Say Makaderal ya Epekto na Ipapatey

“ANEM-TAON YA UGAW, NAMBIKKEL.” Sayan makapabigla a paulon-balita et manutukoy ed makapasinagem ya impatey na ugaw nin bii a manngaran na Jackie. Agano nin inatey so nanay to makasengeg ed agla natambal a sakit. Sakbay a manpatalapos ed tren si Jackie, inkuan to ed saray agagi to a labay toy ‘magmaliw ya anghel pian nakaiba toy nanay to.’

Si Ian et 18 años to sanen impaipaliwawa to ed pari ra no akin ya inatey so tatay to ed kanser. Imbaga na pari a maong a too so tatay nen Ian, kanian sikatoy inala na Dios ed tawen. Sanen nadngel itan nen Ian, inkuan to ya agto labay lan kabaten itan a maruksan Dios. Lapud ompatnag ya andian la na kabaliksan so bilay to, denesidi nen Ian a gegemtanen so bilay a puro panliliket. Pian nagegemtan itan, sikatoy naninum na alak, nandruga, tan angagamil na imoralidad. Say bilay to so andian na direksion.

‘Amta na Saray Inaatey ya Ompatey Ira’

Ipapatnag na sayan duaran makapagonigon ya inkagawa a talagan makaderal ed bilay na totoo so ipapatey, nagkalalo la no bigbigla itan. Andi-duaruwa a kabat na amin iyan katuaan a nibalikas diad Biblia: “Saray mabilay amta ra a sikara ompatey ira.” (Eclesiastes 9:5) Balet dakel so mangibabaliwala ed satan a makapasinagem a katuaan. Komusta ka balet? Dakdakel a panaon tan atension so kakaukolanen na bilay kanian nayarin agtayo labay lan isipen so nipaakar ed ipatey tayo, a singano mabaybayag ni itan.

“Tatakotan na maslak a totoo so ipapatey tan agda nononoten itan,” so inkuan na The World Book Encyclopedia. Anggaman kuan, say graben aksidente odino say makapatey a sakit et biglan mamaskar ed sikatayo ya arapen so katuaan na ipapatey. Odino nayarin ipanonot ed sikatayo na ponpon na sakey a kaaro odino kanayon so maermen a pansumpalan na amin a katooan.

Anggaman ontan, mabetbet ya ibabaga na saray miaambegya ya, “Ontan a talaga so bilay.” Tan talagan nagawa itan. Diad tua et singano magangganon onlabas so bilay, ya agmanbayag et sagmaken tayo iray problema ed itatakken. Diad satan a kipapasen et agla manbayag so isabi na ipapatey. Dakdakel so pipoponponan lapud dakdakel so ompapatey ya abayag lan kakaaro. Parad dakel a maedad la, pinonot da so makapagonigon a tepet a, “Kapigan ak met kasi ompatey?”

Say Baleg a Misteryo

Anggaman anggapoy mangibuburi ed katuaan na ipapatey, say nagawa kayari na satan et singa sakey a baleg a misteryo. Say dakel a mansusumlangan ya eksplinasyon so nayarin mangipamoria ed sakey a manduaruwa a saratan et andi-kakanaan a pandedebati ed saray bengatlan ag-amta. Nayarin ibaga na pragmatista (toon walaan na praktikal a kanonotan) a “maminpinsan labat so pambilay,” kanian nepeg to lan panggayagaan so amin a maabig a bengatla anggad nayarian to.

Diad pisunian, agpanisiaan na arum a say ipapatey et kasampotan la na amin a bengatla. Anggaman kuan, agmalinew ed sikara no antoy  nagawa kayari na ipatey. Ipapasen na arum a mantultuloy so bilay diad pasen na magnayon a liket, bangta say arum et iisipen dan manbilay ira lamet diad sakey a panaon ed arapen, a nayarin duma la a too.

Oniay pareparehon itetepet na saray inateyan a kakanayon, “Iner so kawalaan na inaatey? Pigaran taon ed apalabas, saray membro na sakey a football club so mamapaarap ed panggalawan da sanen biglan tinalapos na trak so bus da, ya atulintulin itan diad karsada. Limara ed grupo ra so inatey. Nagmaliw ya aliwan normal so bilay na sakey ya ina manlapu la’d samay agew na impatey na anak to diad saman ya aksidente. Sikatoy nawewetwet no iner kasi so kawalaan na anak to. Mabetbet ya ombibisita ed lubok na anak to tan pigay oras ton kakatongtongen ed maksil a boses. “Agak makapanisia ya anggapo lay nagawa kayari na ipapatey,” so inkuan to, “balet agak segurado.”

Malinew a say awawey tayo nipaakar ed ipapatey so makaapekto ed bilay tayo natan. Lapu ed ikikiwas na totoo ed trahedyan patey, onlelesa so pigaran tepet. Konsideraen pa no panon mon ebatan iratan. Nepeg kasi ya agtayo la nonoten so ipapatey tan nonoten labat la so pambilay? Kasin abuloyan tayon maneral ed bilay tayo so panesesga na ipapatey? Kasin anggapo lay nagawaan na saray maneermen a kakanayon noag say manumameng no iner kasi kawalaan na inatey ya inad-aro ra? Nepeg kasin mansiansian misteryo so ipapatey?