‘Ananak, Ontulok Kayo ed Atateng Yo’

“Sikayon anak, ontulo’kayo ed saray kaatengan yo dia ed Katawan; ta saya sikato so matunong.”​—EFESO 6:1.

1. Panon kayon nasalimbengan na katutulok?

 NAYARIN mabilay itayo natan lapud tinmulok itayo, bangta saray arum et inatey la lapud ag-ira tinmulok. Tinmulok ed anto? Dia ed saray pasakbay, a singa say ipapasakbay na laman tayo a ‘makapakelkelaw so inkagawa to.’ (Salmo 139:14) Nanengneng na saray mata tayo so andekedeket lan lurem, tan narengel na saray layag tayo iray dalagurog na karol. Insan, ombegas iray bago tayo lapud kirmat. Parad saramay nibangat ed posiblin kapeligroan, sarayan tanda so mamapasakbay a kaukolan lay ombatik ed maligen a pasen lapud nitan lay mapeligron bagyo, a walaray kirmat tan uran a yelo.

2. Akin a nakaukolan na ananak iray pasakbay, tan akin a nepeg day ontulok ed atateng da?

² Sikayoran kalangweran so kaukolan a napasakbayan nipaakar ed saray posiblin kapeligroan, tan responsabilidad itan na atateng yo. Nayarin nanonotan yo ni a nibaga ed sikayon: “Agmo didiwiten itay lutoan ta ampetapetang.” “Agka oonla ed ilog ta araldalem.” “Lingaw ka ni’d kawanan tan kawigi antis kan ombeltang ed karsada.” Makapaermen ta walaray ugugaw ya arisgo odino inatey ni ingen lapud ag-ira tinmulok. Say itulok ed atateng et “matunong,” salanti, duga, manepeg, tan makabat. (Uliran 8:33) “Makapaliket” itan ed Katawan tayon Jesu-Kristo, kuan na sananey nin teksto ed Biblia. On, igaganggan na Dios ya ontulok kayo ed kaatengan yo.​—Colosas 3:20; 1 Corinto 8:6.

Magnayon Iran Tumang ed Pagmaliw a Matulok

3. Anto so “peteg a bilay” parad maslak ed sikatayo, tan panon itan a napanggayagaan na ananak?

³ No matulok kayo ed atateng yo, aglabat nasalimbengan so ‘peles a bilay’ yo, noagta napanggayagaan yo met so bilay ya “onsabi,” a tatawagen a “peteg a bilay.” (1 Timoteo 4:8; 6:19) Parad maslak ed sikatayo, say peteg a bilay et sakey ya agmanganggan bilay diad dalin ed balon mundo na Dios, ya insipan to ed saramay matoor a manguunor ed saray ganggan to. Say sakey ya importantin tuloy ed sarayan ganggan et: “Igalang mo so amam tan inam (a sikato so manunan ganggan a wala so sipan to), Ta makapaabig ed sika tan makapambilay ka na andukey dia ed tapew na dalin.” Kanian no tuloken yo iray ateng yo, magmaliw kayon maliket. Magmaliw met a maligen so arapen yo, tan napanggayagaan yo so andi-anggaan a bilay diad paraison dalin!​—Efeso 6:2, 3.

4. Panon a nigalang na ananak so Dios tan panon ira a nagunggonaan ed satan?

⁴ Sano igagalang yoy atateng yo diad itutulok yo ed sikara, igagalang yo met so Dios lapud sikato so angiganggan ed sikayon ontulok ed sikara. Tan nagunggonaan kayo legan yon gagawaen itan. Oniay inkuan na Biblia: “Siak, si Jehova, a Dios mo, a mangibabangat ed sika pian nagunggonaan ka.” (Isaias 48:17, NW; 1 Juan 5:3) Panon kayon nagunggonaan ed pagmaliw a matulok? Mamaliket itan ed ama tan ina yo, tan sikara met ed satan so mangipatnag ed panliket da diad paraan a lalon mamaliket ed bilay yo. (Uliran 23:22-25) Balet say sankaimportantian et mamaliket itan ed mangatatawen ya Ama yo, tan sikayoy tumangan to ed makapakelkelaw a paraan! Imanoen tayo no panon a benendisyonan tan sinalimbengan nen Jehova si Jesus, ya oniay inkuan to nipaakar ed sikaton dili: “Gawaen ko lawas so saray bengatla a makapaliket ed sikato.”​—Juan 8:29.

