NIYANAK ak nen 1927 diad melag ya baley na Wakaw, Saskatchewan, Canada. Pitora kamin sanaagi, apatiran lalaki tan taloran bibii, kanian ugaw ak ni et amtak la no panoy mideneng ed arum.

Apektadoy pamilya mi ed samay imbagsak na ekonomiya nen 1930, a kabkabat ya Great Depression. Aliwa kamin mayaman, balet agmi asali naerasan. Wala ray alaga min manok tan sakey a baka, kanian agkami nanaupotay iknol, gatas, krema, keso, tan mantikilya. Siempre, balang sakey ed sikami et walay kimey to.

Dakel so agko nalingwanan ed maliket ya impanugaw ko, singa say ambalbalingit ya angob na mansanas diad abung mi. Ta no onlan manlako si Amak diad baley, walan walay isempet dan sakey kahon ya kapamburbor ya mansanas. Malikeliket kami ta inagew-agew ya walay mansanas mi!

Anemiray taon ko nen naamtaan na atateng ko so katuaan. Say panguloan ya anak dan laki ya si Johnny et inatey nen kakkapangiyanak ni labat. Maer-ermen iray atateng ko kanian tinepetan day pari diman ed lugar mi, “Kulaan kasi nen Johnny?” Imbaga na pari ya lapud ag-abinyagan so ugaw, aglinmad tawen. Wala kunod Limbo, ya ibabaga dan kulaan na saray ugugaw ya inatey ya agni abinyagan. Imbaga met na pari ya no sikatoy bayaran na atateng ko, idasal to kunoy Johnny pian makaonlad tawen. No sikayo man, antoy nalikna yo ey? Adisdismaya si Amak tan Inak kanian agda lan balot kinatongtong iman ya pari. Balet, siansia nin sankanonot da no kulaan la nen Johnny.

Aminsan, abasa nen Inak so bokletan Where Are the Dead? ya im-publish na Saray Tasi nen Jehova. Eksayted ya maong ed abasa to. Kanian kasabi nen Amak ed abung, imbaga to: “Amtak lay kulaan nen Johnny! Nanaugip manaya, balet onsabi panaon ya ombangon met lanlamang.” Binasa nen Amak imay bokleta diad saman ya labi. Aligliwa si Amak tan Inak ed naaralan dan ibabaga na Biblia ya saray inatey et nanaugip tan walay nagawan kioli diad arapen.—Ecl. 9:5, 10; Gawa 24:15.

Anguma-uman so bilay mi lapud satan ya nalmo dan katuaan. Angiter itan ed sikami na ligliwa tan liket. Nampaiyaral ira na Biblia ed saray Tasi tan akiaral met la ra ed melag ya kongregasyon ed Wakaw, ya ditan et dakel so nanlapud Ukraine. Ag-abayag et mibibiang lay Amak tan Inak ed panagpulong.

Kayari to ’tan, inmalis kamid British Columbia tan maar-aro kamin in-welcome na kongregasyon diman. Makakaliket ak no nanonotan ko may pampaparaan na pamilya mi ed The Watchtower parad aral ed Simba. Kalkalnan ontutubod puso mi so aralem a panangarod si Jehova tan ed katuaan.  Anengneng ko no panon ya nagmaliw ya maliket so bilay mi tan no panon kamin benendisyonan nen Jehova.

Siempre, aliwan mainomay parad sikami ran ugugaw ya ipulong so papanisiaan mi. Balet say talagan akatulong ed siak et say pampaparaan mi nen agik ya si Eva na binulan ya presentasyon parad panagpulong tan idedemostra mi itan diad Pantitipon Parad Panagserbi. Mabaing kamin dua, balet lapud satan et naaralan min ipulong so nipaakar ed Biblia. Misalsalamat ak ta nipasal kamin manpulong!

Sakey ed saray agko nalinglingwanan nen ugaw ak et say pampundod abung mi na saray walad full-time. Singa bilang, labalabay mi no bisitay manangasikaso na sirkito ya si Jack Nathan diad kongregasyon mi tan diad abung mi so pampundoan to. * Dakdakel so makapalikliket ya istorya to tan lanang to kamin kokomendaan kanian apaseseg kamin matoor ya manlingkor ed si Jehova.

