1-3. (a) Antoy kaslakan ya problema na dakel nipaakar ed kuarta, tan antoy iisipen dan solusyon? (Nengnengen so litratod sayan pahina.) (b) Anton problema so onlesa nipaakar ed pamabaleg na anak?

“NAKNAKSAWAN a lanang si asawak ya James no manlalapud trabaho, balet kulang nin siansiay aalmoen to parad pankaukolan mid inagew-agew,” so kuan nen Marilyn. * “Labay koy makatulong ed sikato, tan naisaliwan mi anak min si Jimmy na mararakep ya gamit a singa walad saray kaklase to.” Labay met nen Marilyn so ontulong ed kakanayon to tan mantipon parad arapen. Dakel lan kakaaro to so nan-abroad pian makalmoy baleg ya kuarta. Balet nen sikato lan mismoy maniisip no kasin man-abroad, agsegurado no antoy gawaen to. Akin?

² Natatakot si Marilyn no antoy nagawad pamilya to tan ed espiritualidad da no onalis. Balet inisip ton wala met iray agagin nan-abroad ya agano, et singa ayos met labat so espiritualidad na pamilya ra. Inisip to met balet no panon ton napabaleg si Jimmy no onarawi. Napabaleg to kasi anak to “diad panagdisiplina tan panamilin nen Jehova” panamegley na Internet?​—Efe. 6:4.

³ Kinmerew na simbawa si Marilyn. Aglabay nen asawa to ya onalis, balet imbaga ton agto met pigilan. Sikatoy sinimbawa  na saray elder tan arum ni diad kongregasyon ya agla onalis, balet wala ray sister ya mangokombinsid sikaton man-abroad. “No inarom so pamilyam, ontuloy ka,” so kuan da. “Makapanlingkor ka met nin siansiad si Jehova.” Anggano manduaruway Marilyn, tinaynan toy James tan Jimmy tan nan-abroad. “Agak manbayag diman,” so kuan to.

4. Akin et dakel so mana-abroad, tan siopa la laingey mangaasikasod ananak da?

⁴ Aglabay nen Jehova ya naerasan iray lingkor to. Nensaman, wala ray lingkor ton linmad arum a lugar pian ag-ira naerasan. (Sal. 37:25; Uli. 30:8) Singa bilang, imbaki nen patriarkan Jacob iray ilalak to diad Ehipto pian mangaliw na naakan. * (Gen. 42:1, 2) Diad panaon tayo, dakel so mana-abroad aliwan lapud anggapo lay naakan da. Balet ompan dakel so utang da. Say arum et labay da labat ya oninaway bilay na pamilya da. Kanian onla rad lugar ya mas mainomay so makalmoy kuarta. Lapud satan, say mangasikasod menor-de-edad nin ananak et saksakey ya ateng, odino saray atsi tan kuya, bai tan laki, arum a kakanayon, odino kakaaro. Anggano maermen iray mana-abroad ta makaarawi rad asawa o ananak da, isipen na dakel ya atan labat so solusyon ed problema da.

5, 6. (a) Antoy imbangat nen Jesus nipaakar ed liket tan kaligenan? (b) Anto ran materyal a bengatla so imbangat nen Jesus ya ipikasi na saray papatumbok to? (c) Panon itayon bebendisyonan nen Jehova?

⁵ Nen panaon nen Jesus, dakel met so mairap-bilay, tan nayarin naisip da ya mas maliket tan maligen so bilay da no dakel so kuarta da. (Mar. 14:7) Balet aglabay nen Jesus ya manmatalek irad temporaryo iran bengatla. Labay ton manmatalek irad Lapuan na kayamanan ya agmangangga​—si Jehova. Diad samay Sermon ed Palandey, impaliwawa nen Jesus ya say tuan liket tan kaligenan et ag-akadependid materyal o diad dilin sagpot tayo, noagta diad pikakaaro tayod Aman Jehova.

