Saray Pabitar ed Libro na Ezequiel—I
Say Salita nen Jehova et Mabilay
Saray Pabitar ed Libro na Ezequiel—I
SAY taon et 613 B.C.E. Diad saman et walad Juda si propetan Jeremias, a makmakpel a mangiyaabawag ed asingsingger lan kaderal na Jerusalem tan pankibalatar na Juda. Kinautibo la nen Arin Nabucodonosor na Babilonia so dakel a Judio. Kaiba ed saratan so malangwer nin Daniel tan say taloran kakaiba to, a manlilingkor ed palasyo na Caldea. Maslak ed saray dinakep a Judio so impasen ed abay na ilog a Chebar “dia ed dalin na saray Caldeo.” (Ezequiel 1:1-3) Balet, ag-ira pinaulyanan nen Jehova ya andian na mensahero lapud tinuro to bilang propeta so 30 años ya Ezequiel.
Asumpal so libron Ezequiel nen 591 B.C.E., a mangokobri ed 22 a taon. Maal-alwar si Ezequiel ed impansulat to. Indetalye to ni ingen so agew, bulan, pati say taon na saray propesiya to. Say unonan parte na mensahe nen Ezequiel so nisentro ed kabagbag tan kaderal na Jerusalem. Say komaduan parte et nipaakar ed panangukom ed kabangibang iran nasyon, tan say unor a parte et nipaakar ed kipawil na panagdayew ed si Jehova. Sayan artikulo so maningbat ed saray pabitar na Ezekiel 1:1–24:27, a laktipen na satan iray pasingawey, propesiya, tan panangiyakto ed say nagawa ed Jerusalem.
“GINAWA TA KA A BANTAY”
Kayarin nipanengneng ed si Ezequiel so makapakelkelaw a pasingawey nipaakar ed trono nen Jehova, walay inganggan ed sikato. Oniay inkuan nen Jehova ed sikato: “Ginawa ta ka a bantay ed abung na Israel, kanian denglen mo so salita na sangik, tan ikdan mo ra na simbawa a manlapu ed siak.” (Ezequiel 3:17) Pian nipasakbay sirin so kakubkob na Jerusalem, pati saray epekto na satan, si Ezequiel so inganggan a mangiyakto ed say duaran nagawa. Tutukoyen nen Jehova so dalin na Juda sanen inkuan to panamegley nen Ezequiel: “Nia, siak, lanlamang, payakar ko naani ed sikayo so kampilan, tan bagbagen ko naani so saray atagey a pasen yo.” (Ezequiel 6:3) Dia balet ed saramay manaayam ditan, oniay inkuanto: “Say kadusam onsabi la ed sika.”—Ezequiel 7:7.
Nen 612 B.C.E., sakey a pasingawey so angiyakar ed si Ezequiel diad Jerusalem. Agaylan mabanbanday iran bengatla so anengneng ton nagagawa ed templo na Dios! Sano ibaki nen Jehova iray mangatatawen ya armada to (ya inrepresenta na “anemiran lalaki”) pian idapoy sanok to ed saray apostata, saraman lambengat so walaan na ‘tanda ed kamolingan da’ so niliktar. (Ezequiel 9:2-6) Balet, nepeg nin itayak ed syudad ‘iray ngalab,’ salanti, say ambelat a mensahe na Dios nipaakar ed kadederal. (Ezequiel 10:2) Si Jehova et ‘iyakar to naani so dalan na saray mauges ed tapew na ulo ra,’ balet isisipan to ed saramay nitaytayak ya Israelita a tiponen to lamet ira.—Ezequiel 11:17-21.
Si Ezequiel so nipawil ed Caldea panamegley na espiritu na Dios. Sakey a panangiyakto so mangililitrato ed impanbaroy nen Arin Zedekias tan saray totoo manlapud Jerusalem. Saramay palson propeta tan propetisa so inkaindan. Saray managtalintao et impulisay. Say Juda et niyaliling ed andiay kakanaan ya ubas. No nipaakar ed Jerusalem, ipapanengneng na pabitla a manutukoy ed agila tan ubas iray makapuy a pansumpalan to lapud inkerew toy tulong ed Ehipto. Anampot so pabitla panamegley na sipan ya ‘itanem naani nen Jehova so sanga ed tapew na atagey a palandey.’ (Ezequiel 17:22) Balet, diad Juda et “anggapo ed sikato so . . . setro ed manag-uley.”—Ezequiel 19:14.
Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:
1:4-28—Anto so ililitrato na mangatatawen a karwahe? Irerepresenta na karwahe so mangatatawen a kabiangan na organisasyon nen Jehova a tugyopen na saray matoor ya espiritun pinalsa. Tan say panlalapuan na pakayari na satan et say masanton espiritu na Dios. Say Akalugan ed karwahe a mangirerepresenta ed si Jehova et napnapno na gloria. Say inkakalmado to so ililitrato na makaroyroyon bulalakaw.
1:5-11—Sioparay apatiran mabilay a pinalsa? Diad komaduan pasingawey nen Ezequiel nipaakar ed karwahe, impabidbir to a saray apatiran mabilay a pinalsa et kerubines. (Ezequiel 10:1-11; 11:22) Diad sinmaginonor a deskripsyon, say impanawag to ed lupa na baka et “lupa na kerubin.” (Ezequiel 10:14) Matukoy iya ta say baka et simbolo na pakayari tan biskeg, tan saray kerubin so makapanyarin espiritun pinalsa.
2:6—Akin ya aminpigan atukoy si Ezequiel bilang “anak na too”? Oniay impanawag nen Jehova ed si propetan Ezequiel pian ipanonot a sikatoy sakey labat a too, diad ontan et nipabitar a maong so pandumaan na toon mensahero tan say Dios a nanlapuan na mensahe. Si Jesu-Kristo met so 80 danay ya atukoy bilang Anak na too diad saray Ebanghelyo, a mangipapanengneng a say Anak na Dios et nianak a sakey a too, aliwan sakey ya espiritun nansulong na lamay too.
2:9–3:3—Akin a say lukot nipaakar ed tagleey tan agogol et masamit ed si Ezequiel? Say sengegan a nagmaliw a masamit so lukot ed si Ezequiel et say awawey to ed kimey to. Talagan pisalsalamatan nen Ezequiel so impakapanlingkor to bilang propeta nen Jehova.
4:1-17—Kasin aktual ya inyakto nen Ezequiel so eksenan manideskribe ed asingger lan kakubkob na Jerusalem? Say kerew nen propetan Ezequiel ed si Jehova a salatan so itutungo tan say impangebat ed kerew to so mangipatnag ya aktual ton inyakto so eksena. Say indukol to ed nikawigin dikingan to et parad 390 taon ya impankasalanan na samploran tribu a panarian—manlapud 997 B.C.E. anggad inkaderal na Jerusalem nen 607 B.C.E. Say indukol to balet ed nikawanan a dikingan to et parad 40 taon ya impankasalanan na Juda, manlapud inkaturo nen Jeremias bilang propeta nen 647 B.C.E. ya anggad 607 B.C.E. Kaleganan na interon 430 ya agew, pinasarag nen Ezequiel so dagdaiset a tagano tan danum, a mangipapatnag ya onsabi eras legan na kakubkob na Jerusalem unong a nipropesiya.
5:1-3—Anto so kabaliksan na pangala nen Ezequiel na pigaran buek manlapud samay isibwag to ed dagem tan isinger to ed saloy na saray kawes to? Impanengneng na saya a kayari na 70-taon ya impankibalatar et walay nakdaan ya ompawil ed Juda tan mangituloy ed tuan panagdayew.—Ezequiel 11:17-20.
17:1-24—Sioparay duaran baleg ya agila, panon ya aputer iray nguro na angkekelag a simit na sedro, tan siopa so “malangwer a sanga” ya intanem nen Jehova? Irerepresenta na duaran agila iray manuley na Babilonia tan Ehipto. Say primeron agila so linma ed toktok na kiew na sedro, salanti, dia ed manuley na gobierno ed maarin linya nen David. Pinuter na sayan agila so kanguroan na angkekelag a simit diad impangekal to ed si Arin Joacim na Juda tan insalat to si Zedekias. Anggaman insipan la nen Zedekias so katooran to, siansian nampatulong ni ed samay sananey ya agila, say manuley na Ehipto, balet ta angggapoy gunggona to. Sikato so nakautibo tan ompatey ed Babilonia. Si Jehova so mamuter met na “malangwer a sanga”, say Mesianikon Ari. Sayan Sakey so niyalis ed “tapew na atagey tan baleg a palandey,” diad mangatatawen a Palandey Sion, a sikatoy magmaliw ditan a “malimgas a sedro,” say lapuan na petepeteg a bendisyon parad dalin.—Apocalipsis 14:1.
