‘Aleg ya Itumang ed Anggan Siopa so Mauges ed Mauges’
‘Aleg ya Itumang ed Anggan Siopa so Mauges ed Mauges’
“Aleg ya itumang yo ed anggan siopa so mauges ed mauges. Pansesegan yo so saray bengatla a makapagalang ed arap na ganagana a too.”—ROMA 12:17.
1. Anton awawey so ipapatnag na karaklan?
SANO say sakey ya ugaw et itulak na agi to, say kaslakan a reaksion to et ombawi. Makapaermen ta aliwa lambengat a saray ugugaw so mangipapatnag na ontan ya awawey. Ontan met so gagawaen na dakel a wala la’d edad. Ombawi ira sano nasakitan ira na arum. Tua, agmet literal ya itutulak na saray wala la’d edad so akapasakit ed sikara, balet ta dakel ed sikara so ombabawi diad masilib a paraan. Nayarin mangikayat ira na makaderal a tsismis nipaakar ed samay akapasakit ed sikara odino manggawa ira na paraan ta pian naamper so iyaaligwas to. Antokaman so paraan a gawaen da, pareho lanlamang so gagala na saratan, salanti, pian makabawi.
2. (a) Akin a reresistian na saray tuan Kristiano so tendensian ombawi? (b) Antoran tepet tan dinan a kapitulo na Biblia so aralen tayo?
2 Anggaman say kaslakan a tendensia na too et ombawi sano nasakitan ira, reresistian itan na saray tuan Kristiano. Panggugunaetan dan tumboken so simbawa nen apostol Pablo: “Aleg ya itumang yo ed anggan siopa so mauges ed mauges.” (Roma 12:17) Anto so mamakiwas ed sikatayo ta pian lawas tayon niyaplika iyan atagey ya estandarte? Siopa so nagkalalon agtayo nepeg a pangipatnagan na ontan a makapuy a kagagawa? Antoran gunggona so nagamoran tayo sano ag-itayo ombawi ed arum? Pian naebatan irayan tepet, aralen tayo so pinagka-konteksto na saray salita nen Pablo tan imanoen tayo iray rason ya inter na Roma kapitulo 12 no akin a say ag-ibawi et maptek, maaro, tan mapaabeban kurang a gawaen. Sansakeyen tayon aralen iraya.
‘Kanian Mikasi Ak ed Sikayo’
3, 4. (a) Diad gapo na Roma kapitulo 12, anto so imbinsabinsa nen Pablo, tan anto so labay ton ibaga sanen inusar to so salitan “kanian”? (b) Anto so nepeg ya epekto na panangasi na Dios ed saray Kristiano diad Roma?
3 Diad gapo na kapitulo 12, imbinsabinsa nen Pablo so apatiran mansisiglaotan a tema a mangaapekta ed bilay na sakey a Kristiano. Deneskribe to so relasyon tayo ed si Jehova, ed saray kapananisiaan, ed saray agmananisia, tan ed saray wala’d gobierno. Impabitar nen Pablo so manunan rason no akin a nepeg tayon resistian iray makapuy a kagagawa, a mangilaktip ed tendensian ombawi, sanen imbaga ton: ‘Kanian, mikasi ak ed sikayo, agagi, lapu ed saray panangasi na Dios.’ (Roma 12:1) Imanoen so salitan “kanian,” a mankabaliksan na “lapud sarayay nibagak la.” Singa onia so ibabaga nen Pablo, ‘Lapud sarayay kapkapangipaliwawak ed sikayo, mikasi ak a gawaen yo so onsublay ya ibagak.’ Anto ta so impaliwawa nen Pablo ed saray Kristiano diad Roma?
4 Diad primeron 11 a kapitulo na sulat to, insalaysay nen Pablo so alay abig a pankanawnawa ya akalukas ed saray Judio tan Gentil, salanti, say pagmaliw a kaiba nen Kristo a manuley diad Panarian na Dios, sakey ya ilalon impulisay na nasyon na Israel. (Roma 11:13-36) Sayan mablin pribilehyo so nagmaliw lambengat a posible ‘lapu ed saray panangasi na Dios.’ Panon so nepeg ya ikiwas na saray Kristiano nensaman ed sayan abalbaleg tan agla komon makanepegan a panangasi na Dios? Nepeg a saray kapusoan da et napano na agaylan panangapresya, diad ontan et napakiwas ira a mangiyaplika ed onsublay ya imbaga nen Pablo: “Ipatnag [“isaklang,” NW] yo so saray laman yo a mabilay a bagat, masantos, makapaliket ed Dios, ta sikato so maespiritu a lingkor yo.” (Roma 12:1) Balet, panon a talagan nisaklang na saraman a Kristiano so inkasikara bilang “bagat” ed Dios?
