Agpapaimpluensyaan ed Opinyon na Totoo

DIAD nanduruman pasen, say panmoria ed no antoy matukoy odino andi, no antoy maabig odino makapuy, et aliwan pare-pareho. Ontan met, diad ilalabas na panaon et manguuman iratan. Sirin, legan tayon babasaen ed Kasulatan iray salaysay ya agawa nen inmunan siglo, kaukolan tayon ikonsidera iray opinyon tan estandarte na maslak a totoo nensaman imbes ya ipilit tayoy sarili tayon estandarte.

Alimbawa, pantongtongan tayo pay duaran ideya ya aminpigan asalambit ed Kristianon Griegon Kasulatan​—say galang tan kababaingan. Ta pian lalo tayon natalosan iray tekston analambit ed saratan a salita, kaukolan tayon ikonsidera no antoy panmoria na totoo nensaman.

Saray Estandarte nen Inmunan Siglo

Oniay inkuan na sakey ya iskolar: “Impasen na saray Griego, Romano, tan Judio ya importantin maong ed kultura ra so galang tan kababaingan. Akaparaan ya ompatey iray totoo pian labat naala ray dayew, reputasyon, inkabantog, pabor, tan respeto.” Lapud saratan, mainomay iran naimpluensyaan na opinyon na arum.

Saray ontan a totoo, balanglan mayaman odino aripen, et ipapasen dan importantin maong so kipapasen ed bilay, propesyon, tan galang. Say galang et aglabat akabase ed panmoria na sakey a too ed sarili to, noagta base met ed pakanengneng na arum ed sikato. Pian igalang so sakey a too, nepeg ya ipanengneng to’d publiko a sikatoy onkikiwas unong ed iilaloan ed sikato. Ontan met, nibagan igagalang so sakey a too no pandinayewan iray kayamanan, rangko, odino kabibilay to, diad ontan et sikatoy makaawat na manepeg ya atension. Naawat so galang diad panggaway maong odino pagmaliw a manunaan nen say arum. Balet, say kababaingan et katekep toy panagbalaw na publiko. Aliwa labat itan a personal a liknaan odino pakakakonsiensia, noagta resultay agpanlabay na totoo ed sikato.

Sanen sinalambit nen Jesus so nipaakar ed pamayurong ed sakey a too diad “sankamanunaan a pasen,” odino diad “sankaabebaan a pasen” ed sakey a ponsia, tutukoyen to so balanglan pakaawat na galang odino kababaingan base’d kultura nensaman. (Luc. 14:8-10) Diad duaran inkagawa et nansasangsangan na saray disipulo nen Jesus no “siopa so manunaan.” (Luc. 9:46; 22:24) Pampapagaan dan maong so ibagay totoo ed sikara. Ontan met, minoria na saray mapaatagey tan makompetensia a Judion papangulo na relihyon a say pampupulong nen Jesus et makapangekal na galang tan autoridad da. Aminpiga dan sinali a sikatoy taloen da’d debati ed publiko pian ipanengneng a mas maong ira, balet ta naynay iran napapabaingan.​—Luc. 13:11-17.

Diad biek a dapag, minoria na saray Judio, Griego, tan Romano nen inmunan siglo a sakey a kababaingan no “arestoen tan akusaan ed publiko” so sakey a too. Kababaing no sikatoy arestoen odino ipriso. Insulto iya ed sikato diad arap na kakaaro, kapamilya, tan kabaleyan to​—balanglan sikatoy asentensiaan ed ginawa ton krimen odino andi. Manresulta iya ed pakaderal na ngaran to a posiblin mangekal na respeto to’d sarili to tan naderal so relasyon to’d arum. Makapabaing so pakaaresto na sakey, ingen ta mas baleg a kababaingan no sikatoy nilakseban odino nilewet-lewet. Sikato laingen so leglemewen tan balaw-balawen, a maneral ed dignidad to.

 Say ipatey ed panamairapan a kiew so sankagrabian lan klase na kababaingan. Inkuan nen iskolar a si Martin Hengel a say ontan a sentensia et “dusa’d saray aripen. Mankabaliksan itan na graben kababaingan tan panamairap.” Desdesen na totoo iray kapamilya tan kakaaro na toon pinabaingan ed onian paraan pian sikatoy agda la bidbiren. Lapud inatey si Kristo ed onian paraan, amin a malabay a magmaliw a Kristiano nen inmunan siglo C.E. et nepeg ya onarap ed panagludlurey na publiko. Siopaman a mangibabagan sikatoy patumbok na toon impasak et ipapasen na kaslakan bilang makulangkulang. Oniay insulat nen apostol Pablo: “Ipupulong tayo a nipasak si Kristo, a parad saray Judio et pakatiroran balet parad saray nasyon et kakulangkulangan.” (1 Cor. 1:23) Panon sirin a tinalonaan na saray Kristiano nensaman iyan subok?

Duman Estandarte

Saray Kristiano nen inmunan siglo et inunor day ganggan tan nanggunaetan dan paliisan so kababaingan a resulta na aliwan kagagawa. Oniay inkuan nen apostol Pedro: “Anggapo komon ed sikayo so manirap bilang sakey a managpatey odino matakew odino managgaway-mauges odino sakey a mibabali ed gagawaen na arum a totoo.” (1 Ped. 4:15) Ingen ta impasakbay nen Jesus a napasegsegang iray papatumbok to nisengeg ed ngaran to. (Juan 15:20) Inkuan ni nen Pedro: “No [say sakey a too et] maniirap bilang Kristiano, agto komon ibaing itan, noagta itultuloy ton igloria so Dios.” (1 Ped. 4:16) Say agpangibaing ed paniirap bilang patumbok nen Kristo et kabaliksan toy pangipulisay ed saray kustombre totoo.

