Kasin Nipasal a Maong so Konsiensiam?

ASALIM ta la ya imbagan, “Diad pakaliknak et aliwan manepeg itan,” odino, “Agko nayarin gawaen so pagagawam ed siak. Pakaliknak et aliwa itan”? Satan so “dikta” na konsiensiam, say akindalem a pakatebek, odino pakalikna, nipaakar ed duga tan aliwa, a mangikatunongan odino mangakusa ed sakey a too. On, nisipor la ed sikatayo so konsiensia.

Anggaman ed arawin kipapasen na too manlapud Dios, kaslakan et nibiig to nin siansia no anto so duga tan aliwa. On, lapud sikato so pinalsa unong ed indengan na Dios, kanian anggan panon et nipatnag to iray maridios a kalidad a singa say kakabatan tan inkatunong. (Genesis 1:26, 27) Nipaakar ed saya, si apostol Pablo so pinuyanan na Dios a mangisulat: “Ta (no saray Gentiles ya anggapo so ganggan da gawaen da ed ugali ra a nianakan so saray onnepeg ed ganggan, saraya sirin anggan anggapo so ganggan, sikara so ganggan ed sikaran dili; dia ed pangipatnag da na gawa na ganggan a nisulat ed kapusoan da, say konsiensia ra so mangiter na pantasi, tan mandadaleman a mantetepelan so kanonotan da).” *​—Roma 2:14, 15.

Sayan nisipor a pakatebek ed moral, ya atawir manlapud inmunan too a si Adan, so onkakana bilang “ganggan,” odino totontonen ed kondukta, ed amin a poli tan nasyonalidad na totoo. Sakey itan ya abilidad pian nasuri tan nahusgaan so inkasikatayon dili. (Roma 9:1) Impatnag nen Adan tan Eva iyan abilidad lapud sanen asumlang da so ganggan na Dios et inyamot day inkasikara. (Genesis 3:7, 8) Say sananey nin alimbawa no panon ya onggagana so konsiensia et diad paraan na inkiwas nen Arin David sanen atebek to a sikatoy nankasalanan diad impan-sensus to. Inkuan na Biblia a “say puso nen David kinmabil ed sikato.”​—2 Samuel 24:1-10.

Say abilidad na sakey a nasuri so apalabas ya agawaan to tan nahusgaan so moral a kondukta to et nayarin mamakiwas ed sikaton manggawa na importantin tuloy a kundang a panagbabawi ya aabobonan na Dios. Oniay insulat nen David: “Bangnen agak oneseesel, saray pukel ko natming ira ed panaglem ko a sanagew. Bidbiren ko so kasalanan ko ed sika, tan say kasulitan ko agko inyamot: Inkuan ko, ipatuak ed Jehova so saray insusunggay ko; et sika perdonaen mo so kasulitan na kasalanan ko.” (Salmo 32:3, 5) Diad ontan, say onggagana a konsiensia so nayarin mamakiwas ed nankasalanan pian ompawil ed Dios, tan mangipatebek ed sikato a nakaukolan to so panamerdona na Dios tan tumboken iray dalan To.​—Salmo 51:1-4, 9, 13-15.

Say konsiensia so mamapasakbay odino mangiwawanwan met sano kaukolan tayoy manpili odino mandesisyon nipaakar ed moral. Sayan aspekto na konsiensia so akatulong ed si Jose pian natebek to la ed gapo a mauges so pikakalugoran, a kasalanan itan ed Dios. Diad saginonor et walay espisipikon ganggan sumpad pikakalugoran a nilaktip ed Samploran Ganggan ya inter ed Israel. (Genesis 39:1-9; Exodo 20:14) Mapatnag a nagunggonaan itayon tuloy sano say konsiensia  tayo et nipasal a mangigiya ed sikatayo imbes a manhusga labat ed sikatayo. Ontan kasi so igagana na konsiensiam?

Ipasal so Konsiensia Pian Makapanggawa na Dugan Desisyon

Anggaman walay atawir tayon abilidad na konsiensia, makapaermen ta walaan itan na depekto. Ayadyari so gapoan na katooan, balet “amin nankasalanan, tan makulang ira ed gloria na Dios.” (Roma 3:23) Lapud amatikan itayo na kasalanan tan ag-inkayadyari, nayarin napikewet so konsiensia tayo tan agla sigpot ya onggana unong ed orihinal ya angigagalaan ed satan. (Roma 7:18-23) Niarum ni, walaray arum a bengatla a makaapekta ed konsiensia tayo. Naimpluensyaan itan na impamabaleg ed sikatayo odino lokal iran kustombre, sisiaen, tan kaliberliber. Seguradon say abebbeban moralidad tan onaabeba iran estandarte na mundo so agnayarin magmaliw ya estandarte na maong a konsiensia.