Nanonotan ko ya ibabagak ed sarilik nensaman, “No ombaleg ak, labay kon aligen si Brother Nathan.” Agko inilaloan ya baleg so nitulong na alimbawa to pian napakiwas ak ya onloob met ed full-time. Nen 15 años ko, talagan labay ko lan lingkoray Jehova. Kanian nen 1942, nampabautismo kami nen Eva.

Legan na Sankamundoan a Guerra II, nasyonalistikon maong iray totoo. Walay sakey ya maestra, si Miss Scott, ya pinaekal tod eskuelaan so duaran agik ya bii tan sakey ya agik a laki. Akin? Ta agda labay so mansaludo ed bandira. Insan to kinatongtong so maestrak pian kombinsien to ya ekalen to ak met. Balet say kuan to may maestrak, “Walay kanepegan tayod sayan bansa ya manpili no antoy labay tayon panisiaan, tan walay kanepegan tayon agmibiang ed saray nasyonalistikon seremonya.” Anggano pipiliten nen Miss Scott imay maestrak, imbaga to, “Agla nauman so desisyon ko.”

Balet imbaga nen Miss Scott: “Andi, aliwan sika so nepeg ya mandesisyon. Idalem ta ka no agmo ekaley Melita.” Impaliwawa na maestrak ed saray atateng ko ya labay toy mansiansia ed trabaho to, kanian anggapoy nagawaan to noag say paekalen ak, anggano amta ton aliwa man. Anggaman ontan, wala ray libro mi ya sarag min aralen ed abung. Ag-abayag, inmalis kami na abung, manga 32 kilometro so kaarawi to, tan ditan et walay eskuelaan ya angawat ed sikami.

Legan na guerra, insebel iray literatura tayo, balet siansia nin manpupulong kamid kaabungan ya Biblia labat so uusaren mi. Kanian nipasal kamin ipulong so maong a balita na Panarian ya direktad Kasulatan. Akatulong itan pian onaligwas kamid espiritual tan alikna mi suporta nen Jehova.

Ka-graduate mi nen Eva ed haiskul, nampayunir kamin tampol. Pian walay anapan ko, nantrabaho ak ed department store. Insan nen kien, anem bulan ak ya nanaral na kurson panagkatli tan panag-ayos na buek, ta atan so labalabay kon gawaen. Nantrabaho ak ed hair salon duaran agew ed sakey simba, tan manbabangat ak met ya mankatli tan man-ayos mamidua ed sakey bulan. Kanian asuportaan koy pampapayunir ko.

 Nen 1955, labay koy onatendi ed “Triumphant Kingdom” ya asemblea ed New York City, U.S.A., tan Nuremberg, Germany. Balet antis ak ya linmad New York, akabat koy Brother Nathan Knorr ya nanlapud world headquarters. Onatendi ra nen asawa to ed kombension diad Vancouver, Canada. Legan na imbisita rad Canada, siak so nan-ayos ed buek nen Sister Knorr. Agustoan itan nen Brother Knorr kanian labay to ak ya nakabat. Legan min mantotongtong, asalitak ya planok so onlad New York antis ak ya onlad Germany. Inimbitaan to ak ya manboluntaryo diad Brooklyn Bethel na siameran agew.

Anguma-uman so bilay ko lapud satan. Nen wala ak ed New York, walay balolakin brother ya akabat ko, say ngaran to et Theodore (Ted) Jaracz. Kayari min nankabat, abigla ak ta tinepetan to ak, “Payunir ka?” Say kuan ko, “Andi.” Balet nadngel iya na kaarok ya si LaVonne, tan say kuan to, “Andi kari, payunir.” Mankelaw si Ted kanian imbaga tod si LaVonne, “Mas antam laingen nen say sikato?” Impaliwawak ya nampayunir ak tan ituloy ko itan kayari na kombension.

Niyanak si Ted nen 1925 diad Kentucky, U.S.A., tan insimbolo toy dedikasyon tod si Jehova nen 15 años to. Anggano sikato labat ed pamilya to so walad katuaan, kayari duay taon et nagmaliw ya regular payunir. Ditan ginmapo so ngalngali 67 ya taon ya impanlingkor ton full-time.

