Diad The Watchtower ya Setyembre 15, 1950, oniay nabasa tayon kabaliksan na “tipiko” tan “antitipiko”: “Say tipiko et mangililitrato odino mangirerepresenta ed sakey a bengatla diad arapen. Say antitipiko et say realidad ya irerepresenta na tipiko. Say tipiko et nayarin tawagen ya anino; say antitipiko so realidad.”

Diad saray publikasyon tayo nensaman, nabasa tayon saray matoor ya lalaki tan bibii ya singa si Debora, Elihu, Jefte, Job, Rahab, tan Rebeca, ontan met ed dakel nin karakter, et tipiko odino anino, ya mangirerepresenta ed balanglan saray alanaan, odino “baleg ya ulop.” (Apo. 7:9) Singa bilang, irerepresenta kuno di Jefte, Job, tan Rebeca iray alanaan, tan irerepresenta di Debora tan Rahab so baleg ya ulop. Balet agla nabasa so ontan iran panangikompara diad imbebeneg iran taon. Akin ey?

Tua, nabasa ed Kasulatan so pigaran karakter ed Biblia ya walay irerepresenta dad arapen. Singa bilang, diad Galacia 4:21-31 et tinukoy nen apostol Pablo so duaran bibii ya “walaan na simbolikon kabaliksan.” Say unona et si Hagar, ya aripen nen Abraham. Irerepresenta to so literal ya bansan Israel, ya nagmaliw ya kayarian nen Jehova panamegley na Mosaikon Ganggan. Say komadua et say “bulos a bii” ya si Sara, ya mangisisimbolod pinagka-asawa na Dios, say kabiangan na organisasyon na Dios ya walad tawen. Diad sulat nen Pablo ed saray Hebreos, inkompara to si Jesus ed ari tan saserdote ya si Melquisedec, ya imbaga toy dakel ya pamparehoan da. (Heb. 6:20; 7:1-3) Inkompara met nen Pablo si Isaias tan saray ananak to ed si Jesus tan saray alanaan ya patumbok to. (Heb. 2:13, 14) Pinuyanan na masanton espiritu si Pablo nen insulat to iratan ya panangikompara, kanian makaseguro itayon susto iratan.

Anggaman ontan, anggano ibabaga na Biblia ya say sakey ya too et walay irerepresenta to, agtayo iisipen ya amin ya detalye o agawgawa ed bilay to et mangisisimbolo met ed sakey a bengatla diad  arapen. Singa bilang, anggano imbaga nen Pablo ya irerepresenta nen Melquisedec si Jesus, anggapoy imbaga to nipaakar ed kabaliksan na samay impangipaway nen Melquisedec na tinapay tan alak parad si Abraham nen atalo toy apatiran ari. Kanian, anggapoy Makasulatan ya rason pian ikdan na kabaliksan itan ya agawa.—Gen. 14:1, 18.

Balet wala ray managsulat pigaran siglo kayari impatey nen Kristo ya inisip dan amin lawarin salaysay ed Biblia et walay irerepresenta to. Oniay impaneskribe na The International Standard Bible Encyclopaedia ed saray bangat di Origen, Ambrose, tan Jerome: “Nananap ira na saray tipiko, tan siempre nalmo da iratan, ed kada insidente tan ebento, anggano agtanton importante, ya akarekord ed Kasulatan. Inisip dan walay akaamot ya aralem a katuaan ed anggan saray simpli tan kaslakan ya nagagawa . . . , anggan say bilang na sira ya narel na saray disipulo ed samay labi ya nampanengneng ed sikara so inmolin Manangiliktar—talagan sinali dan ipaliwawa itan ya bilang ya 153!”

Impaliwawa na sakey nin managsulat, ya si Augustine na Hippo so simbolikon kabaliksan kuno na salaysay ed Biblia nipaakar ed impamakan nen Jesus na manga 5,000 ya lalaki panamegley na limaran tinapay ya sebada tan duaran sira. Lapud say sebada et abeban klase no ikomparad trigo, imbaga nen Augustine ya irerepresenta na samay limaran tinapay so limaran libro ya insulat nen Moises. Kabaliksan kuno na satan ya say “Daan a Sipan” et agtanton importante no ikomparad “Balon Sipan.” Amay duaran sira ey? Inkompara to iratan ed ari tan saserdote. Imbaga na sananey nin scholar ya samay impangaliw nen Jacob na inkapanguloan nen Esau panamegley na sanyaong ya ambalangan lentehas et mangirerepresentad impangaliw nen Jesus na tawir ed tawen parad totoo panamegley na ambalangan dala to!

No singa mairap mon panisiaan iratan, wala lay ideyam no akin ya matalag lan nabasa ed saray publikasyon tayo so nipaakar ed tipiko tan antitipiko. Agtayo naseguro no dinan iran salaysay ed Biblia so walay irerepresenta to tan no dinay anggapo. Nia sirin so sankaabigan ya gawaen: No ibabaga na Kasulatan ya say sakey ya indibidual, ebento, odino bengatla et walay irerepresenta tod arapen, panisiaan tayo itan. Balet no andi, agtayo mangiiter na simbolikon kabaliksan ed sakey ya salaysay ed Biblia no anggapo met so Makasulatan ya basiyan.

Panon tayo sirin ya minabang ed saray detalye tan salaysay ed Biblia? Oniay nabasa tayon insulat nen apostol Pablo diad Roma 15:4: “Amin ya insulat nensaman et insulat pian nibangat itayo, ta pian diad panagsungdo tayo tan panagligliwa na Kasulatan et nawalaan itayo na ilalo.” Say sinulatan nen Pablo et saray alanaan ya Kristiano nen inmunan siglo, ya ibabaga tod sikara no panon iran minabang ed saray salaysay na Biblia. Balet, amin ya lingkor na Dios ed anggan anton panaon, balanglan alanaan odino kabiangan na ‘arum a karnero,’ manbibilay man natan ed “kaunoran iran agew” odino andi, et nagunggonaan—tan agunggonaan ed “amin ya insulat nensaman.”—Juan 10:16; 2 Tim. 3:1.

No ontan sirin, kaslakan ya salaysay ed Biblia et aglabat ontutukoy ed saray alanaan, odino ed ‘arum a karnero,’ odino ed saray Kristiano ed espisipikon peryodo na panaon. Imbes, saratan et pakaaralan na amin ya lingkor na Dios, balanglan nensaman odino natan. Singa bilang, agtayo iisipen ya say libro na Job et mangirerepresenta labat ed saray naeksperiensya na saray alanaan legan na Sankamundoan ya Guerra I. Dakel ya lingkor na Dios, laki man o bii, alanaan man odino kabiangan na baleg ya ulop, et dinmalan met ed singa samay naeksperiensya nen Job, tan apaneknekan da met ya “si Jehova et maar-aro tan mapangasi.”—Sant. 5:11.

Isipen pa: Agta diad saray kongregasyon tayo natan et wala ray maedad lan agagin bibii ya matoor a singa si Debora, ugugaw ni ran elder ya makabat a singa si Elihu, makpel iran payunir ya maseseg a singa si Jefte, tan matoor ya lalaki tan bibii a maanos a singa si Job? Misalsalamat tayo ya impreserba nen Jehova so “amin ya insulat nensaman” pian diad “panagligliwa na Kasulatan et nawalaan itayo na ilalo”!

Saratan sirin so rason no akin ya diad saray publikasyon tayo diad imbebeneg iran taon et matalag lan nabasa so nipaakar ed tipiko tan antitipiko. Imbes, mas nidadanet la iray leksion ya naaralan tayod saray salaysay ed Biblia.