 Si Jesus et Makulin Komikimey

5. Antoray rason pian panisiaan a si Jesus et sakey a makulin komikimey?

⁵ Si Jesus so panguloan ya anak nen Maria, tan say pinagka-ama to a si Jose et sakey a karpentero. Nagmaliw met a karpentero si Jesus, a mapatnag a naaralan to ed kinen Jose. (Mateo 13:55; Marcos 6:3; Lucas 1:26-31) Komusta so panagkimey nen Jesus bilang karpentero? Sanen wala ed tawen, sakbay na mamilagron impangilukon ed sikato na birhen ya ina to, oniay impaliwawa to unong ya inrepresenta na kakabatan bilang persona: “Wala ak ed abay [na Dios], singa uloen a komikimey; tan siak nensaman so inagew-agew a panggayagaan to.” Aliketan so Dios ed si Jesus, a sikatoy makulin komikimey sanen walad tawen. Balet sanen sikatoy nanugaw diad dalin, kasin nanggunaetan to met so magmaliw a makulin komikimey tan maong a karpentero?​—Uliran 8:30; Colosas 1:15, 16.

6. (a) Akin a nibaga yon tinmulong si Jesus ed saray kimey ed abung sanen ugaw ni? (b) Diad antoran paraan a naalig na ananak si Jesus?

⁶ Andi-duaruwa a sanen ugaw ni si Jesus, sikatoy nanggalawgalaw met a sagpaminsan, a singa ed ibabaga na Biblia a gagawaen nensaman na saray ugugaw. (Zacarias 8:5; Mateo 11:16, 17) Ingen, makaseguro kayo a lapud sikatoy panguloan ya anak ed sakey a baleg a pamilyan mairap-bilay, dakel a kimey ed abung so ginawa to nilikud ed impangipasal ed sikato nen Jose a magmaliw a karpentero. Diad saginonor et nagmaliw a managpulong si Jesus tan intalaga toy inkasikato ed ministeryo to, ya insakripisyo to ni ingen iray dilin pakainawaan to. (Lucas 9:58; Juan 5:17) Kasin walaray amta yon paraan a naalig yo si Jesus? Kasin igaganggan kayo na atateng yo a manlinis ed kuarto yo odino ontulong ed arum nin kimey ed abung? Kasin papasesegen da kayon mibiang ed panagdayew ed Dios diad iyatendi ed saray Makristianon pantitipon tan pampulong ed arum? No ontan met iray niganggan ed si Jesus nen ugaw ni, panon kasi so inkiwas to?

Maseet ya Estudyante tan Managbangat na Biblia

7. (a) Sioparay nayarin kaulop nen Jesus a nambaroy parad Paskua? (b) Iner so kawalaan nen Jesus sanen sinmempet la iray arum, tan akin a sikatoy wadman?

⁷ Niganggan ed amin a lalakin membro na pamilyan Israelita ya onla ra ed templo pian mandayew ed si Jehova legan na taloran piesta na saray Judio. (Deuteronomio 16:16) Sanen si Jesus et mantaon na 12, say interon pamilya to so nayarin nambaroy a paonla ed Jerusalem parad Paskua. Maseguron kaiba iray agagi to’d ina a lalaki tan bibii. Balet, nayarin kaulop met na pamilya nen Jesus si Salome, ya agi nen Maria, pati say asawa ton si Zebedeo tan saray anak da a si Santiago tan Juan, a nagmaliw ya apostoles ed saginonor. * (Mateo 4:20, 21; 13:54-56; 27:56;  Marcos 15:40; Juan 19:25) Sanen pasempet la ra, nayarin inisip nen Jose tan Maria ya akiulop lay Jesus ed saray kakanayon da, kanian agda naimanon tampol a sikatoy nababalang. Kayari na taloy agew, sanen aromog a siansia nen Jose tan Maria si Jesus, sikatoy wala ed templo a “manyudyurong ed pegley na saray managbangat tan ondedengel tan mantetepet ed sikara.”​—Lucas 2:44-46, NW.