Kanian say sakey a Kristiano so nepeg a nawalaan na kaaruman a tulong na agmanguman tan maptek iran estandarte a naromog ed Salita na Dios, say Biblia. Saraya so makapangigiya ed konsiensia tayo pian suston nasuri iray pamaakaran tan nipetek iratan. (2 Timoteo 3:16) Sano nibangat so konsiensia tayo unong ed saray estandarte na Dios, ontulong itan pian napaliisan tayo iray kiwas a nayarin maneral ed moralidad tayo, a diad ontan et ‘nibiig tayo so maong tan mauges.’ (Hebreos 5:14) No anggapo iray estandarte na Dios, ag-itayo napasakbayan na konsiensia tayo sano nikakasipa itayo la ed mauges a kurang. “Wala so dalan a singa maptek ed too,” so kuan na Biblia, “balet say sampot to sikara so saray dalan na patey.”​—Uliran 16:25; 17:20.

Diad arum ya aspekto na bilay, say Salita na Dios so mangidadatak na malinew iran totontonen tan direksion, tan nagunggonaan itayo no tumboken tayo iratan. Diad biek a dapag, dakel iray situasyon ya anggapo iray espesipikon instruksion diad Biblia. Nayarin lalanoren na saraya so pampili na trabaho, pangasikaso ed bunigas, panligliwaan, panangawes tan panag-ayos, tan arum niran bengatla. Agmainomay a naamtaan no anto so gawaen ed kada aspekto tan ed panggawa na dugan desisyon. Lapud satan et nepeg tayon aligen so awawey nen David, ya angipikasi: “Iparungtal mo ed siak so saray dalan mo, O Jehova; ibangat mo ed siak so saray basbas mo. Itonton moak ed katuaan mo, tan ibangat moak: ta sika so Dios na kilalaban ko.” (Salmo 25:4, 5) No lalon natatalosan tayo iray panmoria tan daladalan na Dios, lalon nausisa tayo ed suston paraan iray sirkumstansya tayo tan makapandesisyon itayo tekep na malinis a konsiensia.

Kanian, sano nipaarap itayo ed sakey a tepet odino desisyon, nepeg a nonoten tayo nin unona iray prinsipyo na Biblia a nayarin  onaplika. Nayarin say arum ed saraya et nipaakar ed: panagrespeto ed inkaulo (Colosas 3:18, 20); inkamatua ed amin a bengatla (Hebreos 13:18); panggula ed mauges (Salmo 97:10); pagmaliw a mareen (Roma 14:19); katutulok ed saray niletneg ya autoridad (Mateo 22:21; Roma 13:1-7); nikabkabiig a debosyon ed Dios (Mateo 4:10); pagmaliw ya agkabiangan na mundo (Juan 17:14); ipaliis ed mauges iran kalimog (1 Corinto 15:33); inkasimpit ed panangawes tan panag-ayos (1 Timoteo 2:9, 10); tan agpakapangigapol ed arum (Filipos 1:10). Sirin, no amta tayo so mitukoyan a prinsipyo na Biblia, napabiskeg so konsiensia tayo pian makapanggawa itayo na dugan desisyon.

Dengel Mo so Konsiensiam

Pian natulongan itayo na konsiensia tayo, nepeg a talinengen tayo itan. Nagunggonaan itayo lambengat ed nipasal ed Biblia a konsiensia tayo sano onkiwas itayon tampol ed panamasakbay na satan. Nayarian tayon ikompara so nipasal a konsiensia tayo ed saray manamasakbay a silew ed instrument panel na luluganan. Ipasen pa a walay sinmilew a mangipapasakbay ya abebbeba la so oil pressure. Anto so nagawa no ag-itan imanoen a tampol tan itultuloy tayo so manmaneho? Nayarin naderal tayo so makina. Mipadpara, say konsiensia, odino akindalem a boses tayo, so nayarin mamasakbay ed sikatayo ya aliwa la so gagawaen tayo. No ibase so gagawaen odino nononoten tayo dia ed Makasulatan iran estandarte tan prinsipyo tayo, say konsiensia tayo so mamasakbay ed sikatayo, a singa pamapasakbay na silew ed instrument panel. Say italineng ed pasakbay so aglambengat ontulong ed sikatayon napaliisan iray mauges a pansumpalan na makapuy a kurang noagta napansiansia met so dugan pakatebek na konsiensia tayo.