Saray Leksion Parad Sikatayo:
2:6-8; 3:8, 9, 18-21. Nepeg ya agtayon balot papapagyaw ed saray mauges nisay ontundan mangiyabawag ed mensahe na Dios, a kalaktip ditan so pasakbay ed sikara. Sano nipapaarap ed agpananginenen odino isusumpa, nepeg a magmaliw itayon mapekder, a singa kaawet na diamante. Balet, kaukolan ya alwaran tayon ag-onawet so kapusoan tayo, agmakalikna, odino maruksa ni ingen. Naabagey nen Jesus iray totoon pinulongan to, tan nepeg a sikatayoy pakiwasen met na panangabagey pian pulongan so arum.—Mateo 9:36.
3:15. Kayarin naawat nen Ezequiel so kimey to, sikatoy nanayam ed Tel-abib, ‘ya atalagnaw ed loob na pitoy agew,’ a nononoten ton maong so mensahen iyabawag to. Agta nepeg itayon mangigana na panaon pian manaral a maong tan mandalepdep, ta pian natalosan tayo iray aralem a katuaan ed Biblia?
4:1–5:4. Kaukolan a manpaabeba tan manpakpel si Ezequiel pian niyakto to so duaran propesiya. Nepeg itayo met sirin a magmaliw a mapaabeba tan makpel a manumpal ed antokaman ya asainmin tayon nanlapud Dios.
7:4, 9; 8:18; 9:5, 10. Nepeg ya agtayo panermenan odino nakasian iramay ukomen na Dios.
7:19. Anggapo lan balot so usar na kuarta sano idapo la nen Jehova so panangukom to ed sayan sistema na bengabengatla.
8:5-18. Say apostasya so makaderal na espiritualidad. “Say too ya andian na Dios bagbagen to ed sangi to so kaabay to.” (Uliran 11:9) Nepeg ya agtayo anggan isipen so ondengel ed saray apostata.
9:3-6. Say pakamarkaan tayo, salanti, tanda a sikatayoy dedikado tan bautismadon lingkor na Dios tan walaan itayo na Kristianon personalidad—so talagan importante pian niliktar itayo ed “baleg ya irap.” (Mateo 24:21) Saray alanaan a Kristiano, ya inrepresenta na lakin walaay tinteroan na sekretaryo, so mangidadaulo ed kimey a panagtanda, salanti, say panangipulong na Panarian tan panaggaway babangatan. No labay tayon napansiansia so tanda tayo, nepeg a maseseg itayon mitulongan ed sayan kimey.
12:26-28. Oniay kaukolan ya ibaga nen Ezequiel anggan ed saramay manluludlurey ed mensahe to: “Anggapo la so nilaron [odino panabala] naani ed saray salita [nen Jehova].” Kaukolan tayon gawaen so anggaay nayarian tayo a tulongan so arum a manmatalek ed si Jehova sakbay ton panampoten iyan sistema na bengabengatla.
14:12-23. Say pakagamor na kilalaban et personal tayon responsibilidad. Anggapoy makagawa na satan parad sikatayo.—Roma 14:12.
18:1-29. Sikatayoy walaan na eebatan ed pansumpalan na saray mismon gagawaen tayo.
“BALIKTAREN KO, BALIKTAREN KO, SIKATO NAANI BALIKTAREN KO”
Diad komapiton taon na inkadestiero nen 611 B.C.E., sinmingger iray mamasiken na Israel ed si Ezequiel pian “mibalita [nipaakar] ed Jehova.” Nadngel da so abayag lan panrerebelde na Israel ontan met ed pasakbay a ‘bagoten nen Jehova so kampilan’ to sumpad sikara. (Ezequiel 20:1; 21:3) Oniay inkuan nen Jehova parad lider na Israel (Zedekias): “Yalis mo so mitra, tan ekalen mo so balanget; saya aliwa la naani ya onia; ipaatagey mo so abeba, tan yabebam so atagey. Baliktaren ko, baliktaren ko, sikato naani baliktaren ko. Saya anggapo met la naani, angga ed onsabi so akankanepegan [si Jesu-Kristo]; et sikato naani iter ko ed sikato.”—Ezequiel 21:26, 27.
