Anguman so Bilay Ko Lapud Taloran Kombension

Unong ed salaysay nen George Warienchuck

ASALIM ta la imay apakiwas kan maong lapud arengel mo diad sakey ed saray kombension tayo kanian nanggawa ka na baleg iran pananguman ed bilay mo? Agawa itan ed siak. No pawilen ko iray taotaon a linmabas, walay taloran kombension a talagan akapanguman ed bilay ko. Atulongan ak na samay sakey a kombension a nabawasan koy inkamabaing ko. Samay komadua et tinmulong ed siak a lalon mankontento. Tan samay komatlo et tinmulong ed siak a magmaliw a mas maiter. Balet, antis kon isalaysay iratan a pananguman, isalaysay ko ni ed sikayo iray pigaran agawgawa antis na sarayan kombension, salanti, say impanugaw ko.

Nianak ak nen 1928, tan bolirek ak ed sikamin taloran sanaagi. Siak tan saray atsik, si Margie tan Olga, et pinabaleg diad South Bound Brook, New Jersey, U.S.A., sakey a baley a diad saman et manga 2,000 ni labat so populasyon to. Anggaman mairap so bilay mi, si Nanay et maiter. Basta walay pakasarag ton manluto na espisyal a panangan, iikdan to ray kakaabay mi. Sanen siameray taon ko, walay Tasin binmisita ed si Nanay. Sayan Tasi et makapansalita na Hungarian, say salitan binalegan nen Nanay, kanian sikatoy apakiwas a dengelen so mensahe na Biblia. Diad saginonor, sakey ya agin bii a manngaran na Bertha so angituloy ya angiyaral ed si Nanay ko anggad nagmaliw a lingkor nen Jehova.

Aliwan singa si Nanay, sipor ak a mabaing, ya anggapoy kompiyansak ed sarilik. Lalon linmoor itan ta si Nanay et walay tendensia ton melmelagen ak. Sanen makakaakis kon tinepetan si Nanay na, “Akin et lanang yo ak a balbalawen a?” inkuan ton inaro to ak balet ta agto labay ya isipen kon mas nayadyari ak nen say arum. Maong met so intension nen Nanay, balet ta lapud kulang ak na komendasyon, abebbebay pakanengneng ko la laingen ed inkasiak.

Aminsan, kinerew na sakey a kaabay mi a maomaong ed siak ya ibaan ko iray anak ton lalaki ed simbaan kada simba parad klase ed relihyon. Amtak a no mila ak et agko napaliket si Jehova, balet ta natatakot ak ompan naopendi iyan kaabay mi no onandi ak. Kanian diad pigaran bulan et oonla ak ed simbaan anggaman nakokonsiensia ak. Diad eskuelaan, lapud takot met ed too et susumlangen koy konsiensiak. Sineguro na dominantin prinsipal mi ya amin min estudyante et pasaludoen na saray maestro tan maestra mi diad bandira. Kanian nansaludo ak. Nantultuloy iya ed manga sakey taon, balet ta walay agawan pananguman.

Naaralan Koy Manpakpel

Nen 1939, sakey a grupo ed panagaral na libro so mantitipon ed abung mi. Si Ben Mieszkalski, sakey a balolakin payunir, so mangikokondukta ed satan. Say tawag mi ed sikato et Baleg a Ben, tan inanga-angay to itan a tawag. Parad siak, say kabaleg tan kalapar to et singa samay puerta na abung mi. Anggaman singa makapataktakot so kabaleg to, sikatoy maomaong a too, tan lapud maaron imis to et linmemew so liknaan ko. Kanian sanen intagar ak nen Ben a manpulong,  malikeliket ak ya akila. Nagmaliw kamin sankaaro. Sano maermen ak, singa maaron kuya a mitongtong ed siak. Pabpablien kon maong itan, tan inmelet so impankaaro mi.

Nen 1941, intagar nen Ben so pamilya mi a milugan ed kotsi to pian onatendi’d kombension diad St. Louis, Missouri. Talagan eksayted ak! Agak ni akapambiahe na 80 kilometro manlapud abung mi, tan natan et onla ak ed lugar a 1,500 kilometro so kaarawi to! Balet ta walay problema ed St. Louis. Inganggan na saray papari iray membro ra a kanselaen so pampundo na saray Tasi ed abung da. Dakel so angansela. Samay pamilyan niyuksoy a pampundoan mi et pinagyaw met. Balet ta siansian pinatuloy da kami. Inkuan na sayan pamilya ya agda babawien so sipan da. Pandinayewan koy pakpel da.

