Jehu​—Indepensa Toy Dugan Panagdayew

MASESEG a sinuportaan nen Jehu so dugan panagdayew. Agawaan to iya diad impagmaliw ton maligsa, alisto, magunaet, makpel, tan ag-onsusuko. Impatnag nen Jehu iray kualidad a maabig ya aligen tayo.

Walay misyon ya inter ed si Jehu sanen mauges so kipapasen na bansan Israel. Sikaray iimpluensyaan na mauges a si Jezebel, asawa na inatey lan si Ahab tan ina na manuuley ya ari, si Jehoram. Indaulo nen Jezebel so panagdayew ed Baal imbes a diad si Jehova, pinatey to ray propeta na Dios, tan inimpluensyaan to ray totoo ed “pikakalugoran” tan ‘panagkulam’ to. (2 Ara. 9:22; 1 Ara. 18:4, 13) Ingganggan nen Jehova a pateyen so amin ya sankaabungan nen Ahab, kaiba lay Jehoram tan Jezebel. Si Jehu so mangidaulo ed satan.

Say inmunan impanalambit na Kasulatan ed si Jehu et nen kaiba to ray opisyal na sundalo sanen milalaban iray Israelita ed saray Siryano diad Ramot-galaad. Atagey so posisyon nen Jehu, ompan sikato ni ingey komander na saray sundalo na Israel. Imbaki nen propeta Elias so sakey ed saray anak na propeta pian lanaan si Jehu a magmaliw ya ari tan iganggan a mamatey ed amin a laki ed apostatan pamilya nen Ahab.​—2 Ara. 8:28; 9:1-10.

Sanen tinepetan si Jehu na saray kapara ton opisyal no akin et linmad sikato so anak na propeta, nen unaan et agto ni ibaga. Balet nen pinilit da, impaamta to lanlamang, kanian sikato tan saray kakaiba to so nankokomplot sumpad si Jehoram. (2 Ara. 9:11-14) Nayarin walaray agmalabay odino kontrad saray totontonen diad palasyo tan ed impluensya nen Jezebel. Antokaman so rason, ninonot ya maong nen Jehu so sankaabigan a paraan diad panggawad misyon to.

Asugatan si Arin Jehoram ed guerra tan batik ed syudad na Jezreel pian manpaabig. Amta nen Jehu ya pian ontalonay plano to, nepeg ya ag-itan nakabatan ed Jezreel. “Anggapo so ontaynan tan ompaway a manlapu ed syudad, ya onla a mangibaga ed Jezreel,” so inkuan nen Jehu. (2 Ara. 9:14, 15) Nayarin ninonot ton wala ni ran siansiay sundalon matoor ed si Jehoram. Labay ton seguroen ya anggapoy makaamper ed plano to.

AGAYLAY PELES A PANAGPABATIK!

Pian nabigla iray kalaban nen Jehu, pinabatik toy karwahe to paonlad Jezreel a 72 kilometro so kaarawi to manlapud Ramot-galaad. Nen manasingger la, anengneng na managbantay diad tore so “ulop nen Jehu.” (2 Ara. 9:17) Mapatnag a baleg a puersa so kaiba to pian naseguron nasumpal so misyon to.

 Nen abidbir na managbantay ya sakey si Jehu ed saray walad karwahe, imbaga ton sikatoy mamapabatik a “mapaspasnok.” (2 Ara. 9:20) No dati lan maples so panagpabatik nen Jehu, diad sayan bekta et talagan mapmaples sirin.

Ag-angiter si Jehu na mensahe ed duaran mensaheron imbakid sikato kanian akapiarapan ton mismo si Arin Jehoram tan say kaalyado ton si Ahazia, say ari na Juda. Intepet nen Jehoram, “Sikato ta so deen, Jehu?” Say ebat to: ‘Anto a deen, ed ontan kabayag a pikakalugoran nen Jezebel ya inam tan saray panagkulam to ya ontan karakel?’ Ataktakot si Jehoram ed satan ya ebat to kanian binmatik. Balet ta mas maples si Jehu nen say sikato! Inala nen Jehu so pana to, kinena toy Jehoram tan tinmalos itan anggad puso to, kanian atumba tan inatey ed karwahe to. Akabatik si Ahazia balet nabetan nen Jehu tan impapatey to met.​—2 Ara. 9:22-24, 27.

