Say Salita nen Jehova et Mabilay

Saray Pabitar ed Libro a Tito, Filemon, tan Hebreos

AG-ABAYAG manlapud inkibulos nen Pablo ed prisoan diad Roma nen 61 C.E., binisita toy isla na Creta. Naimano toy espiritual a kipapasen na saray kongregasyon diman, kanian intilak toy Tito pian pabiskegen ira. Diad saginonor, nayarin sanen walad Macedonia si Pablo et sinulat toy Tito pian iwanwan to ed saray nipabtang a kimey, ontan met pian ipanengneng ton inikdan toy autoridad si Tito a manggawa ed sayan kimey.

Sakbay na satan, sinulat nen Pablo so sakey a Kristiano a manaayam ed Colosas a manngaran na Filemon, antis a sikatoy nibulos ed prisoan nen 61 C.E. Personal iyan kerew nen Pablo parad sakey a kaaro.

Nen manga 61 C.E., sinulat met nen Pablo iray Hebreon mananisia diad Judea, pian ipanengneng a mas superyor so Inkakristiano nen say Judion sistema. Karga na sarayan taloran sulat so importante iran simbawa parad sikatayo.​—Heb. 4:12.

MANSIANSIAN MABISKEG ED PANANISIA

(Tito 1:1–3:15)

Kayarin angiter na instruksion si Pablo nipaakar ed ‘pangiyan na saray pinagkamasiken ed binaley-baley,’ sinimbawa toy Tito a mantultuloy a ‘baaten a sankaawetan iray matulay ed ganggan, pian onkasil ira ed pananisia.’ Pinaseseg to iray kongregasyon diad Creta ya ‘ibeneg so ag-inkamaridios tan manbilay a sidarangka.’​—Tito 1:5, 10-13; 2:12.

Angiter si Pablo na kaaruman nin simbawa pian tulongan iray agagi ed Creta a mansiansian mabiskeg ed pananisia. Binilin toy Tito ya ‘arawian iray siblangan a maatiw tan pisasangsangan nipaakar ed Ganggan.’​—Tito 3:9.

Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

1:15​—Panon ya “ami-amin a bengatla” et magmaliw a “malinis ed saray [totoon] malinis,” balet marutak “ed saray [totoon] marutak tan saray agmanisia”? Pian naamtaan tayo so ebat, nepeg tayon amtaen so tutukoyen nen Pablo ya “ami-amin a bengatla.” Say tutukoyen to et aliwan saray bengatlan direktan kokondenaen na Biblia, noagta saray bengatlan desisyonan a mismo na mananisia unong ed konsiensia to. Parad sakey a toon say kanonotan to et mitunosan ed estandarte na Dios, saray ontan a bengatla et malinis. Midumaan balet itan ed siopaman a say kanonotan to et pikewet tan say konsiensia to et arutakan. *

3:5​—Panon a saray alanaan a Kristiano et ‘inlaban panamegley na panag-uras’ tan ‘pinasimbalo na masanton espiritu’? Sikara et ‘inlaban panamegley na panag-uras’ lapud ta sikaray inurasan, odino nilinisan na Dios diad dala nen Jesus base’d balor na dondon bagat. Sikaray ‘pinasimbalo na masanton espiritu’ lapud ta nagmaliw iran “sakey a balon pinalsa” bilang alanaan na espiritu ya ananak na Dios.​—2 Cor. 5:17.

Saray Leksion Parad Sikatayo:

1:10-13; 2:15. Saray Kristianon manangasikaso et nepeg a makpel a mangipetek ed antokaman ya lingo ed kongregasyon.

2:3-5. Singa nen inmunan siglo, saray matatken ed espiritual a Kristianon bibii natan, et kaukolan met a ‘masimpit ed panagbilay, aliwan managpauges, aliwan aripen na dakel ya alak, managbangat na kaabigan.’ No ontan, magmaliw iran epektibo diad pribadon panamilin da ed saray “bibii ya ugugaw” diad kongregasyon.

3:8, 14. No ‘mapaga itayo ed panggawa na saray maabig a gawa’ saraya et “maabig tan mangiter na gunggona,” lapud ontulong iya ed sikatayon  magmaliw a mabunga diad panaglingkor tayo ed Dios tan pansiansiaen to itayon biig ed sayan mauges a mundo.

MANIMBAWA BASE ED “ARO”

(Filem. 1-25)

Si Filemon et akomendaan lapud sikatoy uliran ed ‘aro tan pananisia.’ Lapud sikatoy lapuan na pakainawaan ed saray agagi to, saya so angitarok na ‘gayaga tan ligliwa’ ed si Pablo.​—Filem. 4, 5, 7.

