Saray Nipasakbay a Nagawa ed Panaon Tayo

IMPROPESIYA na Biblia a say Panarian na Dios et mangiter na permanentin kareenan tan liket ed interon mundo. (Daniel 2:44) Diad samay Ama Mi, odino say Pikakasi na Katawan, imbangat nen Jesus iray disipulo to a manpikasi: “Onsabi komon so panarian mo. Nagawa komon so linawam, unong ed tawen, ontan met ed dalin.” (Mateo 6:10) Diad kabkabat a propesiyan inter to’d saray disipulo to diad Palandey na Olibo, impasakbay nen Jesus iray espisipikon ebento tan kipapasen a nagawa sakbay ya onsabi itan a Panarian, odino say pakagawa na linawa na Dios diad dalin. Kabiangan iraya na sakey a tanda a malinlinew a nanengneng na amin a matuan-impanpuson mangoobserba. Pigara kasi ed saray ontumbok ya aspekto na satan a tanda so nanenengneng mo lan mismo?

Sankamundoan Iran Guerra. Oniay impasakbay nen Jesus: “Ontalindeg naani nasyon sumpa ed nasyon, tan panarian sumpa ed panarian.”  (Mateo 24:7) Sakbay na unonan sankamundoan a guerra nen 1914, limitado labat iray pasen a pakakagawaan na guerra. Balet, say Guerra Mundial I et aglabat akaapekto ed baleg a parte na mundo noagta pinagmaliw met na satan a mas makapatey iray armas nen say kapiganman. Singa bilang, say balon inimbenton eroplano et inusar pian mangipelag na saray bomba ed saray sibilyan. Lapud baleg a produksion na saray armas, dinmakel a maong so inatey lapud guerra. Alimbawa, ngalngali kapaldua na saramay 65 milyon a sundalon akilaban ed guerra so inatey odino asugatan. Tan legan ya onaabanti so koma-20 siglo, saray ompapatey ed guerra et ondarakel ni. Unong ed sakey ya historyador, talagan agtayon balot naamtaan so eksakton bilang na saray sundalo tan sibilyan ya inatey ed Guerra Mundial II. Tan anggan natan et siansia nin mantutultuloy so guerra.

Eras ed Interon Globo. “Wala ra naani era-eras,” so impasakbay nen Jesus. (Mateo 24:7) Nen 2005, oniay imbaga na magasin a Science: “Walay manga 854 milyon a totoo ed interon mundo (manga 14% na populasyon tayo) so makakaeksperiensya na abayag la odino agano ni a graben malnutrasyon.” Nen 2007, unong ed sakey a report ed United Nations, 33 a bansa et nakukulangay suplay na naakan a parad saray sakop da. Akin et ontan so nagagawa, anta ombabaleg so produksion na ilik tan bukel ed interon mundo? Say sakey a rason et uusaren ed panaggaway ethanol so bukel odino ilik ya ipakan komon ed totoo. “Pian napano na ethanol so tangki na sakey a de-dual a luluganan ya SUV anggan maminsan labat, say nausar a bukel et dugaruga lan abasto na sakey a too ed loob na sakey taon,” so inreport na dyaryo ed South Africa a The Witness. Anggan diad saray maaligwas a bansa, dakel so apektado na iyaatagey na presyoy naakan kanian napipilitan iran manpili no mangdem ni ra kasi odino bayaran da iray arum a pankaukolan da, a singa say tambal.

