Armagedon​—Maliket a Gapoan

SAY salitan “Armagedon” et nanlapu ed Hebreon balikas a “Har–​Magedon,” odino “Palandey na Megiddo.” Naromog itan ed Apocalipsis 16:16, a kuanto: “Tinipon to ran pankakasakeyen ed pasen a dia ed Hebreo manngaran na Armagedon [“Har–​Magedon,” NW].” Sioparay natipon ed Armagedon, tan akin? Diad Apocalipsis 16:14, ya akadkauna na duaran bersikulo, et nabasa tayo: “Saray arari na amin a mundo” so natipon “ed bakal na baleg ya agew na Dios, a Makapanyarin-amin.” Seguradon saratan a balikas so mamalesa na kaaruman iran makapainteres a tepetepet. Iner so pilabanan na sarayan “arari”? Antoy makasengeg, tan siopay pilabanan da? Kasin usaren na sarayan arari iray armas parad turobos a panagpatey, unong a papanisiaan na dakel? Kasin walaray makaliktar ed Armagedon? Abuloyan pan say Biblia so mangebat ed saraya.

Kasin say impanukoy ed “Palandey na Megiddo” et mankabaliksan a say Armagedon et panbabakal diad espisipikon palandey ed Pegley Bukig? Andi. Unona, anggapon talaga so ontan a palandey​—diad kawalaan na Megiddo nensaman et wala labat lay nipukdol a 20 metros diad abay na patar a talugtog. Sakey ni, ag-onsusto ed kaliberliber na Megiddo so amin ya “arari ed dalin, tan saray ejercitos [odino armada] da.” (Apocalipsis 19:19) Anggaman ontan, diad Megiddo so akagawaan na pigaran sankarawalan tan makatantanda iran bakal diad awaran na Pegley Bukig. Kanian, say ngaran ya Armagedon et onsisimbolo ed saray makatantandan labanan, a saksakey labat so pihon mananalo.​—Nengnengen so kahon a “Megiddo​—Matukoy a Simbolo” diad pahina 5.

Say Armagedon et agnayarin sakey lambengat a panlalaban na saray nasyon diad dalin, lapud ibabaga na Apocalipsis 16:14 a “saray arari na amin a mundo” so mankakasakey ya onkontra ed “bakal na baleg ya agew na Dios, a Makapanyarin-amin.” Diad pinuyanan a propesiya nen Jeremias, inkuan to a “saray pinatey nen Jehova” so nikaykayat “ed sakey a sampot na dalin angga met lanlamang ed sananey a sampot na dalin.” (Jeremias 25:33) Kanian, say Armagedon et aliwan bakal na too diad sakey labat a lugar ed Pegley Bukig. Bakal itan nen Jehova, tan interon globo itan.

Imanoen, balet, a diad Apocalipsis 16:16 et tinawag so Armagedon a “pasen.” Diad Biblia, say “pasen” et nayarin mangipapabitar ed kondisyon odino situasyon​—diad sayan kipapasen, say interon mundo et mankakasakey ya onkontra ed si Jehova. (Apocalipsis 12:6, 14) Sano Armagedon, amin a nasyon ed dalin so mantitipon ya onsumpa ed “ejercitos a wala ed tawen” a walad militar a panangontrol na “Ari na saray arari tan Katawan na saray kakatawan,” si Jesu-Kristo.​—Apocalipsis 19:14, 16.

Panon to balet imay papanisiaan na dakel a say Armagedon et sakey a desyang panamegley na saray armas a turobos a maneral odino idumbo na bengatlan walad liwang? Kasin abuloyan na maaron Dios itan a makapakebbiew a pangangga na katooan tan say ayaman da, say dalin? Andi. Espisipiko ton inkuan ya agto pinalsa so dalin pian ‘mankibalatar’ labat, noagta “tinibukel to [itan] ta pian sikato so panayaman.” (Isaias 45:18; Salmo 96:10) Sano Armagedon, agderalen nen Jehova so globo tayo panamegley na kaulam ed apoy. Noagta, “bagbagen [to] so saray mamagbag ed dalin.”​—Apocalipsis 11:18.

