Say Salita nen Jehova et Mabilay

Saray Pabitar ed Libro na Aggeo tan Zacarias

TAON 520 B.C.E. ed saman. Labin-anem a taon lay apalabas nanlapu la’d niletneg na saray Judion akapawil manlapud impakakautibo ed Babilonia so pundasyon na templo nen Jehova diad Jerusalem. Balet ta agni asumpal so templo tan sesebelan so kimey a panangipaalagey. Tinuro nen Jehova si propeta Aggeo tan kayari duay bulan et tinuro To met si propeta Zacarias pian mangiyabawag ed salita To.

Saksakey so gagala di Aggeo tan Zacarias, salanti, pakiwasen iray totoo ya ituloy da so panangipaalagey lamet ed templo. Maabig so resulta na impansagpot na sarayan propeta, tan asumpal so templo kayari limay taon. Saray inyabawag di Aggeo tan Zacarias et akasulat ed saray libro na Biblia a ningaran ed sikara. Akompleto so libro nen Aggeo nen 520 B.C.E. tan say libro nen Zacarias et nen 518 B.C.E. Singa saraman a propeta, wala met so kimey tayon inter na Dios a nepeg tayon sumpalen antis a mangangga so kaplesan a sistema na bengabengatla. Satan et say panangipulong na Panarian tan panaggaway-babangatan. Imanoen tayo sirin no panon itayon napaseseg na saray libro nen Aggeo tan Zacarias.

“ISIPEN YO SO SARAY DALAN YO”

(Aggeo 1:1–2:23)

Diad loob na 112 agew, impasabi nen Aggeo so apatiran makapakiwas a mensahe. Say unaan et onia: “Isipen yo so saray dalan yo. Ontatdang kayo ed palandey, tan mangala kayo na kiew, tan ipaalagey yo so abung; et napaliket ak naani ed sikato, tan napagloria ak naani, kuan nen Jehova.” (Aggeo 1:7, 8) Kinmiwas iray totoo unong ed satan. Say komaduan mensahe et nipaakar ed sipan nen Jehova a: “Panoen ko naani so sayan abung ed gayaga.”​—Aggeo 2:7.

Unong ed komatlon mensahe, say ‘baley tan balang gawa na saray lima ra’ et nagmaliw a marutak ed imaton nen Jehova lapud impamaulyan da ed panangipaalagey lamet ed templo. Balet, manlapud samay agew a gapoan da lay pangapiger, si Jehova so ‘mamendisyon ed sikara.’ Unong a niyabawag ed komapat a mensahe, si Jehova so ‘maneral ed biskeg na saray panarian na saray nasyon’ tan gawaen toy Gobernador Zorobabel bilang “sakey a tatak.”​—Aggeo 2:14, 19, 22, 23.

Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

1:6​—Anto so kabaliksan na balikas ya “oninum kayo, balet agkayo napenek [“nabuek,”  NW]”? Kabaliksan labat na sayan balikas a walay kakulangay alak. Lapud anggapoy panamendisyon nen Jehova, dagdaiset so suplay na alak, a maseguron agmagenap pian makabuek.

2:6, 7, 21, 22​—Siopa odino anto so sengegan na panmayegmeg, tan anto so epekto na satan? ‘Panmamayegmegen nen Jehova so amin a nasyon’ panamegley na sankamundoan a panangipulong ed mensahe na Panarian. Bilang epekto na sayan kimey, “saray mabli a bengatla na saray amin a nasyon” so niloloob ed abung nen Jehova, kanian napapano itan na dayew. Nasabi panaon, si “Jehova na saray ehersito” et manmayegmeg ed “saray tawen, tan say dalin, tan say dayat, tan say amagaan a dalin,” a sengegan na sigpot a pakaderal na kaplesan a mauges a sistema na bengabengatla.​—Hebreos 12:26, 27.