Maksil Iran Yegyeg. Imbaga nen Jesus: “Wala ra naani angkakabaleg a yegyeg.” (Lucas 21:11) No parad sika et amayamay a totoo natan so naaapektoan na yegyeg nen say kapiganman, duga itan a panmoriam. “Biglan ondarakel so nanenengneng tayon yegyeg ed interon mundo,” so naobserbaan na eksperto ed panag-aral na yegyeg a si R. K. Chadha nen 2007. “Anggapoy makaamta no akin a nagagawa itan.” Kaaruman ni, diad saray pasen a mabetbet so yegyeg et maples ya onaatagey so populasyon kanian ondarakel so ompapatey ed sayan kalamidad. Nen 2004, say yegyeg ed Indian Ocean a tinumbokan na tsunami so makasengeg no akin a satan a taon et impasen na U.S. Geological Survey bilang “say sankagrabian ed amin a nirekord ya agawa” tan “sankarakelan so inatey ed yegyeg diad loob na manga 500 taon.”

Mairap a Tambalen Iran Sakit. “Wala ra naani . . . salot,” so impropesiya nen Jesus. (Lucas 21:11) Diad interon mundo, saray dati tan balon ompapaway a sakit so mangaapekta ed mas dakel a totoo, tan mairap iratan ya iyanapay tambal. Singa bilang, amin lawarin bansa et paulit-ulit a manaanap na solusyon no panon dan napaandi so malarya, balet paulit-ulit met iran nadidismaya ta agda la itan nakontrol. Kaaruman ni, minilyon a totoo so ompapatey lapud saray dati lan sakit, a singa say tuberkulosis (TB), ontan met ed AIDS tan arum ni ran onlelesan balon sakit. “Diad kaplesan, say kakatlo na populasyon na mundo et walaay bakterya na TB,” so report na World Health Organization. Imbaga met na sayan organisasyon a say HIV so sakey a rason no akin a walay epidemya na TB ed dakel a bansa. Kada segundo, walay sakey a toon naaalisan na TB, tan mas onkakasil so bakterya na TB kanian ngalngali agla natambal. Alimbawa, nen 2007 et sakey a pasyente ed Europa so nalmoan a walay TB to, ingen “agla onipekto so antokaman a tambal a walad sikami,” so inreport na magasin a New Scientist.

Iyaabebay Moral tan Iyuuges na Ugali na Totoo. “Lapud ondakel naani so kaugsan, say aro ray amayamay ombetel,” so inkuan nen Jesus. (Mateo 24:12) Nilikud ed impasakbay nen Jesus, imbaga  met nen apostol Pablo so nipaakar ed iyabebay estandarte na moralidad tan iyuges na ugali totoo. Deneskribe to so mairap iran “kaunoran ya agew” ya onsabi sakbay a panampoten na Panarian na Dios iyan sistema na mundo. “Saray totoo sikara naani so mangaro ed saray lamalaman da, maaro ra na pilak, managpasirayew, atagey a linawa, maayew, matulay ed saray kaatengan da, malamang, aliwa ran masimpit. Anggapo so aro ra a nianakan, anggapo so panangasi ra, managpauges, aliwa ran maadia, maruksa ra, maingongot ed saray maabig. Managliput, mayu-uges, mapasang, maaro ed saray likeliket, a lalo nen say dia ed Dios. A wala so nengneng da ya inkasanto, et ingen itapat da so pakayari na sayan inkasanto.” (2 Timoteo 3:1-5) Agta nanenengneng mo lan mas nipapatnag na saray totoo iyan mauges ya ugali natan?

Agla indetalye nen Jesus tan Pablo so amin a nagawa ed awaran, sosyedad, tan politika a makasengeg no akin ya oniay kipapasen na mundo. Anggaman ontan, saray impropesiya ra nipaakar ed saray ebento tan ugali na totoo et naiimatonan tayo la natan. Komusta balet iray nagawa ni’d arapen? Say napanmatalkan a propesiya nen Isaias ya angipasakbay ed isabi na Mesias et aneskribe met ed saray makagunggonan pananguman a gawaen na Panarian na Dios diad dalin. Pantongtongan tayo iraya ed ontumbok ya artikulo.

[Litrato ed pahina 6]

“Ontalindeg naani nasyon sumpa ed nasyon”

[Litrato ed pahina 7]

“Wala ra naani . . . salot”

[Credit Line]

© WHO/P. Virot