Say onsublay ya membroy pamilya nen Ahab ya pateyen et say mauges a Reyna Jezebel. Dugarugay impaneskribe nen Jehu ed sikato ya “inayew a bii.” Nen akasabi Jehu ed Jezreel, anengneng toy Jezebel ya akausdong ed bintana na palasyo. Agto la pinabayag, ingganggan ton tampol ed saray opisyal na palasyo ya sikatoy ipelag dad bintana. Insan to impagatin-gatinan ed saray kabayo to iyan mauges ya impluensya ed Israel. Kayari to ’man, pinatey met nen Jehu so dakerakel a membro na sankaabungan na mauges a si Ahab.​—2 Ara. 9:30-34; 10:1-14.

Tua ya makapuy so kaugsan, balet kaukolan tayon talosan ya diad saraman a panaon et inusar nen Jehova iray lingkor ton mangipaakseb ed panangukom to. Ibabaga na Kasulatan: “Say inkaderal nen Ahazia sikato so nisengeg ed Dios, dia ed inyakar to ed Jehoram. Ta sanen linma, akila ed Jehoram sumpa ed Jehu ya anak a laki nen Namsi, a nilanaan nen Jehova a mamegpeg na abung nen Ahab.” (2 Awa. 22:7) Nen ipapabantak nen Jehu so bangkay nen Jehoram ed uma nen Nabot, amoria ton kasumpalan la itan na sipan nen Jehova ya dusaen si Ahab lapud impamatey tod si Nabot. Ontan met, si Jehu so ingganggan ya ‘ombales parad dala na saray ariripen na Dios’ ya impaagus nen Jezebel.​—2 Ara. 9:7, 25, 26; 1 Ara. 21:17-19.

Natan et anggapoy lingkor nen Jehova ya literal a milalaban ed saray sumpad dugan panagdayew. Ta inkuan na Dios, “betang ko so  panangibales.” (Heb. 10:30) Balet pian naprotektaan so kongregasyon ed makaderal iran impluensya, kaukolan ya manpakpel iray Kristianon elder a singa si Jehu. (1 Cor. 5:9-13) Tan nepeg ya determinadon paliisan na amin a membro na kongregasyon iray adispelosip.​—2 Juan 9-11.

SAY SESEG NEN JEHU NIPAAKAR ED SI JEHOVA

Say motibo nen Jehu ed impanggawa toy misyon to et napatnagan ed samay imbaga tod si matoor a Jehonadab: “Mila ka ed siak tan nengnengen mo so seseg ko nipaakar ed Jehova.” Inawat nen Jehonadab itan ya imbitasyon, linmugan ed karwahe nen Jehu tan akilad sikato diad Samaria. Diman, ‘ginawa nen Jehu a masilsilib ed kanonotan to so pamagbag ed saray managpikasi nen Baal.’​—2 Ara. 10:15-17, 19.

Impaamta nen Jehu ya getma toy manggaway “baleg a bagat” parad Baal. (2 Ara. 10:18, 19) Oniay inkuan na sakey ya iskolar: “Mataktika irayan salita ya inusar nen Jehu. Anggaman say kaslakan a kabaliksan na satan a termino et ‘bagat,’ nauusar met itan a panukoy ed ‘pamatey’ ed saray apostata.” Lapud aglabay nen Jehu ya walay anggan sakey ed saray managdayew nen Baal ya makasaew ed saya, tinipon to ran amin diad abung nen Baal tan impansulong to ray kawes a mangibiig ed sikara. “Kasumpal to ya angiyapay na bagat a poolan,” ingganggan nen Jehu iray 80 ya sundalo pian pateyen iray managdayew nen Baal. Insan to impageba so abung nen Baal tan ginawa ra itan a kasilyas, kanian talagan agmanepeg a pandayewan.​—2 Ara. 10:20-27.

Tua, dakerakel so dala ya impaagus nen Jehu. Balet sikatoy dedeskribien na Biblia bilang makpel a laki ya angibulos ed Israel manlapud maruksan uley nen Jezebel tan na pamilya to. Anggan siopan lider ed Israel et kaukolan toy pakpel, determinasyon, tan seseg pian nagawaan to itan. Unong ed sakey ya dictionary na Biblia, “satan a misyon et mairap tan agawaan diad tuloytuloy ya impamasya. No agmasyadon pasyaan so inkiwas, ompan agsigpot ya naekal so panagdayew ed Baal diad Israel.”