2:9, NW​—Panon a “say dayew na say kaunoran ya abung so babaleg nen samay inmuna”? Saya et diad taloran paraan: say bilang na taon na impansiansia na templo, no siopay nambangat ditan, tan saray dinmagup ditan pian mandayew ed si Jehova. Anggaman say makapadinayew a templo nen Solomon et nansiansia ed loob na 420 taon, a manlapud 1027 B.C.E. anggad 607 B.C.E., say “kaunoran ya abung” so inusar ed masulok a 580 taon, a nanlapud impakasumpal ed satan nen 515 B.C.E. anggad aderal itan nen 70 C.E. Niarum ni, say Mesias, salanti si Jesu-Kristo, so nambangat ed “kaunoran ya abung,” tan mas dakel a totoo so dinmagup ditan pian mandayew ed Dios nen say diad samay “inmuna.”​—Gawa 2:1-11.

Saray Leksion ed Sikatayo:

1:2-4. Nepeg ya agtayo abuloyan so isusumpa ed panagpulong tayo a manguman ed saray prayuridad tayo ya ‘anapen ya unona so panarian’ imbes a saray dilin interes tayo.​—Mateo 6:33.

1:5, 7. Makabat parad sikatayo ya ‘isipen tayoray dalan tayo’ tan motekteken no panon a mangapekta ed relasyon tayo ed Dios so panguusaran tayo ed bilay tayo.

1:6, 9-11; 2:14-17. Saray Judio ed panaon nen Aggeo et nansagpot a maong parad personal iran gegemtan, balet ta agda napanliliketan iray bunga na sagpot da. Pinaulyanan day templo, kanian ag-ira benendisyonan na Dios. Nepeg tayon iyuna ed bilay tayo iray aktibidad a mamaliket ed Dios tan sikato so lingkoran tayo ed interon-kamarerwa, ya agtayo lilingwanan a “say bendisyon nen Jehova makapayaman,” balanglan walaan itayo na daiset odino dakel ed materyal.​—Uliran 10:22.

2:15, 18. Pinaseseg nen Jehova iray Judio a manlapud saman ya agew a manpatuloy et nepeg dan nonoten so kimey a panangipaalagey lamet, aliwan say inkamapaulyan da ed apalabas. Nepeg ya iteen tayo met so nonot tayo ed panagdayew ed si Jehova manlapud natan a manpatuloy.

‘AGNISENGEG ED PAKAYARI, NOAG DIA ED ESPIRITUK’

(Zacarias 1:1–14:21)

Inggapo nen Zacarias so kimey a manpropesiya diad impamaseseg to ed saray Judio ya ‘ompawil ed si Jehova.’ (Zacarias 1:3) Insan say indalatdat ton waloran pasingawey et mangipapaseguro a suportaan na Dios so kimey a panangipaalagey lamet ed templo. (Nengnengen so walad kahon a “Say Waloran Masimbolikon Pasingawey ed si Zacarias.”) Nasumpal so panangipaalagey a kimey ya “agnisengeg ed kabayanian, odino dia ed pakayari, noag ingen dia ed espiritu [nen Jehova].” (Zacarias 4:6) Samay lakin manngaran na Sanga et “ipaalagey to naani so templo nen Jehova” tan “sikato naani sakey a saserdote ed trono to.”​—Zacarias 6:12, 13.

Say Betel so angibaki na sakey a grupo na lalaki pian tepetan iray saserdote nipaakar ed panag-ayunal, a mangipapanonot ed impakaderal na Jerusalem. Imbaga nen Jehova ed si Zacarias a say panermen legan na apatiran panag-ayunal bilang pannodnonot ed impakaderal na Jerusalem et magmaliw a sakey a “liket tan gayaga . . . tan matuyaw a likeliket.” (Zacarias 7:2; 8:19) Say tinmumbok a duaran panangiyabawag so angilaktip ed panangukom sumpad saray nasyon tan palso iran propeta, saray propesiya nipaakar ed Mesias, tan sakey a mensahe nipaakar ed kipawil na totoo na Dios.​—Zacarias 9:1; 12:1.

 Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

2:1​—Akin a sinukat na sakey a laki so Jerusalem panamegley na sakey a lubir? Mapatnag a sayan ginawa to et mankabaliksan na pangipaalagey ed sakey a bakor ed paliber na syudad. Imbaga na anghel ed samay laki a say Jerusalem et onawang tan salimbengan itan nen Jehova.​—Zacarias 2:3-5.

