INYANAK si Amak diad Graz, Austria nen 1899, kanian kalangweran la ra nen Sankamundoan a Guerra I. Tinawag iran mansundalo parad Germany kagapoy Sankamundoan a Guerra II nen 1939. Inatey ira nen 1943 legan iran milalaban ed Russia. Duay taon ko ni labat ed saman kanian agko ran talaga akabat. Nen maneeskuela ak la, maermen ak no nanengneng ko ray kaklasek ya walay ama ra, siak balet anggapo. Nen tinedyer ak la balet, aligliwa ak ta naamtaan kon wala manayay Ama tayo ed tawen ya agbalot ompatey.—Hab. 1:12.

Nen pitoy taon ko, nan-Boy Scout ak. Say Boy Scouts et internasyonal ya organisasyon ya inggapo nen 1908 nen Robert Stephenson Smyth Baden-Powell, sakey ya lieutenant general ed Great Britain. Nen 1916, inorganisa toy Wolf Cubs (o Cub Scouts) a parad mas ugaw ni ran lalaki ya singa siak.

Labalabay ko ray panka-kamping mid probinsya no Sabado Simba—onugip kamid tent, aka-unipormi kami, tan manmartsa kami ya walay mantatambol. Na-enjoy kon talaga ya kaiba iray arum nin Boy Scout. Saniiba kamin mangansion diad paliber na apoy no labi, insan kami manggalaw diad kakiewan. Dakel met so naaralan mi nipaakar ed saray palsa kanian mas naapresyak iray ginawa na Amalsa tayo.

Imbangat dad sikami ran Boy Scout ya inagew-agew kamin manggaway kamaongan. Saya so motto mi. Say ibabaga mi no makapansabatan kami, “Naynay ya Akaparaan.” Labalabay ko man. Diad grupo min masulok ya sanlasus a lalaki, manga kapaldua so Katoliko, say kapaldua et Protestanti, tan walay sakey ya Budista.

Manlapu nen 1920, walay nagagawan international Scout meeting o jamboree kada pigaran taon. Kaiba ak ed komapiton World Scout Jamboree diad Bad Ischl, Austria, nen Agosto 1951. Insan kaiba ak lamet ed komasiam ya World Scout Jamboree nen Agosto 1957, diad Sutton Park, ya asingger ed Birmingham, England, ya manga 33,000 ya Scout a nanlapud 85 ya bansa so linma. Tan manga 750,000 so binmisitad sikami ed satan ya jamboree, kaiba lay Queen Elizabeth na England. Parad siak, singa kami sanaagin amin. Agko naisip ya asingger ko lan naromog so mas makapadinayew ya impanaagi—say espiritual ya impanaagi.

Nen manga Marso o Abril na 1958, magano lan nasumpal so training ko bilang waiter diad Grand Hotel Wiesler ed Graz, Austria. Ditan et walay akatrabahok ya marunong a panadero, si  Rudolf Tschiggerl, tan pinulongan to ak. Agko nin balot nadngelan so katuaan. Imbaga tod siak ya aliwa kunon base ed Biblia so doktrina ya Trinidad. Indepensak so Trinidad tan labay kon paneknekan ya aliway ibabaga to. Labalabay kon katrabaho si Rudolf kanian ninonot kon kombinsien ya ompawil ed Katoliko.

Si Rudolf ya tatawagen min Rudi et inyalaan to ak na Biblia. Imbagak ya Biblia na Katoliko so dapat ya iter to kanian onman so inter to. Nen ginapoan kon binasa, walay nalmok ya inseksek nen Rudi ya tract ya inimprinta na Watchtower Society. Agko labay man ta nayarin singa tua so karga to pero andi manaya. Balet labay kon pantongtongan mi so Biblia. Atalosan to ak nen Rudi kanian agto ak la inikdan lamet na literatura. Manga taloy bulan ya sagpaminsan min pantotongtongan so Biblia anggad lablabi la.

Nen asumpal lay training kod hotel diad Graz, pinan-aral ak ni nen inak diad sakey ya hotel management school. Kanian inmalis ak ed Bad Hofgastein, sakey ya baley ed Alps ya kawalaan to may eskuelaan. Konektado itan ed Grand Hotel ed Bad Hofgastein, kanian no maminsan et mantratrabaho ak ni diman pian makalay kaaruman ya eksperiensya.

