Ritual a Panag-ames na Saray Judio—Kasin Satan so Angiyaligan ed Bautismo?

IMPULONG nen Juan a Managbautismo so bautismo odino “binyag [a simbolo] na panagbabawi.” Ingganggan met nen Jesus iray patumbok to a manggawa na saray babangatan tan bautismoan ira.—Marcos 1:4; Mateo 28:19.

Say Biblia so mangipapabitar a kakaukolanen na Kristianon bautismo so sigpot a kipalgep ed danum. Oniay ibabaga na libron Jesus and His World: “Saray mipadparan ritual so naimano ed dakel a relihyon, diad apalabas tan ed kaplesan, diad nanduruma iran bansa tan kultura.” Inkuan ni na satan a libro a “say gapoan na Kristianon bautismo . . . so naromog ed Judaismo.” Kaunongan kapeteg itan?

Ritual a Panag-amesan na Saray Judio

Nalmoan na saray arkeologon nankotkot ed asingger na Letnegan na Templo ed Jerusalem so ngalngali 100 a ritual a panag-amesan, a manpetsa ni na unonan siglo B.C.E. tan unonan siglo C.E. Sasaglawien na sakey ya inskripsion ed sinagoga manlapud komadua odino komatlon siglo C.E. so ontan iran panag-amesan ya intarya parad “saray bisita a mankaukolan ed saratan.” Aromog met so arum niran amesan ed Jerusalem, diad nanayaman na saray pamilya na mayaman tan saserdote; amin lawarin abung so walaan na pribadon ritual a panag-amesan.

Saratan ya amesan et uhas-rektanggulo a binungaw manlapud baleg a bato odino kinotkot ed dalin tan pinaliberan na laryo odino bato. Insan pinalitadaan iratan ta pian agmanimey. Say maslak a sukat na saratan et manga 1.8 metro ed lapar tan 2.7 metro ed dukey. Diad panamegley na saray alula et onaagus iray danum na uran ed saratan ya amesan. Anggan panon et ag-onkulang ed 1.2 a metro so kaaralem na danum ta pian sigpot a nilereg na sakey so laman to no ompikos. No maminsan et walaray abeban padir a mamapaldua ed saray balitang a palusor ed danum. Papadesiran a diad sakey a pagpag na saray balitang so looban na manames sano sikatoy marutak ni, tan diad biek so pawayan to pian agnadutakan.

Saray amesan so inusar a misiglaotan ed ritual a panagdalisay na saray Judio. Anto so lalanoren na saya?

Say Ganggan tan Tradisyon ed Panag-ames

Indanet na Mosaikon Ganggan a kaukolan a magmaliw a malinis iray totoo na Dios, diad espiritual  tan pisikal a paraan. Nanduruman nengneng so pakakarutakan na saray Israelita, kanian kaukolan dan dalisayen so inkasikara diad panames tan diad pampesak da.—Levitico 11:28; 14:1-9; 15:1-31; Deuteronomio 23:10, 11.

Naspot so inkalinis tan inkasanto nen Jehova a Dios. Kanian saray saserdote tan Levita et kinaukolan ya urasan day kalimaan tan kasalian da sakbay dan asinggeran so altar to, ta no andi et ompatey ira.—Exodo 30:17-21.

Panisiaan na saray iskolar a kasabi na unonan siglo C.E., say niletneg a relihyoson totontonen na saray Judio so anginatnat ed saray kakaukolanen parad panaglinis na saray saserdote ed saray aliwan Levita. Parehon inagamil na saray Essene tan saray Fariseo iray ritual a panag-ames. Oniay kuan na sakey a palapagan nipaakar ed panaon nen Jesus: “Say ritual a panagdalisay so kinaukolan ed sakey a Judio sakbay ya onloob ed Letnegan na Templo, sakbay a mangibagat, sakbay ton naawat so gunggona na pangiyapay na saserdote tan parad arum nin mipadparan gagala.” Unong a nisulat ed Talmud, saray manames et iilaloan a sigpot a mangipalgep ed inkasikara.

