Sano Agnagawa Iray Iilaloan

DIAD sakey a panamaley, nayarin onlesa iray pakadismayaan anggano ompatnag a manpaknaan a maong so sakey a laki tan bii sanen saninaro nira. Panon balet a say balibalin ulopan na sakey a saninaro et manguman a maong sano sanasawa la ra?

Ibabaga na Biblia a saramay mangasawa tan miasawa et nawalaan na “ot-ot tan ermen.” (1 Corinto 7:28, The New English Bible) Mabetbet a say ag-inkayadyari so sengegan na satan ya irap. (Roma 3:23) Niarum ni, ompano say sakey ed sikara odino sikaran dua ni ingen et agmangiyaaplika ed saray prinsipyo na Biblia. (Isaias 48:17, 18) No maminsan balet, aliwan realistiko iray iilaloan na sakey a mangaasawa odino mimiasawa. No onia so nagawa, saray agpantatalosan et nayarin manresulta ed seryoso iran problema.

Aliwan Realistiko Iran Iilaloan

Singa met ed maslak a totoo, nayarin walaray iilaloan mo diad impangasawam odino impiasawam. Molimolien pan magano no anton klase na bilay so inilaloan mo. Kasin say panamaley mo natan et aliwan singa ed samay pinirawat mo? No ontan, agmo iisipen ya agla nasolbar iray problema. Natulongan kan mangipetek ed saray bengatla sano iyaplikam iray prinsipyo na Biblia. * (2 Timoteo 3:16) Balet, maabig no usisaen mo lamet so pigaran bengatla a nayarin inilaloan mo nipaakar ed panangasawa.

Singa bilang, inisip na arum a say bilay na de-asawa et naynay a romantiko, a singa ed saray istoryan pantasya. Nayarin say abaloan mo met et naynay kayo lan mankaiba nen asawam odino nasolbar yo so amin ya agyo pantatalosan ed mainomay tan aliwan inuugaw a paraan. Papanisiaan na dakel a no de-asawa la ra et agda la kaukolan a kontrolen so seksual iran pilalek da. Lapud sarayan kaslakan ya iilaloan et agtanto realistiko, seguradon pakadismayaan iraya na arum.​—Genesis 3:16.

Nia so sakey nin iilaloan ya aliwan realistiko. Ipapasen na arum a maliket la so sakey a too sano sikatoy angasawa odino akiasawa la. Tua, say pakawalaay kapareha ed bilay et nayarin panlapuan na pirmin liket. (Uliran 18:22; 31:10; Eclesiastes 4:9) Balet, kasin nailaloan a mamilagro lan nasolusyonan na pipiasawa odino pangasawa so amin ya agpantatalosan? Mabetbet a saramay maniisip na ontan et nadidismayan maong no akapiasawa la ra!

Agnibesngaw Iran Iilaloan

Balet agto met labay ya ibaga ya aliwa lan realistiko so amin ya iilaloan. Diad tua, walaray iilaloan a lalanoren to ray pilpilalek a makatunongan. Ingen, walaray probleman palesaen na pigaran iilaloan. Onia so naobserbaan na sakey a managkonseho nipaakar ed panamaley: “Naiimanok a mankokolkol iray sanasawa lapud  maniilalo so sakey a kapareha a nagawa so pilalek to, anta diad tua et ag-itan amtan balot na asawa to.” Pian natalosan no panon iyan nagawa, isipen pa iyan eksena.

Si Maria so akiasawa ed si Juan, a nilasus kilometro so kaarawi na abung da manlapud baley di Maria. Antis iran nankasal, naisip la nen Maria a sikatoy nairapan a manayam ed arum a pasen​—lalo la ta sikatoy sipor a mabaing. Ingen, sikatoy mail-ilalo a sikatoy tulongan nen Juan pian makaadapta. Singa bilang, inilaloan nen Maria a naynay ton kaiba si Juan tan sikatoy ikabat nen Juan ed kakaaro to. Balet, aliwan ontan so nagagawa. Okupadon miiistoryaan si Juan ed dakel iran kaaro to​—ya apaulyanan to la ed sukong si Maria, a balobalo ni diman. Pakalikna nen Maria et sikatoy pinaulyan la, a sigpot ni ingen a nibaliwala. Inisip ton, ‘Akin et aglabat makalikas si Juan?’

