Sioparay Peteg a Kristiano?

“NIWALA labat so Inkakristiano sano say kakabatan ed si Jesu-Kristo so ipatnag ed teorya tan gawa.” (On Being a Christian) Diad saratan a salita, imbaga na Swiss a teologo a si Hans Küng so agniburin katuaan: Niwala labat so peteg ya Inkakristiano sano iyaplika na saray masimoon ya indibidual iray bangat nen Jesus.

Panon to balet no ibaga na saray indibidual odino institusyon a patumbok ira nen Jesu-Kristo balet, diad tua et agda iyaaplika so imbangat to? Inkuan a mismo nen Jesus a dakel so mangibagan Kristiano ira. Iboyboy da iray nanduruman kimey a mamaneknek a sikatoy nanlingkoran da, ya ikuan da: “Agkami ta angipropeta lapu ed ngaran mo, tan diad ngaran mo pinapaway mi ray demonyo, tan lapud ngaran mo nanggawa kami makapakelaw iran gawa?” Balet, antoy reaksion nen Jesus? Say makapabiglan ebat to so  angipabitar ed impangipasen to ed sikara: “Agta kayo apikabkabatan a balot: arawi kayo’d siak, sikayo a managgawa na kaugsan.”​—Mateo 7:22, 23.

Agaylan mapuersan pasakbay ed saray “managgawa na kaugsan” a mangibabagan tutumboken day Jesus! Imanoen pa so duaran importantin kondisyon ya inletneg nen Jesus pian bidbiren to iran peteg a Kristiano imbes ya ipulisay bilang managgawa na kaugsan.

“No Wala so Aro Yo ed Sakey tan Sakey”

Say sakey a kondisyon ya inletneg nen Jesus et saya: “Sakey a balon ganggan so iter ko ed sikayo, a manaaroan so sakey tan sakey ed sikayo; salanti unong na impangarok ed sikayo, pian manaaroan met so sakey tan sakey ed sikayo. Lapu ed saya amin a too nabidbiran da a sikayo ray babangatan ko, no wala so aro yo ed sakey tan sakey.”​—Juan 13:34, 35.

Kakaukolanen nen Jesus ed saray patumbok to so pakawalaan na peteg a panangaro ed sakey tan sakey tan ed amin a katooan. Agawaan la itan na dakel a Kristiano legan na saray siglo manlapu nen linma diad dalin si Jesus. Balet, komusta iray karaklan a relihyoson organisasyon a mangibabagan irerepresenta ra si Kristo? Kasin napatnagan ed sikara so aro diad inlalabas na panaon? Seguradon andi. Imbes, sikaray manangigulo na dakel a panlalaban tan balingaan a ditan et nipaagus so dala na saray inosente.​—Apocalipsis 18:24.

Nagagawa nin siansia itan anggan diad modernon panaon. Saray nasyon a mangibabagan Kristianos so angigaulo ed pampapateyan ya ananda ed duaran guerra mundial ed koma-20 siglo. Diad mas agano ni, saray membron natatawag a saray iglesia na Kristiano so angigulo na marawal a gulaan tan impanalin pangupot ed sakey a rasa, ya agawa ed Rwanda nen 1994. “Saramay nanlalaban ed ontan la karuksan paraan,” so insulat na datin Anglikanon arsobispo a si Desmond Tutu, “et mankakapananisiaan. Karaklan et Kristiano.”

“No Mansiansia Kayo ed Salitak”

Say komaduan importante a kakaukolanen parad peteg ya Inkakristiano so impaliwawa nen Jesus sanen inkuan to: “No mansiansia kayo ed salitak, sirin petepeteg a sikayo so babangatan ko; et nakabatan yo so katuaan, et say katuaan sikayo so gawaen to a bulos.”​—Juan 8:31, 32.

Iilaloan nen Jesus iray patumbok to a mansiansia ed salita to​—salanti, ag-onsian ed saray bangat to. Imbes, saray relihyoson managbangat a mangibabagan manutumbok ed si Kristo so “lalon mangaawat ed saray konsepto na Griego,” kuan na teologo a si Küng. Sinalatan da iray bangat nen Jesus na saray ideya a singa say imortalidad na kamarerwa, panisia ed purgatoryo, pandayew ed si Maria, klerigon klase, tan arum ni ra​—ideyan inala ed saray paganon relihyon tan pilosopo.​—1 Corinto 1:19-21; 3:18-20.

