Walaray Gunggona ed Pagmaliw a Matoor

DIAD arum a bansa et labalabay na saray ugugaw a peketan na saray sisipot so lanan kawes na kagalaw da. Saray sisipot so mapekepeket ed lanan abel, tan anggan antoy gawaen na sakey​—balanglan manakar-akar, manbatik-batik, manpagpag, odino manluglugtot​—agnaaknit iray sisipot. Naekal labat iratan no sansasakeyen ya akniten. Panlikliketan itan na saray ugugaw.

Siempre, aliwan amin et malabay a napeketan na sisipot so kawes da, balet pandinayewan da so inkamapeket na saratan. Walaan na ontan a kalidad so sakey a toon matoor. Pansiasiansiaen na toon matoor so magnayon a pirerelasyonan ed arum. Matoor ton susumpalen iray kimey tan obligasyon to ed satan a relasyon anggano naiirapan lapud saray sirkumstansya. Ipapanonot ed sikatayo na salitan “katooran” iray maabig a kalidad a singa say inkamatua, matoor a pananuporta, tan debosyon. Balet, anggaman panliketan mo sano manmatoor ed sika so totoo, kasin determinado kan manmatoor ed arum? No ontan, siopa so nepeg mon panmatooran?

Manunan Nakaukolan so Inkamatoor ed Loob na Panamaley

Diad loob na panamaley et makanakana so katooran, balet makapaermen ta mabetbet ya ag-itan napapatnagan. Say sanasawa a matoor a manusumpal ed sipanan da, salanti, mansiasiansia iran saniba tan kada sakey et mansasagpot parad pankaabigan na sananey, so manggagawa na importantin kundang pian naromog da so liket tan kaligenan. Akin? Lapud pinalsa so totoo a nakaukolan a manmatoor tan panmatooran. Sanen kinasal na Dios si Adan tan Eva diad hardin na Eden, oniay inyabawag To: “Say sakey a laki taynan to so ama to tan ina to, et yamong to so asawa to: et saksakey ira a laman naani.” Onaplika met itan ed asawan bii; kaukolan toy miamong ed asawa to. Say sanasawa so nepeg a magmaliw a matoor tan mantulongan ed sakey tan sakey.​—Genesis 2:24; Mateo 19:3-9.

Siempre, nilibon taon la so linmabas sanen agawa itan. Balet kasin kabaliksan na satan ya agla praktikal so pagmaliw a matoor ed loob na panamaley natan? Maslak et andi so ebat da. Nalmoan na saray managsukimat diad Alemanya ya 80 porsiento so angipasen ya importantin tuloy so inkamatoor ed panamaley. Wala so komaduan impansurbi pian amtaen no antoy manunan labalabay a kalidad ed lalaki tan bibii. Impailista ed sakey a grupo na lalaki so limaran kalidad a manunan papablien da ed bibii, tan angilista met so sakey a grupo na bibii na limaran kalidad a manunan papablien da ed lalaki. Say kalidad a sankamanunaan a papablien na parehon lalaki tan bibii et say katooran.

On, say katooran so kabiangan na malet a pundasyon parad matalonan panamaley. Ingen, unong a naimano tayo diad akaunan artikulo, mas dakel so mangirarayew ed katooran nen say manggagawa ed satan. Alimbawa, say dakdakel a bilang na diborsio ed dakel a dalin et mamapaneknek a kasmak so  ag-inkamatoor. Panon a natalonaan na saray sanasawa iyan kasmak a nagagawa tan panon iran makapanmatoor ed sakey tan sakey?

Magmamaliw a Magnayon so Panamaley Lapud Katooran

Nipatnag so katooran sano say sanasawa et mananap na saray pankanawnawa pian pekderan so debosyon da ed sakey tan sakey. Alimbawa, kaslakan a magmaong so pangibagay “ta” imbes a “ko,” salanti, “kakaaro ta,” “ananak ta,” “ayaman ta,” “saray eksperiensya ta,” tan arum nira. Sano manplaplano tan mandedesisyon so sanasawa​—balanglan nipaakar ed panayaman, pantrabahoan, pamabaleg ed ananak, panliliket, pambakasyon, odino relihyoso iran aktibidad​—nepeg dan ikonsidera so liknaan tan opinyon na kada sakey.​—Uliran 11:14; 15:22.