6:11-13​—Kasin say impakaawat na Atagey a Saserdoten si Josue na sakey a balanget et mankabaliksan a sikatoy nagmaliw ya arin-saserdote? Andi, ta aliwan diad kapolian nen Arin David so nanlapuan nen Josue. Balet, say impakaawat to na balanget et sakey a paraan a mangiyaanino ed Mesias. (Hebreos 6:20) Say propesiya nipaakar ed “Sanga” et asumpal ed si Jesu-Kristo ya Arin-Saserdote ed tawen. (Jeremias 23:5) No panon a nanlingkor si Josue ed saray akapawil a Judio bilang atagey a saserdote diad nipaalagey lamet a templo, si Jesus met so Atagey a Saserdote parad tuan panagdayew diad espiritual a templo nen Jehova.

8:1-23​—Kapigan so impakasumpal na samploran panangiyabawag ed sarayan bersikulo? Antis na kada panangiyabawag et walay balikas ya “onia so kuan nen Jehova na saray ehersito” tan kada panangiyabawag et nipaakar ed sipan na Dios a kareenan parad totoo to. Arum ed saratan so asumpal nen komanem a siglo B.C.E., balet ta amin iratan et balanglan asumpal la nanlapu la’d 1919 C.E. odino peles a nasusumpal. *

8:3​—Akin a tinawag so Jerusalem a “say syudad na katuaan”? Antis na impakaderal na Jerusalem nen 607 B.C.E., satan so “manangapos a syudad,” a nanayaman na saray managsaol tan matitilan propeta tan saserdote, tan agmatoor iran totoo. (Sofonias 3:1; Jeremias 6:13; 7:29-34) Balet, sanen nipaalagey lamet so templo tan nandayew la lamet iray totoo ed si Jehova, sinalita ditan iray katuaan nipaakar ed tuan panagdayew, kanian tinawag itan bilang “say syudad na katuaan.”

11:7-14, Maung a Balita​—Anto so kabaliksan na impamuter nen Zacarias ed sakey a tayukor a tinawag a “Panangasi” tan say sakey ni a tinawag a “Pankakasakey”? Inlitrato si Zacarias a sakey ya imbaki pian “pastolan iray karneron papatasen,” salanti saray singa-karneron totoo a lalamesen na saray manangidaulo ra. Diad kimey nen Zacarias bilang sakey a pastol, inyanino to si Jesu-Kristo, a nibaki ed saray totoon akisipanan na Dios balet ta sikato so impulisay da. Isisimbolo na impamuter ed “Panangasi” a panganggaen la na Dios so Ganggan na sipanan to ed saray Judio tan tundaan to lay maong a pidedeneng to ed sikara. Say pamuter ed “Pankakasakey” et mankabaliksan na pamuyak ed datin impanaagi na Juda tan Israel bilang managdayew ed si Jehova.

12:11​—Anto so “panagogol nen Adadremon ed lawak na Mageddon”? Si Arin Josias et apatey diad impibakal to ed si Faraon Neco na Ehipto dia ed “lawak na Mageddon (Megido),” tan say impatey to et pigay taon a nanermenan panamegley na “saray tagleey.” (2 Awaran 35:25) Kanian say “panagogol nen Adadremon” et manutukoy ed impanermen ed impatey nen Josias.

Saray Leksion ed Sikatayo:

1:2-6; 7:11-14. Naliliketan tan aawaten lamet nen Jehova iramay magbabawin mangaawat na panamaat tan ompapawil ed sikato diad interon-kamarerwan panagdayew ed sikato. Diad biek a dapag, agto eebatan so ikekerew na tulong na saramay ‘ag-ondengel, tan manisintak ed abala ra, tan mamupulet na saray layag da’ ed mensahe to.

 4:6, 7. Anggaporay babeng a makaamper ed espiritu nen Jehova pian nasumpal so panangipaalagey lamet ed templo. Antokaman iray nasagmak tayon problema ed panlilingkor tayo ed Dios et natalonaan tayo diad pangagamil na pananisia ed si Jehova.​—Mateo 17:20.

4:10. Diad maalwar ya impangusisa nen Jehova ed templo, anengneng to ya asumpal itan nen Zorobabel tan saray totoo to unong ed atagey iran estandarte To. Say pambilay unong ed saray iilaloan nen Jehova et agmasyadon mairap parad saray ag-ayadyarin totoo.