8. Anto so ginawa nen Jesus diad templo, tan akin a nikelawan iray totoo?

⁸ Panon so ‘impantepet’ nen Jesus ed saray managbangat? Nayarin saray tepet to et aliwa labat a basta tepet a mamenek ed inkamaupapet to odino pian makala labat na impormasyon. Say Griegon salitan inusar dia et nayarin manukoy ed panagtepet a singa diad korte kanian singa itan paraan na panag-usisa. On, anggaman uga-ugaw ni si Jesus, sikatoy maong lan estudyante na Biblia, a nankelkelawan na saray de-aral a relihyoson managbangat! Inkuan na Biblia ya ‘amin ya akadngel ed sikato so nankelkelaw ed pakatalos to tan ed saray ebat to.’​—Lucas 2:47.

9. Panon yon naalig so alimbawa nen Jesus ed panagaral ed Biblia?

⁹ Panon ya apakelaw na uga-ugaw nin Jesus so anggan saramay eksperiensyado lan managbangat panamegley na pikakabat to ed Biblia? Siempre, lapud sikatoy walaan na matakot-ed-Dios ya atateng ya angibangat ed sikato na ganggan na Dios manlapud inkaugaw to. (Exodo 12:24-27; Deuteronomio 6:6-9; Mateo 1:18-20) Makaseguro itayo ya inawit nen Jose so ugaw nin Jesus diad sinagoga pian narengel to so pangibabasa tan panisingbat ed Kasulatan. Kasin walaan kayo met na atateng a mangiyaaral ed sikayo na Biblia tan mangaawit ed sikayo diad saray Makristianon pantitipon? Kasin papablien yo iray pansasagpot da, a singa ed impangapresya nen Jesus ed impansagpot na atateng to? Kasin inanabang yo ed arum iray naaaralan yo, a singa ed ginawa nen Jesus?

Mapasakop si Jesus

10. (a) Akin a nepeg ya amta komon na atateng nen Jesus so pananapan da ed sikato? (b) Anto so maabig ya ehemplo nen Jesus parad ananak?

¹⁰ Anto kasi so alikna nen Maria tan Jose sanen aromog dan siansia si Jesus diad templo kayari taloy agew? Seguradon nainawaan iran maong. Balet, nikelawan si Jesus ta ag-amta na atateng to so kawalaan to. Kabat da so mamilagron inkianak nen Jesus. Anggaman agda amtan amin so detalye, nayarin walay amta da met nipaakar ed betang to ed arapen bilang Manangiliktar tan Manuley ed Panarian na Dios. (Mateo 1:21; Lucas 1:32-35; 2:11) Kanian, tinepetan ira nen Jesus: “Panon ya inaanap yo ak? Agyo amta a nakaukolan ko so wala ed abung nen Amak?” Anggaman ontan, si Jesus so matulok ya akila’d atateng to tan sinmempet ed Nazaret. Inkuan na Biblia a sikato so “matulotulok ed sikara.” Niarum ni, “si ina to inem-eman [odino inyatol] to so saraya ya amin a nasasalita dia ed puso to.”​—Lucas 2:48-51.

11. Anton leksion nipaakar ed katutulok so naaralan yo ed si Jesus?

¹¹ Kasin mainomay yon aligen si Jesus, a naynay kayon ontutulok ed atateng yo? Odino iisipen yo ya agda natatalosan so modernon mundo, a mas dakel ni amta yo nen sikara? Tua a nayarin mas marunong kayo ed pigaran bengatla, a singa diad pangusar na cellphone, kompyuter, odino arum niran modernon gadyet. Balet isipen pa si Jesus, a nankelawan na saray eksperiensyado lan managbangat so ‘pakatalos to tan saray ebat to.’ Nayarin mipakna kayo a dagdaiset so amta yo no ikompara ed sikato. Ingen sikatoy mapasakop ed atateng to. Agkabaliksan na saya a sikatoy naynay ya inmabobon ed saray desisyon da. Anggaman ontan, sikato so “matulotulok ed sikara” anggad sanen sikatoy nagmaliw a tin-edyer. Anton leksion so  nayarin naaralan yo manlapud alimbawa to?​—Deuteronomio 5:16, 29.