Kasin aliwan realistiko so iilaloan nen Maria? Aliwa met ya ontan. Labay to labat a sikatoy tulongan nen asawa to pian makaadapta ed balon lugar. Mabaing si Maria, tan agto amtay miarap ed dakel a totoon agto ni kabat. Diad tua balet, agnin balot imbaga nen Maria ed si Juan so nalilikna to. Kanian, ag-amta nen Juan no antoy nalilikna nen Maria. Anto kasi nagawa no naynay lan ontan so situasyon? Si Maria so manem-em la, tan diad ilabas na panaon et ompan isipen ton talagan anggapoy pililikna ed sikato na asawa to.

Nayarin nadismaya tan naermenan ka met no singa ag-iimanoen na asawam iray pankaukolan mo. No ontan, antoy gawaen mo ey?

Ibesngaw Mo Itan

Talagan makapadismaya no agnagawa iray iilaloan. (Uliran 13:12) Ingen, wala ni nagawaan yo nipaakar ed satan. Onia so ibabaga na sakey a proverbio ed Biblia: “Saray totoon makabat mannononot ira kasakbayan a mansalita ra; say ibaga ra’d satan et lalon  makaayat.” (Uliran 16:23, Maung a Balita) Kanian, no parad sika et agnagagawa so sakey ya iilaloan mo a makatunongan met, itongtong mo itan ed asawam.

Pilim so dugan panaon, dugan lugar, tan duga iran salita no ibalikas mo ray kapagaan mo. (Uliran 25:11) Mansalitan kalmado tan marespeto. Tandaan moy gagalam: Aliwan pian akusaen so asawam, noagta pian ipaamtam ed sikato no anto iray iilaloan tan liknaan mo.​—Uliran 15:1.

Akin a nepeg mo nin gawaen iya? Agta natebek la komon na sakey a makonsideran asawa no antoray nakaukolan mo? Bueno, ompan duma labat so punto de bista na asawam ed saray bengatla balet ta maliket to met ya amtaen iray kaukolan mo no ipaliwawam iratan ed sikato. Agmet mankabaliksan a makapuy lay panamaley yo no kaukolan mo nin ibaga so labay mo odino nakaukolan mo, nisay ebidensya itan ya anggapoy pakalikna na asawam.

Kanian manbesngaw ka labat ed asawam. Singa bilang, diad samay adeskribe niman a situasyon, onia so nayarin ibaga nen Maria ed si Juan: “Aminen ko a mairap ed siak so piarap ed totoon agko ni kabat. Nayarin tulongan mo ak a makapikabat ed sikara anggad agak la nanairapan?”

“Masiglat Komon ya Ondengel”

Natan, nengnengen so pamaakaran ed sananey ya anggulo. Ipasen pan inasinggeran ka na  asawam, tan sikatoy nanaermenan ta agmo nagagawaan so makatunongan ya iilaloan to. No nagawa iya, dengel moy asawam! Agka manrarason a tampol. Imbes et ‘masiglat ka komon ya ondengel, mapalna a mansalita, mairap a manpasnok.’ (Santiago 1:19; Uliran 18:13) Onia so impaseseg nen apostol Pablo ed saray Kristiano: “Anggapo komon so siopan too a mananap na kaabigan ton dili, noag say kaabigan na kapara ton too.”​—1 Corinto 10:24.

Nagawaan mo iya no iyan moy inkasika ed kipapasen na asawam. Onia so ibabaga na Biblia, unong ed impangipatalos nen J. B. Phillips: “Sikayoran asawan lalaki nepeg yon panggunaetan a talosan so kaasawaan yon bibii a kaamong yo.” (1 Pedro 3:7) Siempre, nepeg ya onia met so gawaen na kaasawaan a bibii ed asawa ra.