7:8-10; 8:16, 17. Pian nagamoran so panangabobon nen Jehova, nepeg tayon agamilen so inkahustisya, ipatnag so kaabigan na linawa, iyugali so pagmaliw a mapangasi, tan mansalita na katuaan ed sakey tan sakey.

8:9-13. Bendisyonan itayo nen Jehova no ‘mabiskeg iray lima tayo’ a manggawa ed kimey a pagagawa to ed sikatayo. Kabiangan ed sarayan bendisyon so kareenan, kaligenan, tan iyaaligwas ed espiritual.

12:6. Saramay aturon mangasikaso ed totoo na Dios so nepeg a “singa mandarlang a banoot,” salanti, napanuliranan ed inkaseseg.

13:3. Nepeg a palumbasan na katooran tayo ed tuan Dios tan ed organisasyon to so katooran tayo ed anggan siopan too, anggan panon lay inkaapit tayo ed sikato.

13:8, 9. Saramay apostatan impulisay nen Jehova et dakdakel, a duaran kagaton na dalin. Balet, kakatlo labat iramay singa agogolan ed apoy. Say Kakristianoan ed panaon tayo, a titibukelen na karaklan a totoon mankuan a Kristiano, so impulisay nen Jehova. Diad biek a dapag, saray alanaan a Kristiano, a dagdaiset so bilang da, so ‘anawag ed ngaran nen Jehova’ tan impagogolan ira. Sikara tan saray kapananisiaan da so nagkalalon mamapaneknek ya aliwa labat iran Tasi nen Jehova ed ngaran.

Maseseg Itayon Mibiang ed Importantin Kimey

Panon a mangapekta ed sikatayo natan so inyabawag di Aggeo tan Zacarias? Sano motekteken tayo no panon ya apakiwas na mensahe ra iray Judio pian imanoen day panangipaalagey lamet ed templo, agta napakiwas itayo met a maseseg a mibiang ed panangipulong na Panarian tan panaggaway-babangatan?

Impasakbay nen Zacarias a say Mesias et onsabin ‘akakabayo ed sakey ya asno,’ sikatoy itapat da ed “talomplo a tapi na pilak,” sugatan da, tan ‘saray karnero et nabuybuyak naani.’ (Zacarias 9:9; 11:12; 13:7) Agaylan napabiskeg so pananisia tayo no dalepdepen tayo so impakasumpal na saratan a propesiya nipaakar ed Mesias ya inyabawag nen Zacarias! (Mateo 21:1-9; 26:31, 56; 27:3-10) Napapabiskeg met so panagmatalek tayo ed Salita nen Jehova tan ed saray probisyon to parad kilalaban tayo.​—Hebreos 4:12.

[Paimano ed leksab]

[Kahon ed pahina 11]

SAY WALORAN MASIMBOLIKON PASINGAWEY ED SI ZACARIAS

1:8-17: Mangigagarantiya ed pakasumpal na templo tan mangipapanengneng a nabendisyonan so Jerusalem tan arum nin syudad ed Juda.

1:18-21: Mangisisipan ed pangangga na ‘apatiran saklor ya angitayaktayak ed Juda,’ salanti, amin a gobiernon sinmumpa ed panagdayew ed si Jehova.

2:1-13: Mangipapatnag ya onawang so Jerusalem tan si Jehova so magmaliw a “sakey a bakor ya apoy ed liberliber” na satan, a sakey a proteksion.

3:1-10: Mangipapanengneng a kabiangan si Satanas ya onsumpa ed kimey ed templo tan say Atagey a Saserdoten si Josue et nilaban tan nalinisan ed kasalanan.

4:1-14: Mangipapaseguro a naandi iray singa-palandey a babeng tan si Gobernador Zorobabel so mangisumpal ed pangipaalagey na templo.

5:1-4: Mangiyaabawag na sakey ya ayew ed saray managgaway-mauges.

5:5-11: Mangipapasakbay ed pangangga na kaugsan.

6:1-8: Mangisisipan ed panangasikaso tan pananalimbeng na anghel.

[Litrato ed pahina 8]

Anto so gagala na saray mensahe di Aggeo tan Zacarias?

[Litrato ed pahina 10]

Panon a “singa mandarlang a banoot” iramay aturon manangasikaso?