Papasakbayan itayo na Biblia: “Say puso so panlalapuan na saray mauges a panagkatunongan, panagpatey, pikakalugoran, pilalawanan, panagtakew, palson panagtasi, panag-ayew.” (Mat. 15:19) Nayari itayon napalikdo na piguratibon puso tayo tan ipilit a duga so ginawa tayo anggan ag-itan mitunosan ed linawa na Dios. Insan ti’ labat magbabawi no akagawa tayo lay lingo. Antoy makatulong ed sikatayon naamtaan iray pilalek na puso tayo antis tayon makagaway aliwa?

Inagew-agew a basaen so Biblia tan dalepdepen so ibabaga na satan.

“Say salita na Dios et mabilay tan mabisbiskeg tan mas makdem nen say dinanman ya espadan duaray-tarem tan ontalos anggad pansianen to so kamarerwa tan espiritu,” so insulat nen apostol Pablo. Say mensahe na Dios a walad Biblia et “nibiig to iray kanonotan tan getma na puso.” (Heb. 4:12) Talagan makatulong so pangusisad sarili tayo panamegley na Kasulatan pian naamtaan iray pilalek na puso tayo. Importante sirin a basaen tayon inagew-agew so Biblia tan dalepdepen so ibabaga na satan pian naamtaan tayoy panmoria nen Jehova!

No awaten tayoy simbawa tan iyaplika iray prinsipyo na Biblia, nipasal so konsiensia tayo—say “mantatasi” ed sikatayo. (Roma 9:1) Napaliisan  tayon ipilit ya duga so aliwa no unoren tayoy ibabaga na konsiensia tayo. Ontan met, wala ray alimbawa ed Biblia ya onkanan “pasakbay ed sikatayo.” (1 Cor. 10:11) Makatulong iraya pian agtayo makagaway lingo. Antoy nepeg tayon gawaen?

Manpikasi ed Dios pian naamtaan iray pilalek na pusom.

Si Jehova so ‘manguusisa ed puso’ tayo. (1 Awa. 29:17, NW) Sikatoy “babaleg nen say kapusoan tayo tan amta to so amin a bengatla.” (1 Juan 3:20) Agbalot napalikdo so Dios. No ipikasi tayo iray problema, nalilikna, tan pilalek tayod si Jehova, tulongan to itayon naamtaan iray getma na puso tayo. Sarag tayo ni ingen ya kerewen ed Dios a ‘palsaen ed loob tayo so sakey a malinis a puso.’ (Sal. 51:10) Agtayo sirin ibabaliwala so pampikasi pian naamtaan tayo iray pilalek na puso tayo.

Ondengel ya maong ed saray aral.

Ontulong so idengel a maong ed saray aral pian nausisa tayoy puso tayo. Anggaman aliwan balon naynay so narerengel ed saray aral, no onatendi tayo, mas natalosan tayo iray prinsipyo na Biblia tan makaawat tayoy importante iran panonot ya ontulong pian natebek so pilalek na puso tayo. Saray komento na agagi et importante met pian nawalaan tayoy malinis a puso. (Uli. 27:17) Makapuy no isian tayoy sarili tayo imbes a milimog komon ed agagi. Nayarin manresulta iyad ‘pananap ed dili tayon pilalek.’ (Uli. 18:1) Kanian maabig no itepet tayod sarili tayo, ‘Kasin regular ak ya miaaral tan ondedengel ak ya maong?’—Heb. 10:24, 25.

Sarag itayon palikdoen na puso tayo ed nanduruman paraan. Pantongtongan tayoy apatira ed saraya: say pampilalek ed materyal iran bengatla, panag-inum na alak, pampili na saray kaulop, tan panligliwaan.

Say pampilalek ed materyal iran bengatla.

Normal labat ya peneken tayoy pisikal a pankaukolan tayo. Balet, pinasakbayan itayo nen Jesus nipaakar ed alablabas a pampilalek ed materyal. Diad sakey ed saray ilustrasyon to, insalaysay toy nipaakar ed sakey a mayaman a laki ya apano iray kamalir to. Kanian anggapo lay napantiponan tod arum a naani to. Inggeba to iray kamalir to tan angipaalagey na mas angkakabaleg. Inkuan to: “Ditan so pantiponan ko ed amin ya ilik ko tan amin a maabig a bengatla a kayarian ko; et ikuan ko ed kamarerwak: ‘Kamarerwa, dakel la iray maong a bengatlan atipon mo parad dakel a taon kanian manpainawa ka, mangan ka, oninum ka, manliket ka.’” Balet, alingwanan na sayan mayaman a laki iyan katuaan: Nayarin sikatoy ompatey ed saman a labi.—Luc. 12:16-20.