Inakusaan so Jerusalem na gawan-mauges. Say kasalanan nen Ahola (Israel) tan nen Aholiba (Juda) so niparungtal. Si Ahola so inyawat ed “lima na saray kaaroan to, ed lima na saray Asirio.” (Ezequiel 23:9) Asingsingger lan nagawa so pankibalatar nen Aholiba. Ginmapo so 18 bulan ya impangubkob ed Jerusalem nen 609 B.C.E. Sanen nagba a siansia so syudad, agmakaakis iray Judio lapud pirmin inkatalagnaw. Nepeg ya agni ipapasabi sirin nen Ezequiel so mensahe na Dios ed saray adestiero no agto ni naawat ed ‘samay makataynan’ so balita ya aderal lay syudad.—Ezequiel 24:26, 27.
Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:
21:3—Anto so “kampilan” ya uyosen nen Jehova ed kaloban? Say “kampilan” ya inusar nen Jehova pian ipakseb so panangukom to ed Jerusalem tan Juda et say Ari na Babilonia a si Nabucodonozor tan say armada to. Nayarin laktipen met na satan so mangatatawen a kabiangan na organisasyon na Dios ya ulop na saray makapanyarin espiritun pinalsa.
24:6-14—Anto so irerepresenta na lati na kaldiro? Say Jerusalem a kinubkob et niyaliling ed kaldiron maawang so sangab to. Irerepresenta na lati so inkarumsis ed moral na syudad—say karutakan, mabanday a kabibilay, tan panamaagus ditan na dala. Agaylay inkarutak to, a niyaliling ed lati na anggapoy kargan kaldiro ya anggano ituon ed ngalab tan papetangen a maong et agnin siansia naekal itan.
Saray Leksion Parad Sikatayo:
20:1, 49. Ipapabitar na reaksion na saray mamasiken na Israel a panduaruwaan day imbaga nen Ezequiel. Agtayon balot komon panduaduaruwaan iray pasakbay na Dios.
21:18-22. Anggano angagamil si Nabucodonosor na panagparles, si Jehova so aneguro a deralen na paganon manuley so Jerusalem. Ipapanengneng na saya ya anggan saray demonyo et agda nayarian ya amperen iray manangipaakseb na panangukom nen Jehova ed pakasumpal na gagala to.
22:6-16. Kagula nen Jehova so panagpauges, mabanday a kabibilay, agsuston panangusar na pakayari, tan panagpasuksok. Kanian nepeg a determinado itayon ompaliis ed saratan a gawan mauges.
23:5-49. Lapud impi-alyansa ed politika na Israel tan Juda et naadapta ra so palson panagdayew na saray kaalyansa ra. Nepeg ya agtayo mililimog ed saramay taga paway a makayarin mamakapuy ed pananisia tayo.—Santiago 4:4.
Mensahen Mabilay tan Walaay Biskeg
Agaylan abig iran leksion so naaralan tayo ed unonan 24 a kapitulo na libro na Biblia ya Ezequiel! Ipapanengneng na saray prinsipyo a nidatak ditan no antoy mangitonton ed agpanangabobon na Dios, no panon tayon naawat so panangasi to, tan no akin a pasakbayan tayoray mauges. Say propesiya nipaakar ed kadederal na Jerusalem so malinlinew a mangililitrato ed si Jehova bilang sakey Dios a ‘mangipaliwawa na saray balon bengatla ed totoo sakbay a nagawa iratan.’—Isaias 42:9.
Saray propesiya a singa saramay nirekord ed Ezequiel 17:22-24 tan 21:26, 27 et nipaakar ed kiletneg na Mesianikon Panarian ed tawen. Agla manbayag satan a pananguley so manumpal ed linawa na Dios parad sayan dalin. (Mateo 6:9, 10) Tekep na pananisia tan kombiksion, nailaloan tayo iray bendisyon na Panarian. On, ‘say salita na Dios et mabilay tan mabiskeg.’—Hebreos 4:12.
[Litrato ed pahina 12]
Anto so ililitrato na mangatatawen a karwahe?
[Litrato ed pahina 14]
Mansiansia so “tanda” ed kamolingan tayo no maseseg itayon manpulong