‘Aromog Mi la so Mesias’

‘AROMOG mi la so Mesias.’ ‘Aromog mi la imay sakey ya insulat nen Moises, dia ed ganggan, tan saray Propeta.’ Saratan a makapasurprisan balikas so inyabawag na duaran debosyonadon Judio nen inmunan siglo. Sinmabi a siansia imay tatalaranan a Mesias. Sikaray kombinsido!​—Juan 1:35-45.

Sano konsideraen mo so kipapasen na awaran tan relihyon diad saman a panaon, importantin tuloy so kombiksion da. Dakel a mankuan a manangibulos so pinmarungtal a pirmin mangipaparayag tan mangisisipan, balet naandi iray iilaloan sanen sinmaew iratan a lalaki a mangiliktar ed saray Judio manlapud panamairap na Romano.​—Gawa 5:34-37.

Anggaman ontan, agbalot nanduaruwa so duaran Judio, a si Andres tan Felipe, ya aromog da la so tuan Mesias. Imbes, diad tinmumbok iran taon et lalon binmiskeg so kompiyansa ra lapud naimatonan dan mismo iray milagron ginawa na sayan too unong ed nipasakbay a gawaen na Mesias.

Akin a sarayan dua pati say dakel ni et anisia ed sikato, a kombinsido ira a sikatoy aliwan sakey a palson Mesias odino sakey a makapadismayan managpalikdo? Anto iray amaneknek a sikato so talagan peteg a Mesias?

Unong ed maawaran a salaysay, si Andres tan Felipe so akabidbir ed si Jesus a taga-Nazaret, a datin karpentero, bilang say insipan tan abayag lan tatalaranan a Mesias. (Juan 1:45) Insalaysay na maalwar a historyador ed saman  a panaon, a si Lucas, a say Mesias et sinmabi “dia ed taon a koma-labinlima ya inkaari nen Tiberio Cesar.” (Lucas 3:1-3) Ginmapo itan a koma-15 a taon ya uley nen Tiberio nen Setyembre na 28 K.P. tan anampot nen Setyembre na 29 K.P. Insalaysay ni nen Lucas a diad saman a panaon et saray Judio so “manaalagar” ed isabi na Mesias. (Lucas 3:15) Akin a sikatoy tinalaranan diad satan a partikular a panaon? Nanengneng tayo.

Saray Paneknek No Siopa so Mesias

Lapud makanakana so betang na Mesias, makatunongan labat a say Manamalsa, si Jehova, so mangitarya na malinew a pakabidbiran pian naamtaan na saramay alerto tan matoor ya indibidual so insipan a Mesias. Akin? Ta pian saramay alerton indibidual so agnapalikdo na saray impostor, lapud dakdakel la so apalikdo ra.

Sano ipresenta na sakey ya embahador so inkasikato diad sananey a gobierno, nepeg ton pekderan so inkaturo to panamegley na nakaukolan iran dokumento. Mipadpara, abayag lan impaikurit nen Jehova iray kakaukolanen a kapeten na Mesias. Kanian, sanen pinmarungtal so “Pangulon Ahente,” singano sikatoy sinmabi a walaan na saray dokumento, odino pamaneknek, a mamekder ed pakabidbiran to.​—Hebreos 12:2, NW.

Nidatak iray kakaukolanen a nepeg a kapeten na Mesias diad dakel a propesiya ed Biblia, a nisulat la iratan pigaran siglo ed asasakbay. Saratan so detalyadon angipasakbay ed paraan na isabi na Mesias, say nengneng na ministeryo to, say pamairap ed sikato na arum a totoo, tan no panon so ipatey to. Nayarin interesado kan mangamta a saratan a napanmatalkan a propesiya so angipasakbay met ed kioli to, kitandoro to diad nikawanan a lima na Dios, tan diad kaunoran et saray bendisyon ya itarok na arapen ya uley na Panarian to. Diad onian paraan, saray propesiya ed Biblia so angitarya na nikabkabiig a tanda a niyaliling ed marka na gamet, a mangipapabidbir ed sakey labat a too.

Siempre, sanen pinmarungtal si Jesus nen 29 K.P., agni asumpal ed saman so amin a propesiya nipaakar ed Mesias. Alimbawa, sikatoy agni pinatey tan pinaoli. Anggaman kuan, si Andres, Felipe, tan dakel nira so anisia ed si Jesus lapu ed saray imbabangat tan ginawgawa to. Anengneng da so dakel a prueba a sikaton talaga so Mesias. No nambilay ka nensaman tan naaralan mon mismo so ebidensya tekep na lukas a kanonotan, maseguron nakombinse ka met a si Jesus so Mesias.