 Armagedon​—Kapigan?

Diad loob la na saray siglo, say pitepet na totoo ya amawala na agmanundan espekulasyon et, Kapigan so isabi na Armagedon? Natulongan itayo na pangusisa ed libro na Apocalipsis diad tulong na arum a parte na Biblia a naamtaan so nipaakar ed panaon na sayan importantin tuloy a bakal. Isisiglaot na Apocalipsis 16:15 so Armagedon ed isabi nen Jesus a singa sakey a matakew. Inusar met nen Jesus itan ya ilustrasyon a paneskribe ed isabi to pian ipaakseb so panangukom ed sayan sistema na bengabengatla.​—Mateo 24:43, 44; 1 Tesalonica 5:2.

Unong ya ipapabitar na saray asumpal a propesiya ed Biblia, manlapu la nen 1914 et manbibilay itayo la ed saray kaunoran ya agew na sayan sistema na bengabengatla. * Say mananda ed unor a kabiangan na saray kaunoran ya agew et say peryodo a tinawag nen Jesus a “baleg ya irap.” Anggapoy ibabaga na Biblia no kaunongan karukey itan a peryodo, balet saray kalamidad a tarok na satan et mas alodloor nen say antokaman a naimatonan la na mundo. Satan a baleg ya irap so mamantok ed Armagedon.​—Mateo 24:21, 29.

Lapud say Armagedon et “bakal na baleg ya agew na Dios, a Makapanyarin-amin,” ag-itan niguntang na katooan. ‘Inggeter nen Jehova so panaon’ na igapo na satan a bakal.  ‘Ag-itan manbayag’ odino naatrasado.​—Habacuc 2:3.

Say Dios na Inkatunong so Patas a Mibakal

Akin, balet, a mibakal so Dios ed interon globo? Say Armagedon so mitunosan a maong ed sakey ed saray manunan kalidad to, say inkahustisya. Oniay ibabaga na Biblia: “Si Jehova aroen to so kaalasan [odino, inkahustisya].” (Salmo 37:28) Naiimatonan ton amin so ag-inkahustisyan nagagawa legan na awaran na too. Natural labat a sikatoy napakiwas a matunong ya onsanok. Kanian, tinuro to so Anak to a patas a mibakal pian deralen iyan intiramintin marelmeng a sistema.

Si Jehova lambengat so makapanggawa na peteg a patas tan aliwan turobos a bakal, a legan na satan et saray maptek-impanpuson totoo so niliktar, inerman so kawalaan da ed dalin. (Mateo 24:40, 41; Apocalipsis 7:9, 10, 13, 14) Tan sikato lambengat so makanepegan a mangipaakseb ed inkasoberano to ed interon dalin, lapud pinalsa to itan.​—Apocalipsis 4:11.

Antoy usaren nen Jehova pian deralen iray kakabusol to? Agtayo amta. Say amta tayo labat et sarasarag ton sigpot a deralen iray marelmeng a nasyones. (Job 38:22, 23; Sofonias 1:15-18) Balet, saray walad dalin a manlilingkor ed Dios so agmibiang ed bakal. Ipapabitar na pasingawey ed Apocalipsis kapitulo 19 a saray armada ed tawen labat so kaiba nen Jesu-Kristo a mibakal. Anggapoy Kristianon lingkor nen Jehova diad dalin a mibiang.​—2 Awaran 20:15, 17.

Say Dios na Kakabatan so Mangiiter na Malaem a Pasakbay

Wala kasi makaliktar? Peteg, anggapoy nakaukolan a naderal ed Armagedon. Oniay inkuan nen apostol Pedro: “Say Katawan . . . agto labay a wala so siopaman a natawtaw noag ingen amin komon nagegemtan da so panagsibkel.” (2 Pedro 3:9) Tan inkuan nen apostol Pablo “a labay [na Dios] a saray amin a totoo nilaban ira komon, tan ondago ra ed pakapikabat ed katuaan.”​—1 Timoteo 2:4.