Aliwan Naynay a Mainomay so Ontulok

12. Panon a nisalba so bilay yo ed pagmaliw a matulok?

¹² Say katutulok et aliwan naynay a mainomay, unong a niyilustra ed sakey ya agawa pigay taon lay apalabas sanen walay duaran ugaw a bibii a mas nilabay day ombeltang odino ombaliw ed maaw-awang a karsada imbes ya ondalan ira diad overpass. Samay kaiba ra a labay toy ondalan ed overpass et papasooten da, a kuan da, “Gala la John! Agta labay moy mila ed sikami?” Sanen impatnag nen John so panduaruwa to, sikatoy kinantiawan na samay sakey, a kuan to, “Payakot kan talaga, John!” Anggaman aliwan tua a payakot si John, oniay inkuan to, “Mas unoren koy nanay ko.” Kabebekta, sanen manaakar la ed overpass, nadngel to so maksil ya impanpreno na saray luluganan tan sanen inmusdong et anengneng to ya atalapos iramay bibii. Inatey imay sakey, tan samay sakey et graben asugatan, a kinaukolan a putoten so sali to. Diad saginonor, say ina na saramay bibii, ya amilin met ed sikara ya ondalan diad overpass, so angikuan ed ina nen John: “Tinmulok met ira komon a singa say anak mo.”​—Efeso 6:1.

13. (a) Akin a nepeg yoy ontulok ed atateng yo? (b) Kapigan a say anak so manepeg ya agmangunor ed pagagawa na ateng to?

¹³ Akin ya ibabaga na Dios ed ananak ya: “Ontulo’kayo ed saray kaatengan yo”? Lapud no tuloken yo so atateng yo, tutuloken yo met so Dios. Sakey ni, saray ateng yo et mas eksperiensyado nen say sikayo. Alimbawa, manga limay taon sakbay ya agawa imay aksidente a nisalaysay ed tagey, walay kaaro nen nanay nen John ya inatey so anak to lapud binmeltang ed saman met a karsada! Tua, aliwan naynay a mainomay so ontulok ed atateng yo, balet say Dios so mangigaganggan ed satan. Anggaman ontan, no sikayoy iganggan na saray ateng yo​—odino arum​—a mantila, mantakew, odino manggawa na antokaman ya aglabay na Dios, nepeg ya ‘unoren yo ni so Dios nen saray totoo.’ Satan so rason no akin a kayarin imbaga na Biblia ya “ontulo’kayo ed saray kaatengan yo,” inyarum na satan a “dia ed Katawan.” Mankabaliksan itan ya ontulok kayo ed atateng yo ed amin a pamaakaran a mitunosan ed ganggan na Dios.​—Gawa 5:29.

14. Akin a mainomay ya ontulok so sakey no sikato so perpekto, balet akin a kaukolan ton aralen itan?

¹⁴ Kasin mainomay so naynay ya itulok ed atateng yo no sikayoy perpekto, salanti, “andi-tilol, nisian ed saray managkasalanan,” a singa si Jesus? (Hebreos 7:26) No perpekto kayo, agyo nonoten so manggawa na mauges a singa say kipapasen yo natan. (Genesis 8:21; Salmo 51:5) Balet, anggan si Jesus et kinaukolan ton aralen iray leksion nipaakar ed katutulok. Oniay inkuan na Biblia: “Anggan sikato so Anak, inaral to so katutulok lapu ed saray bengatlan intepel to.” (Hebreos 5:8) Panon a tinmulong ed si Jesus  iray bengatlan intepel to pian naaralan to so katutulok, a satan so agton balot naaralan ed tawen?

15, 16. Panon a naaralan nen Jesus so katutulok?

¹⁵ Lapud panangiwanwan nen Jehova, si Jose tan Maria so analimbeng ed bilay nen Jesus sanen ugaw ni. (Mateo 2:7-23) Balet, diad kaunoran et agla sinalimbengan na Dios si Jesus diad mamilagron paraan. Ontan lay impanirap nen Jesus ed mental tan pisikal, ya inkuan na Biblia a sikatoy “angibagat na pikakasi tan pikekerew, a tekep na mabiskeg a tagleey tan saray lua.” (Hebreos 5:7) Kapigan iya agawa?