Inletneg met na saray relihyoson managbangat so makawetwet a doktrinan Trinidad, ya angiyatagey ed si Jesus ed posisyon ya agton balot kinayarian. Lapud satan, imbalang day panagdayew na totoo ed samay lawas ipapaimano  nen Jesus​—say Ama to, si Jehova. (Mateo 5:16; 6:9; Juan 14:28; 20:17) “Sano itotongtong nen Jesus so Dios,” so insulat nen Hans Küng, “say tutukoyen to et say Dios nensaman na saray patriarkan Abraham, Isaac tan Jacob: Si Yahweh . . . Parad sikato saya so saksakey tan alenleneg a Dios.” Diad panaon tayo, kaunongan ta karakel a totoo so tampol a mamidbir a say Dios tan Ama nen Jesus et si Yahweh, odino Jehova, unong ed kaslakan a panangisulat?

Saray lider na relihyon so sigpot ya ag-angikabkabilangan ed ganggan na Dios a mansiansian neutral ed saray pamaakaran na politika. Nen panaon nen Jesus, say Galilea “so sentro na etnikon nasyonalismo,” kuan na managsulat a si Trevor Morrow. Dakel a Judion loyalista so akilaban pian niwalay kawayangan ed politika tan relihyon. Kasin binilin nen Jesus iray babangatan to a mibiang ed ontan a panlalaban? Andi. Diad kasunian, inkuan to ed sikara: “Aliwa kayo a taga mundo.” (Juan 15:19; 17:14) Balet, imbes a mansiansian neutral, pinorma na saray lider na simbaan so “militante tan mapolitikan bangabangat na saray simbaan,” unong ed impaneskribe na Irish a managsulat a si Hubert Butler. Insulat to a say “Mapolitikan Inkakristiano so naynay met lawarin militarista ya Inkakristiano tan sano nampakna iray politiko tan klerigo, naynay a nagagawa a bilang kasalat na sakey a pribilehyo et basbasan na Simbaan so militar a puersa na estado.”

Ibebeneg na Saray Palson Managbangat si Jesus

Amasakbay si apostol Pablo nipaakar ed isian ed peteg ya Inkakristiano. Inkuanto a kayari ipatey to, “saray masiban lobo” manlapud saray mankuan a Kristiano so “mansalita na saray bengatlan mabanday, pian tangguyoren da so saray binangatan ya ontumbok ed sikara.” (Gawa 20:29, 30) “Ipaliwawa ra ya amta ra so Dios,” balet diad tua ‘sikato so ibebeneg da diad saray gawa ra.’ (Tito 1:16) Si apostol Pedro so amasakbay met a saray palson managbangat so “mangiloob ed maamot na inkaerehes a pakaderalan, tan ibeneg da ingen so Managbangat ya analiw ed sikara.” Inkuan ton say makapuy a kagagawa ra so mamakiwas ed totoo a ‘mamauges’ ed “say dalan na katuaan.” (2 Pedro 2:1, 2) Say pangibeneg ed Kristo diad onian paraan, kuan na Griegon iskolar a si W. E. Vine et mankabaliksan na “pangiburi ed Ama tan Anak, panamegley na pan-apostata tan pangikayat ed makaderal a bangabangat.”

Antoy reaksion nen Jesus no gagalaen na saray mankuan a babangatan to so ‘agpansiansia ed salita to’ tan ag-ontulok ed arum a kakaukolanen ya imbinsabinsa to? Oniay impasakbay to: “Balang sakey . . . a mangiburi naani ed siak ed arap na saray totoo sikato met so iburik naani ed arap nen Amak a wala ed tawen.” (Mateo 10:33) Siempre, ag-iburi odino ibeneg nen Jesus so sakey ya akagawa na lingo anggaman masimoon ton pipilaleken so manmatoor. Alimbawa, anggaman amitlon imburi nen Pedro si Jesus, si Pedro nagbabawi tan aperdona. (Mateo 26:69-75) Bangbalet, ibeneg nen Jesus iray indibidual odino institusyon a singa karnero balet ta lobo manaya, a mankuankuanan ya ontutumbok ed si Kristo balet gagagalaen tan itutultuloy dan ipupulisay iray bangat to. Nipaakar ed saray ontan a palson managbangat et inkuan nen Jesus: “Napatnagan yo ra lapud saray bunga ra.”​—Mateo 7:15-20.