Bilang pangaligan na amin a manangasikaso, niresolbe nen Pablo so sensitibon pamaakaran nipaakar ed si Onesimo aliwan diad impangiganggan, noagta diad impanimbawa a base ed “aro.” Oniay imbaga to’d si Filemon: “Lapu ed wala so ilalok dia ed katutulok mo, mansulat ak ed sika, ya amtak a sika gawaen mo naani so nagkalalo ni nen say ibagak.”​—Filem. 8, 9, 21.

Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

10, 11, 18​—Panon a si Onesimo a datin “anggapo so kana” et nagmaliw a “makana”? Si Onesimo et sakey a masugnar ya aripen a tinmakas manlapud sankaabungan nen Filemon diad Colosas tan binmatik diad Roma. Nayari pa lagin tinakewan met nen Onesimo so katawan to pian walay gastosen ton manbiahe na 1,400 a kilometro. Sirin, sikatoy andi kana ed si Filemon. Anggaman ontan, legan a walad Roma si Onesimo, sikatoy atulongan nen Pablo a magmaliw a Kristiano. Natan ta Kristiano la, sayan datin “anggapo so kana” ya aripen et nagmaliw a “makana.”

15, 16​—Akin ya agkinerew nen Pablo ya ikdan nen Filemon na kawayangan si Onesimo? Labay nen Pablo ya iteen so imano to ed kimey ton ‘pangipulong na panarian na Dios, tan pangibangat ed saray bengatla nipaakar ed Katawan a Jesu-Kristo.’ Kanian, agto la akibabali ed saray isyu, a singa say panangaripen.​—Gawa 28:31.

Saray Leksion Parad Sikatayo:

2. Impausar nen Filemon so abung to parad saray Kristianon pantitipon. Sakey a pribilehyon nausar so abung tayon pambabanaan sakbay ya ompaway ed lawak na kimeyan.​—Roma 16:5; Col. 4:15.

4-7. Sikatayo lay unonan mangomenda ed saray agagin napanuliranan so pananisia tan aro ra.

15, 16. Agtayo aabuloyan iray makadismayan bengatla ed bilay a sengegay pagmaliw tayon alablabas a mapaga. Saray resulta et nayarin magmaliw a makagunggona, a singa agawa’d si Onesimo.

21. Inilaloan nen Pablo a perdonaen nen Filemon si Onesimo. Sikatayoy iilaloan met a mamerdona ed saray agagin akaopendi ed sikatayo.​—Mat. 6:14.

“MANTULTULOY YA ONTATKEN ED ESPIRITUAL”

(Heb. 1:1–13:25)

Pian paneknekan a say pananisia’d dondon bagat nen Jesus et mas superyor nen saray gawa na Ganggan, indanet nen Pablo so nipaakar ed inkatalonggaring na samay Angigapo na Inkakristiano, say inkasaserdote to, say dondon to, tan say balon sipan. (Heb. 3:1-3; 7:1-3, 22; 8:6; 9:11-14, 25, 26) Sayan kakabatan et seguradon tinmulong ed saray Hebreon Kristiano pian natalonaay panamasegsegang a sinagmak da ed saray Judio. Pinaseseg nen Pablo iray kapananisiaan ton Hebreo a “mantultuloy ya ontatken ed espiritual.”​—Heb. 6:1, NW.

Parad sakey a Kristiano, panon kaimportante so pananisia? ‘No anggapo so pananisia, agnapaliket a maong so Dios,’ so insulat nen Pablo. Pinaseseg to iray Hebreo: “Batiken tayo a siaanos komon so babatiken a niyan ed arap tayo,” a gawaen iya tekep na pananisia.​—Heb. 11:6; 12:1.

Makasulatan Iran Tepet a Naebatan:

2:14, 15​—Kasin say pakawalaan nen Satanas na “pakayari na ipapatey” et mangipapanengneng a sarag ton pateyen so siopaman a labay to? Andi, aliwan ontan. Balet, manlapu la’d inggapoy kaugsan nen Satanas diad Eden, say katilaan to so nanresulta’d patey lapud impankasalanan nen Adan tan nipatawir so kasalanan tan patey ed amin a totoo. (Roma 5:12) Kaaruman ni, saray papatumbok nen Satanas diad dalin et amasegsegang ed saray ariripen na Dios anggad ipapatey, a singa ginawa ra’d si Jesus. Balet agkabaliksan na satan a si Satanas et andi-geter so pakayari to a mamatey ed siopaman a labay to. Ta no ontan, inupot to la komon ya amin so  managdayew ed si Jehova nensaman. Proprotektaan nen Jehova so totoo to bilang grupo tan agto abuloyan ya upoten ira nen Satanas. Anggaman iyaabuloy na Dios ya arum ed sikatayo et ompatey lapud panangataki nen Satanas, matalek itayon sarag ya umanen nen Jehova so antokaman a pakasakitan a nasasagmak tayo natan.

