Panon Kon Natulongan so Ananak Ko a Magmaliw a Peteg ya Edukado?

SAY panangibangat ed anak so niyaliling ed makapalikliket balet ta mairap a biahe. Sakey itan a biahen kaibam iray anak mo. Sika so mamapaseseg tan maaron mangigigiya ed sikara ta pian onaligwas ira ed pambiabiahe ra ed bilay. Agaylan karakel so nepeg dan aralen!

Saray ananak et nepeg a nawalaan na maabig iran prinsipyo ed moral tan espiritual ta pian nibiig da so duga ed aliwa, diad ontan et magmaliw a peteg a matalona tan maliket so bilay da. No kabaten tan aroen da si Jehova, say edukasyon da so magmaliw a peteg a makagunggona tan say nibabangat ed sikara so mansiansia lawas. Bilang sakey ya ateng, walaan ka na importantin betang no antoy naaralan na ananak mo tan no panon dan moriaen tan talosan iratan.

Walaray angat a kaukolan a talonaan na saray ateng diad sayan biahe. Main-inomay a makaaral iray ugugaw, kanian dakel iray naaral dan makapuy a bengatla diad paway na pamilya. Sikatayo so manbibilay ed mundon uuleyan nen Satanas a Diablo. (1 Juan 5:19) Sikato so interesado met ed edukasyon na saray anak mo, balet ta diad midumaan a tuloy iran rason. Marunong tan eksperiensyadon tuloy a manbangat si Satanas, ingen ta sikatoy mauges a managbangat. Sikatoy mankunkunwarin “anghel na liwawa,” balet ta say itatarya ton pikakabat et manamalikdo tan sumlang ed Salita tan linawa nen Jehova. (2 Corinto 4:4; 11:14; Jeremias 8:9) Say Diablo tan saray demonyo to so marundunong ed panagpalikdo, panangiyalibansay inkasiblet, panagtila, tan panangiyabeba na moralidad.​—1 Timoteo 4:1.

Antoy nagawaan mo pian agnapalikdo iray anak mo? Panon mo ran nibangat pian awaten da so tua tan makagunggona? Say primeron importantin gawaen mo et say pangusisa ed inkasika. Kaukolan a sikay maabig ya ehemplo ed sikara. Importante met ya awaten moy responsibilidad mon mangibangat ed ananak mo tan nawalaan na panaon pian nagawaan itan. Antis tayo balet a konsideraen irayan punto, amtaen tayo ni no antoy pundasyon na makagunggonan edukasyon.

Say Pundasyon na Tuan Edukasyon

Makaaral itayo ed si Solomon ya ari na Israel, sakey ed saray sankamakabatan a toon nambilay. Onia so ibabaga na Biblia: “Say Dios inikdan to si Solomon na kakabatan tan pakatalos a mapalalo ed karakel tan malawig a puso, a singa say buer a wala ed gilig na dayat. Et say kakabatan nen Solomon tinalonaan to so kakabatan na saray amin ya anak ed bukig, tan amin a kakabatan na Ehipto.” Sikato so ‘akapansalita na talonlibo ya uliran, tan saray kanta to sikara so sanlibo tan lima.’ Malaknab so kakabatan to nipaakar ed tantanaman tan bilay na ayayep. (1 Arari 4:29-34) Inasikaso met nen Arin Solomon iray proyekton panagpaalagey diad Israel, laktip lay alay-dakep a templo nen Jehova ed Jerusalem.

Ipapanengneng na saray insulat nen Solomon, a singa saramay nabasa ed Eclesiastes, a dakel so amta to nipaakar ed inkatoo na sakey. Sikato so pinuyanan na Dios a mangipabitar no antoy pundasyon na peteg ya edukasyon. Onia so imbaga nen Solomon: “Say takot ed Jehova sikato so sengeg na pikakabat.” Imbaga met na sayan makabat ya ari: “Say takot ed Jehova sikato so sengeg na kakabatan; et say pikakabat ed Sankasantosan sikato so pakatalos.”​—Uliran 1:7; 9:10.