Inatey Iray Apostol, tan Linmesa so Apostasya

Kapigan imbeneg na saray palson Kristiano si Kristo? Tampol kayari impatey to. Impasakbay ton mismo a si Satanas a Diablo so tampol a mangisibwag na “sisanyas,” odino palson Kristianos, diad limog na “maong a bukel,” odino peteg a Kristianos, ya intanem nen Jesus legan na ministeryo to. (Mateo 13:24, 25, 37-39) Impasakbay nen apostol Pablo a saray manamalikdon managbangat so aktibo la ed panaon to. Inkuan ton say manunan rason ed sayan insian ed saray bangat nen Jesu-Kristo et say kaandian day peteg a ‘panangaro ed katuaan.’​—2 Tesalonica 2:10.

Apugeran na saray apostol nen Jesu-Kristo iyan apostasya sanen mabilay ni ra. Balet, sanen inatey la ra, inusar na saray relihyoson lider so “amin a pakayari tan saray tanda tan saray pamapakelaw  a tila. Tan . . . amin a panagsaol” pian palikdoen so dakel a totoo ya onarawi ed saray katuaan ya imbangat nen Jesus tan saray apostol to. (2 Tesalonica 2:3, 6-12) Ag-abayag, insulat na Ingles a pilosopo a si Bertrand Russell a say orihinal a Kristianon kongregasyon so sinalatan na relihyoson organisasyon a “pakabiglaan nen Jesus, tan pati nen Pablo.”

Nipawil so Peteg ya Inkakristiano

Malinew so katuaan. Manlapud impatey na saray apostol, anggapoy panangabobon nen Kristo ed kaslakan a nagagawa ed ngaran na Inkakristiano. Balet, agkabaliksan na satan a sinmaew si Jesus a manoor ed sipan to a sikatoy niwala ed saray patumbok to “angga ed kasampotan na mundo.” (Mateo 28:20) Naseseguro tayo a manlapu nen imbaga nen Jesus iratan a salita, walaray matoor ya indibidual a diad saratan et ‘say kakabatan ed si Jesu-Kristo so nipapatnag da diad teorya tan gawa.’ Tinoor nen Jesu-Kristo so sipan to a tulongan to iratan, legan dan panggugunaetan ya ipanengneng so panangaro bilang tanda na saray tuan Kristiano tan mansiansian matoor ed saray katuaan ya imbangat to.

Niarum ni, insipan nen Jesus a diad kaunoran iran agew na sayan sistema na bengabengatla, tiponen to iray matoor a babangatan to ed sankabidbir a Kristianon kongregasyon ya usaren to pian nagawa so linawa to. (Mateo 24:14, 45-47) Uusaren to la natan itan a kongregasyon pian tiponen so “baleg ya ulop” na lalaki, bibii, tan ugugaw “a nanlapu ed balang nasyon tan amin na saray kailalakan, tan binaleybaley, tan salita,” tan pankakasakeyen to ira ed panangidaulo to ed “saksakey a pulok” diad silong na “saksakey a pastol.”​—Apocalipsis 7:9, 14-17; Juan 10:16; Efeso 4:11-16.

Onsian kayo sirin ed antokaman ya institusyon odino organisasyon a nanderal ed ngaran nen Kristo tan amauges ed Inkakristiano diad apalabas a duan libon taon. Ta no andi, unong ya inkuan nen Jesu-Kristo ed si apostol Juan, nayarin “manlikna [kayo] ed saray bakbak to” sano ipaakseb la na Dios so panangukom to ed sikara diad magano lan arapen. (Apocalipsis 1:1; 18:4, 5) Panggunaetan yoy magmaliw a kabiangan na saramay sinalambit nen propeta Miqueas sanen inkuan ton “dia ed saray kaunoran ya agew,” saray tuan managdayew​—saray ontutumbok ed tuan Inkakristiano​—so ondengel ed saray instruksion na Dios tan “manakar . . . ed basbas to” ed nipawil a malinis a panagdayew. (Miqueas 4:1-4) Maliket iray manangipalapag na sayan magasin ya ontulong ed sikayo pian naromog yo iramay tuan managdayew.

[Saray litrato ed pahina 5]

Akin et agmibabali iray peteg a Kristiano ed guerra?

[Credit Lines]

Saray sundalo, kawigi: U.S. National Archives photo; panagbugsoy apoy, kawanan: U.S. Army Photo

[Saray litrato ed pahina 7]

Say ‘nawalaan kayo na aro ed sakey tan sakey’ tan “mansiansia kayo ed salitak” et importante iran kondisyon ya inletneg nen Jesus parad saray peteg a Kristiano