Kikioli​—Makapaliket ya Ilalo

DAKDAKEL a totoo so manisia ed kikioli. Say Koran, a sagradon libro na Islam, so walaan na interon kapitulo nipaakar ed kikioli. Oniay kabiangan na ibabaga na Surah 75: “Sambaan ko dia ed Agew na Kikioli . . . Kasin iisipen na too ya Agtayo nayarian a tuopen iray pukel to? . . . Itetepet to: ‘Kapigan so Agew na Kikioli?’ Agta Sikato, (lanlamang), so walaan na pakayarin mamilay ed inaatey?”​—Surah 75:1-6, 40.

Ibabaga na The New Encyclopædia Britannica a “say Zoroastrianismo so mangibabangat ed doktrinan sigpot lan pakadaeg ed Kaugsan, inkalapagan a kikioli, Unor a Panangukom, tan say kipawil na alinisan a mundo ed saray matunong.”

Uukeran na Encyclopaedia Judaica so kikioli bilang “say sisiaen a saray inaatey et ombilay lamet a walaan na apasimbalon laman tan manayam lamet diad dalin.” Imbaga met na satan lanlamang a reperensya a makapawetwet so sisiaen ya aawaten na Judaismo a say too et walaan na ag-ompatey a kamarerwa. Oniay inaksobi na satan: “Talagan mankontraan so duaran sisiaen a kikioli tan kamarerwa ya ag-ompatey.”

Ibabangat na Hinduismo a say too et maminpigapigan ondalan ed kianak odino reinkarnasyon. No tua iya, say too so nepeg a walaan na kamarerwa a mantultuloy a manbilay kayarin ompatey. Oniay ibabaga na sagradon libro na Hindu a Bhagavad Gita: “Samay kabiangan a walad loob na interon laman so agnaderal. Anggapo so makayarin maneral ed ag-ompatey a kamarerwa.”

Midumaan so Budismo ed Hinduismo lapud ipupulisay na satan a wala so ag-ompatey a kamarerwa. Balet natan et dakel lan Buddhista diad Arawin Bukig so manisia a wala so ag-ompatey a kamarerwa ya onaalis-alis. *

Pakawewetwet Nipaakar ed Bangat a Kikioli

Saray seremonya ed ponpon diad Kakristianoan so mabetbet a namparan manutukoy ed kamarerwa a mantultuloy a manbibilay kayari patey tan ed kikioli. Alimbawa, onia iray salitan kaslakan a sasalambiten na saray parin Anglikano: “Lapud linawa na Makapanyarin-amin a Dios unong ed baleg a panangasi to a bawien so kamarerwa na inatey a pinablin agi tayo, tabonan tayo sirin so laman to diad dalin; dalin ed dalin, dapol ed dapol, dabok ed dabok; a walaan na seguradon ilalo a Kioli ed maandon bilay, diad panamegley na Katawan tayon Jesu-Kristo.”​—The Book of Common Prayer.

Sarayan balikas so nayarin mamakiwas ed sakey a manumameng no kasin ibabangat na Biblia so kikioli odino say doktrinan ag-ompatey a kamarerwa. Balet, imanoen so inkomento  na Pranses a Protestanti a si Propesor Oscar Cullmann. Oniay insulat to diad libro ton Immortality of the Soul or Resurrection of the Dead?: “Balbaleg so pandumaan na ilalo na saray Kristiano a kioli na inaatey tan say pananisia na Griego ed ag-ompatey a kamarerwa. . . . Anggaman diad saginonor et impansiglaotan na Inkakristiano iyan duaran sisiaen, tan sigpot ya agla napambiigan iratan na ordinaryon Kristiano natan, anggapoy nibaraan ko pian iyamot so bengatlan ipapasen ko tan ontan met na karaklan ya iskolar a katuaan. . . . Say manunan manitibukel ed Balon Sipan et say pananisia ed kikioli. . . . Say mismon too, a talagan inatey la, so paolien ed bilay panamegley na balon pamalsa na Dios.”

Agpankelawan sirin no akin a nawewetwet so kaslakan a totoo nipaakar ed ipapatey tan ed kikioli. Pian nalinewan itan, kaukolan ya ontupleg itayo ed Biblia, a ditan so kawalaan na saray katuaan ya imparungtal na Amalsa ed too, si Jehova a Dios. Say Biblia so walaan na pigaran salaysay nipaakar ed kikioli. Usisaen tayo pa so apatira ed saratan tan konsideraen tayo no anto so ipaparungtal na saratan.