Legan itayon ontatatken, nayarin mas mapaga tayod pantipon na materyal pian walay nausar tayo no maedad ti’ la. Ompan isipen tayon ayos labat so pan-overtime anggano aral odino paulyan tayo la ray responsabilidad tayod kongregasyon. Agta kaukolan tayoy manalwar ed  onian panag-isip? Odino sakey tayo nin kalangweran tan amta tayon anggapo lay arum a sankaabigan noag say pampayunir. Balet, isipen tayo kasin kaukolan tayo ni mantipon na kuarta insan tayo manpayunir? Agta natan lay panaon ya gawaen tayoy anggaay nayarian tayon manlingkor ed Dios? Agtayo amta no kasin mabilay ti’ ni nabuas.

Say panag-inum na alak.

“Agka magmamaliw a sakey ed saramay mainum na alak,” so inkuan na Biblia. (Pro. 23:20, NW) No say sakey a too et anap-anapen toy alak, nayarin irason ton ayos labat so mabetbet ya iyinum na alak. Nayarin ibaga ton oniinum pian na-relaks, aliwan pian manbuek. No ontan so rason tayo, ompan kaukolan tayo lan matua ya surien so pilalek na puso tayo.

Saray pipilien tayon kaulop.

Siempre, agtayo napaliisan so makapiulop ed saray agmananisia—singa diad eskuelaan, trabaho, tan sano manpupulong. Balet duma la no lanang ti’ lan miuulop ed sikara tan magmamaliw tayo la ran maapit a kaaro. Kasin irason tayon maong met so ugali da? Ipapasakbay na Biblia: “Agkayo palilingo. Say piulop ed mauges et maneral ed maong iran ugali.” (1 Cor. 15:33) No nakontamina na anggan daiset a samal so malinis a danum, say pikaaro sirin ed saray agmananisia et nayarin mankontamina met ed espiritualidad tayo tan naalig tayo iray panmoria, panangawes, panagsalita, tan ugali da.

No antoy pipilien tayon panligliwaan.

Dakel la ray modernon kagawaan, kanian maininomay tayoy makalmo na nanduruman klase na panligliwaan, a maslak et agmanepeg parad sakey a Kristiano. Insulat nen Pablo: “Amin a klase na karutakan odino inkaagum et agkomon anggan nabitla ed limog yo.” (Efe. 5:3) Panon to no kuestionable la ray babantayan odino dedengelen tayo? Ompan irason tayon kaukolan met na amin so manrelaks o manliket, tan desisyon la itan na sakey. Balet, komon ta ipapuso tayoy simbawa nen Pablo tan agtayo onnenengneng tan ondedengel ed saray bengatlan marutak.

No bilang ta apalikdo ti’ la na puso tayo tan niyugali tayo lan ipilit ya duga so aliwan kagagawa, sarag tayoy manguman. (Efe. 4:22-24) Pantongtongan tayoy duaran alimbawa.

Kaukolan nen Miguel * ya umanen so panmoria to nipaakar ed materyal. Oniay imbaga to: “Siak, si asawak, tan anako et nanayam ed bansan mahilig ed sankabaloan iran gadyet tan komportablen panagbilay. Walay panaon a nagmaliw ak ya busy ed trabaho pian nasaliw so amin a labay mi, tan inisip kon agak magmaliw a materyalistiko. Balet ta amoriak ya agmanampot so pananap ed saraya. Impikasik ed si Jehova iyan panmoriak tan pilalek na pusok. Imbagak ya bilang pamilya et sikatoy labay min sigpot a panlingkoran. Pinasimpli mi bilay mi tan nanlingkor ed lugar a baleg so pankaukolan. Ag-abayag, akapanpayunir kami. Apaneknekan min agkaukolay dakel a materyal pian magmaliw a maliket.”

Ipapanengneng na eksperiensya nen Lee a say matuan pangusisad sarili so ontulong pian napaliisay mauges ya kaulop. Oniay imbaga to: “Lapud trabahok, lanang ak ya makakapiulop ed saray supplier a manlalapud arum iran bansa. Amtak ya dakel so inuman ed saraman a miting, balet talagan mani-enjoy ak ya onatendi ed saraman. Mabetbet ak ya nabubuek insan ko lanlamang pagbabawian. Kaukolan kon matuan usisaen so pusok. Akatulong so simbawa na Salitay Dios tan bilin na saray elder pian namoriak a saray pikakaaroan ko et totoon agmangaarod si Jehova. Natan, anggad posible et diad teleponok la kakatongtongen iray supplier ko tan lilimitaan ko met lay minengnengan ed sikara.”

Nepeg a matuan usisaen so sarili tayo tan amtaen iray pilalek na puso tayo. No gawaen tayo iya, kaukolan tayon kerewey tulong nen Jehova diad pikakasi, tandaan ya “amta to so saray iyaamot na puso” tayo. (Sal. 44:21) Inter to met so Salita to ya onkana bilang pinagka-espiho tayo. (Sant. 1:22-25) Importante met iray panonot tan simbawa ya naaawat tayod saray aral tan publikasyon tayo. Lapud saraya, naprotektaan tayoy puso tayo tan lawas itayon makapanggaway duga.