Nen Hulyo 1946, nen 20 años nen Ted, sikatoy nan-graduate ed komapiton klase na Watchtower Bible School of Gilead. Insan nanlingkor bilang ombiabiahen manangasikaso ed Cleveland, Ohio. Kayari manga apat taon, nen 1951, sikatoy niyasain bilang branch servant ed Australia.

Inmatendi met si Ted ed kombension ed Nuremberg, Germany, kanian awalaan kami pankanawnawa ya nakabat so balang sakey. Agustoan mi sakey tan sakey. Maliket ak ta iyuuna tod bilay to so interon kamarerwa ya panaglingkor ed si Jehova. Masetseseg tan seryoso ed panaglingkor tod Dios, balet maomaong tan makaaro. Naimanok ya iyuuna toy pankaabigan na arum nen say sarili to. Kayari na kombension, pinmawil si Ted ed Australia, tan pinmawil ak met lad Vancouver, balet nansulatan kami.

Kayari manga limaran taon ya impanlingkor nen Ted ed Australia, sinmempet ed United States insan nen kien et nampayunir ed Vancouver. Malikeliket ak ya labalabay na pamilyak si Ted. Masyadon istrikto so kuyak ya si Michael, tan mapaga no walay balolakin malabay ya onkaraw ed siak. Balet labalabay toy Ted. “Melita,” so kuan to, “maomaong yan laki. Agmo la pakakawalan.”

Anggan siak et labalabay koy Ted. Nankasal kami nen Disyembre 10, 1956. Saniba kamin nampayunir ed Vancouver, insan diad California, insan niasain kamid kimey ed sirkito diad Missouri tan Arkansas. Manga 18 taon ya nanduruman abung so pampupundoan mi kada simba diad imbibisita mid nanduruman sirkito ed United States. Balibali ray eksperiensya mi ed ministeryo, tan malikeliket so impiulop mid saray agagi. Kanian na-enjoy mi asainmin mi anggano aliwan mainomay so onalis-alis na ayaman.

Say talagan pandinayewan kod si Ted et agton balot papaulyanan so relasyon tod si Jehova. Papablien toy sagradon panlilingkor tod sankamakapanyarian ya Persona ed uniberso. Labalabay min basaen tan aralen so Biblia ya saniba. Diad labi, antis kamin onugip, ontalimukor kamid abay na dukolan, insan idaulo toy pikakasi. Insan kayari to et biig kamin manpikasi. Nalikas ko no walay seryoson sankanonot nen Ted. Sikatoy ombangon,  ontalimukor lamet, insan manpikasi na andukey. Talagan pandinayewan koy pangipipikasi tod si Jehova na amin a bengatla, melag man itan o baleg.

Pigaran taon kayari min nankasal, impaliwawad siak nen Ted ya sikatoy mibiang lad saray emblema ed Memoryal. “Impikasik yan maong pian nasegurok ya gagawaen koy linawa nen Jehova,” so kuan to. Diad tua, agko la pankelawan ya sikatoy nilanaan na Dios na espiritu pian manlingkor diad tawen. Ipapasen kon baleg a pribilehyo ya asuportaan ko so sakey ed saray agagi nen Kristo.—Mat. 25:35-40.

Nen 1974, abigla kamin maong nen Ted ta sikatoy naimbitaan ya manlingkor bilang membro na Mananguley ya Ulop na Saray Tasi nen Jehova. Ag-abayag, tinawag da kamin manlingkor ed Brooklyn Bethel. Legan ya aasikasoen nen Ted iray responsabilidad to ed Mananguley ya Ulop, mantratrabaho ak diad hair salon odino bilang tagalinis na kuarto.

Kaibad responsabilidad nen Ted so ibisitad nanduruman branch office. Sikatoy mapagan maong ed panagpulong a kimey diad saray bansan sebel so kimey tayo, singa saray bansa diad Eastern Europe ya sakop na Soviet Union. Aminsan, legan na implanon maong ya bakasyon mid Sweden, imbagad siak nen Ted: “Melita, insebel so panagpulong ed Poland, tan labalabay kon tulongan iray agagi diman.” Kanian angala kami visa insan linma kamid Poland. Miniting nen Ted so pigaran brother ya mangidadaulod kimey, insan ira nanakar na andukey pian anggapoy makarengel ed tongtongan da. Apatiran agew iran nanmiting, balet maliket ak ta anengneng kon malikeliket si Ted ya natutulongan toy espiritual ya pamilya to.