Abautismoan iray atsik ed saman a kombension. Diad saman met ya agew, si Brother Rutherford, a nanlapud Bethel ed Brooklyn, et maligligsan nampaliwawa tan pinaalagey to so amin ya ugugaw a malabay a manggawa’d linawa na Dios. Manga 15,000 so inmalagey. Inmalagey ak met. Insan inkuan ton saramay malabay a gawaen day anggaay nayarian da ed panagpulong a kimey et mangibagay, “On.” Siak tan saramay arum nin ugugaw et inmeyag na “On!” Insan makmaksil a tinmipak iray dumerengel. Talagan apaseseg ak.

Kayari na saman a kombension, binisita mi so sakey ya agin laki ed West Virginia. Inistorya ton walay inkagawa a legan ton manpupulong et sikatoy inambon na sakey a grupo tan kinalboan da na aspalto tan bagobago. Ngalngali agak makaengas legan kon ondedengel ed istorya to. “Balet, itultuloy ko nin siansiay manpulong,” so kuan to imay agi. Sanen inmalis kami la, say pakaliknak et singa ak si David. Akaparaan ak lan miarapan ed si Goliat​—samay prinsipal mi.

Kapawil ko’d eskuelaan, nilak imay prinsipal. Ninengneng to ak na ansakisakit. Nampikasi ak ed si Jehova a tulongan to ak. Insan imbagak a tampol: “Nanlapu ak ed kombension na saray Tasi nen Jehova. Agko lan balot onsaludo ed bandira!” Abaybayag ya anggapoy nansalita ed sikamin dua. Kalkalnan inmalagey imay prinsipal insan to ak inasinggeran. Mambalangay lupa to ta makakapasnok. Inyeyag to: “Mansaludo ka ed bandira ta no andi, paekalen mi ka dia ed eskuelaan!” Diad sayan pankanawnawa et agak akikompromiso, tan diman ko alikna so liket ya agko nin balot alikna nensaman.

Eksayted ak a mangibaga’d si Ben no antoy agawa. Sanen sikatoy anengneng ko ed Kingdom Hall, inyeyag ko: “Pinatakyas da ak ed eskuelaan! Agak nansaludo ed bandira!” Nilakap to ak nen Ben, inmimis, tan inkuan to: “Seguradon inar-aro ka nen Jehova.” (Deu. 31:6) Talagan apaseseg ak na saraman a salita! Nen Hunyo 15, 1942 et nampabautismo ak.

Naaralan Koy Mankontento

Kayari na Sankamundoan a Bakal II, biglan inmaligwas so ekonomya, tan lapud satan et nagmaliw a materyalistiko iray totoo. Baleg so aalmoen ko diad trabahok tan sarag ko lan saliwen iray bengatlan dati et anggad kugip ko labat. Walaray kakaarok ya angaliw na motor, wala met iray nampaapiger na abung da. Angaliw ak balet na balobalon kotsi. Lapud pipilaleken koy mainawan bilay, daiset la laingen so panaon ko parad panaglingkor ed si Jehova. Amtak ya aliwa lay pangiyaapasakeyan koy nonot ko. Maong labat ta samay kombension nen 1950 diad syudad na New York et tinmulong ed siak ya ipetek so kabibilay ko.

Diad saman a kombension, pinaseseg na nantutumbokan ya ispiker iray dumerengel ya itultuloy so panagpulong a kimey. “Ekal yo so amin a pakabelatan tan ombatik ed lumba,” so inkuan na sakey ya ispiker. Singa siak a mismo so  pitotongtongan to. Naimatonan ko met so impangraduar na sakey a klase na Gilead, tan lapud satan et akapannonot ak, ‘No sarayan Tasi a kaedaran ko et sarag dan taynan so inaway bilay pian makapanlingkor ed arum a bansa, nepeg a mabulos ko met a gawaen so ontan diad mismon lugar mi.’ Kayari na saman a kombension, nandesisyon ak a manpayunir.