Anto so nagawa no ibaliwala tayo so pasakbay? Kalkalna a say konsiensia tayo so magmaliw ya agla makalikna. Say epekto na tuloytuloy a pangibaliwala odino pangamper ed konsiensia tayo so niyaliling ed panagtatak ed laman panamegley na mandarlang a balatyang. Say atatakan a laman so aglan balot makalikna. (1 Timoteo 4:2) Ontan met, sikatayoy agla nakonsiensia no makagawa itayo na kasalanan, odino agla itan mamasakbay ed sikatayo sumpad pangulit lamet ed kasalanan. Say agla makaliknan konsiensia so mangibaliwala la ed saray estandarte na Biblia nipaakar ed duga tan aliwa, kanian mauges itan a konsiensia. Satan a konsiensia et walaay depekto tan say walaan na ontan a konsiensia et “anggapo lan balot so kababaingan [to]” tan niyarawi ed Dios. (Efeso 4:17-19, Maung a Balita; Tito 1:15) Agaylan makapasinagem itan!

‘Nawalaan na Maong a Konsiensia’

Nakaukolan so tuloytuloy a pansagpot pian napansiansia so maong a konsiensia. Oniay imbaga nen apostol Pablo: “Andi-ebas met a sesesegan  ko so sakey a konsiensia ya anggapo komon so pankasalananan ed Dios tan ed saray totoo.” (Gawa 24:16) Bilang Kristiano, intultuloy nen Pablo a sinuri tan impetek so kurang to pian naseguro a sikatoy agmakapankasalanan ed Dios. Amta nen Pablo a diad kaunoran, say Dios so manetermina no kasin duga odino aliwa iray gagawaen tayo. (Roma 14:10-12; 1 Corinto 4:4) Inkuan nen Pablo: “Anggapoy niamot ed Dios. Diad pakanengneng to, lukas tan malinew ya amin iray pinalsa, tan sikato so pangebatan tayo na kabibilay tayo.”​—Hebreos 4:13, Maung a Balita.

Sinalambit met nen Pablo so nipaakar ed agpankasalanan ed totoo. Say sakey a matukoy ya alimbawa et say simbawa to ed saray Kristianon taga-Corinto nipaakar ed “pangan ed bengatla ran nibagat ed talintao.” Ipapabitar to ya anggaman aliwan makapuy so sakey a kurang unong ed punto de bista na Salitay Dios, importante ya ikonsidera tayo so konsiensia na arum. Say agpanggawa ed satan et pakaderalan ed espiritualidad na ‘agi tayo a lapu ed sikato inatey si Kristo.’ Naderal tayo met so mismon relasyon tayo ed Dios.​—1 Corinto 8:4, 11-13; 10:23, 24.

Kanian, itultuloy mon ipasal so konsiensiam pian napansiansia so maong a konsiensia. Sano mandedesisyon, paiwanwan ka ed Dios. (Santiago 1:5) Aralen so Salita na Dios, tan abuloyan iray prinsipyo na satan a mangimpluensya ed nonot tan pusom. (Uliran 2:3-5) Sano onlesa iray seryoson pamaakaran, ontupleg ed saray Kristianon matakken ed espiritual pian nasegurom a susto so pakatalos mo ed saray nalalanor a prinsipyo na Biblia. (Uliran 12:15; Roma 14:1; Galacia 6:5) Imanoen no panon a say desisyon mo et mangapekta ed konsiensiam, no panon a mangapekta itan ed arum tan, nagkalalo la, no panon itan a mangapekta ed relasyon mo ed si Jehova.​—1 Timoteo 1:5, 18, 19.

Say konsiensia tayo et sakey ya alay abig a regalo na maaron mangatatawen ya Ama tayo, si Jehova a Dios. No usaren tayo itan a mitunosan ed linawa na samay Angiter ed satan, napaapit itayo a lalo ed Manamalsa tayo. Legan a pambabanikelan tayoy ‘nawalaan na maong a konsiensia’ ed amin a gagawaen tayo, nipatnag tayon nagkalalo a sikatayoy pinalsa unong ed indengan na Dios.​—1 Pedro 3:16; Colosas 3:10.

[Paimano ed leksab]

[Saray litrato ed pahina 13]

Kasin say konsiensiam et nipasal a mangigiya ed sika imbes a manhusga labat ed sika?

[Litrato ed pahina 14]

Nipasal a maong so konsiensia diad panaral tan pangiyaplika tayo ed saray prinsipyo na Biblia

[Saray litrato ed pahina 15]

Ag-ibabaliwala so pamapasakbay na konsiensiam