4:9-11​—Panon itayon ‘makaloob ed panagpainawaan na Dios’? Diad sampot na komanem ya agew na impamalsa, nampainawa so Dios ed kimey to, a mailalon say gagala to’d dalin tan ed katooan et nasumpal. (Gen. 1:28; 2:2, 3) Sikatayoy “onloob ed saman a panagpainawaan” diad pangitunda tayo ed dilin-panamatunong tan diad pangawat ed probisyon na Dios parad kilalaban. No ipatnag tayoy pananisia ed si Jehova tan mabulos a tuloken so Anak to, imbes ya iyuna so dili tayon pankaabigan, panliketan tayoy makarepresko tan makapainawa iran bendisyon diad inagew-agew.​—Mat. 11:28-30.

9:16, NW​—Siopa so “toon manamegley” ed balon sipan? Si Jehova so Nanggawa na balon sipan, bangta si Jesus so “toon manamegley” na balon sipan. Tan diad impatey to et pinawala toy nakaukolan a bagat pian napaletan itan.​—Luc. 22:20; Heb. 9:15.

11:10, 13-16​—Anton “baley” so aalagaren nen Abraham? Aliwa iyan literal noagta sakey a simbolikon baley. Aalagaren nen Abraham so “Jerusalem a mangatatawen,” a tugyopen nen Kristo Jesus tan saray 144,000 a kaiba ton manuley. Sarayan kaiban manuley diad mangatatawen a gloria et nibaga met a “masantos a syudad, say Balo a Jerusalem.” (Heb. 12:22; Apo. 14:1; 21:2) Aalagden nen Abraham so pambilay ed silong na uley na Panarian na Dios.

12:2​—Anto so “gayaga a niyan ed arap [nen Jesus]” a makasengeg a “sinungdoan to so [“panamairapan a kiew,” NW]”? Saya et say gayagan nanengneng so resulta na ministeryo to, kabiangan ed saya so kapasantos ed ngaran nen Jehova, say kiyalangon na inkasoberano na Dios, tan say pakarondon ed totoo manlapud patey. Ninmengneng met si Jesus ed arapen a tumang, salanti, say panuley to bilang Ari tan panlingkor to bilang Atagey a Saserdote parad pakagunggonaan na totoo.

13:20​—Akin a say balon sipan et nibagan ‘maando’? Walay taloran rason: (1) Agbalot iya nasalatan, (2) saray resulta to et permanente, tan (3) say “arum a karnero” et mantultuloy a nagunggonaan ed uksoyan na sayan balon sipan kayari na Armagedon.​—Juan 10:16.

Saray Leksion Parad Sikatayo:

5:14. Nepeg a manseet itayon manaral na Salita na Dios, say Biblia, tan iyaplika so nanaaralan tayo. Saya labat so alenleneg a paraan pian nipasal so pakayari tayon manebek ed “panangibiig na maong tan mauges.”​—1 Cor. 2:10.

6:17-19. No say ilalo tayo et niletneg a malet ed sipan na Dios, natulongan itayon ag-onkasipa ed dalan na katuaan.

12:3, 4. Imbes a ‘nakesawan tan pakapuyen so kamarerwa tayo’ lapud angkekelag iran subok odino isusumpa a nayarin nasagmak tayo, nepeg tayoy ontundas ed espiritual ya inkatatken tan paaligwasen so abilidad tayon mansungdo ed saray subok. Kaukolan a determinado itayon mantepel “angga ed dala,” salanti, anggad ipapatey.​—Heb. 10:36-39.

12:13-15. Say makasamal a “lamot,” odino siopaman ed kongregasyon ya onnenengneng na kalilingoan ed kikukurang na saray bengatla et agtayo komon aabuloyan a mamuger ed sikatayo diad ‘panggawa na maptek a kurang na saray sali tayo.’

12:26-28. “Saray bengatla ran agawa” ya aliwan diad saray lima na Dios, salanti, say interon kaplesan a sistema na saray bengatla, pati say mauges a “tawen” et yegyegen odino paandien. Sano nagawa itan, say alenleneg a mansiansia et “saray bengatla ran ag-ayegyeg,” salanti, say Panarian tan saray manusuporta ed satan. Talagan importante a sikatayoy maseseg ed panangipulong na Panarian tan manbilay unong ed saray prinsipyo to!

13:7, 17. No ipapuso tayo so simbawan ontulok tan manpasakop ed saray manangasikaso ed kongregasyon, ontulong iya ed sikatayon mikoopera ed sikara.

[Paimano ed leksab]