“Siopa so Makabat tan Makatalos ed Sikayo?”

“Siopa so makabat tan makatalos ed sikayo? Ipatnag to komon ed maong a panagbilay to so saray gawa to ed kauyamoan na kakabatan.”​—SANT. 3:13.

1, 2. Panon a nideskribe iray maslak ya ipapasen a makabat?

 SIOPA so iisipen yo a peteg a makabat? Nayari palagin saray ateng yo, sakey a matatken lan too, odino sakey a propesor? Bueno, say panmoria yo ed no siopa so makabat et nayarin naimpluensyaan na saray binalegan yon kipapasen. Anggaman ontan, saray ariripen na Dios et interesado ed no siopa so ipapasen na Dios a peteg a makabat.

² Aliwan amin ya ipapasen na sayan mundo a makabat et peteg makabat ed imaton na Dios. Singa bilang, ibabaga ed sikatayo nen Job a wala iray totoo ya ipapasen dan sasalitaen day kakabatan, ingen ta oniay inkuan nen Job ed sikara: “Agak makaromog na makabat a too ed sikayo.” (Job 17:10) Nipaakar ed saramay mangipupulisay ed kakabatan na Dios, oniay insulat nen apostol Pablo: “Kuan dan makabat ira, nagmaliw iran makulangkulang.” (Roma 1:22) Tan diad panamegley nen propeta Isaias et onia so mapuersan imbaga nen Jehova a mismo: “Abagey la so saray makabat ed saray dili ran mata.”​—Isa. 5:21.

3, 4. Anto so nepeg a niwala ed sakey tan nepeg a gawaen to pian magmaliw a peteg a makabat?

³ Malinew sirin a kaukolan tayon amtaen no antoray nepeg a niwala ed sakey tan nepeg a gawaen to pian magmaliw a peteg a makabat diad ontan et makagamor na panangabobon na Dios. Oniay ibabaga ed sikatayo na Uliran 9:10: “Say takot ed Jehova sikato so sengeg na kakabatan; et say pikakabat ed Sankasantosan sikato so pakatalos.” Kanian say makabat et nepeg a nawalaan na dugan takot ed Dios tan respeto ed saray estandarte to. Ingen, aliwa lambengat a say pangawat ed kiwawala na Dios tan ed saray estandarte to so nepeg a gawaen. Onia so imbaga nen babangatan a Santiago. (Basaen so Santiago 3:13.) Imanoen pa imay balikas ya: “Ipatnag to komon ed maong a panagbilay to so saray gawa to.” Nepeg a napatnagan ed inagew-agew a kakikiwas tan panagsalita yo a peteg a makabat kayo.

⁴ Nalalanor ed pagmaliw a peteg a makabat so pakawalaan na dugan pakatebek tan epektibon panangiyaplika ed pikakabat tan pakatalos. Antoran kiwakiwas so mamaneknek a walaan tayo na tuan kakabatan? Imbinsabinsa nen Santiago so pigaran bengatla a nepeg a napatnagan ed kakikiwas na saramay makabat. * Walaray sinalambit ton makatulong ed sikatayon nawalaan na maabig a pidedeneng ed saray kapananisian tayo, tan ed saray taga paway.

No say Sakey et Peteg a Makabat Napatnagan ed Kakikiwas To

5. No say sakey et peteg a makabat, panon so nepeg a kondukta to?

⁵ Nonoten pa lamet imay impabitar nen Santiago a say kakabatan tan maabig a kondukta et naynay a sanulop. Lapud say takot ed si Jehova so gapoan na kakabatan, panggugunaetan sirin na makabat a too ya itunos so kondukta to ed saray dalan tan estandarte na Dios. Ag-itayo nianak a walaan lan tampol na maridios a kakabatan. Anggaman ontan, nagamoran tayo iya diad regular a panaral tan pandalepdep ed Biblia. Saraya so ontulong ed sikatayo pian nagawaan so ipapaseseg na Efeso 5:1: “Aligen yo sirin so Dios.” No kapigan tayo mas panggugunaetan ya aligen so personalidad nen Jehova diad saray kondukta tayo, diman itayo met lalon nipatnag so kakabatan ed saray kiwas tayo. Saray dalan nen Jehova et  atagtagey a tuloy nen saray dalan na too. (Isa. 55:8, 9) Kanian no aaligen tayo so panmoria nen Jehova ed saray bengabengatla, naimano na saray taga-paway a duma itayo.