‘Inawat na Saray Bibii so Inaatey Da Lapud Inkioli ed Bilay’

Diad sulat nen apostol Pablo ed saray Judion nagmaliw a Kristiano, inkuan to a saray bibiin walaan na pananisia et “inawat da so saray inaatey da lapu ed inkioli ed bilay.” (Hebreos 11:35) Say sakey ed saratan a bibii et manaayam ed Zarepta, a baley ed Fenicia ya asingger ed Sidon diad Baybay na Mediteraneo. Sikatoy sakey a balo a mabulos ya amarawes ed propeta na Dios a si Elias tan intaryaan to na tagano anggaman pirmi so eras ed saman a panaon. Makapaermen ta say anak a laki na sayan bii et nan-inagem tan inatey. Sikatoy insegep a tampol nen propeta Elias ed silir a panaayaman to insan akikasi ed si Jehova ya ipawil so bilay na ugaw. Agawa so sakey a milagro, tan say ugaw et “binmilay.” Sikatoy inyawat nen Elias ed ina to tan inkuan to: “Nengnengen mo, say anak mo mabilay.” Anto so reaksion na bii? Sikatoy malikeliket ya angikuan: “Natan amtak a sika so laki na Dios, tan say salita nen Jehova diad sangim sikato so tua.”​—1 Arari 17:22-24.

Diad ngalngalin 100 a kilometro ed abalaten na Zarepta et manaayam so sakey a mabunlok a sanasawa ya angasikaso ed kasalat nen Elias a si propetan Eliseo. Kabkabat a tuloy so asawan bii diad baley to a Sunem. Nampaknaan dan sanasawa ya itaryaan si Eliseo na sakey a silir diad tagey na abung da. Anggaman ontan, maer-ermen ira lapud andian ira na anak, balet ta asalatan itan na liket sanen say bii et angiyanak na sakey ya ugaw a laki. Legan ya ombabaleg so ugaw, sikatoy mabetbet a mimila ed saray manag-ani pian ibaan so ama to diad alog. Sakey ya agew et biglan agawa so trahedya. Say ugaw so manugaog lapud sakit na ulo to. Sikatoy insempet a tampol na aripen ed abung da. Inakwal nen ina to, balet ta sikatoy nampanabos la ya anggad inatey. Denesidi na maer-ermen ya ina a patulongan ed si Eliseo. Sikatoy nambaroy a kaiba so sakey ya aripen diad amianen-sagur a mamaarap ed Palandey na Carmelo, a kawalaan nen Eliseo.

Kinmiwas so propeta tan pinauna to so katambayan ton si Gehazi, tan anengneng to ya inatey lan talaga so ugaw. Tinmumbok si Eliseo  tan say bii, balet anto so agawa sanen akasabi ra ed Sunem? Oniay inkuan na salaysay diad 2 Arari 4:32-37: “Sanen si Eliseo sinmabi ed abung, nia, say ugaw inatey, tan imparukol ed dukolan to. Kanian linmoob, tan inkapo’to so pinto ed sikara a dua, tan akikasi ed Jehova. Et sinmegep, tan tinmikleb ed tapew na ugaw, tan inyan to so sangi to ed tapew na sangi to, tan saray lima to ed tapew na saray lima to: et inmunat ed tapew to; et say laman na ugaw pinmetang. Diad saman pinmawil, tan nanakar ed abung ya aminsan dia tan diman: et sinmegep, tan inmunat ed tapew to: et say ugaw binmasis ed aminpito a danay, tan say ugaw inmurika’to so saray mata to. Et tinawag to si [Gehazi], tan inkuan to, Tawagen mo so saya a Sunamita. Dia ed ontan sikato so tinawag to. Et sanen sinmabi ed sikato, inkuan to, Alaen mo so anak mo. Diad saman linmoob, tan tinmikleb ed saray sali to, tan dinmakmomo ed dalin; et inala to so anak to, tan pinmaway.”

Singa samay balo ed Zarepta, binidbir na Sunamita a say agawa et resulta na pakapanyari na Dios. Aliketan a maong iyan duaran bibii sanen binilay na Dios so inad-aro ran ananak.