Kaleganan na saratan a panaon et kakarawen ko lay Evelyn Mondak, sakey a maseseg ya agi ed kongregasyon mi. Say ina nen Evelyn, ya amabaleg na anemiran anak, et biin anggapoy tatakotan to. Labalabay toy manpulong diad arap na balbaleg a simbaan na Romano Katoliko. Anggano mabetbet a babagaan na mamapasnok a pari ya onekal la diman, siansian agto onalis. Si Evelyn et singa si ina to, anggapoy takot to ed too.​—Uli. 29:25.

Nankasal kami nen Evelyn nen 1951, inmekal kami ed trabaho mi, insan kami nampayunir. Walay manangasikaso na sirkito ya amaseseg ed sikamin onla ed Amagansett, sakey a baryo a walad gilig na Dayat na Atlantiko, manga 160 kilometro so kaarawi to ed syudad na New York. Sanen impaamta na kongregasyon diman ya anggapoy napanpundoan mi, nananap kami trailer, balet ta anggapoy naromog min mamura. Insan nen kien et walay naanap min dagdaan lan trailer. Say bili to et 900 dolyar, eksakto ed samay kuartan inregalo ed sikami nen bansal mi. Kanian sinaliw mi, inapiger mi, tan insan mi la inusar ed balon teritorya mi. Balet, kasabi mi diman et talagan anggapo lay kakakkuarta mi tan inisip mi no anto la kasi pambilay mi bilang payunir.

Say aromog nen Evelyn a trabaho et taga-linis na abung, siak balet et lilinisan ko so sakey a restawran no lablabi la. “No bilang ta walay keran naakan,” kuan to imay akanggawa, “isempet mo la ed akulaw mo.” Kanian kasempet koy alas-dos na palbangon, sanka-angob so pizza tan pasta ed trailer mi. Sarayan impapetang a naakan et espisyal la, nagkalalo no nakeketel kami ed loob na trailer sano panaoy ambetel. Ontan met, no maminsan saray agagi ed kongregasyon et mangitilak na baleg a sira ed takayan na trailer mi. Legan na impanlingkor mi a kaiba irayan inad-aron agagi ed Amagansett, naaralan mi a maliket so bilay no kontento tayo la ed saray manunan nakaukolan tayo. Malikeliket iraman a taon na bilay mi.

Apakiwas a Mas Palaknaben so Serbisyo Mi

Nen Hulyo 1953, inabrasa mi so nilasus a misioneron nanlalapud nanduruman bansa ya inmatendi ed internasyonal a kombension diad syudad na New York. Marakdakep iray eksperiensyan insasalaysay da. Makaalis so liket da. Kanian, sanen indanet na sakey ya espiker ed saman a kombension a dakel nin lugar so agnin balot apulongan, nandesisyon kamin mas palaknaben ni so serbisyo mi. Diad saman a mismon kombension et nan-aplay kami ed misioneron kimey. Diad satan met lanlamang a taon, naimbitaan kamin onatendi ed koma 23 a klase na Gilead School, a ginmapo nen Pebrero 1954. Nikadkaduma itan a pribilehyo!

Malikeliket kami sanen naamtaan min niasain kami ed Brazil. Antis na pambiahe mi na 14 ya agew panamegley na bapor, oniay inkuan na sakey a responsablin agin laki ed Bethel: “Kaiba yon manbiahe nen misis mo a paarap ed Brazil so siameran mamarikit a misionera. Asikasom ira!” Naisip yo tay pankelkelaw na saramay marinero sanen sankanengneng dan onlulugan kami ed bapor a kaibak so samploran bibii? Anggaman ontan, agmet nairapan iramay mamarikit a kaiba  mi. Ingen ta nainawaan ak sanen akasabi kamin siansia diad Brazil.