6. Akin a say inkauyamo et paneknek na inkamaridios, tan panon a nipatnag na sakey a wala ed sikato iyan kalidad?

⁶ Unong ed si Santiago say sakey a paraan pian magmaliw tayo a singa si Jehova et say pakawalaan tayo na “kauyamoan na kakabatan.” No say sakey a Kristiano et walaan na samay kauyamoan a bunga na tuan kakabatan, nanengneng ed kakikiwas to so inkatamoy tan inkapekder, depende ed kakaukolanen na situasyon. Anggaman andian na limitasyon so biskeg nen Jehova, sikatoy mauyamo, tan sikatayoy ag-antakot ya onapit ed sikato. Ontan met a kauyamoan so impanengneng na Anak na Dios, kanian nibaga ton: “Dago kayo’d siak, amin yon nasasagpotan tan nabebelatan, et ikdan ta kayo’y pampainawa. Ala yoy pakok ed sikayo, tan manaral kayo’d siak; ta mauyamo ak tan mapaabeba ak a puso; et naromog yoy inawa nipaakar ed saray kamarerwa yo.”​—Mat. 11:28, 29; Fil. 2:5-8.

7. Akin a si Moises et maabig ya ehemplo na inkauyamo?

⁷ Say Biblia so analambit na pigaran totoo a matalonggaring ya angipatnag na kauyamoan. Si Moises so sakey ed saratan. Aliwan basta-basta so responsabilidad to, ingen ta sikatoy adeskribe a “mauyamon tuloy ed saray amin a wala ed tapew na dalin.” (Num. 11:29; 12:3) Tan tandaan a pinagamoran nen Jehova si Moises na biskeg pian manumpal ed linawa To. Si Jehova et maliket a mangusar ed saray mauyamon indibidual pian manumpal ed linawa to.

8. Panon a nipatnag na saray ag-ayadyarin totoo so “kauyamoan na kakabatan”?

⁸ Malinew sirin a sarag na saray ag-ayadyarin totoo ya ipatnag so “kauyamoan na kakabatan.” Komusta itayo balet? Panon tayo kasin napaaligwas so panangipatnag ed sayan kalidad? Say kauyamoan et sakey ed saray bunga na masanton espiritu nen Jehova. (Gal. 5:22, 23) Sarag tayoy manpikasi pian onkerew na masanton espiritu tan manggawa na espisipikon kundang pian nipatnag iray bunga na satan, a maniilalo ed Dios a tulongan to itayon onaligwas ed panangipatnag na kauyamoan. Napapaseseg itayon gawaen so ontan lapud onia so impaseguro na salmista: ‘Ibangat na [Dios] so dalan to ed mauyamo’​—Sal. 25:9.

9, 10. Anton sagpot so nakaukolan pian nipatnag tayo so maridios a kauyamoan, tan akin a kaukolan iya?

⁹ Balet, nayarin kaukolan so impasyan sagpot pian napaaligwas tayoy inkauyamo. Lapud impluensya na binalegan tayo iran kipapasen, nayarin nairapan so arum ed sikatayon mangipatnag na kauyamoan. Niarum ni, ompan isugsog na arum a totoo so misumlangan a panmoria, a kuan dan “no antoy ginawa ra ed sika, sikato met so ibales mo.” Balet, kasin makabat itan? No wala bilang so napopoolan ed abung yo, sebseban yo kasi itan na krudo, odino danum? No krudo so panebseb yo, onliob la laingen so apoy, balet ta no danum, maseguron satan so naerep. Mipadpara ed satan so simbawa ed sikatayo na Biblia: “Say mabanayat [odino mauyamo] ya ebat ipaliis to so sanok; balet say masagapsap a salita patuloen to so sanok.” (Uli. 15:1, 18) Kanian sano onlesa iray balingaan, balanglan diad loob odino diad paway na kongregasyon, kasin nipanengneng tayo so tuan kakabatan diad ikiwas ed mauyamon paraan?​—2 Tim. 2:24.