Impawit nen Rudi so balon address ko ed branch office diad Vienna, tan impawit itan na branch ed duaran sister ya misionero, si Ilse Unterdörfer tan Elfriede Löhr. * Aminsan, tinawagan ak na receptionist na hotel tan imbaga ton walay duaran bibii ya akakotse a manaalagar ed paway ta labay da ak ya nakatongtong. Mankelaw ak ta agko ra kabat. Balet, linma ak pian nanengneng ko ra. Naamtaan ko ya mensahero ira na saray Tasi nen panaoy Nazi ed Germany, nen insebel so kimey antis na Sankamundoan a Guerra II. Anggano agni ginmapoy guerra, inerel la ra na German secret police (Gestapo) tan impriso da rad concentration camp ed Lichtenburg. Insan legay guerra, inyalis da rad kampo diad Ravensbrück, ya asingger ed Berlin.

Kaedaran na sarayan sister si inak, kanian nirespetok ira. Agko labay ya naperdi so oras dan mitongtong ed siak, insan kayari pigaran simba o bulan et ibagak lanlamang ya agko la labay ya ituloy. Kanian imbagak ya no nayari et ikdan da ak lay listaan na saray teksto nipaakar ed doktrina na Katoliko ya apostolic succession. Aya may bangat ya say sankaunaan kunon papa et si apostol Pedro tan ipapatawir toy autoridad to ed amin ya ontutumbok ya papa. Imbagak ed sikara ya awiten koy listaan ed pari tan pantongtongan mi. Inisip ko ya ditan ko la naamtaay katuaan.

Ibabaga na Katolikon Simbaan ya susuportaan kuno na Mateo 16:18, 19 so bangat ya apostolic succession. Ibabaga da met ya agbalot nalingo so papa ed saray ibabangat ton doktrina. Panisiaan ko itan tan inisip ko ya no say papa a tatawagen  na saray Katoliko ya Masanton Ama et agbalot nalingo tan imbaga ton tua so Trinidad, tua sirin itan. Balet no nalilingo so papa, posiblin aliwan tua so Trinidad. Kampega lan panisiaan na dakel ya Katoliko a say apostolic succession so sankaimportantian a bangat lapud ditan akadepende no kasin duga o andi so arum nin bangat na Katoliko!

Nen linma ak ed pari, agto naebatan iray tepet ko, balet inikdan to ak na libro nipaakar ed doktrina na Katoliko ya mangipapaliwawad apostolic succession. Insempet ko tan binasak, balet amawil ak lanlamang ta dakel ni tepet ko. Lapud agto nin siansia iratan naebatan, inkuan to: “Agta ka nakombinse tan agmo ak met nakombinse. . . . Akauley ka lad bilay mo!” Agto la labay so mitongtong ed siak.

Diad saman, labay ko lay paiyaralay Biblia ed si Ilse tan Elfriede. Dakel so imbangat dad siak nipaakar ed tuan Masanton Ama ed tawen, si Jehova a Dios. (Juan 17:11) Anggapo ni kongregasyon ed saman ya lugar, kanian sikaran duay mangidadaulo na aral diad abung na interesadon pamilya. Pigpigara labat so onaatendi. Karaklan ya parte na aral et iprepresenta dan singa ra mantotongtong lapud anggapoy bautismadon brother ya mangidaulo. No maminsan, walay ombisitan brother ya nanlapud arum ya lugar tan manpaliwawa diad pasen ya nirentaan.

Ginapoan ak ya inyaralan di Ilse tan Elfriede nen Oktubre 1958, tan abautismoan ak nen Enero 1959, kayari labat na taloy bulan. Antis ak ya nampabautismo, tinepetan ko ra no sarag ko lay milan manpulong ed kaabungan pian nanengneng ko no panon dan gagawaen itan. (Gawa 20:20) Kayari na satan, tinepet ko no nayarin ikdan da ak na sarilin teritorya. Inyasain dad siak so sakey ya baryo. Oonla ak diman ya bukor tan manpupulong ak ed kaabungan insan ko met la papawilen iray interesado. Say sankaunaan ya brother ya akaibak ed panagpulong et say manangasikaso na sirkito ya binmisitad sikami.

Nen 1960, asumpal koy impaneskuelak, tan pinmawil ak ed lugar mi pian tulongan ko ray kakanayon kon naaralay katuaan. Anggad natan et anggapo ni anggan sakey ed sikara so angawat ed katuaan, balet wala met lay pigaran mangipapanengneng na interes.