Tandaan mo ya anggano dakel so pampaknaan yon sanasawa, aliwan pareho so panmoria yo ed amin a pamaakaran. (Nengnengen so kahon ya apauloan na “Saksakey a Babantagen, Nanduruman Pakanengneng.”) Diad tua, makagunggona iya lapud maabig so pangikonsidera ed saray pamaakaran unong ed panmoria na arum. Mandumaan iray iilaloan yon dua ed panamaley, nayarin lapud nanlapuan yon pamilya tan kultura. Kanian, posible ya anggaman inad-aro yo so sakey tan sakey, siansia nin mandumaan iray iilaloan yo.

Singa bilang, amta na saray kaasawaan a Kristiano so prinsipyo na Biblia nipaakar ed inkaulo. (Efeso 5:22, 23) Balet, panon kasi so espesipikon pangiyaplika na inkaulo ed pamilya yo, tan panon kasi a nipatnag so panagpasakop? Pareho kayo kasin igigiya na sayan prinsipyo na Biblia, tan kasin panggugunaetan yon tumboken iya?

Nayarin mandumaan met so panmoria yo nipaakar ed saray isyu ed inagew-agew a bilay. Siopay makanbetang ed arum a kimey ed abung? Kapigan so ibisita yo ed saray kakanayon, tan panon kabayag? Panon ya ipanengneng na saray Kristianon asawa ya iyuuna ra ed bilay da so intereses na Panarian? (Mateo 6:33) No nipaakar ed gastos, magmainomay so pakautang, kanian maong so pagmaliw a magimper. Ingen, anton talaga so kabaliksan na pagmaliw a magimper? Say oniaran pamaakaran et nepeg a bulos tan marespeton pantongtongan, tan makagunggonan tuloy iya.

Makatulong iray ontan a pantongtong pian nawalaan kayo na mas mareen a panamaley, anggano anggad natan et wala ni ray iilaloan mon agni nagagawa. On, sikay lalon natulongan a mangiyaplika ed insimbawa nen apostol Pablo a: “Mantetepelan so sakey tan sakey, tan manpeperdonaan so balang sakey, no say siopaman a too wala so pangidalman to ed siopaman.”​—Colosas 3:13.

[Paimano ed leksab]

[Kahon/Litrato ed pahina 10]

SAKSAKEY A BABANTAGEN, NANDURUMAN PAKANENGNENG

“Isipen pa so sakey ya ulop na turistan onnenengneng ed balibalin lugar. Anggaman saksakey a pasen so nenengnengen na interon grupo, nandurumaan so pakanengneng na balang sakey ed satan. Akin? Lapud nandurumaan ya anggulo so nanenengneng da ta nandurumaan so akaalageyan da. Sakey ni, aliwan saksakey so pangiyaapasakeyan day imano. Kada sakey ed sikara et walay naiimano ton bengatlan nagkalautlan makapainteres ed sikato. Ontan met ed sakey a panamaley. Anggano dakel so pampaknaan na sankapareha, ag-ira parehoy panmoria ed amin a bengatla. . . . Lalanoren na pitatalosan so gunaet a panlaktipen irayan pandurumaan pian napawala so sakey a mantunosan a relasyon. Kakaukolanen na saya so pangipanaon ed pantongtong.”​—Say Panag-Bantayan, Agosto 1, 1993, pahina 4.

[Kahon ed pahina 11]

NO ANTO SO NAGAWAAN MO NATAN

• Usisaen lamet iray iilaloan mo. Kasin realistiko iratan? Kasin saray iilaloan mo ed asawam et makatunongan ni?​—Filipos 2:4; 4:5.

• Panggunaetan ya umanen iray aliwan realistikon iilaloan mo. Singa bilang, imbes ya ibagam ya, “Agkamin balot mankolkol,” iyan mo’d isip mo a panggunaetan yon resolbien iray agpantatalosan diad mareen a paraan.​—Efeso 4:32.

• Pantongtongan iray iilaloan yo ta satan so importantin paraan pian nipanengneng yo so panangaro tan respeto ed balang sakey.​—Efeso 5:33.

[Litrato ed pahina 9]

‘Masiglat ka komon ya ondengel’ ed saray kapagaan na asawam