⁶ Diad modelon pikakasi nen Jesus, agto imbangat ya manpikasi tayo parad mainawan bilay. Imbes, imbaga ton manpikasi tayo parad inagew-agew ya pankaukolan tayo, say ‘kanen tayo ed sayan agew.’ Oniay direktan imbaga to: “Agkayo la mantitipon na saray kayamanan diad dalin . . . Imbes, mantipon kayo na saray kayamanan ed tawen.” (Mat. 6:9, 11, 19, 20) Makapanmatalek tayon tooren nen Jehova so sipan ton bendisyonan to itayo. Say bendisyon ya iiter na Dios et aliwa labat ya say panangabobon to, noagta kaibad satan so panamaseguro ya iter ton amin so kaukolan tayo. On, magmaliw labat ya maliket tan maligen so bilay no manmatalek tayod maaron Ama tayo, imbes ya diad kuarta.​—Basaen so Mateo 6:24, 25, 31-34.

7. (a) Siopay angiteran nen Jehova na responsabilidad ya mamabaleg ed ananak? (b) Akin ya kaukolan a wadtan so duaran ateng diad pamabaleg ed ananak?

⁷ Kaibad ‘pananap nin unona ed inkatunong na Dios’ so panumpal ed obligasyon tayod pamilya diad paraan ya labay nen Jehova. Alimbawa, diad Ganggan ya inter na Dios ed si Moises, niay sakey a prinsipyo ya onaplika met ed saray Kristiano: Kaukolan ya saray atateng a mismo so mangibangat ed ananak da nipaakar ed espiritual. (Basaen so Deuteronomio 6:6, 7.) Inter nen Jehova iyan responsabilidad ed atateng, aliwan diad bai tan laki o diad arum ni. Imbaga nen Arin Solomon: “Ana’ko, denglen mo so panangibangat  na amam, tan agmo ikaindan so pamatunong nen inam.” (Uli 1:8) Labay nen Jehova ya wadtan so duaran ateng ya mangigiya tan mangibangat ed ananak da. (Uli. 31:10, 27, 28) No inagew-agew ya narerengel na ananak ed atateng da so nipaakar ed si Jehova tan nanenengneng da ran manlilingkor ed sikato, aligen day alimbawa ra.

8, 9. (a) Anto ray maslak ya nagagawan pananguman no onarawi so sakey ya ateng? (b) Antoy epekto ed emosyon tan moralidad na pamilya no ag-ira saniiba?

⁸ Iisipen met na dakel ya mana-abroad iray posiblin problema, balet maslak et agda naiisip no panon ya naapektoay pamilya ra no onarawi ra. (Uli. 22:3) * Kaalis nen Marilyn, diman to alikna ya ansakisakit so makaarawid pamilya. Ontan met so alikna na asawa tan anak to. Mabetbet ya itetepet nen Jimmy ed sikato nen ugaw ni, “Akin et tinaynanan mo ak?” Say plano nen Marilyn ya pigaran bulan labat ya man-abroad et nagmaliw ya pigapigaran taon, tan naaburido ed naimano ton impanguman na pamilya to. Agla labay nen Jimmy so mitongtong ed sikato, tan arawi lay liknaan to. Oniay maer-ermen ya imbaga nen Marilyn: “Agto ak la inaro.”

⁹ No say atateng tan ananak et agsaniba bilang pamilya, naapektoay emosyon tan moralidad da. * Mas grabe so epekto no say ateng et inmarawi nen ugugaw ni ray ananak to tan abaybayag ya naandi. Impaliwawa nen Marilyn ed si Jimmy ya say gagawaen to et para lanlamang ed pankaabigan to. Balet say pakalikna nen Jimmy et pinaulyanan nen nanay to. Nen unaan et agto labay ya onalis si Marilyn. Balet kada onsempet si nanay to, agto la labay ya wadman. Parad si Jimmy, anggapo lay kanepegan nen nanay to ya aroen tan unoren. Ontan so kaslakan ya nalilikna na anak ya nan-abroad so ateng to.​—Basaen so Uliran 29:15.