Saray Impamaoli Legan na Ministeryo nen Jesus

Manga 900 a taon ed saginonor, walay agawan impamaoli diad asingger ed amianen na Sunem diad paway na syudad na Nain. Legan a manbabaroy si Jesu-Kristo tan saray babangatan to a nanlapud Capernaum tan magano lan onloob ed wangalan na Nain, nabet da so sakey a tulor, tan anengneng nen Jesus so sakey a balon bii ya inateyan na alenleneg ya anak a laki. Inkuan nen Jesus a sikatoy agla mannangis. Indeskribe nen Lucas, a sakey a doktor, so tinmumbok ya agawa: “Et inmasingger [si Jesus] tan diniwi’to so lungon [odino, say angikargaan ed inatey], tan saray nanawit tinmunda ra. Et inkuan to, Balolaki, kuan ko ed sika, Bangon ka. Et samay inatey, binmangon, et ginmapo a nansalita. Et inyawa’to ed kinen ina to.” (Lucas 7:14, 15) Saramay akatasi ed sayan milagro et indayew da so Dios. Kinmayat so balita nipaakar ed impamaoli diad mamaabalaten angga ed Judea tan ed kaliberliber a distrito. Makapainteres ta nadngelan na saray babangatan nen Juan a Managbautismo so milagro tan impakabat da itan ed si Juan. Diad ontan et impaanap to ed sikara si Jesus pian tepeten da no kasin Sikato imay tatalaranan a Mesias. Oniay inkuan nen Jesus ed sikara: “Onla kayo, et ibaga yo ed Juan so saray bengatla ya anengneng tan nadngel yo; saray bulag akanengneng ira, saray piley akaakar ira, saray akating alinisan ira, et saray telek akadngel ira, saray inatey inmoli ra ed bilay, saray duruka wala a nipulong ed sikara so saray maong a balita.”​—Lucas 7:22.

Say sankabantogan ed saray milagron ginawa nen Jesus et say impamaoli to ed maapit a  kaaro ton si Lazaro. Diad sayan kipapasen et atrasadoy insabi nen Jesus diad abung na pamilya. Sanen akasabin siansia si Jesus diad Betania, apat agew lan inatey si Lazaro. Sanen papaekal nen Jesus so akasaran bato diad wangalan na ungib ya angiponponan, ag-onabuloy si Marta a kuan to: “Katawan, natan say bangkay abulok la, ta apat agew lan inatey.” (Juan 11:39) Ingen ta agnaamper so impamaoli anggan nabubulok lay bangkay. Diad impangiganggan nen Jesus, “saman so inatey pinmaway, ya apotipotan so saray lima to tan saray sali to na saray bedber ya abel, tan say lupa to apotipotan na sakey ya ules.” Say inkiwas na kakabusol nen Jesus diad saginonor so mamaneknek a talagan si Lazaro imay inmolin binmilay.​—Juan 11:43, 44; 12:1, 9-11.

Anto so konklusyon tayo ed sayan apatiran salaysay na impamaoli? Say kada pinaoli et sikato lanlamang imay dati. Amin da so abidbir na totoo, pati saray sankaapitan a kanayon da. Anggapo ed saray apaoli so analambit no antoy agawa legan na aganon impatey da. Anggapo so angibaga a linma ira ed sananey a mundo. Mapatnag ya amin da so binmilay a walaan na mabunigas a laman. Parad sikara, singa ira naugip labat ya agano insan binmangon, unong ed inkuan nen Jesus. (Juan 11:11) Anggaman kuan, diad inlabas na pigaran panaon et inatey lamet so balang sakey ed sikara.

Pikasakey Lamet ed Saray Inad-aro​—Makapaliket ya Ilalo

Ag-abayag kayari na makapaermen ya impatey nen Owen, ya asalambit diad akaunan artikulo, linma so ama to ed abung na kaabay da. Diad tapew na lamisaan et anengneng to so imbitasyon ed paliwawa parad publiko ya inorganisa na saray Tasi nen Jehova. Sikatoy asagyat ed tema na satan ya, “Iner so Kawalaan na Saray Inaatey?” Satan a mismo imay tepet ya uumamengen to. Inatendian to so paliwawa tan akaromog na tuan ligliwa manlapud Biblia. Naaralan to a saray inaatey et agmaniirap. Imbes a maniirap diad impiernon-apoy odino inala na Dios pian magmaliw ya angheles ed tawen, saray inaatey, a pati si Owen, so manaalagar diad lubok anggad isabi na panaon a sikara lay paolien ed bilay.​—Eclesiastes 9:5, 10; Ezequiel 18:4.

Wala ta lay agawan trahedya ed pamilya yo? Kasin panuumamengan mo, a singa say ama nen Owen, no iner lay kawalaan natan na saray inatey ya inad-arom tan no kasin napinengnengan mo ni lamet ira? No ontan, pasesegen mi ka ya aralen iray ibabangat ni na Biblia nipaakar ed kikioli. Nayarin oniay uumamengen mo: ‘Kapigan nagawa so kioli? Siopara so mismon nagunggonaan ed satan?’ Ipangasin basaen iray onggendan ya artikulo a manisingbat ed saratan tan ed arum niran tepet.

[Paimano ed Leksab]

[Litrato ed pahina 5]

Inusar nen Jehova si Eliseo pian paolien so anak a laki na Sunamita

[Litrato ed pahina 5]

Akikasi si Elias ed si Jehova ya ipawil so bilay na ugaw

[Litrato ed pahina 6]

Pinaoli nen Jesus so anak a laki na balo diad Nain

[Litrato ed pahina 7]

Lapud kikioli, saray mankakanayon so makapankakasakey lamet