Tepetepet na Saray Manbabasa

Nadispelosip kasi ed Kristianon kongregasyon so sakey a too no sikatoy akagawa na karutakan (uncleanness) a singa diad kaso na pilalawanan odino malukak a kondukta (loose conduct)?

On, nayarin naekal ed kongregasyon so sakey a too no sikatoy agmagbabawin manggagawa na pilalawanan, pigaran nengneng na karutakan, odino malukak a kondukta. Satan a taloran kasalanan so inlaktip nen apostol Pablo ed arum niran kasalanan a pakadispelosipan sanen insulat to: “Saray gawa na laman, a sikara ya: pikakalugoran, karutakan, kaalakan na laman (odino malukak a kondukta) . . . Ipasakbay ko ed sikayo . . . a saray manggawa ed sarayan nengneng agda natawir so nanarian na Dios.”—Galacia 5:19-21.

Say pilalawanan (Griego, por·neiʹa) so onaplika ed sebel iran seksual a relasyon diad paway na Makasulatan a panamaley. Laktipen na satan so pikakalugoran, panagbalangkantis, tan pansekso na agsanasawa ontan met ed oral tan anal sex tan pankarapas ed seksual a kayarian na sakey ya agto asawa. Naekal ed Kristianon kongregasyon so sakey a toon agmagbabawin manggagawa na pilalawanan.

 Say malukak a kondukta (Griego, a·selʹgei·a) so mankabaliksan na “andiay moralidad; kabandayan; anggapoy-baing a kondukta; binabastos a kondukta.” Inukeran na The New Thayer’s Greek-English Lexicon itan a Griegon termino bilang “agla nakontrol ya inkagali, . . . agnabanon inkaagresibo, andiay-baing, anggapoy pananginunang.” Unong ed sakey nin diksionaryo, say malukak a kondukta et sakey a nengneng na kagagawa a “sumlang ed amin a totontonen ya aawaten ed sosyedad.”

Unong ed ipapabitar na saratan ya asalambit a kabaliksan, say “malukak a kondukta” so mangilalanor ed duaran aspekto: (1) Say mismon kondukta et ambelat a manusumlang ed saray ganggan na Dios, tan (2) say awawey na managkasalanan et andiay-respeto, agmananginunang.

Sirin, say “malukak a kondukta” so agmanutukoy ed anlemew a klase na makapuy a kondukta. Tutukoyen na satan iray gawa a seryoson manusumlang ed saray ganggan na Dios tan pakapatnagan na agpangingalngalep odino andiay-respeton awawey—sakey ya awawey a mangipaparungtal na agpanangigalang odino panagmudmora ni ingen ed autoridad, saray ganggan, tan estandarte. Insiglaot nen Pablo so malukak a kondukta ed sebel a piaakdol. (Roma 13:13, 14) Lapud say malukak a kondukta et nidatak ed Galacia 5:19-21 bilang kabiangan na pigaran makasalanan iran agamil a pakadiskualipikaan na sakey a too diad panawir ed Panarian na Dios, say malukak a kondukta so basiyan parad panamaat tan posiblin pakadispelosip ed Kristianon kongregasyon.

Say karutakan (Griego, a·ka·thar·siʹa) so sankalaknaban a tuloy ed taloran terminon nipatalos a “pilalawanan,” “karutakan,” tan “kaalakan na laman” odino malukak a kondukta. Lalaktipen na satan so amin a klase na inkarutak—diad seksual iran pamaakaran, diad panagsalita, diad kiwas, tan diad siglaotan ed espiritual a pamaakaran.” Say “karutakan” so manasaglawi ed malaknab a kategorya na ambelat iran kasalanan.