5. (a) Panon a nisaklang na sakey a too so inkasikato bilang “bagat” ed Dios? (b) Anton prinsipyo so nepeg a mangimpluensya ed kakikiwas na sakey a Kristiano?
5 Oniay intuloy ya insalaysay nen Pablo: “Agkayo miaabobon unong ed sayan mundo: noag ingen manguman kayo lapu ed kapasimbalo na kanonotan yo, pian nasali yo no anto so maong, tan makapaliket, tan nasnaspot a linawa na Dios.” (Roma 12:2) Imbes ya abuloyan da so espiritu na mundo a mangimpluensya ed panag-isip da, nakaukolan dan itunos itan ed panag-isip nen Kristo. (1 Corinto 2:16; Filipos 2:5) Nepeg ya impluensyaan na satan a prinsipyo so inagew-agew a kakikiwas na amin a tuan Kristiano natan.
6. Unong ed panagkatunongan nen Pablo a naromog ed Roma 12:1, 2, anto so mamakiwas ed sikatayon ag-ombawi?
6 Panon a makatulong ed sikatayo so panagkatunongan nen Pablo diad Roma 12:1, 2? Singa saramay alanaay-espiritun Kristiano diad Roma, apresyaen tayon maong so tuloytuloy a pangipapatnag na Dios ed panangasi to ed sikatayo, ya inagew-agew ton ipapanengneng ed mismon bilay tayo. Kanian, say kapusoan tayo a napno na pisasalamat so mamakiwas ed sikatayon manlingkor ed Dios diad amin a biskeg, kaykayarian, tan abilidad tayo. Satan a masimoon a pilalek so mamakiwas met ed sikatayon manggawa na anggaay nayarian tayo ta pian aligen so panag-isip nen Kristo, aliwan say mundo. Tan satan so mangapekta ed no panon so pantrato tayo ed arum, kapananisiaan man ira odino andi. (Galacia 5:25) Alimbawa, no say panag-isip tayo et mipara ed panag-isip nen Kristo, napakiwas itayon manresisti ed tendensian ombawi.—1 Pedro 2:21-23.
‘Say Aro et Aleg a Tekepan na Pankunkunwari’
7. Anton klase na aro so kinonsidera ed Roma kapitulo 12?
7 Papaliisan tayo so pangibales na mauges ed mauges lapud ta aliwa labat itan a maptek noagta maaro met a kurang. Imanoen tayo no panon so impaningbat nen apostol Pablo ed betang na aro. Diad libro na Roma, aminpigan inusar nen Pablo so salitan “aro” (a·gaʹpe ed Griego) sanen tinukoy to so aro na Dios tan aro nen Kristo. (Roma 5:5, 8; 8:35, 39) Balet, diad kapitulo 12 et inusar nen Pablo so a·gaʹpe diad sananey a paraan, ta pian tukoyen so aro ed kaparan totoo. Kayari ton impaimano a nanduruma iray espiritual a langkap, tan niwala labat iratan ed pigaran mananisia, sinalambit nen Pablo so sakey a kalidad a nepeg ya ipatnag na amin a Kristiano. Oniay inkuan to: ‘Say aro et aleg a tekepan na pankunkunwari.’ (Roma 12:4-9) Say pangipatnag na aro ed arum so manunan pakabidbiran na saray tuan Kristiano. (Marcos 12:28-31) Sikatayo so binilin nen Pablo a seguroen tayon masimoon so aro ya ipapanengneng tayo bilang Kristiano.
8. Panon tayon nipatnag so aro ya ag-atekepan na pankunkunwari?
8 Niarum ni, kayarin impaimano nen Pablo no panon ya ipatnag so aro ya andiay pankunkunwari, inkuan ton: “Busol yo so mauges: ompeket kayo ed maong.” (Roma 12:9) Mapuersa iray salitan “busol” tan “ompeket.” Say “busol” so nayarin nipatalos a “gulaen a maong.” Agtayo lambengat gulaen iray epekto na kaugsan noagta say kaugsan a mismo. (Salmo 97:10) Say salitan “ompeket” et sakey a patalos na Griegon verb a literal a mankabaliksan na “ikdan na beket.” Say sakey a Kristiano a walaan na petepeteg ya aro et malet ya akapeket ed kalidad a kamaongan, kanian satan so kabiangan na mismon personalidad to.