Kayari na impanaral mi na lenguahen Portuguese, niasain ak bilang manangasikaso na sirkito diad Rio Grande do Sul, sakey ya estado ed abalaten a Brazil. Oniay inkuan to imay sinalatan kon balolakin manangasikaso na sirkito ed siak tan ed asawak: “Asurprisa ak ta sanasawa so imbaki ra dia. Mair-irap iyan lugar.” Nanaarawian iray kongregasyon ed maaawang iran baryo, tan walaray nasabi labat panamegley na trak. No ikdan moy naakan imay drayber na trak, abuloyan to kan milugan. Singa kami akalugan ed kabayo, ya akaunat so sali mi diad tapew na saray kargamento, tan say pepeketan mi labat et saray lubir ya impanaker ed saratan. Sano onliko imay trak, sankanengneng mi iray kelas, kanian ipekepeket min maong legan a manyugayog iray kargamento pian agkami napelag. Anggaman ontan, nabawbawi so kesaw ed sanagew ya impanbiahe mi sano nanengneng mi ray malikeliket a kalupaan na agagin manatalaran ed isabi mi.

Say pampupundoan mi et abung na saray agagi. Mair-irap so bilay da, balet ta maiter ni ran siansia. Diad sakey a nisulinek a lugar, amin na saray agagi et mantratrabaho ed plantan manpa-pack na karne. Lapud melmelag so sueldo da, maminsan labat iran mamangan ed sanagew. No ag-ira mantrabaho ed sakey ya agew, anggapoy sueldoen da. Anggaman ontan, no bisitaen mi ra et ibakasyonan day duaran agew pian nasuportaan da iray kimey na kongregasyon. Manmamatalek ira ed si Jehova. Agmin balot nalingwanan so naaralan mi ed sarayan mapaabeban agagi nipaakar ed panagsakripisyo parad Panarian na Dios. Lapud impiulop mi ed sikara, naaralan mi ray leksion ya agbalot naaralan ed saray eskuelaan. No nanonotan ko iraman ya agagi, siansia nin makalua ak lapud liket.

Nen 1976, pinmawil kami ed Estados Unidos pian asikasoen si Nanay ko ta mansasakit la. Ansakit ed linawa mi a taynan so Brazil, balet ta misalsalamat kami ta naimatonan mi so makapadinayew ya indaak na saray manangipalapag tan kongregasyon ed satan a bansa. Sano makakaawat kami na saray sulat manlapud Brazil, nanonotan min nanonotan so maliket ya impanlingkor mi diman.

Maliket ya Impannenengneng Lamet

Legan min aasikasoen si Nanay, nampayunir kamin sanasawa tan say trabaho mi et managlinis. Nansiansian matoor si Nanay anggad impatey to nen 1980. Kayari na satan, naimbitaan ak a manlingkor bilang manangasikaso na sirkito diad Estados Unidos. Nen 1990, siak tan si akulaw ko et binmisita ed sakey a kongregasyon diad Connecticut, tan diman et walay apinengnengan mi lamet ya inad-aron kaaro. Sakey ed saray elder da et si Ben, on, saman met lanlamang a Ben a tinmulong ed siak manga 50 taon lay apalabas pian natalindegan koy katooran ko ed si Jehova. Alay liket min nilakap so sakey tan sakey!

Nanlapu la nen 1996, siak tan si Evelyn et manlilingkor bilang infirm ya espisyal payunir diad kongregasyon ed Elizabeth, New Jersey a mansasalita na Portuguese. Wala laray sakit ko, balet diad tulong na inad-aron asawak, manpupulong ak ni anggad sarag ko. Wala met so aasikasoen nen Evelyn a masakit tan maedad lan kaabay mi. Siopa iya? Si Bertha, on, saya imay Bertha a tinmulong ed si nanay ko pian magmaliw a lingkor nen Jehova, masulok a 70 taon lay apalabas! Maliket kami ta walay pankanawnawa min ibalikas so pisasalamat mi ed sikato ed amin a sagpot to pian natulongan so pamilya mi a nakabatay katuaan.

Misalsalamat ak ta saraman a kombension nen saman so amakiwas ed siak pian talindegan so tuan panagdayew, pasimplien so bilay ko, tan palaknaben so ministeryok. On, anguman so bilay ko lapud saraman a kombension.

[Litrato ed pahina 23]

Nanay nen Evelyn (kawigi) tan Nanay ko

[Litrato ed pahina 23]

Say kaarok a si Ben

[Litrato ed pahina 24]

Diad Brazil

[Litrato ed pahina 25]

Kaibak si Evelyn