¹⁰ Singa asalambit la, dakel ed saray naimpluensyaan na espiritu na sayan mundo et aliwan matamoy, mareen, tan kalmado. Amayamay ingen so maruksa tan malastog. Kabat iya nen Santiago, tan sikatoy angiter na pasakbay ed kongregasyon pian ag-ira naalisan na ontan ya espiritu. Anto ni so naaralan tayo ed simbawan inter to?

Saray Kakikiwas na Agmakabat

11. Antoran kakikiwas so misunian ed kakabatan a nanlapud Dios?

¹¹ Prangkaan ya insulat nen Santiago so nipaakar ed saray kakikiwas a misunian ed kakabatan a nanlapud Dios. (Basaen so Santiago 3:14.) Say imon tan panangibiig odino sanok et minumundon kiwakiwas, aliwan maespiritual. Imanoen pa so nagawa no ontalona so minumundon panagnonot. Walay anemiran grupo na mankuan a “Kristiano” a mangokontrol ed arum a kabiangan na Simbaan na Holy Sepulchre diad Jerusalem, ya ipapasen dan nipaalagey diad amateyan tan angikotkotan ed si Jesus. Abayag lan walay irangan  ed baetan na saraya. Nen 2006, inreport na Time a magasin a diad akadkauna ni, saray monghe ditan et “nanlalaban ed loob na pigaran oras, . .  tan nanpepekpekan na saray angkakabaleg a kandelero.” Diad sobra lan inapan da, say angipiyaan laingen ed saray tumbok na simbaan et sakey a Muslim.

12. Anto so nayarin nagawa sano naandi so kakabatan?

¹² Say ontan ya alablabas lan panangipatnag na sanok et agnepeg a nagawa ed loob na tuan Kristianon kongregasyon. Bangbalet, no maminsan, lapu ed ag-inkayadyari et ipilit na arum iray dili ran panmoria. Satan so nayarin panlapuan na pansesebeg tan siblangan. Naimano iya nen apostol Pablo ed kongregasyon diad Corinto, kanian oniay insulat to: “Legan a wala ed sikayo so saray imon tan siblangan, agkayo ta mangaraldalin tan manaakar ed inkaugali na totoo?” (1 Cor. 3:3) Walay panaon ya ontan so makapaermen ya agawa ed satan a kongregasyon nen inmunan siglo. Kanian, kaukolan tayoy manalwar pian agmakaloob so ontan ya espiritu ed kongregasyon natan.

13, 14. Mangiter na saray alimbawa no panon a nayarin ompatnag so minumundon espiritu.

¹³ Panon a kalkalnan makaloob so ontan ya espiritu ed kongregasyon? Nayarin onggapo itan ed angkekelag labat a bengatla. Singa bilang, sano walay ipapaalagey a Kingdom Hall, onlesa iray nankakapigan opinyon no panon a gawaen iray bengabengatla. Nayarin onsyodot so sakey ya agi no ag-inawat so suhestion to, tan ompan butar-butar to lan ibag-baga so agto inyabobon ed desisyon ya agawa. Ompan agto met la anggan ondemet ed ipapaalagey a Kingdom Hall! Say sakey ya ontan so ikiwas to et makakalingwan la, a diad sakey a proyekton mangilalanor ed interon kongregasyon, say mas importante et say mareen a kooperasyon, aliwan say espisipikon metodo ya usaren. Say kauyamoan, aliwan say inkamakolkol, so bebendisyonan nen Jehova.​—1 Tim. 6:4, 5.