9. Anto so aminpigan insimbawa nen Pablo?
9 Aminpigan sinalambit nen Pablo so sakey a pakapatnagan na aro. Oniay imbaga to: “Paabigen yo so saray mangusil [“mantultuloy yon benditoen iramay mamapasegsegang,” NW] ed sikayo: mamaabig kayo, ya aleg so mangayew.” “Aleg ya itumang yo ed anggan siopa so mauges ed mauges.” “Aleg a sikayo a dili so ombales, inararo.” “Agka pararaeg ed mauges; noag ingen say maong so panaeg mo ed mauges.” (Roma 12:14, 17-19, 21) Saray salita nen Pablo so malinew a mangipapabitar ed no panon tayon tratoen iray agkapananisiaan, anggan saramay onsusumpa ed sikatayo.
“Mantultuloy Yon Benditoen Iramay Mamapasegsegang ed Sikayo”
10. Diad anton paraan a nabendito tayo iray mamapasegsegang ed sikatayo?
10 Panon tayon gawaen so simbawa nen Pablo a: “Mantultuloy yon benditoen iramay mamapasegsegang ed sikayo”? (Roma 12:14, NW) Oniay imbaga nen Jesus ed saray patumbok to: ‘Aroen yo iray kabusol yo, tan ipikasi yo iray mamapasegsegang ed sikayo.’ (Mateo 5:44; Lucas 6:27, 28) Say sakey a paraan sirin pian nabendito tayo iray mamapasegsegang ed sikatayo et say pangipikasi ed sikara, a kerewen tayo ed Dios a liwawaan to so isip na siopaman ya onsusumpa ed sikatayo lapud kakulangan na pikakabat ed katuaan. (2 Corinto 4:4) Tua, ompatnag ya agmakatunongan ya ipikasi ed Dios a benditoen to iray mamapasegsegang ed sikatayo. Balet, no lalo tayon aaligen so panag-isip nen Kristo, lalon nipatnag tayo so aro ed saray ombubusol ed sikatayo. (Lucas 23:34) Anto so nayarin resulta no ipatnag tayo so ontan ya aro?
11. (a) Anto so naaralan tayo ed alimbawa nen Esteban? (b) Unong ed ipapabitar na impanbilay nen Pablo, anton pananguman so nayarin nagawa met ed arum a managpasegsegang?
11 Si Esteban so sakey ed saray angipikasi ed saray amasegsegang ed sikato, tan maabig so resulta na satan. Ag-abayag kayari na Pentecostes 33 C.E., si Esteban so inerel na saray onsusumpa ed Kristianon kongregasyon, inggayugoy da ed paway na Jerusalem, tan tinutupak da. Sakbay a sikatoy ompatey, oniay inkelyaw to: “Katawan, agmo ipasakbat ed sikara so sayan kasalanan.” (Gawa 7:58–8:1) Sakey ed saray lalakin impikasi nen Esteban ed saman ya agew et si Saulo, ya angimaton tan angabobon ed impamatey ed sikato. Diad saginonor, say apaolin Jesus so pinmayawar ed si Saulo, kanian sayan datin managpasegsegang et nagmaliw a patumbok nen Kristo. Sikato so nagmaliw ya apostol Pablo, samay sinmulat ed saray taga-Roma. (Gawa 26:12-18) Mitunosan ed pikakasi nen Esteban, mapatnag a pinerdona nen Jehova si Pablo ed kasalanan to bilang managpasegsegang. (1 Timoteo 1:12-16) Agpankelawan no akin ya oniay insimbawa nen Pablo ed saray Kristiano: “Mantultuloy yon benditoen iramay mamapasegsegang ed sikayo”! Manlapud eksperiensya ton mismo et naamtaan ton walaray managpasegsegang a nayarin magmaliw a lingkor na Dios diad saginonor. Diad panaon tayo, arum a managpasegsegang so nagmaliw met a mananisia lapud inkaulimek na saray lingkor nen Jehova.
