“Say Mablin Regalo” Parad Polandya

NEN Hulyo 6, 1525, indeklara nen Duke Albrecht na Hohenzollern so Lutheran bilang say relihyon na Estado. Kanian say Ducal Prussia, a diad saman et sakop na Polandya, so nagmaliw a sankaunaan ya estado ed Europa ya angawat ed saray bangat nen Martin Luther.

Labay nen Albrecht a magmaliw a sentro na kulturan Protestanti so Königsberg, say kabisera na East Prussia. Inletneg to so sakey ya unibersidad diad syudad tan inisponsoran to so kipalapag na saray sulsulat nen Luther diad pigaran lenguahe. Nen 1544, ingganggan to met a nepeg a dengelen na saray totoon sakop to iray ibasan kabiangan na Masanton Kasulatan ed lenguahe ran Polako. Balet, anggapo ni ed saman so nipatalos a Biblia ed satan a lenguahe.

Sakey a Patalos ya Inusaran na “Saray Salitan Narerengelan ed Inagew-agew”

Bilang solusyon, si Albrecht so nananap na sakey a toon makasarag a mamawalay patalos na Kristianon Griegon Kasulatan ed lenguahen Polako. Nen taon 1550, inupaan to si Jan Seklucjan, a sakey a managsulat, managlakoy libro, tan manag-imprinta. Si Seklucjan so nangraduar ed Unibersidad na Leipzig tan sikatoy kabkabat a managpasyodot ed Simbaan na Katoliko lapud pangikakayat toy bangabangat na Protestanti. Diad tua et sikatoy linma nensaman ed Königsberg pian nibatikan toy pan-usay ed sikato lapud pangikakayat to ed saray bangat na relihyon to.

Pirpirawat nen Jan Seklucjan so mamawalay patalos na Kasulatan ed Polako. Kanian sakey taon labat kayari na inkiganggan to et niimprinta so primero iran kopya na Ebanghelyo nen Mateo. Laktip ed sayan edisyon so detalyadon eksplinasyon tan makatulong iran paimano ed gilig na pahina, a nanengneng ditan so arum nin posiblin pangipatalos ed pigaran teksto. Ag-abayag, inasikaso nen Seklucjan so pangimprinta na sakey ya edisyon a mankarga na amin ya apatiran Ebanghelyo. Diad loob na taloy taon labat et niimprinta to la so interon Kristianon Griegon Kasulatan.

Pian makapawala na suston patalos, say managpatalos so tinmupleg ed Griego iran teksto. Niarum ni, say paunan-salita na edisyon nen 1551 et angipabitar a saray patalos ed Latin tan “saray patalos na arum niran lenguahe so tinuplegan.” Si Stanisław Rospond, ya autor na Studies on the Polish Language of the 16th Century,  so aneskribe ed sayan patalos bilang “marakdakep tan mainomay a basaen.” Say managpatalos so ag-angusar na “lenguahen mairap a talosan,” so inkuan nen Rospond. Imbes, nanggunaetan ton inusar iray salitan Polako a “miulibayan ed saray salitan narerengelan ed inagew-agew.”

Anggano si Seklucjan so angidaulo ed sayan kimey, ipapabitar na ebidensya ya aliwan sikato so nampatalos. Siopa sirin so onsianon angipatalos? Sakey a lakin manga 23 so taon to, si Stanisław Murzynowski, ya inupaan nen Seklucjan parad sayan mairap a kimey.

Si Murzynowski so nianak ed sakey a baryo, balet sanen sikatoy susto la’d edad, sikatoy imbaki nen tatay to diad Königsberg pian manaral na Griego tan Hebreo. Kayari na satan, sikato so nanaral ed Unibersidad na Wittenberg, Alemanya, a diman to posiblin akabat si Martin Luther. Sayan malangwer nin estudyante so dinmengel ed saray lektyur nen Philipp Melanchthon, a maseguron tinmulong ed sikato pian nakabisado to so Griego tan Hebreo. Kayari impangituloy toy panaaral to diad Italya, si Murzynowski so pinmawil ed Königsberg tan sikatoy boluntaryon nantrabaho parad si Duke Albrecht.

“Maseet tan epektibon mankimey si Murzynowski,” so insulat nen Maria Kossowska diad libro ton The Bible in the Polish Language, “balet ta agto nilabay so narayew nisay ginegemtan to so inkabantog odino impaiyan toy ngaran to diad arap a pahina na patalos.” On, ta onia so insulat na sayan malangwer a laki nipaakar ed dilin abilidad to: “Talagan agak pa marunong a mansulat balanglan diad Latin odino diad Polako.” Anggano walaray panduaruwa to, baleg so agawaan nen Murzynowski pian niwala so Salita na Dios ed saray taga-Polandya. Say kaiba to, si Seklucjan, so aneskribe ed patalos da bilang say “mablin regalo” parad Poland.

Sakey ed Saray Sankablian a Regalo

Manlapu nen nipaway so primeron patalos na Biblia ed Polako, dakel ni so tinmumbok. Nen 1994 et nipaway so New World Translation of the Christian Greek Scriptures, tan nen 1997 et say kompleton New World Translation of the Holy Scriptures. Saray managpatalos, ya agmalabay a narayew, so nanggunaet a mangipasabi ed Salita na Dios diad paraan ya aliwa labat a susto noagta mialaan met a maong ed saray salitan kaslakan ya uusaren natan, aliwan singa saramay uusaren nen koma-16 a siglo.

Natan et wala la so Biblia, balanglan kompleto odino kabiangan labat na satan, diad manga 2,400 a lenguahe. No makala kayo na suston patalos na Salita na Dios diad dilin lenguahe yo, satan so sakey ed saray sankablian a regalon naawat yo, sakey a regalon nanlapud si Jehova a Dios a makapangigiya ed sikayo.​—2 Timoteo 3:15-17.

[Litrato ed pahina 20]

Baton pakanodnonotan ed si Stanisław Murzynowski, sakey ya angipatalos ed “Balon Sipan” diad lenguahen Polako

[Litrato ed pahina 21]

Kapitulo 3 na libro nen Mateo ya impatalos nen Stanisław Murzynowski

[Credit Line]

Dzięki uprzejmości Towarzystwa Naukowego Płockiego