No tatakotan tayo so Dios, walaan itayo na aralem a panangigalang ed sikato tan papaliisan tayon sikato so napaermen. Bidbiren tayo a sikato so Sankategeyan tan nepeg itayon manpasakop ed sikato. Parad totoo et nayarin makabat iramay  mangibabaliwala ed samay akadependian na bilay tayo, balet say ontan a kakabatan so “kakulangkulangan ed Dios.” (1 Corinto 3:19) Say edukasyon a kaukolan na saray anak mo et samay nibase ed “kakabatan a wala a manlapu ed tagey.”​—Santiago 3:15, 17.

Say takot a napaermen si Jehova so nisiglaot a tuloy ed panangaro ed sikato. Labay nen Jehova a sikato so takotan tan aroen na saray lingkor to. Onia so imbaga nen Moises: “Israel, antoy arum a kaukolanen nen Jehova a Dios mo ed sika noag say takotan mo si Jehova a Dios mo, manonton ka ed saray amin a daladalan to, tan say pangarom ed sikato, tan say panlingkor mo ed Jehova ed amin a pusom tan ed amin a kamarerwam, sumpal mo so saray ganggan nen Jehova, tan saray pananontonan to, ya iganggan ko ra natan ed sika ya onkana a kaabigan mo?”​—Deuteronomio 10:12, 13.

No ipupurek tayo ed ananak tayo so aralem ya itakot ed si Jehova, nileletneg tayo ed sikara so pundasyon na sakey ya edukasyon a manggawa ed sikaran peteg a makabat. Legan dan papaeleten itan a pundasyon, onaaralem met so panamabli ra ed Manamalsa ra, say Lapuan na amin a tuan pikakabat. Ontulong iya ed saray anak tayo pian magmaliw ya asimbang so panmoria ra ed naaaralan da, insan makapandesisyon ira na duga. Nawalaan ira na abilidad a ‘mangibiig na maong tan mauges.’ (Hebreos 5:14) Say ontan a pundasyon so ontulong met ed sikaran mansiansian mapaabeba tan agmanggaway mauges.​—Uliran 8:13; 16:6.

Nenengnengen Kayo na Ananak Yo!

Panon tayo balet a natulongan iray anak tayo a mangaro tan ontakot ed si Jehova? Satan a tepet so ebatan na samay Ganggan ya inter nen Jehova ed saray Israelita panamegley nen propeta Moises. Onia so niganggan ed saray Israelitan ateng: “Sika aroen mo si Jehova a Dios mo ed amin a pusom tan dia ed amin a kamarerwam, tan dia ed amin a pakayarim. Et saraya a salita, ya iganggan ko ed sika ed sayan agew, nepeg da so ontatak ed pusom; tan nepeg mo ya ibangat iraya a sankakulian ed saray anak mo, tan nepeg mo ra a tongtongen kapagno manyurong ka ed abung mo, tan kapagno manaakar ka ed dalan, tan kapagno mandukdukol ka tan kapagno ombangon ka.”​—Deuteronomio 6:5-7.

Sayan teksto so mangibabangat na importante iran leksion ed saray ateng. Unona: Bilang sakey ya ateng, nepeg a sikay maabig ya ehemplo. Pian nibangat mo iray anak mo a mangaro ed si Jehova, sikan mismo so nepeg a mangaaro ed Dios, tan ipapapusom iray salita to. Akin ya importantin maong iya? Lapud sika so sankaunaan a managbangat na saray anak mo. Say naaralan da manlapud sika et walaay baleg ya epekto ed sikara. Tan anggapo lay arum a mas makaimpluensya ed bilay na anak noag say ehemplo na ateng to.

Saray pirawat, ugagep, prinsipyo, tan paniinteresan mo so napatnagan ed gagawaen mo, aliwa labat a diad ibabagam. (Roma 2:21, 22) Manlapud inkaugaw, saray anak so makakaaral diad pakakaimaton da ed atateng da. Natebek na ananak no antoy importante ed saray ateng da, tan sarayan bengatla so magmaliw met ya importante ed sikara. No peteg ya aaroen mo si Jehova, nalikas  itan na ananak mo. Singa bilang, nanengneng da ya importante ed sika so panagbasa tan panagaral na Biblia. Namoria ra ya iyuunam ed bilay mo so intereses na Panarian. (Mateo 6:33) Say regular ya iyaatendim ed Makristiano iran pantitipon tan say pibibiang mo ed kimey a panangipulong na Panarian so mangipanengneng ed sikara a say sagradon panaglingkor ed si Jehova so sankaimportantian ed sika.​—Mateo 28:19, 20; Hebreos 10:24, 25.