¹⁴ Nia ni so sakey ya alimbawa. Bilbilang ta naimano na saray mamatatken ed kongregasyon so sakey a kaiba ra ya anggaman akapanlingkor lan elder ed andukey a panaon et mabitabitar ya agla natan makakadampot ed saray Makasulatan a kualipikasyon. Sanen naimano na ombibisitan manangasikaso na sirkito a saman ya elder et akaawat la na panamilin ed apalabas ingen ta agnampasimbalo, sikatoy inmabobon ed rekomendasyon na saray mamatatken ya ekalen la iyan elder. Panon kasi iyan moriaen na saman ya elder? Kasin awaten to so desisyon a nankakasakeyan na saray mamatatken tan say Makasulatan a bilin tekep na kapaabebaan tan kauyamoan, insan panggunaetan ton dampoten iray Makasulatan a kualipikasyon diad ontan et makapawil? Odino manem-em laingen na sakit na linawa tan onibeg ta naandi la ed pribilehyo? Akin ya ipasen ni na sakey ya agi a sikatoy kualipikado bilang elder anta diad tua et andi met la? Mas makabat komon no ipatnag toy pakatalos tan inkamapaabeba!

15. Akin et nibaga yon say apuyanan a simbawa ed Santiago 3:15, 16 et makanakana?

¹⁵ Wala niray arum a situasyon a nayarin ompatnag so ontan a walna. Bangbalet antokaman so situasyon ya onlesa, kaukolan a manseet itayon paliisan so ontan ya ugali. (Basaen so Santiago 3:15, 16.) Tinawag nen babangatan a Santiago irayan walna a “dinaralin” lapud minumundo iratan, ya aliwan nibase ed kakabatan a nanlapud tagey. Saraya met et “inaayep” lapud resulta iraya na pilpilalek na laman, a mipara ed walna na  saray ayayep ya andian na kapasidad a mannonot. Tan saray ontan ya awawey et “dinidiablo,” lapud ipapatnag na saratan so walna na saray demonyo. Talagan agmanepeg ya ipatnag iraya na sakey a Kristiano!

16. Antoran pananguman so kaukolan tayon gawaen, tan panon tayon ontalona ed panggawa ed satan?

¹⁶ Balang membro na kongregasyon et nepeg a mangusisa ed inkasikato tan manseet a mangekal ed sarayan ugali. Bilang managbangat ed loob na kongregasyon, kaukolan ya alisto iray manangasikaso a mangiwaklit ed minumundo iran ugali. Balet aliwan mainomay itan lapud agtayo inkayadyari tan ed impluensya na sayan mundo. Say panggawa ed saya et niyaliling ed itatatdang diad mapitek, tan andanglel a pukdol. No anggapo so peketan tayo, main-inomay itayon nakarunyas a pakaroskus. Ingen, sano ompeket tayon maong ed simbawa a naromog ed Biblia, ontan met ed say tulong ya iyoopresi na mangaraldalin ya organisasyon na Dios, aliling to et makasabi itayo ed toktok.​—Sal. 73:23, 24.

Saray Kalidad a Panggugunaetan ya Ipatnag na Saray Makabat

17. Anto so kaslakan lan reaksion na saray makabat no nipaarap ira ed kaugsan?

¹⁷ Basaen so Santiago 3:17. Nagunggonaan itayo ed pangonsidera ed pigaran kalidad a resulta na panangipatnag na ‘kakabatan a nanlapud tagey.’ Diad orihinal a Griego, samay salitan nipatalos a “malinew” ed sayan teksto et mankabaliksan na “malinis.” Pian magmaliw itayon malinis, nepeg a malinis itayo ed saray motibo tan kakikiwas tayo. Kaukolan ya automatiko lay reaksion tayo ed mauges, salanti, tamtampol tayo itan ya ipulisay. Alimbawa, no walay manutuklaw ed mata yo, agta tamtampol yo lan ipaliis so ulo yo odino isamper so lima yo? On, automatiko lay reaksion yo, ya agyo la anggan nononoten. Ontan met so kaukolan a reaksion tayo sano natukso itayon manggawa na kaugsan. Say malinis tan nipasal ed Biblia a konsiensia tayo so kaukolan ya automatikon mamakiwas ed sikatayon mangipulisay ed satan. (Roma 12:9) Naromog ed Biblia iray alimbawa na saramay kinmiwas a tamtampol, a singa si Jose tan Jesus.​—Gen. 39:7-9; Mat. 4:8-10.