10. (a) Antoy epektod ananak no mangipapawit labat so ateng na regalo balet agto ra mismon napabaleg? (b) Antoy agnagawaan na ateng no arawid ananak to?

¹⁰ Pian naala nen Marilyn so liknaan nen Jimmy, papawitan toy kuarta tan regalo. Balet ta amoria ton iyaarawi to laingey liknaan na anak to. Agto nalilikas ya ibabangat ton mas aroen toy materyal nen say pamilya da tan si Jehova. (Uli. 22:6) “Agka la dia ompapawil,” so kuan nen Jimmy ed sikato. “Mangipawit ka labat.” Diman amoria nen Marilyn ya agto napabaleg  so anak to panamegley labat na sulat, tawag, o video chat. Inkuan to: “Agmo nalakap o naangoban so anak mo diad Internet.”

11. (a) Antoy epekto ed relasyon na sanasawa no makaarawi so sakey lapud trabaho? (b) Panon ya amoria na sakey a sister ya kaukolan to lay onsempet?

¹¹ Naapektoan met so relasyon nen Marilyn ed si Jehova tan ed asawa ton si James. Diad sakey simba, sakey agew labat odino kulang ni so pakakapilimog tod kongregasyon, tan kaukolan ton resistian so panedesdes na amo to ya malabay ya misekso ed sikato. Lapud agda napantongtongan nen James iray problema da, sananey so napangibabagaan da, kanian pareho iran akagawa lawari na imoralidad. Amoria nen Marilyn ya anggano ag-ira akikalugoran, agda nauunor so kuan na Biblia ya nepeg dan iter so emosyonal tan seksual ya pankaukolan na balang sakey. Lapud nanarawian ira, agda niiter so panaon tan atension ya manepeg labat a panliketan na sanasawa. (Kanta nen Sol. 1:2; 1 Cor. 7:3, 5) Tan ag-ira makapandayew ya saniba ed si Jehova, kaibay anak da. “Nen arengel kod kombension ya importante so panagdayew na pamilya pian makaliktar itayod baleg ya agew nen Jehova, amoriak ya kaukolan ko lay onsempet,” so kuan nen Marilyn. “Kaukolan kon pabiskegen lamet so espiritualidad ko tan say pamilyak.”

12. Anton simbawa ed Kasulatan so niiter tayod saramay arawid pamilya da?

¹² Nandurumay reaksion na totoo ed desisyon nen Marilyn ya onsempet la. Sikatoy kinomendaan na saray elder ed kongregasyon tod abroad lapud pananisia tan pakpel to. Balet aliwan ontan so ginawa na arum ya kapara ton nan-abroad met. Imbes ya aligen day maong ya alimbawa to, didismayaen da. “Ompawil ka met lanlamang dia,” so kuan da. “Antoy pambilay yo ey no onsempet ka?” Imbes ya pakapuyen tayoy liknaan na arum, nepeg tayon ‘panonotan iray malangwer a bibii ya aroen da iray kaasawaan da tan aroen da iray anak da, a mankimey irad abung da,’ diad dilin abung da, “pian agpansalitaan na mauges so salita na Dios.”​—Basaen so Tito 2:3-5.

13, 14. Akin et kaukolan so pananisia pian niyuna tayoy Jehova imbes ya say labay na pamilya? Mangiter na alimbawa.

¹³ Dakel ed saray mana-abroad so binmaleg ed kultura ya importantin maong so tradisyon tan responsabilidad ed pamilya, lalo la ed atateng. Kanian kaukolan so mabiskeg ya pananisia pian niyuna na sakey a Kristiano so pamaliket ed si Jehova, aliwan say labay na pamilya to.