Say Nanduruman Kabiangan na Ebidensya

Anto so makatulong ed sika pian nawalaan na ontan a konklusyon? Diad inlabas na saray siglo, insulat na saray propeta na Biblia iray espisipikon kakaukolanen a nepeg a kapeten na Mesias, a seguradon mangipabidbir ed sikato. Legan ya isusulat na saray propeta irayan detalye diad ilalabas na saray siglo, kalkalnan pinmatnag so ebidensya nipaakar ed Mesias. Oniay inkomento nen Henry H. Halley: “Isipen pa a wala so pigaran lalaki a nanlapu ed nanduruman bansa, ya agni ran balot akapannenengneng, nisay akapantotongtong, ya onloob ed sakey a silir, tan balang sakey et mangigaton na sakey a piraso na kinurtian a marmol, a sano tuopen iratan et magmaliw a sakey ya estatua​—panon a nipaliwawa itan nilikud ed pangibagan walay sakey a nanggawa na espisipikon dibuho, insan to pinawitan so balang laki na betang to? Insan intepet to: “Panon a nipaliwawa iyan makapakelaw a nanduruman kabiangan na bilay tan kimey nen Jesus, a pinansisiglaotan na nanduruman managsulat a nambilay ed nanduruman siglo tan panaon sakbay a sinmabi si Jesus, nilikud ed pangibagan wala so Sakey a makabat a tuloy nen say too ya angiwanwan ed impansulat?” Imbaga nen Halley a sakey itan a “Matalonggaring a Milagro!”

Ginmapo iyan “milagro” diad primeron libro na Biblia. Nilikud ed primeron propesiya na Biblia ya angiparungtal ed betang na Mesias, inkurit na managsulat na Genesis a say Mesias  et manlapu ed linya na ilalak nen Abraham. (Genesis 3:15; 22:15-18) Imparungtal met na sananey nin pamatnagan a say Mesias et manlapu ed tribu na Juda. (Genesis 49:10) Inkuan na Dios ed saray Israelita a say Mesias et magmaliw a pinagkasangiyan tan manangiliktar a babaleg nen si Moises.​—Deuteronomio 18:18.

Legan na panaon nen Arin David, imparungtal na propesiya a say Mesias et magmaliw a mananawir ed trono nen David tan ‘niletneg lawas’ so panarian To. (2 Samuel 7:13-16) Imparungtal met na libro na Miqueas a nianak so Mesias diad baley nen David, salanti, diad Betlehem. (Miqueas 5:2) Impasakbay nen Isaias a Sikatoy iyanak na sakey a birhen. (Isaias 7:14) Impasakbay nen propetan Malaquias a say isabi to et iyabawag na sakey a singa si Elias.​—Malaquias 4:5, 6.

Naromog so kaaruman ya espisipikon detalye nipaakar ed Mesias diad libro na Daniel. Diad impanukoy na satan ed mismon taon a kiparungtal na Mesias, oniay nipropesiya: “Amtaen mo sirin, tan talosan mo, a manlapu ed impaway na ganggan a mamasimbalo tan mangipaalagey na Jerusalem angga ed alanaan, say prinsipe [“Mesias a Lider,” NW], wala naani pitora a simba to, tan anemaplo tan dua a simba to: nipaalagey lamet a walaan na pulong tan banawang, anggan dia ed saray magulo a panaon.”​—Daniel 9:25.

Si Arin Artajerjes na Persia so angiter na “ganggan” ya ipawil tan ipaalagey lamet so Jerusalem diad koma-20 a taon na uley to. Ginmapo so uley to nen 474 K.K.P., kanian say koma-20 a taon to et nen 455 K.K.P. (Nehemias 2:1-8) Kanian, say peryodo na 69 (7 aruman na 62) a mapropetiko iran simba et manlapud pangiter na ganggan ya ipawil tan ipaalagey lamet so Jerusalem ya anggad omparungtal so Mesias. Siempre, say 69 a literal a simba et 483 ya agew labat, odino kulang a duaran taon. Balet sano iyaplika so nidatak a mapropetikon totontonen a ‘balang agew et sakey taon,’ say Mesias et omparungtal sirin kayari na 483 a taon, diad 29 K.P.​—Ezequiel 4:6. *

Anggaman pinmarungtal so dakel a mankuan a Mesias diad nanduruma a taon, si Jesus a taga-Nazaret labat so pinmarungtal nen 29 K.P. (Lucas 3:1, 2) Diad satan a mismon taon, si Jesus so linma ed si Juan a Managbautismo tan sikatoy binautismoan ed danum. Insan nilanaan na masanton espiritu si Jesus bilang say Mesias. Diad saginonor, si Juan, say nipasakbay a manangiparungtal a singa si Elias, so angipakabat ed si Jesus ed kinen Andres tan ed sananey nin babangatan, a Sikatoy tinawag to a ‘Kordero na Dios a mangekal na kasalanan na mundo.’​—Juan 1:29; Lucas 1:13-17; 3:21-23.