Kinondena nen Jesus iray Fariseo lapud panangipilit da ed ritual a panaglinis. Mapatnag ya inagamil da so “nagsisananey a panag-uras,” pati saramay panag-uras ed “saray kopa, tan bangabanga, tan saray baso a gansa.” Inkuan nen Jesus a pinalumbasan na saray Fariseo iray ganggan na Dios pian nipaskar da iray mismon tradisyon da. (Hebreos 9:10; Marcos 7:1-9; Levitico 11:32, 33; Lucas 11:38-42) Anggapoy kabiangan na Mosaikon Ganggan a nankaukolan na sigpot a pangipalgep ed laman.

Kasin say lapuan na Kristianon bautismo et diad ritual a panag-ames ya inagamil na saray Judio? Andi!

Say Ritual a Panag-ames tan Kristianon Bautismo

Inagamil na saray Judio so ritual a panaglinis ed inkasikaran dili. Balet, say bautismon ginawa nen Juan so aliwan sakey a klase na ritual a panag-ames a kabisado na saray Judio. Akabkabat si Juan bilang say Managbautismo, kanian ipapatnag na satan a duma so ginawa ton panagpalgep. Saray relihyoson lider na Judio so angibaki ni ingen ed sikato na sakey a delegasyon pian ontepet: “Akin . . . et maminyag ka?”—Juan 1:25.

Say panaglinis a kinaukolan na Mosaikon Ganggan so nepeg a mabetbet ya uliten kapagno magmaliw ya agmalinis so sakey a managdayew. Aliwan ontan so bautismon ginawa nen Juan nisay bautismo ya inagamil ed saginonor na saray Kristiano. Say kabaliksan na panagbautismo nen Juan et panagbabawi tan panangipulisay ed datin kurso na bilay. Isisimbolo na Kristianon bautismo so katuaan a say sakey a too et indedika to la so inkasikato ed Dios. Aminpinsan a ginawa itan na Kristiano, agto itan inulit-ulit.

Say ritual a panag-ames ed kaabungan na saray Judion saserdote tan diad saray publikon amesan ya asingger ed Letnegan na Templo so mangipapanengneng labat na akinpaway a piulibayan ed Kristianon bautismo. Balet, say kabaliksan na balang sakey ed sarayan panangipalgep et sigpot a mandumaan. Kuan na The Anchor Bible Dictionary: “Wala so malet a pampapakna ed limog na saray iskolar a si Juan [a Managbautismo] so ag-angalig odino angadapta ed antokaman a partikular a bautismo manlapud kaliberliber to,” salanti, manlapud Judaismo. Ontan met so nibaga nipaakar ed bautismo ya inagamil diad Kristianon kongregasyon.

Irerepresenta na Kristianon bautismo so “pankerew na maong a konsiensia ed arap na Dios.” (1 Pedro 3:21) Isisimbolo na satan so sigpot ya impangidedika na sakey na inkasikato ed si Jehova pian Sikato so panlingkoran bilang sakey a babangatan na Anak To. Say sigpot a kipalgep ed danum so matukoy a simbolo na ontan a dedikasyon. Say kipalgep na sakey a too ed danum so mangirerepresenta a sikatoy inatey ed datin kurang na bilay to. Say iyimwas ed danum so mangisisimbolo na imbilay to pian gawaen so linawa na Dios.

Ipapagamor nen Jehova a Dios so malinis a konsiensia ed saramay manggawa na ontan a dedikasyon tan manpabautismo. Kanian nibaga sirin na apuyanan a si apostol Pedro ed saray kapananisiaan to: ‘Say binyag [bautismo] so mangilalaban met la ed sikayo.’ Sakey itan a bengatlan agbalot nagawaan na ritual a panag-ames na saray Judio.