¹⁴ Konsideraen so agawad si Carin: “Nen inyanak koy Don, wala kamid abroad  nen asawak, tan kakkagapok ni labat ya manaaral na Biblia. Iilaloan na pamilyak ya isempet koy Don pian asikasoen na atateng ko ya anggad baleg lay tipon mi.” Nen impilit nen Carin ya sikaton mismoy mangasikasod si Don, sikatoy elekan na saray kakanayon to pati asawa to, tan imbaga ran mangiras. “Diad tua, agko ni tanton natatalosan ed saman no antoy mauges no ipaasikasok si Don ed saray atateng ko ya pigay taon,” so kuan nen Carin. “Balet antak ya say pamabaleg ed anak mi et kimey ya inter nen Jehova ed sikami​—sikamin atateng to.” Nen nanlukon lamet si Carin, dinesdes na agmananisian asawa to ya ipaekal to. Apabiskeg so pananisia nen Carin ed samay maong ya desisyon to nen unaan, kanian akapandesisyon lamet na duga. Natan, sikato, say asawa to, tan saray anak da et malikeliket lapud saniiba ira. No impaasikaso nen Carin ed arum so sakey o parehon anak to, nayarin duma so nansumpalan da.

15, 16. (a) Ideskribe no panon ya pinabaleg so sakey a sister. (b) Akin ya agto itan inalig ed anak to?

¹⁵ Oniay istorya na Tasi ya say ngaran to et Vicky: “Pigaran taon ya si baik so angasikasod siak, walad atateng ko balet imay agik ya bii. Nen inala ak la na atateng ko, anguman lay liknaan kod sikara. Mainomay ya naibaga na agik ed sikara so liknaan to, nalalakap to ra, tan maapit ed sikara. Arawi liknaan kod saray atateng ko, tan irap kon ipanengneng ed sikara so tuan naliliknak anggad imbaleg ko. Impaseguro mi nen agik ed atateng mi ya asikasoen mi ra no ontatken ira. Balet gawaen ko iman lapud obligasyon ko, asikasoen ira balet nen agik lapud inaro to ra.

¹⁶ “Natan labay nen nanay ko ya sikaray mamabaleg ed anak kon bii, ya singa impangipudir dad siak ed si baik. Agak inmabuloy,” so kuan nen Vicky. “Labay mi nen asawak ya pabalegen mi anak mi diad paraan nen Jehova. Tan agko labay ya diad arapen et arawi liknaan na anako ed siak.” Naaralan nen Vicky ya maong so pansumpalan no iyuna si Jehova tan saray prinsipyo to nen say kuarta odino labay na pamilya. Malinew so imbaga nen Jesus: “Anggapo so nayarin manpaaripen ed duaran katawan,” ed Dios tan ed Kayamanan.​—Mat. 6:24; Exo. 23:2.

17, 18. (a) Anto ran sipan so lanang ya napanmatalkan na saray Kristiano? (b) Anto ran tepet so ebatan tayo diad ontumbok ya artikulo?

¹⁷ Insipan na Ama tayon si Jehova ya iter toy amin ya kaukolan tayo no iyuna tayoy Panarian tan say inkatunong to ed bilay tayo. (Mat. 6:33) Insipan to met ya sikatoy manggawa na “dalan a pawayan” ya agmangikompromiso ed saray prinsipyoy Biblia, anggano mair-irap so probleman dadalanen tayo. (Basaen so 1 Corinto 10:13.) No ‘maanos tayon manalagar,’ tan ‘manmatalek’ ed si Jehova diad ikerew tayoy karunongan tan panangigiya to tan diad pangunor tayod saray ganggan tan prinsipyo to, sikato so onkiwas parad sikatayo. (Sal. 37:5, 7) Talagan bendisyonan toy pansasagpot tayon sikato labat so lingkoran bilang saksakey a tuan Katawan. No iyuna tayoy Jehova, ‘papalaren’ o bendisyonan toy bilay tayo.​—Ikompara so Genesis 39:3.

¹⁸ Antoy nagawaan pian naayos so makapuy ya epekto na inyarawid pamilya? Anto ray praktikal ya paraan pian nalegpet tayoy pamilya tayo ya agtayo la kaukolan so onarawid sikara? Tan panon tayon maaron napaseseg so arum pian duga so magmaliw ya desisyon da? Naebatan irayan tepet diad ontumbok ya artikulo.