Nipatnag met so katooran sano ipalikna na sanasawa a nakaukolan tan kalkaliktan da so sakey tan sakey. Nayarin agmaligen so liknaan na sakey sano maap-apit so asawa to ed sakey ya agkapareho ed sekso. Sisimbawaen na Biblia iray lalaki a mansiansia ira ‘ed asawa na inkaugaw da.’ Nepeg ya ag-abuloyan na asawan laki a pilaleken so makapaibeg ya atension na biin agto asawa. Sirin, nepeg a sigpot ton paliisan so agmanepeg a pidedeneng ed sananey a bii. Oniay ipapasakbay na Biblia: “Say makagawa na pikalugoran ed sakey a bii andian na pakatalos: [say] manggawa na satan so mamagbag ed dili a kamarerwa to.” Ontan met ya atagey ya estandarte na katooran so iilaloan ed asawan bii.​—Uliran 5:18; 6:32.

Kasin makagunggona so pagmaliw a matoor ed loob na panamaley? On. Pagmaliwen na satan a malmalet tan magnayon so panamaley, tan kada kapareha et nagunggonaan bilang indibidual. Singa bilang, sano matoor so asawan laki ed obligasyon to parad pankaabigan na asawa to, nawalaan na maligen a liknaan so asawan bii ya ontulong ed sikaton nipatnag iray sankaabigan a kalidad to. Tua met itan ed asawan laki. Say determinasyon na asawan laki a manmatoor ed asawa to et ontulong ed sikaton magmaliw a responsable ed panangiyaplika na matunong iran prinsipyo ed amin ya aspekto na bilay to.

Sano nidunget ed saray subok so sanasawa, say katooran so mamaligen ed liknaan da. Balet, diad panamaley ya agnipapatnag so katooran, mabetbet ya aarapen iray problema panamegley na pansian odino pandiborsio. Lapud satan, imbes a naresolbi iray problema, mabetbet ya onlelesa la ingen iray balon problema. Nen dekada na 1980, walay bantog a fashion consultant a tinaynan to so akulaw to tan pamilya to. Kasin alikna to so liket ed impanbukbukor to? Kalabas na 20 a taon, inaksobi to a lapud intaynan to et sikatoy nagmaliw la ingen a “begtebegtew tan agmaligen so nonot to tan agmakaugip ed labi, a naiiliwan to so pangibagay ‘good night’ ed ananak [to].”

Katooran ed Baetan na Atateng tan Ananak

Sano matoor ed sakey tan sakey so atateng, seguradon naimpluensyaan day ananak da a magmaliw met a matoor. Diad saginonor, say ananak a binmaleg ed matoor tan maaron pamilya  et main-inomay a magmaliw a responsable ed asawa ra ontan met ed atateng da sano maletey la ra lapud itatakken.​—1 Timoteo 5:4, 8.

Siempre, aliwan naynay a saray ateng so onuunan mansakit. No maminsan et say anak so mankaukolan na matoor a panangomponi. Onia so kipapasen di Herbert tan Gertrud​—a pareho ran Tasi nen Jehova​—ed loob na masulok a 40 a taon. Say anak dan si Dietmar, so walaan na sakit a muscular dystrophy manlapu la’d inkianak to. Diad apalabas a pitoy taon sakbay na impatey nen Dietmar nen Nobyembre 2002, sikatoy kinaukolan a komponien tan asikasoen ed agew tan labi. Saray ateng to so maaron angasikaso ed saray pankaukolan to. Sikara ni ingen so angiyan na kagawaan parad panangasikaso na pasyente tan nampasal ira parad satan. Maabig itan ya alimbawa na katooran ed pamilya!

Makana so Katooran ed Pankakaaro

“Makapanliket so sakey a too anggano anggapoy asawa to, balet mairap so manliket no anggapo so kaaro to,” so inkomento nen Birgit. Nayarin mipakna ka ed satan. Wala man so asawam odino anggapo, say katooran na maong a kaaro so mamaliket ed sika tan mamaaligwas na bilay mo. Siempre, no walay asawam, nepeg a sikato so sankaapitan a kaarom.

Say kaaro et aliwa labat a kabat. Nayarin dakel a totoo so kabat tayo​—saray kakaabay, katrabahoan, tan saray totoon sagpaminsan a nakakabat tayo. Say tuan pankakaaro et mankaukolan na panaon, biskeg, tan obligasyon. Pribilehyo so pagmaliw a kaaro na arum. Makagunggona itan, balet walaray responsabilidad.