Gawam so Responsibilidad Mo

Say sakey nin leksion a naaralan na saray ateng diad Deuteronomio 6:5-7 et saya: Walaan kayo na responsibilidad a mangibangat ed ananak yo. Diad limog na saray totoo nen Jehova nensaman a panaon, saray ateng so mangibabangat ed saray anak da. Diad limog met na saray Kristiano nen inmunan siglo, saray ateng so nantultuloy a walaan na importantin betang ed panangibangat ed ananak da. (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Sanen sinulat nen apostol Pablo iray kapara ton Kristiano, imbaga to a nagkalautlan saray kaamaan so ‘mangibangat ed saray ananak da diad kadudusa tan panamilin nen Jehova.’​—Efeso 6:4.

Lapud nadedesdes iray ateng ed saray pankaukolan ed bilay natan, diad trabaho, tan ed arum niran aktibidad a mangupot na panaon tan biskeg, ompano natukso ra ya ipiya da la’d arum so pangibangat ed ananak da, singa diad saray mamaestro tan mamaestra tan diad saramay propesyonal a manag-asikasoy ugaw. Balet, anggapon balot so makasandi ed sakey a maaro tan maasikason ateng. Agyon balot melmelagen so kaimportantian tan impluensya yo. No kaukolan yo so tulong parad pangibangat ed anak yo, manpili kayon maong, balet agyon balot ipipiya ed arum so sagradon responsibilidad yo.

Ipanaon so Pangibangat ed Ananak Yo

Say sananey nin leksion a naaral na saray ateng diad Deuteronomio 6:5-7 et saya: Mankaukolan na panaon tan sagpot so pangibangat ed saray anak. Niganggan iray Israelitan ateng ya ‘ibangat da a sankakulian’ ed saray anak da so katuaan na Dios. Say orihinal a Hebreon nipatalos ya ‘ibangat a sankakulian’ so mankabaliksan ya “ipurek,” “ulit-uliten ya ibaga.” Nepeg a gawaen iya legan na sanagew, on, manlapud ibutay anggad iselek na agew, dia “ed abung mo” tan “ed dalan.” Mankaukolan na panaon tan sagpot so pangibangat ed saray anak tan say panmoldi ed ugali tan awawey da pian makapaliket ira ed Dios.

Anto sirin so nagawaan mo pian natulongan mo so ananak mo a magmaliw a peteg ya edukado? Baleg a sagpot. Ibangat mo iran mangaro tan ontakot ed si Jehova. Mangipanengneng ka na maabig ya ehemplo. Gawam so responsibilidad mo a mangibangat ed saray anak mo, tan ipanaon mo so pangipasal ed sikara. Aliwa kan ayadyari, kanian nalingo ka nin siansia legan mon gagawaen itan. Balet, no masimoon mon panggugunaetan so panggaway linawa na Dios, seguradon pisalamatan kan maong na saray anak mo ed saray sagpot mo tan nagunggonaan ira ed saratan. “Ibangat mo so anak ed dalan a nepeg to a laen,” kuan na Uliran 22:6. “Tan anggan sano masiken la ag-onarawi ed sikato.”

Say edukasyon et sakey a legay-bilay a panagbiahe. No sika tan saray anak mo et mangaaro ed Dios, sakey itan a biahe a panliketan yo ed andi-anggaan. On, lapud lawas dakel so naaralan tayo nipaakar ed si Jehova tan no panon to itayon nausar parad gagala to.​—Eclesiastes 3:10, 11.

[Litrato ed pahina 15]

Kasin ibabasa yo so Biblia ed saray ananak yo?

[Litrato ed pahina 16]

Ipanaon so pangibangat ed saray anak yo nipaakar ed Manamalsa