Nen 1961, sinmulat so branch office ed saray kongregasyon tan impaseseg day pampayunir. Anggapo ni asawak tan wala ak nid kaksilan kanian inisip ko ya anggapoy nibaraan kon agmanpayunir. Kinatongtong koy manangasikaso na sirkito mi, si Kurt Kuhn. Imbagak ya mas maong amo no mantrabaho ak ni pigaran bulan pian makasaliw ak na kotse, ta mausa-usar ed pampayunir. Antoy ebat to? “Akin, wala siri kotse nen Jesus tan saray apostol to nen nanlingkor iran sigpot panaon?” Nala ak ed saman ya imbaga to! Nandesisyon ak ya manpayunir a tampol. Balet ta 72 oras kada simba so pantratrabahok ed hotel kanian kaukolan koy manggawa na pigaran pananguman.

Imbagak ed boss ko ya no nayari et abuloyan to ak ya 60 oras labat so pantrabahok. Inabuloyan to ak tan agto binawasay sueldok. Ag-abayag, imbagak lamet ya no nayari et 48 oras labat so pantrabahok kada simba. Inmabuloy lamet balet  pareho nin siansiay sueldok. Insan ko lamet impatanir ya no nayari et 36 oras labat kada simba so pantrabahok, 6 oras ed 6 agew, et inmabuloy lamet. Tan say makapakelaw, pareho nin siansiay sueldok! Singa agto ak labay ya paalisen imay boss ko. Lapud satan, akapanpayunir ak. Diad saman et 100 ya oras so aboten na saray payunir kada bulan.

Kayari apatiran bulan, aturo ak bilang espisyal payunir tan congregation servant na melag a kongregasyon diad baley na Spittal an der Drau, ed probinsya na Carinthia. Diad saman, say aaboten na espisyal payunir et 150 oras kada bulan. Anggapoy kaibak ya payunir, balet ta misalsalamat ak ed suporta nen Sister Gertrude Lobner diad ministeryo, ya nanlingkor bilang assistant congregation servant. *

Nen 1963, aturo ak ya manangasikaso na sirkito. No maminsan et onlulugan ak ed tren paonlad saray kongregasyon, ya awi-awit ko ray ambelat ya bagahek. Diad saman dagdaiset so agagi ya walay kotse ra, kanian anggapoy mangabet ed siak diad istasyon na tren. Pian ag-ompaway ya singa ak “manpapanta,” agko labay so man-taxi paonlad pampundoan ko kanian aakaren ko la.

Nen 1965, anggapo nin siansiay asawak, tan naimbitaan ak ya manaral ed koma 41 ya klase na Gilead. Dakel met ed saray kaklasek so anggapo ni asawa ra. Asurprisa ak ta nen graduation mi, niasain ak ed nanlapuan kon bansa, diad Austria, pian ituloy koy manlingkor ed sirkito. Balet antis ak ya inmalis ed United States, apatiran simba ya inibaan ko so manangasikaso na sirkito ya si Anthony Conte. Apresyaen kon maong so impanulop mi, ta maar-aron brother ya labalabay toy manlingkor ed ministeryo tan epektibon maong ed satan. Saniba kamin nanlingkor ed bandad norte na New York diad lugar na Cornwall.

Kapawil kod Austria, niasain ak ed sakey a sirkito ya ditan et akabat koy magangganan sister ya si Tove Merete. Manlapu nen limay taon to, binmaleg lad katuaan. No tetepetan kami na agagi no panon kamin nankabat, say malurey ya ebat mi et, “Impankabat kami na branch office.” Nankasal kami kayari sakey taon nen Abril 1967, tan inabuloyan da kamin mantultuloy ed panagbiahen kimey.

Diad tinmumbok a taon, aliknak ya lapud agnaparaan ya kaabigan nen Jehova et tinagibi to ak bilang espiritual ya anak to. Kanian ditan ginmapo so espisyal ya relasyon kod Amak ed tawen, a singa saramay amin ya ontatawag na “Abba, Ama!” unong ed Roma 8:15.

Nantultuloy kami nen Merete ya nanlingkor ed sirkito tan distrito anggad 1976. No maminsan diad winter, say ugipan mi et anggapoy heater tan below-freezing so temperatura. Aminsan, kabangon mi et matalker tan amputiputi uloan na ules mi lapud yinmelo ya engas mi! Kanian angawit kami lay melag ya electric heater pian nasarag mi betel ed labi. Diad arum a lugar, say kasilyas  da et wala nid paway, kanian manakar kami nid snow tan agaylay betel. Anggapo met so apartment mi kanian no Lunes et diman kami nid nampundoan mi. Insan kabuasay Martes et sikato lay pambiahe mi paonlad onsublay ya kongregasyon.

Malikeliket ak lapud diad dakel a taon et naynay ya wadtan so inar-arok ya asawa ya onsusuportad siak. Labalabay toy manpulong, tan agkon balot asalin pinanonotan ya manpulong. Makaaro met tan iyaansakit to ray agagi. Baleg itan a tulong ed siak.