18. Anto so kabaliksan na pagmaliw a (a) mareen? (b) manangiyalibansay kareenan?

¹⁸ Kakaukolanen met na maridios a kakabatan a magmaliw itayon mareen a totoo, ya aliwan makolkol. Kabaliksan na saya so ipaliis ed pagmaliw ya agresibo, matangsit, odino pangipatnag na saray ugalin maneral na kareenan. Impaliwawa nen Santiago iyan punto sanen inkuan to: “Say bunga na katunongan wala a nitanem ed kareenan ed saray manggawa na kareenan.” (Sant. 3:18) Imanoen pa imay balikas a “manggawa na kareenan.” Diad loob na kongregasyon, kasin kabkabat itayo a mangiyaalibansay kareenan odino makolkol? Naynay kasin walay kasangsangan tayo odino agtayo makapipakna ed arum, a masinsinti itayo odino magmainomay a makasakit?  Kasin ibaga tayon, ‘Awat yo lay inkatook ta onia ak lan talaga,’ odino mapaabeba tayon umanen iray makapuy ya ugali tayo a makapasakit ed arum? Kasin kabkabat itayon alisto a mikareenan, ya akaparaan lawas a mamerdona tan palampasen laray lingo na arum? No matua tayon usisaen so inkasikatayo, natulongan itayon manebek no kasin kaukolan tayon paaligwasen so panangipatnag na kakabatan ed sayan pamaakaran.

19. Panon a nibagan say sakey a too et makatunongan?

¹⁹ Indeskribe met nen Santiago so kakabatan a nanlapu ed tagey bilang makatunongan. (Sant. 3:17, NW) Kabkabat itayo kasi a mapalugar no anggapo met so Makasulatan a prinsipyo a nalalanor, ya agtayo basta-basta ipipilit a say dili tayo iran estandarte so nepeg a natumbok? Kabkabat itayo kasin maulimek tan mainomay a katongtong? Saraya so mangipapatnag a naaralan tayo lay magmaliw a makatunongan.

20. Anto so resulta no ipatnag tayo iray maridios a kalidad ya asingbat tayo?

²⁰ Talagan nalikna tayo so liket ed loob na kongregasyon no saray agagi et manggugunaet a mangipatnag na maridios iran kalidad a singa ed saramay insulat nen Santiago! (Sal. 133:1-3) Say pagmaliw a mauyamo, mareen tan makatunongan na balang sakey so petepeteg a manresulta ed mas balibalin ulopan tan saya so mamaneknek a talagan walaan itayo na ‘kakabatan a nanlapu ed tagey.’ Diad onsublay ya artikulo, aralen tayo no panon ya ontulong so pangalig ed panmoria nen Jehova ed arum pian nipatnag tayo irayan kalidad.

[Paimano ed leksab]

Kasin Nipaliwawa Yo?

• Antoray nepeg a niwala tan gawaen na sakey a Kristiano pian a magmaliw a peteg a makabat?

• Panon tayon napaaligwas so panangipatnag na maridios a kakabatan?

• Antoran kiwakiwas so napatnagan ed saramay andian na ‘kakabatan a nanlapu ed tagey’?

• Antoran kalidad so determinado yon paaligwasen ni?

[Tepetepet Parad Panagaral]

[Litrato ed pahina 23]

Panon a kalkalnan makaloob so siblangan natan?

[Litrato ed pahina 24]

Automatiko yo kasin ipupulisay so kaugsan?