalikas ed nonot tan liknaan da. Agta ontan met komon diad Kristianon pamilya?
2:22, 23. Aliwan singa si Dina, ya anak nen Jacob, nanggunaetan nen Rut so milimog ed saray mandadayew ed si Jehova. Agaylan abig ya ehemplo parad sikatayo!—Genesis 34:1, 2; 1 Corinto 15:33.
SI NOEMI SO “NAPNO”
Akulaw lay Noemi pian makapananak ni. Kanian binilin toy Rut ya onsandi ed sikato a miasawa panamegley na panondon, odino piasawa ed bayaw. Tinulok nen Rut si Noemi tan kinerew to ed si Boaz a magmaliw a mananondon. Si Boaz so mabulos ya ontulok. Balet, wala ni mas asingger a kanayon a kaukolan ya ikdan ni na pankanawnawa.
Inareglon tampol nen Boaz so pamaakaran. Tampol, diad kaimbuasan, sikatoy anawag na samploran mamasiken ed Betlehem pian miarap ed kanayon pian amtaen no onlabay a manondon. Ag-inmabuloy so laki. Kanian, si Boaz so inmakton mananondon tan inasawa to si Rut. Diad impan-among da et awalaan ira na anak, si Obed a laki nen Arin David. Inkuan natan na saray bibii diad Betlehem ed si Noemi: “Bendito si Jehova . . . Sikato so mangyoli ed sika na bilay, tan mantagano ed inkaakulaw mo; ta say manugang mo, a sikato so mangaro ed sika, a sikato so magmaong ed sika nen say pitoran anak a lalaki, nananak ed sikato.” (Rut 4:14, 15) Say bii a pinmawil ed Betlehem a “paoypaoy” so “napno” lamet!—Rut 1:21.
Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:
3:11—Panon ya awalaan si Rut na reputasyon bilang “magalang [odino ekselente] a bii”? Aliwan say “nanengneng ed inkalapir-lapir na buek” odino “pangikanay alahas a balitok, tan karakpan na kawes” so sengegan na pandinayew na arum ed si Rut. Noagta, say “niamot a too na puso”—say katooran tan panangaro to, say inkamapaabeba tan inkauyamo to, say inkakuli tan dilin-panagsakripisyo to. Siopaman a matakot ed Dios a bii a manpilalek a nawalaan na reputasyon a singa ed si Rut so nepeg a mamayubo ed sarayan kalidad.—1 Pedro 3:3, 4; Uliran 31:28-31.
3:14—Akin ya amalbangon a binmangon si Rut tan si Boaz? Aliwan lapud walay agawan imoral diad samay labi tan labay dan iyamot itan. Say ginawa nen Rut ed saman a labi so mapatnag a mitunosan ed kustombre na saray bibii a manaanap ed kanepegan dan piasawa ed bayaw. Mitunosan ed bilin nen Noemi so ginawa to. Sakey ni, malinew ed ebat nen Boaz ya anggapoy anengneng ton makapuy ed ginawa nen Rut. (Rut 3:2-13) Nayarin asakbay a binmangon si Rut tan Boaz pian napaliisay pangitalabutob ed sikara na arum.
3:15—Antoy kabaliksan na impangiter nen Boaz ed si Rut na anemiran kasukat a sebada? Nayarin ipapanengneng na saya a no panon a say anemiran agew na pantrabaho et tumbokan na agew na pampainawa, say agew na painawa nen Rut et magano la. Seguroen nen Boaz a si Rut et nawalaan na “painawa” diad abung na masiken to. (Rut 1:9; 3:1) Odino nayarin anemiran kasukat labat a sebada so sarag ya agtoen nen Rut.
3:16—Akin ya intepet nen Noemi ed si Rut a: “[Siopa] ka, ana’ko?” Agto ta abidbir so manugang to? Posiblin ontan, ta nayarin ambilunget ni sanen akapawil si Rut ed si Noemi. Balet, nayari met a say kabaliksan na satan a tepet et kokomustaen nen Noemi so posiblin balon pakabidbiran nen Rut a mitunosan ed impakadondon ed sikato.
4:6—Panon a “naderal” na mananondon so tawir to diad gawaen ton panondon? Unona, no say sakey a mankukuranges et ilako toy tawir ton dalin, kaukolan a saliwen itan na mananondon diad presyo a nadetermina ed karakel na nakekeraan a taon anggad onsublay a Jubileo. (Levitico 25:25-27) No saliwen to itan, nabawasan so kayamanan to. Sakey ni, no mananak si Rut, satan ya anak a laki so manawir ed sinaliw ya alog, imbes a saray kaplesan a sankaasinggeran a kakanayon na mananondon.
Saray Leksion Parad Sikatayo:
3:12; 4:1-6. Maal-alwar a tinumbok nen Boaz so uksoyan nen Jehova. Kasin maptek tayon tutumboken iray teokratikon pananontonan?—1 Corinto 14:40.
3:18. Nampiyaan nen Noemi si Boaz. Agta ontan met so nepeg a pampiya tayo ed saray matoor a kapananisiaan tayo? Mabulos si Rut ya ontumbok ed uksoyan a miasawa-ed-bayaw, ed samay lakin agto kabat tan ag-asalambit so ngaran to ed Biblia. (Rut 4:1) Akin? Lapud sikatoy nanmatalek ed uksoyan na Dios. Walaan itayo met kasi na ontan a panagmatalek? Alimbawa, no plaplanoen tayo so mangasawa odino miasawa, kasin tutuloken tayo so simbawa a mangasawa odino miasawa “dia ed linawa na Katawan lambengat”?—1 Corinto 7:39.
4:13-16. Anggaman sakey a Moabita tan datin manlilingkor ed dios a Cemos, agaylan pribilehyo so agamoran nen Rut! Iyiilustra na saya so prinsipyo ya “aliwa a kien na manlabay, anggan say ombatik, noag say Dios a wala so panangasi.”—Roma 9:16.
‘Itandoro Ka na Dios ed Manepeg a Panaon’
Ililitrato na libro na Rut si Jehova bilang Dios na maaron-kaabigan, ya ontutulong ed saray matoor a lingkor to. (2 Awaran 16:9) No molimolien tayo no panon ya abendisyonan si Rut, natebek tayo so kablian na panmatalek ed Dios tekep na mapekder a pananisia, a sigpot a manisian “sikato so niiyan a mananumang ed saray mananap ed Sikato.”—Hebreos 11:6.
Si Rut, Noemi, tan Boaz so sigpot a nanmatalek ed uksoyan nen Jehova, tan maabig so nansumpalan da. Ontan met, “amta tayo ya ami ganagana mankakasakey ira a mankimey ed pamaabig ed saray mangaro ed Dios, a salanti, dia ed saray natawag unong na getma to.” (Roma 8:28) Iyaplika tayo sirin so simbawa nen apostol Pablo: “Mangabeba kayo sirin ed silong na makapanyarin limay Dios, pian itandoro to kayo ed kanepegan a panaon; imatalek yo ya amin ed sikato so kapagaan yo; ta sikato asikasoen to kayo.”—1 Pedro 5:6, 7.
[Litrato ed pahina 26]
Amta yo ta no akin ya ag-inkaindan nen Rut si Noemi?
[Litrato ed pahina 27]
Panon ya awalaan si Rut na reputasyon bilang “magalang a bii”?
[Litrato ed pahina 28]
Anto so “nasnaspot a gunggona” nen Rut ed si Jehova?