Say Kapolian tan Pakabidbiran na Mesias

Saray impuyan a propesiya so angisiglaot ed Mesias ed partikular iran pamilya na Judio. Kanian makatunongan labat a say sankakabatan a Manamalsa so mangiyarunsa ed isabi na Mesias diad panaon a wala iray rekord na kapolian a mamekder ed inmuunan atateng to.

Oniay ibabaga na Cyclopedia nen McClintock tan Strong: “Maseguro ya apoolan iray rehistro na saray tribu tan pamilya na Judio sanen aderal so Jerusalem [nen 70 K.P.], aliwan sanen antis ya aderal.” Wala iray malinew a pakapatnagan ya insulat nen Mateo tan Lucas so Ebanghelyo ra sakbay na 70 K.P. Kanian, nayarin tinmupleg ira ed sarayan rekord sanen tutugyopen  da iray salaysay nipaakar ed polin nanlapuan nen Jesus. (Mateo 1:1-16; Lucas 3:23-38) Tan nipaakar ed satan ya importantin tuloy ya isyu, seguradon kinaliktan na dakel ed saray kapanaonan da a sikaran mismo so makapekder ed polin nanlapuan nen Jesus.

Kasin Nibanbana Labat ya Asumpal ed si Jesus?

Balet, kasin posible a nibanbana labat ya asumpal ed si Jesus iray propesiyan nipaakar ed Mesias? Sanen tinepetan so sakey ya iskolar, oniay ebat to: “Imposible itan. Agnibaga a nibanbana labat itan lapud kinarakel na saray posibilidad. Walay sakey ya angalkula ed satan tan inkuan ton say posibilidad a nasumpal so anggan walora labat a propesiya et sakey a tsansa ed sanlasus milyon a bilyon.” Oniay impangiyilustra to: “No sayan bilang et gawaen a sinsilyon pilak a dolyar, laknaban na saratan so interon estado na Texas [a walaan na 690,000 kilometro kuadrado a kaawang], a duaran piye ed kaaralem. No markaan mo so sakey ed saratan a sinsilyo insan mo paanap ed sakey a toon aperengan a manliber ed interon estado, kaunongan so tsansa a napugta to imay sinsilyon minarkaan mo?” Insan inkuan to ya “ontan met so tsansa parad siopaman a too ed awaran a makasumpal na anggan walora labat a propesiya [nipaakar ed Mesias].”

Ingen, legan na talora tan kapaldua a taon a ministeryo nen Jesus, aliwa labat a walora noagta dakel nin propesiya ed Biblia so sinumpal to. Lapu ed ontan lan karakel na ebidensya, oniay konklusyon na samay iskolar: “Si Jesus lambengat​—tan anggapo lay arum ed interon awaran​—so akagawa ed satan.”

Say “Isabi” na Mesias

Malinew a sinmabi so Mesias nen 29 K.P. bilang si Jesus a taga-Nazaret. Sikatoy sinmabi bilang mapaabeban Mananondon a managmak na irap. Sikatoy agsinmabi bilang mananalon Ari a mamaandi ed panamairap na saray Romano, unong ya ontan so ompatnag ya inilaloan na maslak a Judio tan anggan saray papatumbok to. (Isaias, kapitulo 53; Zacarias 9:9; Gawa 1:6-8) Balet nipaakar ed isabi to ed arapen, nipasakbay a sikatoy walaan na pakapanyari tan baleg a pakauley.​—Daniel 2:44; 7:13, 14.

Lapud maalwar a panguusisa na saray makatunongan a totoo ed interon mundo nipaakar ed saray propesiya ed Biblia, kombinsido ira a sinmabi so Mesias nen inmunan siglo tan sikatoy ompawil. Ipapatnag na ebidensya a sikatoy pinmawil la nen 1914 unong a nipasakbay, a satan la so gapoan na “kiwawala” to. * (Mateo 24:3-14, NW) Diad saman a taon, si Jesus so ag-anengneng a nitrono ed katawenan bilang Ari na Panarian na Dios. Agla manbayag et paandien to la ed dalin iray epekto na impanrebelde ed Eden. Diad onsublay a Sanlibon Taon ya Uley to, nabendisyonan so amin a mangipapatnag na pananisia ed sikato bilang say insipan a Bini, say Mesias, a ‘mangekal ed kasalanan na mundo.’​—Juan 1:29; Apocalipsis 21:3, 4.

Maliket iray Tasi nen Jehova ya ipaliwawa itan ya ebidensya ed sika tan ipabitar da manlapud Biblia no anto so kabaliksan na uley na Mesias parad sika tan ed saray inad-arom.

[Saray paimano ed leksab]

[Diagram/Saray litrato ed pahina 6, 7]

455 K.K.P., 29 K.P., 1914, Magano lan

‘niganggan so sinmabi so nitrono so panampoten na

pamasimbalo ed Mesias Mesias diad Mesias so

Jerusalem’ tawen karelmengan tan

pagmaliwen a

paraiso so dalin

483 a taon

(69 a mapropetikon simba)

​—Daniel 9:25