“Mandilamos Ka ed Tangke na Siloe”

KAYARIN pinaabig nen Jesus so bulag a laki panamegley na pitek, oniay inkuan to ed sikato: “Onla ka mandilamos ka ed tangke [odino tiponay danum] na Siloe.” Linma so bulag tan “pinmawil a makanengneng” la. (Juan 9:6, 7) Iner kasi so kawalaan na Tiponay Danum na Siloe? Diad agano ni et angiter na balon impormasyon iray arkeologo nipaakar ed kawalaan na satan.

Dakel lan turista so linma ed lugar ed Jerusalem a natatawag a Tiponay Danum na Siloe, lapud panisiaan da a satan imay tiponan na danum ya asalambit ed Juan 9:7. Saya so walad sampot na 530 metros ya aagusay danum ya impakotkot nen Hezekias nen komawalon siglo B.C.E. Balet, satan a tiponay danum et ginawa labat nen komapat a siglo C.E. na saray Byzantine a mankuan a Kristiano. Abaloan dan say kawalaan na tiponay danum a sinalambit ed Ebanghelyo nen Juan et diad sampot na satan ya aagusay danum.

Anggaman kuan, nen 2004 et aromog na saray arkeologo so impasen dan Tiponay Danum na Siloe a wala la sanen wadiad dalin si Jesus. Satan so manga sanlasus metros ed abalaten-bukig na samay abaloan a Tiponay Danum na Siloe. Panon dan adiskobre itan? Walay tubo ditan na imburnal a kaukolan ya apigeren na gobierno. Kanian angibaki ira na saray trabahador a de-awit na baleg a makinan pangotkot. Tan sakey ya arkeologon mankikimey ed asingger na satan so mamanbantay ed pangokotkot da. Kabebekta et naimano ton walay ompaparungtal a duaran balitang. Kanian pinatunda ira, tan saray arkeologo  la so angipiyaan na Ahensia ed Israel Parad Saray Antigo a maalwar a mangotkot ed satan a pasen. Natan et wala lay akotkot a duaran suyok tan sakey a parte na tiponay danum a manga 70 metros so karukey to.

Legan na pangokotkot, walaray nalmon sinsilyo a manpetsa na komadua, komatlo, tan komapat a taon na impanrebelde na saray Judio ed Roma. Satan so agawa ed baetan na 66 tan 70 C.E. Papaneknekan na saray sinsilyo a say tiponay danum et inusar anggad 70 C.E. sanen inggeba na Roma so Jerusalem. Oniay konklusyon na dyurnal a Biblical Archaeology Review: “Say tiponay danum sirin et inusar anggad impanampot na rebelyon, tan kayari to et apaulyanan la itan. Sayan pasen, a sankaleksaban a parte ed interon Jerusalem, so agpinan-ayaman anggad sanen panaon na Byzantine. Kada taon, say uran ed panaon na yelo ya unaagus ed lawak so mangiyaanor na pitek ed tiponay danum. Tan kayarin dineral na Roma so syudad, aglan balot itan inapiger. Diad inlalabas na saray siglo, atipon lan atipon so pitek ya anggad alipos lay tiponan na danum. Diad arum iran parte na satan et ngalngali 3 metros so kinotkot na saray arkeologo a pitek.”

Akin ta et interesado iray manaaral na Biblia ed kawalaan na Tiponay Danum na Siloe? Lapud natulongan ira na saya a natalosan a maong so geograpiya na inmunan siglon Jerusalem, a mabetbet a nasasalambit ed saray Ebanghelyon mangisasalaysay ed bilay tan ministeryo nen Jesus.

[Litrato ed pahina 7]

Say adiskobre ed agano ni a Tiponay Danum na Siloe

[Credit Line]

© 2003 BiblePlaces.com