Pian nadampot itan, sikakabat a sineguro nen Jehova a niyabawag so “ebanghelyo na panarian” ed interon dalin, diad nilasus iran lenguahe. Saray totoo ed anggan iner a pasen so iikdan na pankanawnawan makaliktar tan nisalba. (Mateo 24:14; Salmo 37:34; Filipos 2:12) Saramay paborablin onkiwas ed maong a balita so makaliktar ed Armagedon tan manbilay ya andi-anggaan tan perpekto diad paraison dalin. (Ezequiel 18:23, 32; Sofonias 2:3; Roma 10:13) Agta satan so iilaloan tayo ed maaron Dios?​—1 Juan 4:8.

Kasin Mibakal so Dios na Aro?

Pankelawan na dakel balet no akin a say Dios a mangirerepresentan mismo ed aro so mamatey tan maneral ed dakel a katooan. Nayarin ikompara so situasyon ed abung a napno na saray peste. Agta mipakna kayo a say maalwar ya akan-abung et nepeg a manalimbeng ed bunigas tan pankaabigan na pamilya to diad pansamal ed saray peste?

Mipadpara, makasengeg ed pirmin panangaro nen Jehova ed totoo et kaukolan so pibabakal ed Armagedon. Gagala na Dios a pagmaliwen a paraiso so dalin tan gawaen a perpekto tan mareen so katooan, ya “anggapo naani manaktakot ed sikara.” (Miqueas 4:3, 4; Apocalipsis 21:4) Anto sirin so kaukolan a gawaen ed saramay manisigensigen ed kareenan tan kaligenan na kapara ran totoo? Kaukolan ya ekalen na Dios iratan a “peste,” salanti, saray agla manguman a marelmeng a totoo, parad pankaabigan na saray matunong.​—2 Tesalonica 1:8, 9; Apocalipsis 21:8.

Kaslakan ed saray panlalaban tan panamatey natan et makasengeg ed ag-inkaperpekto na uley na too tan sinisiblet a panadampot ed nasyonalistikon pilpilalek. (Eclesiastes 8:9) Lapud panggunaetan na gobgobierno na too a palaknaben so pakapanyari ra, agdan balot isengan-sengan so akaletneg lan Panarian na Dios. Anggapoy pakapatnagan ya ikbanan day pakapanyari ra pian ipiya ed Dios tan si Kristo. (Salmo 2:1-9) Kanian kaukolan ya ekalen iratan a gobierno pian nigapo so matunong ya uley na Panarian nen Jehova panamegley nen Kristo. (Daniel 2:44) Kaukolan so pibakal ed Armagedon pian permanente lan naresolbe so isyu ed no siopa so makanepegan a manuley  ed sayan planeta tan ed katooan.

Say pibali nen Jehova dia ed Armagedon et pankaabigan na katooan. Diad sayan onloloor a kipapasen na mundo, say perpekton pananguley na Dios lambengat so sigpot a mamenek ed saray pankaukolan na katooan. Diad panamegley lambengat na Panarian to ya ontalona so tuan kareenan tan aligwas. Anto kasi magmaliw a kipapasen ed mundo no agbalot mibali so Dios? Agta mantultuloy a mamairap ed katooan so pambubusolan, karawalan, tan bakabakal a singa nagagawa la ed pigaran siglo lan panuuley na too? Diad tua, say bakal na Armagedon et sakey ed saray sankaabigan a bengatlan nagawa ed sikatayo!​—Lucas 18:7, 8; 2 Pedro 3:13.

Bakal a Mamatunda ed Amin a Bakal

Walay nagawaan na Armagedon ya ag-agawaan anggan kapigan na arum a bakal​—say pamatunda ed amin a bakal. Siopay agmanpipirawat ed agew sano naandi la so pambabakal? Anggaman ontan, sinmaew so amin a sagpot na totoo a panganggaen so bakal. Satan a paulit-ulit ya insaew na totoo a panganggaen so bakal so mangipupurek labat ed katuaan na saray salita nen Jeremias: “O Jehova, amtak a say dalan na too anggapo ed sikato lanlamang; aliwa a wala ed too a manakar a mangitonton ed saray kurang to.” (Jeremias 10:23) Nipaakar ed gawaen nen Jehova, oniay isisipan na Biblia: “Sikato patundaen to so bakabakal angga ed sampot na dalin; sikato balbalen to so bekang, tan puteren to a mankadua so gayang; sikato ipool to so karusa ed apoy.”​—Salmo 46:8, 9.