Say sinmublay ya imbisita mid Poland et nen Nobyembre 1977. Si F. W. Franz, Daniel Sydlik, tan si Ted so membro na Mananguley ya Ulop ya binmisita. Sebel nin siansia so kimey, balet apitongtongan na sarayan taloran membro na Mananguley ya Ulop iray manangasikaso, payunir, tan saray abayag lan Tasi diad nanduruman syudad.

Diad tinmumbok ya taon, nen binmisitay Milton Henschel tan si Ted ed Poland, kinatongtong da ray opisyal na gobierno ya diad saman et kalkalna da lan natatalosan so organisasyon tan kimey tayo. Nen 1982, inabuloyan na gobierno na Poland iray agagi tayo ya man-asemblea na sakey agew. Diad tinmumbok ya taon, mas angkabaleg la ran kombension so agawa, ya kaslakan et diad nirentaan iran pasilidad. Anggano sebel nin siansiay kimey tayo nen 1985, inmabuloy so gobierno ya mankombension iray agagi tayo ed apatiran baleg ya stadium. Insan nen Mayo 1989, legan ya iplaplano so mas angkabaleg ni ran kombension,  inmabuloy so gobierno na Poland ya legal a nirehistro iray Tasi nen Jehova bilang sakey a relihyon. Sakey iratan ed saray talagan panlikliketan nen Ted.

Nen 2007, nambiahe kami paonlad branch dedication ed South Africa. Nen wala kamid England, tinmagey so blood pressure nen Ted, tan imbaga na doktor ya agto la itutuloy so biahe to. Nen maong lay liknaan to, pinmawil kamid United States. Balet kayari na pigaran simba, na-stroke kanian agto la nigalaw so kawanan ya parte na laman to.

Abayag ya nampaabig si Ted, tan diad gapo et agto nayarian so onlad opisina. Balet misalsalamat kami nin siansia ta agnaapektoay panagsalita to. Anggano limitado lay nagawaan to, siansia nin ginawa toy anggaay nayarian ton mankimey, tan mibibiang ni ingen ed sinimban miting na Mananguley ya Ulop panamegley na telepono diad sala na kuarto mi.

Talagan apresyaen nen Ted so physical therapy diad Bethel infirmary. Kalkalnan pinmawil so biskeg to. Kanian sarag to lan asikasoen so arum ya teokratikon asainmin to, tan gagawaen toy anggaay nayarian ton mansiansian positibo.

Kalabas na taloy taon, na-stroke lamet si Ted tan asumpal so bilay tod dalin nen Mierkoles, Hunyo 9, 2010. Anggano iilaloan ko lan nagawa itan, ansakisakit nin siansia ed siak tan talagan nanailiw ko. Balet inagew-agew ak ya misalsalamat ed si Jehova ta asuportaan koy Ted. Maliket kamid masulok ya 53 ya taon ya saniba kamin nanlingkor ya full-time. Misalsalamat ak met ed si Aman Jehova ta tinulongan ak nen Ted ya mas onapit nid Sikato. Segurado ak ya natan et panliliketan nen Ted so balon asainmin to.

Kayari na dakerakel a taon ya kaibay asawak, nairapan ak ya man-adjust ed situasyon ko natan. Labalabay mi nen Ted ya kabaten iray bisita diad Bethel tan diad Kingdom Hall. Natan ya agko la kaiba so inar-arok ya si Ted tan makapuy ak met la, agko la itan tanton nagagawaan. Anggaman ontan, nai-enjoy ko nin siansia so pilimog ed saray agagi ed Bethel tan diad kongregasyon. Aliwan mainomay so rotina ed Bethel, balet panliliketan ko ya sarag kon lingkoran so Dios ed onian paraan. Tan inar-arok nin siansia so panagpulong a kimey. Anggano mikekesaw ak la tan agko la sarag so manalagey ya mabayag, malikeliket ak ed pani-street witnessing ko tan pangiyaaral koy Biblia.

No nanenengneng koy mauges ya nagagawad mundo natan, misalsalamat ak ta akapanlingkor ak ed si Jehova kaibay maespiritual ya asawa! Talagan maliket so bilay ko lapud bendisyon nen Jehova.—Uli. 10:22.