Ag-aabuloyan na saray Kristiano a kontrolen na estandarte na arum a totoo so kondukta ra.  Nen inmunan siglo, inkamakulangkulang so pangibagan Mesias so toon impasak. Seguradon anesdes itan ed saray Kristiano pian awaten da met so ontan a panmoria na totoo. Balet, say pananisia da’d si Jesus bilang Mesias so amakiwas ed sikara pian sikatoy tumboken da anggano niludlurey ira. Inkuan nen Jesus: “Siopaman a mangibaing ed siak tan saray salitak diad sayan agmatoor tan makasalanan a kailalakan, sikato so ibaing met na Anak na too sano onsabi ed gloria na Ama to a kaiba iray masanton anghel.”​—Mar. 8:38.

Natan, nayarin walaray naeeksperiensya tayon desdes a sengegan na pangibeneg tayo’d Inkakristiano tayo. Posiblin manlapu iraya ed saray kaeskuela, kakaabay, odino katrabaho ya tutuksoen da tayon manggaway imoral, katilaan, odino kuestionable iran aktibidad. Labay na sarayan indibidual ya ibaing tayoy talindeg tayo’d maptek iran prinsipyo. Anto siri’ gawaen tayo?

Aligen Iray Angibaliwala’d Kababaingan

Pian napansiansia nen Jesus so katooran to’d si Jehova, sikatoy dinmalan ed agaylan makapabaing ya ipapatey. “Sikatoy nansungdo ed panamairapan a kiew, imbaliwala to so kababaingan.” (Heb. 12:2) Si Jesus et tinatampal, nilutlutdaan, nilakseban, nilelewet, impasak, tan minudmora na saray mamubusol ed sikato. (Mar. 14:65; 15:29-32) Ingen ta imbaliwala nen Jesus so kababaingan a labay dan ipalikna ed sikato. Panon? Sikatoy ag-apagyaw ed ontan ya impantrato. Amta to ya apansiansia toy dignidad to ed imaton nen Jehova, tan agton balot pinirawat so dayew na totoo. Anggaman say impatey nen Jesus et singano impatey na sakey ya aripen, sikatoy pinagalangan nen Jehova diad impamaoli To ed sikato tan impangiter Toy posisyon ya onkokomadua ed Sikato ed tawen. Diad Filipos 2:8-11, oniay nabasa tayo: “Nampaabeba [si Kristo Jesus] tan nagmaliw a matulok anggad ipapatey, on, ipapatey ed panamairapan a kiew. Lapud saya met, sikatoy intandoro na Dios ed mas atagey a posisyon tan maaron inikdan to na ngaran ya atagey nen say arum niran ngaran, ta pian diad ngaran nen Jesus so talimukoran na amin na saramay walad tawen tan saramay walad dalin tan saramay walad dalem na dalin, tan bidbiren na amin a si Jesu-Kristo so Katawan diad kigloriaan na Dios ya Ama tayo.”

Alikna nen Jesus a sikatoy nipabpaabeba sanen impasak. Apagaan so Anak na Dios ompan napabanday so Ama to lapud mauges ya akusasyon da’d sikato. Kinerew nen Jesus ed si Jehova agto komon itan nadalan. Oniay impikasi to: “Ekal mo ed siak iyan kopa.” Ingen ta ginawa to nin siansia so linawa na Dios. (Mar. 14:36) Ayarian nen Jesus a talonaan iray desdes ed sikato tan imbaliwala toy kababaingan. Diad katuaan to, say ontan a kababaingan et nepeg a nalikna labat na saramay ontutumbok ed saray estandarte diad saman a panaon. Balet malinew ya impulisay nen Jesus iratan ya estandarte totoo.

Inaresto tan nilelewet met iray disipulo nen Jesus. Say ontan ya impantrato et kababaingan da diad imaton na totoo. Sikaray nipabpaabeba tan minelmelag. Balet ta ag-ira adismaya. Saray tuan papatumbok et agnampaimpluensya ed opinyon na totoo tan imbaliwala ray kababaingan. (Mat. 10:17; Gawa 5:40; 2 Cor. 11:23-25) Amta ran kaukolan dan ‘sakbaten so panamairapan a kiew da tan mantultuloy iran ontumbok ed si Jesus.’​—Luc. 9:23, 26.

Komusta tayo met natan ey? Saray bengatlan makulangkulang, makapuy, tan andi-kakanaan ed pakanengneng na sayan mundo et momoriaen na Dios ya marunong, makapanyari, tan kagalgalang. (1 Cor. 1:25-28) Sirin, agta kakulangkulangan no manpaimpluensya tayo ed opinyon na totoo?

Saramay manpipilalek na galang et iikdan day importansia so panmoria na mundo ed sikara. Balet, singa si Jesus tan saray papatumbok to nen inmunan siglo, say labay tayon Kaaro et si Jehova. Kanian igalang tayo no antoy mapagalang ed pakanengneng to tan ipasen tayon kababaingan iray bengatlan momoriaen ton makapabaing.

[Litrato ed pahina 4]

Agnampaimpluensya si Jesus ed panmoria na mundo nipaakar ed kababaingan