Seguradon mipakna kayon lapud saray situasyon ya aarapen na saray Kristiano natan, kaukolan dan ipatnag iray kualidad a singa ed si Jehu. Alimbawa, antoy ikiwas tayo no natutukso tayon mibiang ed antokaman ya aglabay nen Jehova? Nepeg ya alisto, makpel, tan panggunaetan tayon ipulisay itan. No nipaakar ed debosyon tayod Dios, agtayo abuloyan ya walay manamsam ed seseg tayo nipaakar ed si Jehova.

MANALWAR PIAN LAWAS NATUMBOK IRAY GANGGAN NEN JEHOVA

Say sampot na istorya nen Jehu et onkanan pasakbay. Sikatoy ‘agsinmian manlapud itutumbok ed saray balitok a kilaw a baka ya wala ed Bet-el tan Dan.’ (2 Ara. 10:29) Panon a say sakey ya nibagan masetseseg parad tuan panagdayew et mangokonsinti ed idolatriya?

Inisip seguro nen Jehu a lapud nansian so panarian na Israel tan Juda et kaukolan ya biig met ira ed panagdayew. Kanian singa saray akaunan ari ed Israel, sinali ton pansiansiaen iran biig kanian inabuloyan ton mantultuloy so panagdayew ed kilaw a baka. Balet kakulangan itan na pananisiad si Jehova ya anurod sikato bilang ari.

Kinomendaan nen Jehova si Jehu lapud ‘impanggawa toy maptek ed mata na Dios.’ Balet ta sikatoy “agnanlikas a nanakar ed ganggan nen Jehova, a Dios na Israel, ed simoon a puso to.” (2 Ara. 10:30, 31) No isipen tayo ray agawaan nen Jehu ed gapo, nayarin naermenan tan agtayo makapanisia. Ingen ta walay naaralan tayod saya. Agtayo nepeg ya leglemewen so relasyon tayod si Jehova. Inagew-agew ya bayuboan tayoy katooran ed Dios diad panaral na Salita to, pandalepdep ed satan, tan impapuson pampikasid Ama tayo ed tawen. Manalwar tayon maong sirin pian lawas tayon natumbok iray ganggan nen Jehova ed interon puso tayo.​—1 Cor. 10:12.

[Kahon ed pahina 4]

Jehu ed Sekular a Rekord

Kukuestionen na saray kritiko no talaga kasin nambilay iray karakter ya abitlad Biblia. Wala ’tay arum nin ebidensya likud ed Biblia ya nambilay si Jehu?

Walay taloran dokumenton nanlapud Asirya ya amitlad ngaran na sayan ari ed Israel. Say sakey ed saraya so mangipapanengneng ya si Jehu, odino sakey ed saray ibabaki to, so ondadakmomo ed ari na Asirya a si Shalmaneser III tan mangiiter na galang. Oniay nabasa ed satan: “Say panangigalang nen Jehu (Ia-ú-a), ya anak nen Omri (Hu-um-ri); niregaloan to ak na pilak, balitok, yaong a saplu ya gawad balitok, pautok a balitok ya vase, balitok iran baso, balitok iran timba, lata, baston na ari, (tan) gawad tabla ya puruhtu [ag-amta no antoy labay ya ibaga na sayan salita].” Si Jehu et ‘ag-anak nen Omri,’ balet sayan balikas et inusar diad impanukoy ed saray nantutumbokan ya ari na Israel, nayarin lapud si Omri et kabkabat tan sikatoy angiletneg ed Samaria, say kabisera na Israel.

Agnaseguro no tua so imbagay ari na Asirya nipaakar ed impangigalang nen Jehu. Anggaman ontan, amitlo ton binitla si Jehu​—diad sakey ya bato, diad estatua nen Shalmaneser, tan diad rekord na saray nagmaliw ya ari ed Asirya. Lapud sarayan reperensya, agnapanduaruwaan ya talagan nambilay iyan too ya abitlad Biblia.