Unong a nikurit ed 2 Corinto 12:21, tinukoy nen Pablo iramay “nankasalanan ya angga ed natan, et ag-ira nampataoli ed karutakan, tan lawanan tan kabandayan a ginawa ra.” Lapud say “karutakan” et nidatak a bilang kabiangan ed “pilalawanan tan kaalakan na laman,” arum a klase na karutakan so kaukolan ya asikasoen ed hudisyal a paraan. Balet say karutakan et malaknab a termino a mangilaktip ed saray bengatlan agmet nakaukolan ya asikasoen ed hudisyal a paraan. No panon a say sakey ya abung et nayarin agtanton malinis odino marutdutak, say karutakan so walaan met na nanduruman laknab.

Unong ed Efeso 4:19, imbaga nen Pablo a walaray indibidual a ‘piunor da labat so liknaan da’ tan “inter da so inkasikara a dili ed kaalakan na laman [odino malukak a kondukta], pian gawaen da a siaagap so amin a nengneng na karumsisan.” Indatak sirin nen Pablo so karutakan odino ‘karumsisan tekep na inkaagap’ a mipadpara ed kategorya na malukak a kondukta. No say sakey a bautismadon too et agmagbabawin manggagawa na ‘karumsisan tekep na inkaagap’ odino inkaagum, sikato so nayarin ekalen ed kongregasyon makasengeg ed alablabas a karutakan (gross uncleaness).

Ipasen pan walay saninaro, a magano lan mankasal, ya aminpigapigan akagawa na ampetang ya angoban, lakapan, tan karapasan na saray pribadon parte na laman da. Nayarin determinaen na saray mamatatken ya anggaman ag-impatnag na saratan ya indibidual so agpangingalngalep a pakabidbiran na malukak a kondukta, wala so inkaagum ed kondukta ra. Kanian nayarin asikasoen itan na saray mamatatken diad hudisyal a paraan lapud walay agawan alablabas a karutakan. Say alablabas a karutakan so nayari met a matukoy a basiyan diad pamemben ed sakey a kaso a mangilalanor ed sakey a too ya aminpigan akitongtong ed arum a too diad telepono a singa ra mansesekso, nagkalalo la no sikatoy asimbawa la nipaakar ed satan.

Nakaukolan na saray mamatatken so pakatebek sano mandedesisyon ira nipaakar ed satan. Pian nadetermina no nakaukolan ya aksionan itan ed hudisyal a paraan, nepeg dan determinaen a maong no anto so agawa tan anggad anton laknab so impanggawa ed satan. Agkabaliksan na satan a say sakey et husgaan la ya akagaway malukak a kondukta lapud agto awaten so Makasulatan a simbawa; nisay sakey itan a kaso a bilangen so aminpigan impanggawa na sakey a too ed sakey a kasalanan sakbay ya asikasoen itan ed hudisyal a paraan. Kaukolan a maalwar tan sipipikasin simbangen na saray matatken so kada situasyon tan amtaen da no anto so agawa tan kaunongan kabetbet, say klase tan laknab na ginagalan kasalanan, tan say getma tan motibo na nankasalanan.

Say alablabas a karutakan so aglambengat manutukoy ed seksual iran kasalanan. Singa bilang,  walay sakey a bautismadon kalangweran a laki a nayarin akapansigarilyo ed loob na antikey a panat na panaon tan impatua to itan ed atateng to. Sikato so determinadon agla mansigarilyo. Satan so karutakan, balet agni itan nagmaliw ya alablabas a karutakan odino ‘karutakan tekep na inkaagap.’ Magenap la so Makasulatan a simbawa na sakey odino duaran matatken katekep so tulong na atateng na satan a kalangweran. Balet no say kalangweran et naynay lan mansisigarilyo, satan so ginagalan panagdutak ed laman, tan nakaukolan a pormaen so hudisyal a komite pian asikasoen so kaso na alablabas a karutakan. (2 Corinto 7:1) No agmagbabawi so kalangweran a laki, sikato so dispelosipen.