¹⁶ Agawa itan diad unor laran oras na bilay nen Jesus diad dalin sanen nanggunaetan a maong nen Satanas a deralen so katooran To. Talagan agonigon so kanonotan nen Jesus lapud amta ton say ipatey to a singa managgaway-mauges et nayarin makaderal ed reputasyon nen Ama to, kanian sanen “akikasi na lalo [diad hardin na Getsemani] et say linge’to singa angkakabaleg a tedter na dala a sinmaklayat angga ed dalin.” Pigaran oras ed saginonor, say impatey to diad panamairapan a kiew et ontan lan kaot-ot, a sikatoy ‘mabiskeg a nantagleey tekep na saray lua.’ (Lucas 22:42-44; Marcos 15:34) Kanian ‘naaralan to so katutulok ed saray bengatlan intepel to,’ ya amaliket ed puso nen Ama to. Natan ta wala la’d tawen si Jesus, nalilikna to met so paniirap tayo diad naynay a panggugunaet tayon magmaliw a matulok.​—Uliran 27:11; Hebreos 2:18; 4:15.

Aralen so Leksion Nipaakar ed Katutulok

17. Panon tayon ipasen so pakaawat na disiplina?

¹⁷ No dinisiplina kayo na saray ateng yo, ipapatnag na satan a labay da so sankaabigan parad sikayo lapud inaro da kayo. “Siopa ta ya anak so agdusaen na ama to?” so intepet na Biblia. Agta makapaermen no sikayoy agtanto aaroen na atateng yo lapud agda ipapanaon tan pansasagpotan so pangipetek ed sikayo? Mipadpara, sikayo so ipepetek nen Jehova lapud inaro to kayo. “Tua ya anggapo so pananusa natan a singa sengeg na liket, noag ingen kaermenan: balet kayari to mangiter na bunga a mareen na katunongan ed saray nailuam la lapu ed sikato.”​—Hebreos 12:7, 11.

18. (a) Anto so ipapatnag na maaron panagdisiplina? (b) Antoran positibon paraan a nipepetek so bilay na totoo ed ontan a pananisiplina?

¹⁸ Sakey ya ari ed Israel nensaman, a binidbir nen Jesus lapud malaknab a kakabatan to, so analambit ed pankaukolan na maaron pananisiplina na atateng. Onia so insulat nen Solomon: “Say mangipaliis na lewet kagula to so anak to, balet say mangaro ed sikato, sikato so dusaen to a masaksakbay.” Inkuan ni ingen nen Solomon a say toon mangawat na maaron pananisiplina et nilaban to so mismon kamarerwa to ed ipapatey.” (Uliran 13:24; 23:13, 14; Mateo 12:42) Nanonotan na sakey a Kristianon bii a sano sikatoy agmandeen nensaman legan na aral, ibaga ed sikato nen tatay to a sikatoy disiplinaen da kasabi ra’d abung. Natan et nanonotan to so panangaro nen tatay to lapud maaron impanisiplina to ed sikato, a satan so maabig ya angipetek ed bilay to.

19. Anto so sankaimportantian a rason no akin a nepeg yon tuloken so atateng yo?

¹⁹ Misalamat kayo no walaan kayo na maar-aron atateng a mangipapanaon tan mansasagpot a manisiplina ed sikayo diad maaron paraan. Tuloken yo ra, a singa ed intulok na Katawan tayon Jesu-Kristo ed atateng to a si Jose tan Maria. Sankaimportantian ed amin, tuloken yo ra lapud igaganggan itan na mangatatawen ya Ama yo, si Jehova a Dios. Diad ontan, sikayon mismo so nagunggonaan, tan satan so ‘makapaabig ed sikayo tan makapambilay kayo na andukey dia ed tapew na dalin.’​—Efeso 6:2, 3.

[Paimano ed leksab]

Panon Yon Ebatan?

• Antoray gunggona a nagamoran na ananak no ontulok ira ed atateng da?

• Sanen ugaw ni si Jesus, panon ton impatnag so alimbawa na katutulok ed atateng to?

• Panon a naaralan nen Jesus so katutulok?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 24]

Say 12 años a si Jesus so marundunong ed Kasulatan

[Litrato ed pahina 26]

Panon a naaralan nen Jesus so katutulok diad impantepel to?