Sano ikana la na saray nasyon ed balang sakey so makapatey iran armas da tan niiyan ed kapeligroan so kaliberliber, say Nanggawa ed dalin so onkiwas​—diad ibabaga na Biblia ya Armagedon! (Apocalipsis 11:18) Sayan bakal, sirin, so mangipagamor ed pipirawaten lan abayag na saray matakot ed Dios a totoo nensaman anggad natan. Iyalangon na satan so manepeg a pananguley na Akankien ed dalin, si Jehova a Dios, ed amin a pinalsa to.

Kanian, agnepeg a takotan na saray totoon mangaaro ed inkatunong so Armagedon. Imbes et mangiiter itan na basiyan na ilalo. Linisan na bakal na Armagedon so dalin ed amin a kabulokan tan karelmengan tan lukasan to so dalan parad matunong a balon sistema na saray bengabengatla diad uley na Mesianikon Panarian na Dios. (Isaias 11:4, 5) Imbes a makapakebbiew a pakadesyang, say Armagedon so tanda na maliket a gapoan na matunong a totoo a manbilay ya andi-angga ed paraison dalin.​—Salmo 37:29.

[Paimano ed leksab]

[Kahon/Litrato ed pahina 5]

MEGIDDO​—MATUKOY A SIMBOLO

Say kadaanan a Megiddo et walad estratehikon pasen, a manlapud’tan et nabantag so bandad sagur a parte na mabunan Lawak na Jezreel, diad mamaamianen ya Israel. Kontrolado na satan iray internasyonal a rota na komersyo tan militar ya ombebeltang ditan. Kanian, say Megiddo et nagmaliw a pasen na makatantanda iran bakal. Oniay insulat nen Propesor Graham Davies diad libro ton Cities of the Biblical World​—Megiddo: “Say syudad na Megiddo . . . et mainomay a laen na saray negosyante tan imigrante manlapud anggan iner a pasen; balet kabansag na satan, no makapanyarin tuloy et nakontrol to so kaloloob panamegley na sarayan rota tan diad ontan et nimaneobra to so komersyo tan bakal. Agpankelawan sirin a satan so . . . pansasamsaman tan sano nakubkob et mapalaloy panangidepensa ed satan.”

Ginmapo so andukey ya awaran na Megiddo nen komaduan milenyo K.K.P. sanen tinalo na manuley na Ehipto a si Thutmose III iray manuuley a Canaanita ditan. Nantultuloy itan ed loob na saray siglo anggad 1918 sanen ampai-pait a tinalo na Britanon Heneral a si Edmund Allenby so armada na Turko. Diad Megiddo so angipaakseban na Dios, panamegley nen Ukom Barak, na pirmin impanesyang ed Ari na Canaan a si Jabin. (Uko-ukom 4:12-24; 5:19, 20) Diad satan a pasen a niliktob nen Ukom Gideon iray Midianita. (Uko-ukom 7:1-22) Ditan met apatey iray Ararin di Ahazia tan Josias.​—2 Arari 9:27; 23:29, 30.

Kanian matukotukoy so impangisiglaot ed Armagedon ed satan a pasen, lapud ditan so akagawaan na dakel a makatantandan impanbabakal. Satan so matukoy a simbolo na sigpot a panalo na Dios ed amin ya onsusumpan puersa.

[Credit Line]

Pictorial Archive (Near Eastern History) Est.

[Saray litrato ed pahina 7]

Diad sankamundoan, saray totoo so papasakbayan tan iikdan na pankanawnawan makaliktar ed Armagedon

[Litrato ed pahina 7]

Say Armagedon so tanda na maliket a gapoan