Nepeg a nawalaan itayo na maabig a komunikasyon ed saray kaaro tayo. Nayarin nagawa itan a sagpaminsan sano walay pankaukolan. “No walay problema min sankaaro, mantatawagan kami ed telepono a maminsan odino mamidua ed sakey simba. Makaligliwan naamtaan a sikatoy naynay ya akaparaan tan mabulos ya ondengel,” so insalaysay nen Birgit. Agmagmaliw a babeng so distansia diad pankakaaro. Anggaman nilibon kilometro so kaarawi na panaayaman nen Gerda ed panaayaman nen Helga, nagmaliw iran maapit a sankaaro ed masulok lan 35 a taon. “Lanang kamin mansusulatan,” so insalaysay nen Gerda, “ya iistoryaen mi iray eksperiensya mi tan dedeskribien mi iray liknaan mi, makapaliket man odino makapaermen. Malikeliket ak sano makaawat ak na sulat nen Helga. Talagan manpaknaan so kanonotan mi.”

Makana so katooran ed pankakaaro. Say agpagmaliw a matoor so maneral ed anggan abaybayag lan relasyon. Kaslakan a makapambagaan so sankaaro na anggan saray sekreton pamaakaran. Nibesngaw na sankakaaro so nalilikna ra ya agnatatakot ompan namelmelag ira odino niwalwal iray sekreto ra. Oniay ibabaga na Biblia: “Say kaaro mangaro ed saray amin a panaon, et say agi nianak nipaakar ed kasumlangan.”​—Uliran 17:17.

Lapud saray kaaro tayo et makaimpluensya ed panagnonot, pakalikna, tan kiwas tayo, importante a sikatayoy mikaaro ed saray totoo a mipara ed sikatayo so paraan na kabibilay da. Alimbawa, seguroen a mikaaro labat ed saray indibidual a mipara ed sika so sisisiaen da, panmoria ra nipaakar ed moral, tan saray estandarte ra nipaakar ed duga tan aliwa. Say ontan a kakaaro so ontulong ed sika a nadampot iray kalat mo. Sakey ni, akin a labayen moy mikaaro ed siopaman ya agmipara ed sika iray estandarte tan moralidad to? Ipapabitar na Biblia so kaimportantian na pamili na suston kakaaro sanen imbaga na satan: “Miulop ka ed saray makabat a totoo, et sika naani makabat; balet say kaiba na saray maatiw manlikna na segsegang.”​—Uliran 13:20.

Naaralan so Pagmaliw a Matoor

Sano aaralen na sakey ya ugaw so pangipeket na saray sisipot ed kawes na arum, seguradon labay to so migalaw a maminpigapiga. Ontan met so nibaga ed sakey a toon matoor. Akin? Lapud no mabetbet tayon ipapatnag so katooran,  main-inomay tayoy magmaliw ya ontan. No masakbay lan naaralan na sakey so magmaliw a matoor ed loob na pamilya, diad saginonor et main-inomay to lay makapikaaro a nibase ed katooran. Nasabi panaon, say ontan a malet tan magnayon a pikakaaro et ontulong ed sikato pian magmaliw a matoor ed asawa to. Ontulong met itan ed sikato pian makapanmatoor diad sankaimportantian ed amin a pikakaaro.

Inkuan nen Jesus a say sankabalgan a ganggan et aroen si Jehova a Dios ed interon puso, kamarerwa, nonot, tan biskeg tayo. (Marcos 12:30) Kabaliksan na saya a nepeg itayon sigpot a manmatoor ed Dios. Daakan a tumang so nagamoran tayo no manmatoor itayo ed si Jehova a Dios. Sikatayo so agton balot saewen odino dismayaen, lapud oniay inkuan to nipaakar ed inkasikato: “Siak matoor ak.” (Jeremias 3:12, NW) On, say panmatoor ed Dios so mangitarok na magnayon iran tumang.​—1 Juan 2:17.

[Blurb ed pahina 6]

Say katooran na maong a kaaro so mamaliket ed sika

[Litrato ed pahina 5]

Aasikasoen na saray matoor a membro na pamilya iray pankaukolan na sakey tan sakey