“Manayam Kayo ed Kareenan ed Ganaganay Totoo”
12. Panon a mansiglaotan iray simbawan nabasa ed bersikulo 9 tan 12 na Roma?
12 Say tinmumbok a simbawa nen Pablo nipaakar ed no panon a tratoen iray mananisia tan agmananisia et: “Aleg ya itumang yo ed anggan siopa so mauges ed mauges.” Sayan balikas et makatunongan ya epekto na imbaga to la ed gapo, salanti: “Busol yo so mauges.” Tua met, ta panon kasin nibaga na sakey a too a talagan bubusolen to so mauges no sikatoy ombales na mauges ed arum? No ontan so gawaen to et nasumlang to so prinsipyon nawalaan na aro ya ‘ag-atekepan na pankunkunwari.’ Insan oniay imbaga nen Pablo: “Pansesegan yo so saray bengatla a makapagalang ed arap na ganagana a too.” (Roma 12:9, 17) Panon tayon niyaplika irayan salita?
13. Panon so ikikiwas tayo “ed arap na ganagana a too”?
13 Akadkauna lan insulat nen Pablo ed saray taga-Corinto so nipaakar ed impamasegsegang ed saray apostol. Oniay imbaga to: “Agawa kami ya iimatonan dia ed mundo, tan dia ed saray angheles, tan dia ed saray totoo. . . . Anta naayew kami, bendisyonan mi; anta usilan kami, itepel mi; anta aderal so galang mi, mikasi kami.” (1 Corinto 4:9-13) Mipadpara, saray tuan Kristiano natan so iimatonan na totoo ed sayan mundo. Sano nanenengneng na saramay walad kaliberliber tayo so maabig a gagawaen tayo anggaman namamaltrato itayo, nayarin sikaray positibon onkiwas ed mensahe tayo iran Kristiano.—1 Pedro 2:12.
14. Kaunongan kalaknab so pangiyalibansa tayo na kareenan?
14 Balet, kaunongan kalaknab so pangiyalibansa tayo na kareenan? Nepeg a gawaen tayo itan ed anggaay nayarian tayo. Oniay imbaga nen Pablo ed saray Kristianon agagi to: “No nayari, dia ed anganggaan na nayarian yo, manayam kayo ed kareenan ed ganaganay totoo.” (Roma 12:18) Saray balikas a “no nayari” tan “dia ed anganggaan na nayarian yo” so mangipapabitar ya aliwan naynay a posible so pikareenan ed arum. Singa bilang, agtayo labay a sumlangen so sakey a ganggan na Dios ta pian napansiansia tayo labat so pikakareenan tayo ed arum. (Mateo 10:34-36; Hebreos 12:14) Balet, gawaen tayo so anggaay nayarian tayo a mikareenan ed “ganagana a too,” ya agtayo ikokompromiso iray matunong a prinsipyo.
“Aleg a Sikayo a Dili so Ombales”
15. Unong ed Roma 12:19, anto so rason no akin ya agtayon balot ombabawi?
15 Angiter si Pablo na sananey nin ambelat a rason no akin ya ag-itayo ombabawi, salanti, satan so mapaabeban kurang. Inkuan to: “Aleg a sikayo a dili so ombales, inararo, noag ingen ikdan na pasen so sanok na Dios: ta nisulat; Siak so akankien na panamales; siak so ontumang naani, kuan na Katawan.” (Roma 12:19) Mapalakbat so sakey a Kristiano no salien toy ombawi, lapud aakoen to so sakey a bengatlan betang na Dios. (Mateo 7:1) Niarum ni, no sikatoy ombawi, ipapatnag toy kakulangan na pananisia ed panamaseguro nen Jehova a: ‘Siak so manumang naani.’ Diad pidumaan, saray tuan Kristiano so manmamatalek a si Jehova so ‘mansingil parad saray pinili to.’ (Lucas 18:7, 8; 2 Tesalonica 1:6-8) Mapaabeba ran ipapalima ed Dios so panangibales ed antokaman a makapasakit a ginawa ed sikara na arum.—Jeremias 30:23, 24; Roma 1:18.
16, 17. (a) Anto so kabaliksan na ‘pangibunton na ngalab na apoy’ ed ulo na sakey? (b) Kasin akaimaton kayo la no panon ya apalemek so puso na sakey ya agmananisia lapud maabig a ginawa ed sikato? No walay naimatonan yo, mangiter na sakey ya alimbawa.