Walaray Kristiano ya alanor ed panagbantay na pornograpiya. Satan so makaopendi ed Dios, tan nayarin makapabigla ed saray mamatatken no walay sakey a kapananisiaan a nanggawa na ontan. Balet aliwan amin a panagbantay na pornograpiya et kinaukolan a dengelen ed arap na hudisyal a komite. Alimbawa, ipasen pa ya aminpigan nambantay so sakey ya agin laki ed tatawagen a soft-core a pornograpiya. Sikato so nababaingan, impatua to itan ed sakey a matatken, tan determinadon agto la uliten itan a kasalanan. Nayarin ipasen na matatken a say kondukta na satan ya agin laki et agni amantok ed pangaagamil na ‘karutakan tekep na inkaagap’; nisay impatnag to so agpangingalngalep, a pakapatnagan na malukak a kondukta. Anggaman agla nakaukolan so hudisyal ya aksion, satan a klase na karutakan so mankaukolan na ambelat a panimbawa unong ed Kasulatan tan nayarin sikatoy subaybayan na mamatatken pian natulongan.

Balet, ipasen pa a walay sakey a Kristiano a masekreto tan abayag lan manbabantay na makapadimla tan mabanday a seksual a pornograpiya tan nanggunaetan ton iyamot itan a kasalanan. Satan a pornograpiya so nayarin mangipapabitar na gang rape, bondage (agamil a pabalor legan a mansesekso), sadistan panagpairap, say inaayep a panusar ed bibii, odino anggan say pornograpiya a mangipapanengneng ed ugugaw. Sano naamtaan na arum so gagawaen to, sikato so nababaingan a maong. Sikato so aliwan mapangaya, balet nayarin determinaen na mamatatken ya ‘inggalet to so inkasikato’ ed satan a marutak ya agamil tan ginawa to so ‘karutakan tekep na inkaagap,’ salanti, alablabas a karutakan. Pormaen so hudisyal a komite lapud walay agawan alablabas a karutakan. Nayarin nadispelosip so managgaway-kasalanan no agto impatnag so maridios a panagbabawi tan say determinasyon ya agto lan balot manbantay na pornograpiya. No inimbitaan to ed abung to so arum pian manbantay na pornograpiya—a singa to la iyaalibansa itan—ipapatnag to so ebidensya na agto pangingalngalep a pakabidbiran na malukak a kondukta.

Say Makasulatan a termino a “kaalakan na laman” odino malukak a kondukta so lawas mangilalanor ed ambelat a kasalanan, a mabetbet et diad seksual a paraan. Sano dedeterminaen na mamatatken no kasin say agamil et malukak a kondukta, nepeg dan tebeken no walay agpangingalngalep, kabandayan, inkarutak, inkaandiay-baing, tan makapatalagnaw itan ed publiko. Diad biek a dapag, saray seryoson impakasumlang ed ganggan nen Jehova ya agawa na sakey a toon agmangipapatnag na mapangayan awawey so nayarin mangipapabitar na ‘inkaagap’ odino inkaagum. Saratan a kaso so nepeg ya asikasoen makasengeg ed agawaan dan alablabas a karutakan.

Seryoson responsabilidad so pandetermina no kasin say sakey et akapankasalanan na alablabas a karutakan odino malukak a kondukta, lapud bilay so nalalanor. Saramay mangaasikaso ed sarayan kaso so nepeg a sipipikasin manggawa ed satan, a kerewen da ed Dios so masanton espiritu to, pakatebek, tan pakatalos. Nakaukolan a pansiansiaen na mamatatken so kalinisan ed loob na kongregasyon tan nepeg dan ibase so desisyon da ed Salitay Dios ontan met ed panangidirehi na “matoor tan makabat ya aripen.” (Mateo 18:18; 24:45) Tan nagkalalo la ed sarayan mauge-uges lan panaon, nakaukolan a tandaan na saray mamatatken iray salitan: “Isipen yo no anto so gawaen yo: ta agkayo mangukom a nipaakar ed too, noag nipaakar ed Jehova.”—2 Awaran 19:6.