“Say Guerra a Mamatunda ed Amin a Guerra”

‘Ipapasegurok ed sikayo a sampot la iyan guerra, say guerra a mamatunda ed amin a guerra.’​—WOODROW WILSON, PRESIDENTE NA U.S. (1913-21).

ONTAN so positibon iilaloan na sakey a manuley ed mundo sanen anampot so Guerra Mundial I, manga 90 taon lay apalabas. Satan a guerra so talagan makapataktakot kanian saray analo ed satan et labay da, tan kaukolan dan panisiaan a say graben sakripisyo ra so makapangiter na permanente iran gunggona. Balet saray guerra na totoo so matalag a makasolbar na saray problema, tan nagkalalo lan agto naekal iray graben problema na mismon guerra.

Manga 20 taon kayari na satan a bengatbengat a panamaseguro nen Presidente Wilson, ginmapo so Guerra Mundial II. Mas dakel so inatey tan aderal ed satan nen say tinumbokan ton guerra. Lapud inmaligwas so teknolohiya ed loob na duaran dekada, nagmaliw a mas eksperto iray totoo ed turobos a panagpatey. Sanen anampot so Guerra Mundial II, amoria na saray lider ed interon mundo a mas binmaleg so posibilidad na guerra nen say kapiganman.

Nen 1945, say Heneral na U.S. a si Douglas MacArthur so angibaga: “Sampot la yan tsansa tayo. No agtayo manggawa na mas maabig tan mas patas a sistema, onsabi Armagedon.”

Amta nen Heneral MacArthur so resulta na duaran bomba atomika ya impelag ed Nagasaki tan Hiroshima diad sampot iran agew na Guerra Mundial II. Lapud makapataktakot ya inkaderal na saratan a duaran syudad ed Japan et inikdan laingen na Heneral na balon kabaliksan so salitan “Armagedon,” salanti, say interon mundon nuklear a guerra a panganggaen toy bilay na amin ed sayan planeta.

 Say posibilidad ya onsabi itan et siansia nin pampapagaan na totoo. Diad dekada na 1960, nandesinyo iray sankamakapanyarian a bansa na estratehiya a “nampaknaan a seguradon kaderal.” Ginawa itan lapud labay dan duga so karakel na bomba ra odino pian walaray sistema ra ed pangikena ed saratan, diad ontan et naseguro so kaderal na 25 porsiento na populasyon tan 50 porsiento na saray negosyo na kalaban. Ag-importante no siopa’d sikara so angigapo na guerra. Balet, daiset labat so nainawaan ed sayan estratehiya a ginetman mangipreserba na sankamundoan a kareenan.

Anggad natan, ondarakel ni ray nuklear ya armas tan saray panlalaban ed nanduruman pasen et sengegan ni na ipapatey na agnabilang a totoo. Siansia nin napepeligro so totoo ed posibilidad na interon mundon nuklear a pamasabog. Anggano labalabay na totoo ya ontunda la so guerra, pigara labat so manisia a walay sakey a guerra odino antokaman ya estratehiyan makagawa ed saya.

Anggaman ontan, ibabaga na Biblia a walay sakey a nikadkaduman guerra a mamatunda ed amin a guerra. Tatawagen to iyan guerra ya “Armagedon”​—say mismon salita ya ikokonekta na totoo ed interon mundon nuklear a panlalaban. Panon a napatunda na Armagedon so guerra? Ebatan iya ed ontumbok ya artikulo.

[Picture Credit Line ed pahina 3]

DTRA Photo

[Picture Credit Line ed pahina 4]

Nagasaki, Japan, 1945: USAF photo