16 Say ibawi ed sakey a kabusol so nayarin mamaawet la ingen ed puso to, balet say mapangasin pantrato ed sikato et nayarin mamalemek na puso to. Akin? Imanoen iray salita nen Pablo ed saray Kristiano diad Roma. Oniay imbaga to: “No say kabusol mo et narasan pakan mo; no napgaan, painum mo: ta dia ed panggawam na saya, ngalab na apoy so ibunton mo ed ulo to.” (Roma 12:20; Uliran 25:21, 22) Anto so kabaliksan na saya?
17 Say ‘pangibunton na ngalab na apoy ed ulo to’ et sakey a piguratibon balikas ya imbase ed paraan na panagtunaw na balatyang diad samay panaon ya isusulat so Biblia. Ikakarga ed hurno so baton pangaalaan na balatyang, tan saratan so tatabonan na saray ngalab. Saray mandarlang a ngalab ya inyan ed tapew so lalon mamapetang kanian saramay balatyang et natunaw tan ombiig ed agmakanan kabiangan na satan. Mipadpara, no manggawa itayo na maabig ed sakey ya onsusumpa, nayarin ‘natunaw’ tayo so anawet a puso to tan nasagyat tayon mangipatnag ed maong iran kalidad to. (2 Arari 6:14-23) Diad tua, dakel a membro na Kristianon kongregasyon so atangguyor ya onkamang ed tuan panagdayew lapud maabig iran gawa ya impatnag ed sikara na saray lingkor nen Jehova.
No Akin ya Ag-itayo Ombabawi
18. Akin a say ag-ibawi et maptek, maaro, tan mapaabeban kurang?
18 Diad sayan antikey ya impangonsidera ed Roma kapitulo 12, naamtaan tayo so pigaran importantin rason no akin ya agtayo ‘itutumang so mauges ed mauges.’ Unona, say ag-ibawi et sakey a maptek a kurang. Lapud panangasi na Dios ed sikatayo, maptek tan makatunongan labat ya iyapay tayo so inkasikatayo ed si Jehova tan mabulos tayon unoren iray ganggan to, kalaktip lay ganggan ya aroen iray kakabusol tayo. Komadua, say agpangibales na mauges ed mauges et maaron kurang. No ag-itayo ombawi tan iyalibansa tayo so kareenan, maaro tayon iilaloan a natulongan so anggan saramay masebeg ya onsusumpa pian magmaliw met iran managdayew ed si Jehova. Komatlo, say agpangibales na mauges et mapaabeban kurang. Mapalakbat itayo no ombawi itayo, lapud imbaga nen Jehova a, “Siak so akankien na panamales.” Onia met so pasakbay na Salitay Dios: “Sano onsabi so pangta, onsabi so baing; balet ed saray mapaabeba wala so kakabatan.” (Uliran 11:2) Ipapatnag tayo so kapaabebaan no makabat tayon ipalima ed Dios so panangibales ed makapuy a ginawa na arum ed sikatayo.
19. Anto so aralen tayo ed ontumbok ya artikulo?
19 Sinegek nen Pablo so panisingbat to ed no panon so nepeg a pantrato tayo ed arum. Oniay insimbawa to ed saray Kristiano: “Agka pararaeg ed mauges; noag ingen say maong so panaeg mo ed mauges.” (Roma 12:21) Antoran mauges a puersa so kipapaarapan tayo natan? Panon tayo iratan a natalonaan? Saray ebat ed saraya tan ed arum niran misiglaotan a tepet so aralen tayo diad ontumbok ya artikulo.
Kasin Nipaliwawa Yo?
• Diad Roma kapitulo 12, anton simbawa so aminpigan nidanet?
• Anto so mamakiwas ed sikatayon ag-ombawi?
• Antoran gunggona so nagamoran tayon amin no agtayo ‘itumang so mauges ed mauges’?
[Tepetepet Parad Panagaral]
[Kahon ed pahina 22]
Dedeskribien na Roma kapitulo 12 so relasyon na sakey a Kristiano ed:
• si Jehova
• saray kapananisiaan
• saray agmananisia
[Litrato ed pahina 23]
Say sulat nen Pablo ed saray taga-Roma so mangitatarya na praktikal a simbawa ed saray Kristiano
[Litrato ed pahina 25]
Anto so naaralan tayo ed ehemplo nen babangatan ya Esteban?