Nen 1976, naimbitaan kamin manlingkor ed branch office diad Vienna, Austria, tan aturo ak ya membro na Branch Committee. Diad saman a panaon, say Austria branch so mangaasikaso ed kimey ed pigaran bansa diad Eastern Europe tan mangoorganisa ed maalwar ya pangi-deliver na saray literatura ed saratan ya bansa. Si Brother Jürgen Rundel so marundunong ya angidaulod satan. Pribilehyok ya akaiba, insan ak niasain ya mangasikaso ed panagpatalos ya kimey ed samploran lenguahe diad Eastern Europe. Si Jürgen tan say asawa ton si Gertrude et matoor ya manlilingkor natan bilang espisyal payunir ed Germany. Manlapu nen 1978, manggagawa lay Austria branch na phototypeset iran magasin tan iyiimprinta iratan ed anemiran lenguahe diad melag ya offset press. Mangipapawit kami met na saray subscription ed nanduruman bansa. Say angasikasod satan et si Otto Kuglitsch, ya natan et manlilingkor ed branch office diad Germany kaibay asawa ton si Ingrid.

Saray agagi ed Eastern Europe et manggagawa met na literatura ed mismon bansa ra panamegley na mimeograph machine odino film. Balet kaukolan da nin siansiay tulong na arum a bansa. Prinotektaan nen Jehova iyan kimey, tan diad branch et naar-aro mi ray agagin nanlingkor ed mairap iran situasyon legan ya sebel so kimey ed dakel a taon.

Nen 1989, pribilehyok ya akaibad Romania si Brother Theodore Jaracz, membro na Mananguley ya Ulop. Linma kami diman pian tulongan so grupo na agagi ya ompawil ed organisasyon. Manlapu nen 1949, dakel so inmekal  ed organisasyon lapud nanduruman rason tan nanggawa ray sarili dan kongregasyon. Balet ta intuloy day nampulong tan nambautismo. Apriso met ira lapud pansiasiansia ran neutral, singa met ed saray agagin ag-inmekal ed organisasyon. Sebel nid saman so kimey ed Romania, kanian masekreto kamin nanmiting ed abung nen Brother Pamfil Albu, kaibay apatiran elder tan saray representanti na Romania Country Committee. Angitagar kami met na interpreter ya nanlapud Austria, si Rolf Kellner.

Diad komaduan labi na miting mi, kinombinse nen Brother Albu so kaiba ton apatiran elder ya ompawil ed organisasyon. Inkuan to: “No agtayo iya gawaen natan, ompan anggapo lay arum ya pankanawnawa tayo.” Bilang resulta, manga 5,000 ya agagi so pinmawil ed organisasyon. Talagan analo si Jehova tan abaibaingan si Satanas!

Diad pansampot na 1989, antis ya naandi so Komunismo ed Eastern Europe, inimbitaan kami na Mananguley ya Ulop ya manlingkor ed world headquarters ed New York. Agmi ’tan iilaloan. Ginmapo kamin nanlingkor ed Brooklyn Bethel nen Hulyo 1990. Nen 1992, aturo ak bilang sakey ya helper ed Service Committee na Mananguley ya Ulop, tan manlapu nen Hulyo 1994, apribilehyoan ak ya manlingkor bilang membro na Mananguley ya Ulop.

Dakel lay taon ya linmabas manlapu nen nan-waiter ak ed hotel. Natan et panliliketan koy pribilehyo ya mibiang ed pangiprepara tan pangiparungoy espiritual ya naakan ed sankamundoan ya impanaagi tayo. (Mat. 24:45-47) No pawilen koy masulok ya 50 taon ya impanlingkor ko ed special full-time, say nibagak labat et talagan aapresyaen ko tan malikeliket ak ed pamebendisyon nen Jehova ed sankamundoan ya impanaagi tayo. Labalabay koy onatendi ed saray internasyonal ya kombension tayo, ta ditan et nidadanet so panaral nin maong ed Ama tayod tawen, si Jehova, tan ed katuaan na Biblia.

Ipipikasik ya minilyon ni komon so manaral na Biblia, mangawat ed katuaan, tan manlingkor ed si Jehova kaibay agagid interon mundo. (1 Ped. 2:17) Tatalaranan ko met ya manlapud tawen et nanengneng koy kioli ed dalin, tan iilaloan kon naromog koy amak. Mailalo ak ya sikara nen inak tan arum nin kakanayon mi et labay da met ya amin so mandayew ed si Jehova diad Paraiso.